پیش تفسیر

1 – استخراج عصاره محتوای سوره و پاراگراف (راه اول)

اول (چنانکه بارها و بارها دیده اید) عصاره محتوای سوره را استخراج میکنیم: 

طرز استخراج عصاره محتوای سوره (یعنی «درس» سوره) مطابق ذیل است:

سوره تحریم

تعداد کلمه	شرح	عنوان فرعی	عنوان اصلی	آیه
15	چرا برای کسب رضایت زنانت ، حلال خدا را بر خود حرام میکنی	انتقاد	پیغمبر	1
11	کفاره قسم	احکام	حکمت	2
29	نکوهش فاش کردن راز پیغمبر	بعضی از زنان پیغمبر	مردم	3
21	دعوت به توبه و تهدید به مجازات	بعضی از زنان پیغمبر	مردم	4
17	تهدید به جایگزینی آنان	بعضی از زنان پیغمبر	مردم	5
23	ارشاد -  خودتان را از آتش حفظ کنید	مسلمانان	مردم	6
12	هشدار -  (آخرت)	کافران	مردم	7
45	ارشاد - توبه واقعی کنید تا ...	مسلمانان	مردم	8
11	با کفار و منافقین جنگ سخت کن	دستور رفتاری	پیغمبر	9
27	مثالی از دو زن که علیرغم در اختیار داشتن امکان ایمان ، کفر را انتخاب کردند.	گذشتگان	مردم	10
24	مثالی از یک زن که علیرغم محاط بودن در شرایط ظلم و کفر ، ایمان را انتخاب کرد.	گذشتگان	مردم	11
17	و یک زن که در شرایط ایمان و گناه ، قرار گرفت و ایمان را بخوبی انتخاب کرد.	گذشتگان	مردم	12
252	جمع

جدول درج ­ها

درصد	شرح	عنوان فرعی	عنوان اصلی	شماره
3/85	تقوا حتی در بدترین شرایط وبی تقوائی حتی در عالی ترین شرایط هم ممکن است . تقوا پیشه کنید آنهم تقوائی واقعی و اصیل.	گذشتکان و مسلمانان	مردم	1/ 4
3/10	ای پیامبر! رعایت این و آن را نکن . جدیت خویش را در جهت اجرای ارشادات الهی بکار بر	انتقاد	پیغمبر	2/ 4
4/4	کفاره شکستن قسم	احکام	حکمت	3/ 4

 

درس: بهانه نياوريد. تقواي واقعي اصيل پيشه کنيد.

البته دو جدول فوق اول و آخرِ جدول هاست، جدول های وسط را برای رعایت اختصار حذف کرده ایم، اما کسانی که حوصله دارند میتوانند موردِ سوره فجر را که در کتاب «آموزش تفسیر قرآن» (که به عنوان نمونه و الگو است) در سایت:

http://jamal-ganjei.com/

با تمام جدول هایش ملاحظه فرمایند.

2 - استخراج عصاره محتوای پاراگراف (راه دوم)

ریز کردن پاراگراف تا حد امکان:

1

يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكَ تَبْتَغِي مَرْضَاتَ أَزْوَاجِكَ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿1﴾ قَدْ فَرَضَ اللَّهُ لَكُمْ تَحِلَّةَ أَيْمَانِكُمْ وَاللَّهُ مَوْلَاكُمْ وَهُوَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ ﴿2﴾

ریزدرب: ای پیامبر! شکستن قسم بوسیله ادای کفاره جبران میشود،

2

وَإِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلَى بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِيثًا فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَأَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَأَعْرَضَ عَن بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَهَا بِهِ قَالَتْ مَنْ أَنبَأَكَ هَذَا قَالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ ﴿3﴾

ریزدرب: پیامبر (ص) رازی را برای برخی از زنانش فاش کرد و خداوند او را از این امر مطلع فرمود

3

إِن تَتُوبَا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُمَا وَإِن تَظَاهَرَا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِيلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمَلَائِكَةُ بَعْدَ ذَلِكَ ظَهِيرٌ ﴿4﴾ عَسَى رَبُّهُ إِن طَلَّقَكُنَّ أَن يُبْدِلَهُ أَزْوَاجًا خَيْرًا مِّنكُنَّ مُسْلِمَاتٍ مُّؤْمِنَاتٍ قَانِتَاتٍ تَائِبَاتٍ عَابِدَاتٍ سَائِحَاتٍ ثَيِّبَاتٍ وَأَبْكَارًا ﴿5﴾

ریزدرب: ای زنان پیامبر! اگر از این عمل ناپسند توبه کنید فبها، و اگر علیه او همپشتی کنید خداوند از توطئه هایتان حفظش خواهد کرد.

