X

﴿ بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ ﴾

طس تِلْكَ آيَاتُ الْقُرْآنِ وَكِتَابٍ مُّبِينٍ ﴿1﴾ هُدًى وَبُشْرَى لِلْمُؤْمِنِينَ ﴿2﴾ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُم بِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ ﴿3﴾ إِنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ زَيَّنَّا لَهُمْ أَعْمَالَهُمْ فَهُمْ يَعْمَهُونَ ﴿4﴾ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ لَهُمْ سُوءُ الْعَذَابِ وَهُمْ فِي الْآخِرَةِ هُمُ الْأَخْسَرُونَ ﴿5﴾ وَإِنَّكَ لَتُلَقَّى الْقُرْآنَ مِن لَّدُنْ حَكِيمٍ عَلِيمٍ ﴿6﴾

بسم الله الرحمن الرحيم

طس. اين آيات قرآن و کتابي آشکار است (1)  كه هدايت و مژده اي براي مومنان است (2) همان کسانی که نماز بپا ميدارند و زکوة ميدهند و به آخرت يقين دارند (3) کسانی که به آخرت باور ندارند اعمالشان را زينت داده ايم و کوردل و سرگردان ميمانند (4) آنها کساني هستند که عذاب بد خواهند داشت و در آخرت هم زيانکار تر خواهند بود (5) و مردم بدانند که تو قرآن را از نزد حکيمي دریافت میکنی (6)


قبلی:  سوره قصص سوره قصص
بعدی:  سوره نمل سوره نمل
Print
13 بار مطالعه شده است

پیش تفسیر

1 – استخراج عصاره محتوای سوره و پاراگراف (راه اول)

اول (چنانکه بارها و بارها دیده اید) عصاره محتوای سوره را استخراج میکنیم: 

طرز استخراج عصاره محتوای سوره (یعنی «درس» سوره) مطابق ذیل است:

(جدول1)

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

1

قرآن

توصيف

هدايت و مژده برای مومنان

9

2

مردم

مومنان

توصيف- اقامه نماز- ادای زکوه- يقين به آخرت

9

4-3

مردم

کافران

حکمت- اعمالشان برايشان زينت داده شده- در آخرت به بدترين درجه ميرسند

20

5

پيامبر

تبيين

تو قرآن را از حکيمی دانا دريافت ميکنی

7

14-6

پيامبران

موسی

شرح چگونگی پيغمبر شدن و آمدن بسوی فرعون و انکار آنان

115

44-15

پيامبران

سليمان

شرح گوشه ای از عظمت سلطنت او

494

53-45

پيامبران

صالح

تکذيب از سوی قوم، و اصرار بر عمل زشت خويش و نابود شدن دستجمعی آنها

117

58-54

پيامبران

لوط

تکذيب و اصرار بر عمل زشت خويش و نابود شدن دستجمعی آنها

57

59

پيامبر

ارشاد

دستورعبادی و ياد دادن روش احتجاج

12

65-60

خداوند

افعال

آفرينش- اجابت مضطر- هدايت بشر در شب و روز- بادها- علم مطلق

130

68-66

مردم

کافران

کافران نسبت به آخرت در نوعی کوری هستند و آنرا بعيد ميدانند و ميگويند دروغ است

38

72-69

پيامبر

ارشاد

تعليم طرز احتجاج با آنان

40

74-73

خداوند

صفات

صاحب کرم و لطف- علم مطلق

19

77-75

قرآن

توصيف

همه چيز در کتاب مبين هست- اين قران بسياری از اختلافات بنی اسرائيل را حل ميکند - هدايت و رحمت است برای مومنان

28

81-78

پيامبر

دلداری

توبر حقی- تو فقط فرستاده ای هستی- بيشتر به خودت فشار نیاور

44

85-82

آخرت

قيامت

با وقوع قيامت برايشان معلوم ميشود چقدر ضرر مهلک نموده اند

50

86

خداوند

آيات

شب برای استراحت و روز برای ديدن

18

87

آخرت

قيامت

آغاز قيامت- اضطراب همه مخلوقات

17

88

خداوند

آيات

آفرينش کوه ها

20

90-89

آخرت

قيامت

ضوابط جزاء اعمال مومن و کافر

27

93-91

پيامبر

ارشاد

چنين بگو و چنين رفتار کن

52

جمع

1323

 

جدول درج­ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

1/4

پيامبران

سایر

پيامبران د رهمه حال متوجه خداوند بودند و وظايف خويش را انجام ميدادند

2/59

2/4

خداوند

افعال

آفرينش- اجابت مضطر- هدايت بشر در شب و روز

1/14

3/4

پيامبر

ارشاد

تعليم روش احتجاج- تعليم عبادات- توصيه: چنين بگو...

7/11

4/4

آخرت

قیامت

در قيامت حقايق آشکار ميشود و معلوم ميشود کافر چه ضرری کرده...

