پیش تفسیر

1 – استخراج عصاره محتوای سوره و پاراگراف (راه اول)

اول (چنانکه بارها و بارها دیده اید) عصاره محتوای سوره را استخراج میکنیم: 

طرز استخراج عصاره محتوای سوره را (یعنی «درس» سوره را)  در قسمت اول ارائه کرده ایم که مطابق ذیل است:

درس: اي مردم نعمات خدا را بياد آوريد و مسير صحيح را در پيش گيريد تا به سعادت دو جهان برسيد.

برآیند درسِ فوق و متن پاراگراف درب خواهد بود، به شرح ذیل:

درب: اي مردم! آيا مي خواهيد چنين عاقبتي داشته باشيد؟راه رشدتان اين است.

2 - استخراج عصاره محتوای پاراگراف (راه دوم)

ریز کردن پاراگراف تا حد امکان:

1

وَيَوْمَ نَبْعَثُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيدًا ثُمَّ لاَ يُؤْذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ وَلاَ هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ ﴿84﴾ وَإِذَا رَأى الَّذِينَ ظَلَمُواْ الْعَذَابَ فَلاَ يُخَفَّفُ عَنْهُمْ وَلاَ هُمْ يُنظَرُونَ ﴿85﴾ وَإِذَا رَأى الَّذِينَ أَشْرَكُواْ شُرَكَاءهُمْ قَالُواْ رَبَّنَا هَؤُلاء شُرَكَآؤُنَا الَّذِينَ كُنَّا نَدْعُوْ مِن دُونِكَ فَألْقَوْا إِلَيْهِمُ الْقَوْلَ إِنَّكُمْ لَكَاذِبُونَ ﴿86﴾ وَأَلْقَوْاْ إِلَى اللّهِ يَوْمَئِذٍ السَّلَمَ وَضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَفْتَرُونَ ﴿87﴾ الَّذِينَ كَفَرُواْ وَصَدُّواْ عَن سَبِيلِ اللّهِ زِدْنَاهُمْ عَذَابًا فَوْقَ الْعَذَابِ بِمَا كَانُواْ يُفْسِدُونَ ﴿88﴾ وَيَوْمَ نَبْعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيدًا عَلَيْهِم مِّنْ أَنفُسِهِمْ وَجِئْنَا بِكَ شَهِيدًا عَلَى هَؤُلاء وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِّكُلِّ شَيْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ ﴿89﴾

ریزدرب: اي مردم! آيا مي خواهيد چنين عاقبتي داشته باشيد؟

2

 إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ وَإِيتَاء ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ ﴿90﴾ وَأَوْفُواْ بِعَهْدِ اللّهِ إِذَا عَاهَدتُّمْ وَلاَ تَنقُضُواْ الأَيْمَانَ بَعْدَ تَوْكِيدِهَا وَقَدْ جَعَلْتُمُ اللّهَ عَلَيْكُمْ كَفِيلاً إِنَّ اللّهَ يَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ ﴿91﴾ وَلاَ تَكُونُواْ كَالَّتِي نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِن بَعْدِ قُوَّةٍ أَنكَاثًا تَتَّخِذُونَ أَيْمَانَكُمْ دَخَلاً بَيْنَكُمْ أَن تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرْبَى مِنْ أُمَّةٍ إِنَّمَا يَبْلُوكُمُ اللّهُ بِهِ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ ﴿92﴾ وَلَوْ شَاء اللّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلكِن يُضِلُّ مَن يَشَاء وَيَهْدِي مَن يَشَاء وَلَتُسْأَلُنَّ عَمَّا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿93﴾ وَلاَ تَتَّخِذُواْ أَيْمَانَكُمْ دَخَلاً بَيْنَكُمْ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِهَا وَتَذُوقُواْ الْسُّوءَ بِمَا صَدَدتُّمْ عَن سَبِيلِ اللّهِ وَلَكُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ ﴿94﴾ وَلاَ تَشْتَرُواْ بِعَهْدِ اللّهِ ثَمَنًا قَلِيلاً إِنَّمَا عِندَ اللّهِ هُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿95﴾ مَا عِندَكُمْ يَنفَدُ وَمَا عِندَ اللّهِ بَاقٍ وَلَنَجْزِيَنَّ الَّذِينَ صَبَرُواْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ ﴿96﴾ مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ ﴿97﴾

ریزدرب: اي مردم! راه رشدتان اين است.