4

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ ﴿6﴾ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ كَفَرُوا لَا تَعْتَذِرُوا الْيَوْمَ إِنَّمَا تُجْزَوْنَ مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿7﴾

ریزدرب: ای مسلمانان! حافظ خودهاتان و خانواده تان از عذاب الهی باشید.

5

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَّصُوحًا عَسَى رَبُّكُمْ أَن يُكَفِّرَ عَنكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيُدْخِلَكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ يَوْمَ لَا يُخْزِي اللَّهُ النَّبِيَّ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ يَسْعَى بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَبِأَيْمَانِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا وَاغْفِرْ لَنَا إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿8﴾

ریزدرب: ای مسلمانان! بطور حقیقی توبه کنید، تا از موقعیت مناسب اخروی بهرمند گردید.

6

يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ ﴿9﴾

ریزدرب: ای پیامبر! با کافران و منافقان مبارزه موثر کن.

7

ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِينَ كَفَرُوا اِمْرَأَةَ نُوحٍ وَاِمْرَأَةَ لُوطٍ كَانَتَا تَحْتَ عَبْدَيْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَيْنِ فَخَانَتَاهُمَا فَلَمْ يُغْنِيَا عَنْهُمَا مِنَ اللَّهِ شَيْئًا وَقِيلَ ادْخُلَا النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِينَ ﴿10﴾

ریزدرب: نزدکانِ بدِ انبیاء چنین مثلی دارند.

8

وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِينَ آمَنُوا اِمْرَأَةَ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِي عِندَكَ بَيْتًا فِي الْجَنَّةِ وَنَجِّنِي مِن فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ وَنَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ ﴿11﴾ وَمَرْيَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهِ مِن رُّوحِنَا وَصَدَّقَتْ بِكَلِمَاتِ رَبِّهَا وَكُتُبِهِ وَكَانَتْ مِنَ الْقَانِتِينَ ﴿12﴾

ریزدرب: اشخاص خوب چنین مثلی دارند.

تقطیع:

در فوق دیده اید که ما پاراگراف را به تعدادی «ریزپاراگراف» تجزیه کرده ایم.

اصلی-فرعی

قسمت هایی را که می بینید فوقا با حروف پر رنگ (بولد) کار کرده ایم، اصلی است.

لُبّ مطلب:

با توجه به ریزپاراگراف ها، و ریزدربها، و جمع بندیِ ریزدرب ها، همان درس که فوقا می بینید حاصل خواهد شد و البته توجه دارید که درس مذکور از راه محاسبه استخراج شده است.

 3- سوالات

1-دراواسط آیه8 ، موضوع کدام کلیدفهم قرآن اتفاق افتاده؟

2-منظوراز«قوا» (آیه6) چیست؟

3-اگرمنظورازآن«نگه دارید»باشد راهکارآن چیست؟

4-نیمه دوم آیه 6 باکدام کلیدفهم قرآن مطابق است؟

5-درابتدای آیه7 موضوع کدام کلیدفهم قرآن اتفاق افتاده؟

6-کلّ آیه7 باموضوع کدام کلیدفهم قرآن مطابق است؟

7-چرا درآیه 8 از کلمه «عسی» (= شاید) استفاده شده؟

8-از « يَقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا وَاغْفِرْ لَنَا إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ » (آیه8) چه استنباط میکنید؟

4 - حدسیاتی از اوضاع و احوال آن روزها

عتاب لطیف به پیامبر(ص)

در این قسمت، پیغمبر(ص) بطور لطیفی مورد عتاب قرار می­گیرد که چرا برای خویش محدودیتی ایجاد کرده که لازم نبوده و در همین حال، یک راهِ خلاصی از محدودیت­هائی که اشخاص از راه قسم و غیره بر خود تحمیل می­کنند قرار داده و آنرا آموزش هم داده است.

