X

﴿ بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ ﴾

طه ﴿1﴾ مَا أَنزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى ﴿2﴾ إِلَّا تَذْكِرَةً لِّمَن يَخْشَى ﴿3﴾ تَنزِيلًا مِّمَّنْ خَلَقَ الْأَرْضَ وَالسَّمَاوَاتِ الْعُلَى ﴿4﴾ الرَّحْمَنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى ﴿5﴾ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا وَمَا تَحْتَ الثَّرَى ﴿6﴾ وَإِن تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ يَعْلَمُ السِّرَّ وَأَخْفَى ﴿7﴾ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ لَهُ الْأَسْمَاء الْحُسْنَى ﴿8﴾

بسم الله الرحمن الرحيم

طه (1)  ای پیامبر! قرآن را بر تو نازل نکرديم که به رنجِ زیاد بيفتي (2) جز اينکه پندي باشد براي کسي که خشيت دارد ( 3) فرو فرستاده اي است از جانب کسي که زمين و آسمانهاي بلند مرتبه را آفريد (4) همان خداوند رحمان که بر عرش مستولي شد (5) همانکه آنچه در آسمانها و در زمين و در بين آنها و آنچه زير زمين است از آن اوست (6) اگر سخن را آشکار کني يا نهان کني فرقي نميکند زيرا که او سخن سري و از آن مخفي تر را نيز ميداند (7) همان خدايي که خدايي جز او نيست که نامهاي نيکو دارد (8)


قبلی:  سوره حجر سوره حجر
Print
14 بار مطالعه شده است

پیش تفسیر

1 – استخراج عصاره محتوای سوره و پاراگراف (راه اول)

اول (چنانکه بارها و بارها دیده اید) عصاره محتوای سوره را استخراج میکنیم: 

طرز استخراج عصاره محتوای سوره (یعنی «درس» سوره) مطابق ذیل است:

(جدول1)

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

1

حروف مقطعه

طه

 

1

3-2

پيامبر

تبيين

منظور از تنزيل قرآن اين است که کسی را که خشيت دارد پند دهی

9

98-4

پيامبران

موسی

داستان کامل پيامبری آن حضرت تا انحراف بنی اسرائيل در حضور او

562

100-99

پيامبر

تبيين

اين وحی که نزد توست ملاک رستگاری است

21

112-101

آخرت

قيامت

مشخصات- ضوابط- حوادث قبل از وقوع...

104

113

قرآن

توصيف

زبان واضح- د رآن از تهديدات هست شايد پند گيرند

14

114

پيامبر

ارشاد

قبل از اينکه وحی آن تمام شود عجله در خواندنش نکن

17

123-115

حکمت

آفرينش انسان

داستان آفرينش – آدم – ابلیس - جنت

88

124

حکمت

ساير

ضوابط هدايت و ضلالت

12

127-125

آخرت

قيامت

باز شدن چشم کافران به حقايق

28

128

مردم

کافران

نکوهش- اينهمه مايه های عبرت بود اما عبرت نگرفتند

17

129

حکمت

ساير

تقديرات

10

132-130

پيامبر

ارشاد

دستورات عبادی- تمنا نکردن موقعيـت مادی ديگران

50

134-133

مردم

کافران

نکوهش- ذکر ايرادهای بيجای آنها و جواب به آن

35

135

پيامبر

دلداری

بگو منتظر باشند - بزودی خواهند دانست.....

11

جمع

979

 

جدول درج­ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

پيامبران

موسی

داستان کامل رسالت موسی تا انحراف بنی اسرائيل

4/57

2/4

آخرت

قیامت

مشخصات- ضوابط- حوادث قبل از وقوع- باز شدن چشمها به حقايق

5/13

3/4

حکمت

آفرينش

آفرينش انسان (آدم و ابلیس و بهشت و...)