تقطیع:

در فوق دیده اید که ما پاراگراف را به تعدادی «ریزپاراگراف» تجزیه کرده ایم.

اصلی-فرعی

قسمت هایی را که می بینید فوقا با حروف پر رنگ (بولد) کار کرده ایم، اصلی است.

لُبّ مطلب:

با توجه به ریزپاراگراف ها، و ریزدربها، و جمع بندیِ ریزدرب ها، همان درب پاراگراف که فوقا می بینید حاصل خواهد شد و البته توجه دارید که درب مذکور از راه محاسبه استخراج شده است.

3 – از اول تا اینجا

در پاراگراف 1 می فرماید : ای مردم ! شما دائما دارید از بینهایت نعمت های پروردگارتان استفاده میکنید ، لذا سزاوارنیست جز رفتار شکر آمیز ازشما سرزند .

در پاراگراف 2 می فرماید : ای کافران ! از این خودبزرگ بینی ها و غفلت ها و نیرنگ ها و رفتارهای نا صحیح که باعث نابودی پیشینیان تان هم شد دست بردارید و به راه صحیح بازگردید تا سعادتمند شوید و کافران در قیامت جوابگو نیستند و در این جهان نیز توقع بی_­­جا دارند در حالی که اهل تقوا در آخرت وضع مطلوب خواهند داشت و کافران شرک خود را به خداوند نسبت می­دهند و به عاقبت همانندان پیش از خود توجه نمی­کنند و قیامت را تکذیب می­کنند و توجه ندارند که این نوع اعتقادات واین نوع رفتارها به شقاوت میرساند و ای پیروان رسول خدا(ص) ! هجرت در راه خدا به شما کمک خواهد کرد دردنیا زندگیی شایسته ودرآخرت نیز رستگار باشید .

در پاراگراف 3 می فرماید : ای پیامبر! پیامبران قبلی نیز راهنمایشان وحی بود و تو نیز این پندها را برای مردم بیان کن  و بشر غرق در نعمت­های الهی است ولی عده­ای که به آخرت ایمان ندارند ، و لذا به وضعیت ناپسند منتقل خواهند شد و این کافران چه ایرادی دارند که خلاف جهت کل جهان رفتار می­کنند؟

در پاراگراف 4 کافران را که علی­رغم این همه نعمت­های گوناگون این رفتارها را دارند نکوهش می فرماید .

در پاراگراف 5 می فرماید : ای پیامبر ! منشاء کفر ورزی این کافران لجبازی است ، لذا چندان اهمیتی به آنان مده .

در این پاراگراف می فرماید: ای پیامبر! کافران در قیامت اعتراف خواهند کرد که عقیده­شان باطل، و چاپلوسی­شان بی­فایده است، تو را نیز دادستان علیه خویش خواهند یافت و ای ایمان آوردگان به این پیامبر! شما برای زندگی درایـن جهان احتیاج به قوانینی دارید که بزودی به آن نیاز پیداخواهیدکرد . این احکام همان است.

4 - سوالات

1- چراخداوند دراینجا ازضمیر«من» (متکلم وحده) استفاده فرموده؟

2-آیه93باکدام کلیدفهم قرآن مطابق است؟

3-نیمه دوم آیه91 باکدام کلیدفهم قرآن مطابق است؟

4-حالت کلی این پاراگراف چگونه است؟

5-ماخذ مثالی را که درآیه92ذکرشده (دراساطیرقوم عرب) بیان کنید .

6-منظور از «دخل» (آیه های92و94) چیست؟

5 - حدسیاتی از اوضاع و احوال آن روزها

از آیه های 90 تا 97 فهمیده میشود اردوگاه ایمان از لحاظ کیفیت متوسط اخلاقی اعضاء به حد قابل توجهی رسیده بود و صفاتی مورد تاکید و تکرار قرار گرفته که صفت اشخاص محترم قابل اعتماد است : عدل ، احسان ، دهش، وفا به عهد ، شکیبایی، پایداری ، و دوری از اخلاق زشت و فحشاء و منکر و تجاوز و زورگویی .

جامعه مسلمین دیگر به حدی از رشد و بلوغ رسیده که می­تواند خودش را اداره کند.

همین جامعه، از لحاظ «عمل صالح»، چنانکه در بندهای قبل دیدیم دیگر به ظاهر اکتفا ندارد و به «اخلاص» و کیفیتِ رابطه شخص با مبدأ معنویت تکیه دارد.

همین جامعه از لحاظ رشد عقلی به جایی رسیده که موضوعات پیچیده معارف الهی را در قالب مثل­ها، بطور استدلالی دریافت و آنرا جذب می­کند.