چرا پیامبر(ص) آن راز مهم را به آن دو زن سپرد؟

از مجموع مطالب این پاراگراف فهمیده می­شود رازی که پیغمبر نزد آن زن گذاشت یک موضوعِ معمولیِ خصوصیِ خانوادگی نبوده بلکه یک موضوعِ مهمِ اجتماعی و سیاسی بوده و افشاء آن در کل جامعه آن روز تأثیرات مهمی می­گذاشته. زیرا:

1- خداوند در این امر دخالت نموده و قضیه را به پیغمبر اطلاع داده.

2- توبه نکردن از این امر، توطئه علیه آنحضرت بوده.

3- این موضوع آنقدر مهم بوده که برای خنثی کردن توطئه آنان، کمک خداوند و جبرئیل، و آن فرد صالح از مؤمنان، لازم بوده و ملائکه هم باید پشتیبانی می­کردند.

از مجموع اینها نتیجه می­شود که توطئه آن دو زن، چیزی بوده که به اصل و اساس پیغمبری آنحضرت لطمه می­زده و کل نهضت اسلام را به خطر می­انداخته. (بخصوص که در این فقرات به جبرئیل هم اشاره­ای نموده)

سئوال: چرا پیغمبر چنین راز مهمی را به زنی سپرده که علی­القاعده باید حدس می­زده که او خیانت خواهد کرد.

جواب این است که چه بسا این نیز جزء مأموریت­های پیغمبر بوده. مثلاً فاجعه­ دردآور عاشورا واقعه دردناکی بوده اما از آنجا که تکان خوردن اذهان مسلمانان و درنتیجه پیشرفت تفکرات دینی را در پی داشته، امر مفیدی بوده و لذا این امر هم چه بسا از آن نوع امور بوده و برای تکمیل عقل مسلمین لازم بوده است.

اندکی فکر در این باره ، بخصوص که از طریق روایات (اعم از منابع شیعی و سنی) نام آن دو زن را میدانیم ، و اتفاقاتی که چند ماه بعد ، فورا ، پس از رحلت آنحضرت افتاد ، میتوانیم بفهمیم که آن راز ، پیشگوئی وقایع مرتبط با خلافت آنحضرت بوده است .

5 - آیات برجسته این پاراگراف

آیه 7 به علت وجود عبارت «توبه نصوح» در آن، به دلایل مکرر پیشگفته از آیات برجسته قرآنی است.

6 - در این پاراگراف کدام فقرات فوق ذهنیات مخاطبان اولیه است؟

(این قسمت جواب سروش و شبستری است که گفته اند قرآن فوق ذهنیات مخاطبان اولیه ندارد)

آیه های 6 و 7 «قیامتی» است و کلا بالاتر از ذهنیات هر بنی بشری است، چه رسد به عرب 1400 سال پیش.

آیه های 10 تا 12 از این لحاظ که مربوط به اقوامی است که در قبل از تاریخ بوده اند، و علم باستان شناسی آنقدر رشد نکرده که ما از اوضاع و احوال آنها مطلع باشیم، برای ما نیز روشن نیست، چه رسد به مخاطبان اولیه این آیات.

7 - مخاطبان اولیه از این پاراگراف چه تلقیی  میداشتند؟

کلماتی که در این پاراگراف بکار رفته ، در طول این مدت طولانی ، از نزول این سوره تا به امروز ، تغییر معناییِ چندانی نیافته ، و لذا مخاطب های اولیه نیز از این پاراگراف همان تلقی را میداشته اند که ما .

8 - چه عناصر فرا زمانی و فرا مکانی در این پاراگراف هست؟

 بهانه نياوريد. تقواي واقعي اصيل پيشه کنيد.

9 – کدام عناصر این پاراگراف «برای اولین بار» است؟

غیر از آیه 7  ، بقیه آیه های این پاراگراف «برای اولین بار» است.

شرح مختصر

کلیدهای تفسیری

دریافت­های کوتاه مستقیم

آیه 5: تلویحاً می­فرماید اینطور نیست که همه زنان پیغمبر خوب بوده باشند. ممکن است بعضی از زنان پیغمبر منافق هم بوده باشند. 

«گیرانه» آن آتش

در رابطه با آیه 6 «آتشی که گیرانه­اش مردم و سنگ است» یعنی مردم و سنگ باعث زیاد شدن و تیز شدن و زبانه­کش شدن آن آتش می­شوند.