3/11

4/4

پيامبر

ارشاد

خودسازی کن -  به ديگران هم ابلاغ کن

11

5/4

مردم

کافران

نکوهش - با وجود اينهمه مايه های عبرت عبرتی نگرفتند

4/5

6/4

قرآن

توصیف

وسیله هدایت اهل خشیت است

4/1

7/4

حروف مقطعه

طه

 

1/0

 

البته دو جدول فوق اول و آخرِ جدول هاست، جدول های وسط را برای رعایت اختصار حذف کرده ایم، اما کسانی که حوصله دارند میتوانند موردِ سوره فجر را که در کتاب «آموزش تفسیر قرآن» (که به عنوان نمونه و الگو است) در سایت:

http://jamal-ganjei.com

با تمام جدول هایش ملاحظه فرمایند.

درس: اي مسلمانان! مانند بني اسرائيل نباشيد كه پس از آزادي، بعلت قبول القائات شيطاني ازحق سر پيچيدند.

برآیند درسِ فوق و متن پاراگراف درب خواهد بود، به شرح ذیل:

درب: توجه به خداوند، آدمي را از قبول القائات شيطاني حفظ ميكند.

2 - استخراج عصاره محتوای پاراگراف (راه دوم)

ریز کردن پاراگراف تا حد امکان:

1

طه ﴿1﴾ مَا أَنزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى ﴿2﴾ إِلَّا تَذْكِرَةً لِّمَن يَخْشَى ﴿3﴾ تَنزِيلًا مِّمَّنْ خَلَقَ الْأَرْضَ وَالسَّمَاوَاتِ الْعُلَى ﴿4﴾

ریزدرب: ای پیامبر! وحیی که برتو نازل میشود حق مطلق است

2

 الرَّحْمَنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى ﴿5﴾ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا وَمَا تَحْتَ الثَّرَى ﴿6﴾ وَإِن تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ يَعْلَمُ السِّرَّ وَأَخْفَى ﴿7﴾ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ لَهُ الْأَسْمَاء الْحُسْنَى ﴿8﴾

ریزدرب: ای پیامبر! خداوند بسیار پرقدرت و بسیار دانا است

تقطیع:

در فوق دیده اید که ما پاراگراف را به تعدادی «ریزپاراگراف» تجزیه کرده ایم.

اصلی-فرعی

قسمت هایی را که می بینید فوقا با حروف پر رنگ (بولد) کار کرده ایم، اصلی است.

لُبّ مطلب:

با توجه به ریزپاراگراف ها، و ریزدربها، و جمع بندیِ ریزدرب ها، همان درب پاراگراف که فوقا می بینید حاصل خواهد شد و البته توجه دارید که درب مذکور از راه محاسبه استخراج شده است.

3 - سوالات

1- چرا در آیه2 از کلمه «انزال» و در آیه 4 از کلمه «تنزیل» استفاده شده؟

2- با توجه به جواب سوال فوق، بحث رایج بین مفسران راجع به «دفعی» و «تدریجی» بودن نزول حل میشود؟

3- بین آیه های4و5 ، موضوع کدام کلیدفهم قرآن اتفاق افتاده؟

4- با توجه به آیه 8 ، اساسا «اسم» برای خداوند چه موقعیتی دارد؟

5- و اساسا منشاء «اسم» های الهی چیست؟

6- با توجه به آیه های4و5و6و7و8، ذکر آنهمه موقعیت های الهی (از بین بینهایت شئون ممکنِ آنها) معلول چیست؟ (توجه دادن به عظمت قرآن؟ توجه دادن به محتوای آن؟ یا...؟)

7- با توجه به آیه3، ماموریت اصلی قرآن چیست؟

8- چرا بجای «یخشی» نفرموده «یخاف»؟

4 - حدسیاتی از اوضاع و احوال آن روزها

آیه 2 به صور گوناگون در قرآن آمده ، و قابل فهم است که چون آنحضرت بیش از اندازه  با موضوع ماموریت و رسالت خویش در گیر میشدند خداوند متعال هر از گاهی آنحضرت را متوجه میکردند که با موضوع آنقدر درگیر نشو که هلاک شوی.

5 - آیات برجسته این پاراگراف

آیه های 1و2 از آیه های بسیار برجسته قرآن است، هم به سبب اقبال هنرمندان در آثار هنری شان اعم از تابلوهای خوشنویسی و یا کاشیکاری در مساجد و زیارتگاه ها و معابد، و هم به سبب کثرت استناد به آنها در منابر و کتب و مقالات دینی.