این جامعه، اینک به جائی رسیده که «مقررات اجتماعی و اخلاقی» دریافت می­کند که رعایت آنها علت قوام و دوام جوامع و عدم رعایت آنها سبب فروپاشی آنها می­گردد. هیچ احکام حکومتی و اجتماعیی جامع­تر از آنچه در این قسمت آمده، نیست.

6 - در این پاراگراف، کدام فقرات، فوق ذهنیات معاصران نزول است؟

(این قسمت جواب سروش و شبستری است که گفته اند قرآن فوق ذهنیات مخاطبان اولیه ندارد)

آیات 84 تا 89 قیامتی است، و چنانکه بارها توضیح داده شده،

خارج از ذهنیات کلیه آحاد بنی آدم است الی یوم القیامه، از جمله مخاطبان اولیه.

آیه 97 از این لحاظ که مکانیزم اجرائی اش هنوز معلوم نشده، نه تنها بالاتر از ذهنیات مخاطبان اولیه بلکه ما قرن بیست و یکمی ها نیز هست. 

7 - مخاطبان اولیه از این پاراگراف چه تلقیی  میداشتند؟

کلماتی که در این پاراگراف بکار رفته ، در طول این مدت طولانی ، از نزول این سوره تا به امروز ، تغییر معناییِ چندانی نیافته ، و لذا مخاطب های اولیه نیز از این پاراگراف همان تلقی را میداشته اند که ما .

8 - چه عناصر فرا زمانی و فرا مکانی در این پاراگراف هست؟

1 - ای پیامبر! کافران در قیامت اعتراف خواهند کرد که عقیده­شان باطل، و چابلوسی­شان بی­فایده است، تو را نیز دادستان علیه خویش خواهند یافت

 2 - ای ایمان آوردگان! شما برای زندگی درایـن جهان احتیاج به قوانینی دارید که بزودی به آن نیاز پیداخواهیدکرد . این احکام همان است .

9 – کدام عناصر این پاراگراف «برای اولین بار» است؟

غیر از آیات 85 تا 88 ، بقیه آیات این پاراگراف «برای اولین بار» است.

10 – در این پاراگراف کدام آیات حاوی «محورهای ثابت کلام وحی» است؟

ارزش تفسیریِ این بخش از دو لحاظ زیاد است:

1 – از لحاظ تفسیر موضوعی، چون آیات هر موضوع از ابتدای نزول وحی به ترتیب در یک فایل جمع آوری خواهد شد، یک گنجینه بسیار با ارزش خواهد شد که مورد نیاز هر قرآن پژوه خواهد بود.

2 – از لحاظ تفسیرِ معروف به «تفسیر قرآن به قرآن» نیز، از آنجا که در هر عنوان، تقریبا تمام آیاتِ هم محتوا جمع آوری شده اند، هر قسمت میتواند از لحاظ هم افزائیِ فهمِ قسمت های دیگر کمک باشد، و مغز تفسیرِ قرآن به قرآن هم همین است.

گردشِ کار در روز قیامت

وَيَوْمَ نَبْعَثُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيدًا ثُمَّ لاَ يُؤْذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ وَلاَ هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ ﴿84﴾ وَإِذَا رَأى الَّذِينَ ظَلَمُواْ الْعَذَابَ فَلاَ يُخَفَّفُ عَنْهُمْ وَلاَ هُمْ يُنظَرُونَ ﴿85﴾ وَإِذَا رَأى الَّذِينَ أَشْرَكُواْ شُرَكَاءهُمْ قَالُواْ رَبَّنَا هَؤُلاء شُرَكَآؤُنَا الَّذِينَ كُنَّا نَدْعُوْ مِن دُونِكَ فَألْقَوْا إِلَيْهِمُ الْقَوْلَ إِنَّكُمْ لَكَاذِبُونَ ﴿86﴾ وَأَلْقَوْاْ إِلَى اللّهِ يَوْمَئِذٍ السَّلَمَ وَضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَفْتَرُونَ ﴿87﴾ الَّذِينَ كَفَرُواْ وَصَدُّواْ عَن سَبِيلِ اللّهِ زِدْنَاهُمْ عَذَابًا فَوْقَ الْعَذَابِ بِمَا كَانُواْ يُفْسِدُونَ ﴿88﴾ وَيَوْمَ نَبْعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيدًا عَلَيْهِم مِّنْ أَنفُسِهِمْ وَجِئْنَا بِكَ شَهِيدًا عَلَى هَؤُلاء وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِّكُلِّ شَيْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ ﴿89﴾