سنگ بعنوان گیرانه آتش برایمان مفهوم است. یکی اینکه زغال سنگ را می­شناسیم و دیگر اینکه از فرمول معروف انیشتن راجع به تبدیل ماده به انرژی و اتفاقی که در راکتورهای هسته­ای می­افتد، تصوری از گیرانه بودن سنگ داریم.

اما گیرانه بودن مردم یعنی چه؟

این «مردم»ی که در این آیه مطرح شده، یک «شیء سوزنده» نیست بلکه یک شیئی سوزاننده است. نه تنها آتش می­گیرد بلکه ایجاد آتش هم می­کند.

از اینجا می­فهمیم که بعضی از افراد انسانی که بعداً سر از جهنم در می­آورند، اینها خودشان از جنس آتش و از جنس جهنم هستند.

بعبارت دیگر آتش در ذات آنهاست مانند گوگرد که اگر در شرایط مساعد قرار گیرد سبب ایجاد آتش می­شود، اینها هم در وجود خویش چیزی دارند که در این جهان در حالت کمون است، اما اگر شرایط عوض شود و شرایط «آن جهانی» بوجود بیاید، جنس آنها در آن شرایط، خودش ایجاد کننده­ آتش و جهنم و سوزاننده چیزهائی است که در معرض آن قرار گیرد.

از آنجا که فرق این نوع افراد با افراد معمولی در گناهانی است که مرتکب می­شوند، معلوم است که ارتکاب گناهان، و توبه نکردن، و عادت کردن به گناهان، شخصیت آدمی را عوض می­کند و در وجود او چیزی می­سازد که آن چیز از نوع و جنس جهنم است و سبب ایجاد آتش و گُر گرفتن آن خواهد شد.

«همراه»های پیامبر(ص)

در رابطه با آیه 8 « پیغمبر را و کسانی را که همراه او ایمان آورده­اند» یعنی چه؟

آیا منظور این است که آن کسانی که معاصر آن حضرت بوده­اند و او را دیده­اند و صدایش را شنیده­اند و رفتارش را تجربه کرده­اند و به او ایمان آورده­اند مورد لطف خدا هستند اما امثال ما که هزار و اندی سال پس از او با خواندن کتابها و بدون دیدن او و شنیدن از او و تجربه رفتار او، ایمان آورده­ایم مورد چنان لطفی نیستیم؟

واضح است که نباید اینطور باشد. و بلکه باید اینطور باشد که آنهائی که خورشید وجود او را دیده­اند علی­القاعده نباید از ما که شنیده­ایم افضل باشند. بنابراین، لااقل، آن لطف می­تواند شامل ما هم باشد اگر ایمان ما ایمان واقعی و توبه ما توبه خالص باشد.

بعبارت دیگر خداوند در اینجا «همه مسلمانان» را «یکجا» مورد بحث قرار داده است.

لذا ، در اینجا ، «آمنوا معه» به معنی «آمنوا به و بما آمن به» است .

نوری که جلوی صاحبش «می­دود»

در رابطه با آیه 8 «نورشان می­دود» یعنی چه؟ در اینجا هم نکته ظریفی هست مانند همان نکته­ای که در ابتدای این قسمت راجع به «گیرانه آتش» بودن بعضی از مردم دیدیم.

وجود آن نوع افراد، «آتشی» است، و وجود این نوع افراد «نوری» است.

نورشان از وجودشان سرچشمه می­گیرد.

نورشان «از خارج آنها» نیست بلکه «از داخل آنها»ست و در حقیقت آنها خودشان منبع نور هستند و البته این امر نِسبی است. بعضی­ها نور قوی­تری دارند و بعضی­ها ضعیف­تر که از خداوند می­خواهند نورشان را تام و کامل کند.

و اگر کسی بپرسد: آمرزش در آنجا یعنی چه؟ و اگر آنها آمرزیده نشده بودند که داخل بهشت نمی­شدند.

جواب می­تواند این باشد که درجات بهشتی نِسبی است. یکی بهشتی است و دیگری بهشتی­تر. و این دعایشان که می­گویند «بیامرزمان» شاید به این معنی است که موانع رشد ما را به حالتهای متعالی­تر، برطرف فرما.

اهل بهشت چه زشتی­هایی ممکن است داشته باشند؟

در رابطه با آیه 8 در همین جهان هم این موضوع قابل تصور است.