6 – زاویه با تفاسیر رایج

(المیزان) : غرض اين سوره تذكر و يادآورى از راه انذار است، كه آيات انذار آن بر آيات تبشيرش غلبه دارد.

چیزی که المیزان آن را «غرض» سوره نامیده همان چیزی است که ما آن را «درس» نامیده ایم که عصاره محتوای سوره است و از طریق محاسبه استخراج کرده ایم و این است : ای مسلمانان ! مانند بنی اسرائیل نباشید که پس از آزادی به علت قبول القائات شیطانی از حق سر پیچیدند .

7 - پیشگوئی های تحقق یافته

در آیه 2 باز هم از کلمه قرآن برای نامگذاری بر مجموع آنچه تا کنون نازل شده ، استفاده نموده که این یک وعده تحقق یافته است .

8 - در این پاراگراف، کدام فقرات، فوق ذهنیات معاصران نزول است؟

(این قسمت جواب سروش و شبستری است که گفته اند قرآن فوق ذهنیات مخاطبان اولیه ندارد)

شروع سوره با «طه» است که از حروف مقطعه است، که این عنصر قرآنی هنوز معنیِ مقنعی نیافته، یعنی معهود بشر امروز نیز نیست، چه رسد به مخاطبان 1400 سال پیش!

مکانیزمِ اجرائیِ آیه های 4 و 5 برای ما ساکنان قرن 21 نیز روشن نیست چه رسد به مخاطب های اولیه!

9 - مخاطبان اولیه از این پاراگراف چه تلقیی  میداشتند؟

کلماتی که در این پاراگراف بکار رفته، در طول این مدت طولانی، از نزول این سوره تا به امروز، از لحاظ تحت اللفظی، تغییر معناییِ چندانی نیافته، و لذا مخاطب های اولیه نیز از این پاراگراف همان تلقی را میداشته اند که ما.

یکی ممکن است معترض شود که «یعنی چه که بسیار این تیتر را تکرار میکنی و این جواب ثابت را هم زیرش میدهی؟»

در این خصوص باید خاطر نشان کنیم که یک شبهه ای اخیرا در سطح وسیع القا شده که مطالب قرآن اول باید از این لحاظ چِک شود که معاصران نزول از آن چه می فهمیده اند . ماهم با بیان دلیل فوق در حقیقت داریم پاراگراف به پاراگراف آن شبهه را چک میکنیم .

آنچه تا کنون فهمیده ایم این بوده که معاصران نزول اکثر قریب به اتفاق حجم قرآن را همانطور می فهمیده اند که ما امروز می فهمیم .

10 - چه عناصر فرا زمانی و فرا مکانی در این پاراگراف هست؟

توجه به خداوند، آدمي را از قبول القائات شيطاني حفظ ميكند.

11 – کدام عناصر این پاراگراف «برای اولین بار» است؟

در این پاراگراف آیاتی وجود دارد که برخی از فقرات آنها در سوره های قبلی (قبل و بعد نسبت به این سوره و بر اساس جدول ترتیب نزول ما) آمده ، اما با تفاوت در لغت و الفاظ ، لذا اگر بگوئیم قبلا نیامده ، ناصحیح است ، و اگر بگوئیم آمده ، باز هم ناصحیح است ، از جمله این نوع آیات ، آیه های 2 تا 7 است و بقیه آیات پاراگراف «برای اولین بار» است.

12 – در این پاراگراف کدام آیات حاوی «محورهای ثابت کلام وحی» است؟

ارزش تفسیریِ این بخش از دو لحاظ زیاد است:

1 – از لحاظ تفسیر موضوعی، چون آیات هر موضوع از ابتدای نزول وحی به ترتیب در یک فایل جمع آوری خواهد شد، یک گنجینه بسیار با ارزش خواهد شد که مورد نیاز هر قرآن پژوه خواهد بود.

2 – از لحاظ تفسیرِ معروف به «تفسیر قرآن به قرآن» نیز، از آنجا که در هر عنوان، تقریبا تمام آیاتِ هم محتوا جمع آوری شده اند، هر قسمت میتواند از لحاظ هم افزائیِ فهمِ قسمت های دیگر کمک باشد، و مغز تفسیرِ قرآن به قرآن هم همین است.