احکام اخلاقی

إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ وَإِيتَاء ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ ﴿90﴾ وَأَوْفُواْ بِعَهْدِ اللّهِ إِذَا عَاهَدتُّمْ وَلاَ تَنقُضُواْ الأَيْمَانَ بَعْدَ تَوْكِيدِهَا وَقَدْ جَعَلْتُمُ اللّهَ عَلَيْكُمْ كَفِيلاً إِنَّ اللّهَ يَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ ﴿91﴾ وَلاَ تَكُونُواْ كَالَّتِي نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِن بَعْدِ قُوَّةٍ أَنكَاثًا تَتَّخِذُونَ أَيْمَانَكُمْ دَخَلاً بَيْنَكُمْ أَن تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرْبَى مِنْ أُمَّةٍ إِنَّمَا يَبْلُوكُمُ اللّهُ بِهِ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ ﴿92﴾ وَلَوْ شَاء اللّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلكِن يُضِلُّ مَن يَشَاء وَيَهْدِي مَن يَشَاء وَلَتُسْأَلُنَّ عَمَّا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿93﴾ وَلاَ تَتَّخِذُواْ أَيْمَانَكُمْ دَخَلاً بَيْنَكُمْ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِهَا وَتَذُوقُواْ الْسُّوءَ بِمَا صَدَدتُّمْ عَن سَبِيلِ اللّهِ وَلَكُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ ﴿94﴾ وَلاَ تَشْتَرُواْ بِعَهْدِ اللّهِ ثَمَنًا قَلِيلاً إِنَّمَا عِندَ اللّهِ هُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿95﴾

سنن الهی

مَا عِندَكُمْ يَنفَدُ وَمَا عِندَ اللّهِ بَاقٍ وَلَنَجْزِيَنَّ الَّذِينَ صَبَرُواْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ ﴿96﴾

مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ ﴿97﴾

شرح مختصر

5 – کلیدهای تفسیری

بحث متنی

آیه 93 بدون اینکه فرع بر آیه­ای باشد پرانتزی است.

در باره این پاراگراف

در این پاراگراف دو آیه 90 و 91 سخن اصلی و محوری بوده و آیه های 92 تا 96 به وجوهی از این سخن محوری اشاره دارد، و از آنجا که این سوره در نزدیکیهای هجرت نازل شده تلویحا این هشدار را در خود دارد که ای مسلمانان مبادا پس از اینکه از این شرایط نا مطلوب رها شدید به این ورطه های ناپسند اخلاقی دچار شوید.

قانون اساسی برای جامعه رو به رشد

بطور واضح و آشکار پیداست که در این چند مقرره اجتماعی و اخلاقی، جنبه نفیی آن، بر جنبه اثباتی آن غالب است و نیز پیداست که جنبه نفیی آن، روی نکوهش قسم­شکنی متمرکز است.

اگر موضوع را در  لیستی مرتب کنیم بهتر معلوم می­شود:

اوامر :

(1) عدل

(2) احسان

(3) بخشش به خویشاوندان (آیه 90)

(4) وفا به عهد خدا (آیه 91)

نواهی :

(1) ترکِ کارهای زشت

(2) ترکِ کارهای ناپسند

(3) ترکِ ظلم (آیه 90)

(4) ترکِ قسم­شکنی (آیه 91)

(5) ترکِ قرار دادن قسمها برای اینکه گروهی ثروتمندتر از دیگران گردند (آیه 92) (6) ترکِ قرار دادن قسم­ها برای دغلباری و جلوگیری از راه خدا (آیه 94)

(7) ترک بی­اهمیتی به عهد خدا (آیه 95)

اما از لحاظ کمّی، آیات 91 تا 94 (4 آیه از 8 آیه) راجع به اهمیت قسم و نشکستن آن است و 4 آیه دیگر مربوط به کلیه موارد دیگر است.

چرا اینهمه تأکید روی قسم؟

از همین تأکید زیاد فهمیده می­شود که قسم خوردن در آن روزها امری بسیار عادی و شایع و رایج بوده و با این تأکید زیاد، پایه­های سدّ کردن و نهی آن گذاشته شده است.