مثلاً کسی هست که دارای یک شخصیت بسیار بالای علمی و تحقیقاتی است اما مثلاً گوژپشت است، یا لوچ است، یا لنگ است.

این عیب­ها به شخصیت انسانی او آسیبی نمی­زند. مثلاً چیزی از بار علمی و ارزش تحقیقات او کم نمی­کند اما در هر حال چیزی است ناپسند و ناخوشایند.

مثلاً فرض کنید کسی هست که اهل ایمان و انفاق و احسان و عبادت هست اما بسیار پر خور و خیلی پر خواب و کمی تا قسمتی تنبل یا بی­تصمیم است.

بدیهی است پرخوری و پرخوابی و تنبلی و بی­تصمیمی از صفات بهشتیان نیست و در جهانِ آخرت مانند همان لوچی و گوژپشتی و لنگی مثال فوق است که خداوند کمک می­کند و این زشتی­ها را برطرف می­فرماید.

وظیفه­ای که پیامبر(ص) به علت رحلت نتوانست به آن بپردازد

از این آیه فهمیده می­شود که این سوره در اواخر عمر شریف پیغمبر اکرم(ص) نازل شده زیرا آنحضرت فرصتی نیافت تا به این آیه عمل کند.

آیا ممکن است تصور کنیم آنحضرت علیرغم دریافت این دستورات صریح و روشن به آن عمل نکرده باشد؟ حاشا و کلا! اما هر چه باشد در تاریخ زندگی آنحضرت نمی­بینیم با منافقین جنگیده و بر آنان سخت­گیری کرده باشد. بنابراین باید اینطور نتیجه­گیری کنیم که آنحضرت پس از دریافت این آیات مدت کمی در این جهان بوده­اند و فرصت عمل به این آیات را نیافته­اند.

البته در زندگینامه امیرالمؤمنین(ع) می­بینیم آن حضرت به این آیه عمل کرده­اند. در سه جنگ جمل و نهروان و صفین.

آیا منافقان تمام شده­اند؟ دیگر منافقی نمانده که عمل به این آیه لازم باشد؟

واضح است منافقین همیشه بوده­اند و همیشه هم خواهند بود ، اما ، علت اینکه در مورد آنان به این آیه عمل نشده ، «عدم قدرت» ائمه (ع) بوده و وقتی هم که قدرت نباشد تکلیف هم نیست .

این نوع آیات (که حاکی از احکام بر زمین مانده است) ما را به لزوم وجود امام زمان(عج) می­رساند .

امام زمان کسی است که پس از حصول آمادگی در روی زمین ، و رشد عقلانی مردم ، و درک این حقیقت که مسائل آنقدر بزرگ و آنقدر گسترده و آنقدر عمیق است که حل آنها جز از طریق تشریک مساعی عمومی و کاملا فراگیر ممکن نیست ، و کسی جز یک «مردخدا»ی واقعی ، که مورد اعتماد اکثریت قریب به اتفاق جامعه انسانیت باشد ، تا بتواند مساعی همگانی را هماهنگ کند ، نمیتواند به حل و ریشه کنی آنها اقدام کند ، اعلام حضور خواهد کرد و فراخوان خواهد داد .

گیرم پدر تو بود فاضل  .....

در این پاراگراف، این نکات را مطرح می­فرماید:

1- از نزدیکان صالحان بودن، برای رستگاری شخص کافی نیست. یعنی اینکه اگر شخصی خودش تمایل درونی نداشته باشد، نزدیک بودن به منبع فضایل کمکی به او نمی کند.

2- از نزدیکان بدکاران بودن، برای بد عاقبتی شخص کافی نیست. یعنی اینکه شخصی که تمایل درونی به صلاح و سداد و تقوا داشته باشد، حتی در شرایط نامساعد نیز دنبال فضایل و رشد و کمال خواهد رفت. و وجود شرایط بد، عذر مقبول برای بد بودن نیست.

3- شاید بتوان این نتیجه را نیز گرفت که گروه اول (بی­رغبت­های به فضایل ولو اینکه تحت شرایط اهل فضایل باشند) بیش از گروم دوم (راغبان فضایل ولو اینکه از آن دور باشند) است.