حروف مقطعه

طه ﴿1﴾

نزول قرآن

مَا أَنزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى ﴿2﴾ إِلَّا تَذْكِرَةً لِّمَن يَخْشَى ﴿3﴾ تَنزِيلًا مِّمَّنْ خَلَقَ الْأَرْضَ وَالسَّمَاوَاتِ الْعُلَى ﴿4﴾

 شئون الهی

الرَّحْمَنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى ﴿5﴾ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا وَمَا تَحْتَ الثَّرَى ﴿6﴾ وَإِن تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ يَعْلَمُ السِّرَّ وَأَخْفَى ﴿7﴾ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ لَهُ الْأَسْمَاء الْحُسْنَى ﴿8﴾

شرح مختصر

کلیدهای تفسیری

بحث متنی

آیه 4 توصیف قسمتی از مدلول آیه 2 است و لذا فرع بر آن است.

آیه 5 کلمه «مِنِ» موجود در آیه 4 را تعریف می­کند و لذا فرع بر آن است.

آیه 6 قسمتی از قدرت­های «رحمان» آیه 5 را تعریف می­کند و بنابراین فرع بر آن است.

همین­طور آیه­های 7 و 8 که آنها هم «رحمان» آیه 5 را تعریف می­کنند.

البته اگر خوب دقت کنیم آیه 3 نیز از آنجا که برای کلمه «لتشقی» در آیه 2 حد و حدود معین می­کند آن هم فرع بر آیه 2 است.

آیه 1 جزء حروف مقطعه است و با محتوای کل سوره کار دارد، و اساساً از جنس آیات پاراگراف نیست.

آنحضرت در جدی گرفتن وظیفه بی مانند بود

آیه 2 نشان میدهد آنحضرت در موضوع رسالت بسیار بسیار بیش از رفع تکلیف کار میکرد، و چنین آیاتی در جای جای قرآن دائما بر ایشان نازل شده، و اگر این جدیت ایشان نبود، آن موانع جدیِ سخت، سبب ناکامی ایشان و ناموفق ماندن رسالت میگشت.

و خیلی جالب خواهد بود اگر به ترتیب نزول مطالبی در این محور جمع آوری کنیم، و اگر چنین کنیم، دو عنصر را به غلظت و پررنگی خواهیم دید:

1 – عبادات بسیار سنگین، چنانکه از اوائل سوره مزّمل پیداست،

2 – موضوع رسالت را «شخصی» پنداشتن، بطوریکه ایشان بسیار فراتر از «انما انت مذکر» میرفت،

به عبارت دیگر، اگر ایشان آیاتی را که بر او نازل میشد، فقط یکبار، در محلی که مردم بیشتر در آنجا تردد و تجمع داشتند، با صدای بلند، تلاوت میکرد، تکلیف را انجام داده بود،

زیادبودنِ آیاتی مانند آیه 2، و پخش شدگیِ آنها در تمام طول رسالتش، نشان میدهد که آنحضرت فقط «یک مامور ابلاغ» نبود، بلکه با جان و دل و مایه گذاشتن از تمامیِ توش و توان خویش، برای پیشبرد موضوع رسالتش مایه میگذاشت.

ترجمه تفسیریِ آزاد

بسم الله الرحمن الرحيم

طه (1)  ای پیامبر! قرآن را بر تو نازل نکرديم که به رنجِ زیاد بيفتي (2) جز اينکه پندي باشد براي کسي که خشيت دارد ( 3) فرو فرستاده اي است از جانب کسي که زمين و آسمانهاي بلند مرتبه را آفريد (4) همان خداوند رحمان که بر عرش مستولي شد (5) همانکه آنچه در آسمانها و در زمين و در بين آنها و آنچه زير زمين است از آن اوست (6) اگر سخن را آشکار کني يا نهان کني فرقي نميکند زيرا که او سخن سري و از آن مخفي تر را نيز ميداند (7) همان خدايي که خدايي جز او نيست که نامهاي نيکو دارد (8)

 

دی ان ان