رایج بودن قسم خوردن در آن زمان، ضمناً، از اینجا نیز فهمیده می­شود که می­بینیم بسیاری از سوره­های آغازین قرآنی، یا با قسم شروع می­شود یا حاوی قسم است مثلاً سوره­های عصر، قارعه، طارق، تین، شمس، لیل، بلد، قیامت، نازعات، مرسلات، قلم، بروج، فجر، نجم و غیره. اما این را هم می­بینیم که هر چه بطرف زمان حاضر (سوره نحل) و پس از آن (سوره نحل به بعد) پیش می­رویم قسم­های قرآنی کم و کمتر می­شود بطوریکه در سوره­های نازله پس از هجرت، می­شود گفت که دیگر تقریباً دیده نمی­شود. (غیر از سوره عادیات)

چه بسا علت آن این باشد که قرآن می­خواهد رفتار و سلیقه مردم تغییر کند و بهبود یابد و عقل و منطق و استدلال وزن بیشتری یافته و نقش قسم در زندگی مردم کمرنگ­تر شود.

البته باید اعتراف کنیم آنچه واقعاً در دنیای انسانی اتفاق افتاد همین بود و امروزه می­بینیم قسم خوردن جایگاهی به آن اهمیت که قبلاً در زندگی­ها داشت ندارد.

ترجمه تفسیریِ آزاد

ای مردم! به فکر روزقیامت باشید که از همه اقوام شاهدي علیه آنها برانگيزيم، آنگاه به کافران نه اجازه چيزي داده ميشود و نه اينکه عذر خواهي کنند (84) و هنگامي که ظالمان عذاب را ببينند نه تخفيفي خواهند داشت و نه مهلتي خواهند يافت (85) و هنگامي که مشرکان آنهائي را که شريک گرفتند ببينند گويند پروردگارا اينها کساني هستند که شريکشان گرفتيم و آنها را به جاي تو ميخوانديم. پس آن گفتار بر آنها فرود مي آيد که شما ها دروغگوئيد (86) و در آن روز تسليم خداوند ميشوند و آنچه بر او افترا مي بستند از آنها محو ميشود (87) آنانکه کفر ورزيدند و از راه خدا بازداشتند عذابي به عذابشان مي افزائيم، براي آن فسادي که ميکردند (88) و روزي که از هر قومي گواهي از خودشان بر آنها برانگيزيم و تو را نيز بعنوان گواه بر اينها بياوريم. و اين کتاب را بر تو نازل كرديم تا بيان کننده همه چيز و هدايـت و رحمتي و مژده اي براي تسليم شدگان باشد (89) خداوند به عدل و احسان و بخشش به خويشان فرمان ميدهد و کارهاي زشت و ناپسند و تجاوز را غدغن ميکند. خداوند موعظه تان ميکند شايد پند گيريد (90) و به عهد خدا وقتي که عهد کرديد وفا کنيد و قسم ها را پس از تأکيد بر آنها نشکنيد، در حاليکه خداوند را نیز بر خود گواه قرار داده ايد، که خداوند به آنچه ميکنيد داناست (91) و مانند آن زن مباشيد که رشته خويش را پس از تابيدن پراکنده و گسيخته ميکرد. قسم هايتان را بين خودتان سبب اين قرار مدهيد که گروهي به سبب قسم های دروغ شما بيش از ديگري برخوردار شود. جز اين نيست که خداوند بوسيله آن قسم ها آزمايشتان ميکند و براي شما در روز قيامت حقیقتِ آنچه را که در آن اختلاف مي ورزيديد بيان خواهد نمود (92) و اگر خدا ميخواست شما را مانند هم قرار ميداد، و ليکن هر که را بخواهد گمراه ميکند و هر که را بخواهد هدايت ميکند، و حتمأ راجع به آنچه انجام ميدهيد باز خواست خواهيد شد (93) و قسم هايتان را بين خودتان وسيله دغل قرار ندهيد تا قدمي را بعد از محکمي بلغزانيد، و بسبب آنچه که از راه خدا بازداشتيد بدی بچشيد، و عذاب عظيم داشته باشيد (94) و عهد خدا را به قيمتي ناچيز مفروشيد، جز اين نيست که آنچه نزد خداست برايتان بهتر است اگر بدانيد (95) آنچه نزد شماست تمام ميشود و آنچه نزد خداست ميماند و البته پاداش کساني را که صبر نمودند به بهترين وجهي ميدهيم (96) هر کس، چه زن باشد و چه مرد، اگرعمل صالح کند و مومن باشد، البته او را به زندگيي دلپسند زنده ميداريم و پاداشش را بهتر از آنچه که بسبب عملش سزاوارش شده است ميدهيم (97)