4- و همچنین شاید بتوان گفت رابطه نَسَبی با اهل فضیلت، به صاحب فضیلت شدن کمک می­کند.

نکته دیگری که از این پاراگراف فهمیده می­شود این است که محیط معبد هیکل سلیمان (که بعدا بیت­المقدس که مسجدالاقصی فعلی باشد بر روی خرابه های آن بنا شد) محیط آلوده­ای بوده و ظاهراً بعضی از کاهنان و بزرگان آن معبد به حضرت مریم که دختر عابده و جوان و حتماً زیبائی هم بود نظر سوئی داشتند، زیرا از میان آنهمه فضایل آنحضرت، پاکدامنی او را به گونه ای پررنگ مطرح نموده است.

ترجمه تفسیریِ آزاد

بسم الله الرحمن الرحيم

اي پيامبر! چرا براي کسب رضايت زنانت آنچه را که خدا برايت حلال کرده بر خود حرام ميکني؟ و خداوند آمرزگار مهربان است (1) خداوند كفاره شكستن قسم هايتان را براي شما واجب نموده و آنرا چاره اي برايتان قرار داده و خداوند دوست و سرپرست شما است و همو داناي فرزانه است (2) و هنگامي که پيغمبر نزد بعضي از زنانش رازي را سپرد، و چون آن زن آن راز را افشاء کرد، و خداوند پيغمبر را بر اين امر آگاه نمود، و پيامبر گوشه اي از اين موضوع را اعلام و از بقيه خودداري نمود، پس از اینکه آنحضرت نشان داد که از عملِ آن زن باخیر است، آن زن گفت چه کسي خبرت کرده؟ گفت آن داناي آگاه خبرم داد (3) و خداوند چنین مقرر کرده  اگر شما دو زن توبه کنيد، دلهاي شما را از انحراف به استقامت باز گردانده، و اگر هم بر ضد او با يکديگر همکاري کنيد، بدانيد خداوند سرپرست اوست، و جبرئيل و آن مومن شايسته دوست اويند، و ملائکه نيز علاوه بر همه اينها پشتيبان او هستند (4) چه بسا که در صورتيکه شما را طلاق دهد پروردگارش زناني بهتر از شما نصيبش کند. زناني که مسلمان و مومن و خاشع و توبه کار و عبادتگر و روزه دار باشند. اعم از اينکه  باکره باشند يا قبلا شوهردار بوده باشند (5) اي مسلمانان! خودتان و اهل تان را از آتشي که گيرانه اش آدمي و سنگ است حفظ کنيد، که فرشتگاني درشتخو نگهبان آنند و هرگز خدا را در مورد دستوراتش نافرماني نمي کنند و آنچه را که دستورشان دهد انجام ميدهند (6) در آن شرایط به کافران خطاب میشود اي کافران! امروز ديگر معذرت خواهي نکنيد زيرا جز اين نيست که جزاي آنچه را که کرده ايد مي بينيد (7) اي مسلمانان! بسوي خدا توبه کنيد، توبه اي خالص، شايد خداوندتان زشتي هاي شما را بپوشاند و شما را داخل باغهائي کند که نهرها درکف آن جاري است. در روزي که خداوند پيغمبر و کسان همراه او را خوار نمي کند، نورشان پيشاپيش آنها و اطرافشان ميدود، ميگويند پروردگارا  نورمان را كامل کن و بيامرزمان، که تو بر هر چيز توانائي (8) اي پيامبر! با کافران و منافقان بجنگ و بر آنان سخت گيري کن. جايگاه آنها جهنم است و بد سرانجامي است (9) خداوند براي کافران، زن نوح و زن لوط را مثل زد که تحت عقد ازدواج دو بنده صالح از بندگان ما بودند اما به آنان خيانت کردند و آن دو پيغمبر در مقابل خدا بدردشان نخوردند و به آنها گفته شد با ساير وارد شوندگان داخل آتش شويد (10) و خداوند براي مومنان، زن فرعون را مَثَل زد، هنگامي که گفت پروردگارا نزد خود برايم خانه اي در بهشت بنا کن و مرا از فرعون و عملش و نيز از قوم ظالمان نجات ده (11) و نیز مريم دختر عمران را مثل زد که دامن خويش را پاک نگهداشت و از روح خود در آن دميديم و کلمات پروردگارش و کتاب هايش را تصديق کرد و از فروتنان بود (12)