1/7

5/4

مردم

کافران

حقيقت را نمی بينند - بسبب اعمالشان که برايشان زينت داده شده

1/5

6/4

قرآن

توصیف

وسيله هدايت و رفع اختلافات است

8/2

 

البته دو جدول فوق اول و آخرِ جدول هاست، جدول های وسط را برای رعایت اختصار حذف کرده ایم، اما کسانی که حوصله دارند میتوانند موردِ سوره فجر را که در کتاب «آموزش تفسیر قرآن» (که به عنوان نمونه و الگو است) در سایت:

http://jamal-ganjei.com

با تمام جدول هایش ملاحظه فرمایند.

درس: خداوند چگونه پيامبران خويش را تاييد و مخالفانشان را مغلوب مي­کند.

برآیند درسِ فوق و متن پاراگراف درب خواهد بود، به شرح ذیل:

درب : اي پيامبر! قرآني كه بتو وحي شده، يكي از مهمترین تاييدات الهی است .

2 - استخراج عصاره محتوای پاراگراف (راه دوم)

ریز کردن پاراگراف تا حد امکان:

1

طس تِلْكَ آيَاتُ الْقُرْآنِ وَكِتَابٍ مُّبِينٍ ﴿1﴾ هُدًى وَبُشْرَى لِلْمُؤْمِنِينَ ﴿2﴾ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُم بِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ ﴿3﴾

ریزدرب : اي پيامبر! قرآني كه بتو وحي شده، يكي از مهمترین تاييدات الهی است.

2

إِنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ زَيَّنَّا لَهُمْ أَعْمَالَهُمْ فَهُمْ يَعْمَهُونَ ﴿4﴾ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ لَهُمْ سُوءُ الْعَذَابِ وَهُمْ فِي الْآخِرَةِ هُمُ الْأَخْسَرُونَ ﴿5﴾

ریزدرب : اي پيامبر! مهمترین رکن ایمان، ایمان به آخرت است.

3

وَإِنَّكَ لَتُلَقَّى الْقُرْآنَ مِن لَّدُنْ حَكِيمٍ عَلِيمٍ ﴿6﴾

ریزدرب : اي پيامبر! قرآني كه بتو وحي شده، مطلقا حجت است.

تقطیع:

در فوق دیده اید که ما پاراگراف را به تعدادی «ریزپاراگراف» تجزیه کرده ایم.

اصلی-فرعی

قسمت هایی را که می بینید فوقا با حروف پر رنگ (بولد) کار کرده ایم، اصلی است.

لُبّ مطلب:

با توجه به ریزپاراگراف ها، و ریزدربها، و جمع بندیِ ریزدرب ها، همان درب پاراگراف که فوقا می بینید حاصل خواهد شد و البته توجه دارید که درب مذکور از راه محاسبه استخراج شده است.

3 – سوالات

1 – چرا قلمرو هدایتیِ قرآن را چنان فرموده؟ (که محدود به کسانی است که در آیه 2 ذکر شده؟)

2 – تلک در آیه 1 ، اشاره به چیست؟ (همین آیاتی که مربوط به سوره نمل است؟ کل قرآن؟ یا . . . ؟)

3 – در همان آیه ، آیا کتاب مبین صفتی است برای قرآن؟ یا اینکه کتاب مبین چیزی دیگر است؟ (پاسخ با ذکر دلیل)

4 – آیه 3 چه نسبتی با آیه 2 دارد؟

5 - «عذاب»ی که در آیه 5 ذکر شده ، درکجاست؟ (دنیا؟ آخرت؟ یا . . . ؟)

6 – در آیه 6 ، در موضوع نزول قرآن ، چرا کلمه «تلقی» را بکار برده؟

4 - حدسیاتی از اوضاع و احوال آن روزها

از آیه های 1 تا 4 فهمیده میشود مخاطب این سوره خصوص مومنان است، که برای آنها دو مشخصه عملی و یک مشخصه فکری معرفی نموده، و در مقابل آنها فقط یک گروه را معرفی نموده که مشخصه آنها فقدان آن مشخصه فکری است  (ظاهرا هرچه ایراد هست در همین یک مشخصه است)

از آیه 6 فهمیده میشود که تا این لحظه از نزول قرآن ، پیامبر (ص) دائما نیاز به روحیه گیری و تایید الهی میداشته است.

5 - پیشگوئی های تحقق یافته

در آیه 1 مجموع آنچه که تا زمان نزول این سوره نازل شده را قرآن نامیده و چنانکه قبلا دلیلش را گفته ایم در این یک پیشگوئیِ تحقق یافته هست.

6 - در این پاراگراف، کدام فقرات، فوق ذهنیات معاصران نزول است؟

(این قسمت جواب سروش و شبستری است که گفته اند قرآن فوق ذهنیات مخاطبان اولیه ندارد)

شروع سوره با «طس» است که از حروف مقطعه است، که این عنصر قرآنی هنوز معنیِ مقنعی نیافته، یعنی معهود بشر امروز نیز نیست، چه رسد به مخاطبان 1400 سال پیش!

آیه 5 «قیامتی» است، و هیچ بنی بشری تجربه اش را ندارد، و قبل از قیامت نخواهد داشت، لذا، چه در آن روزهای نزول وحی و چه الی یوم القیامه بالاتر از ذهنیات بشر خواهد بود.

مکانیزمِ اجرائیِ آیه 4 برای ما ساکنان قرن 21 نیز روشن نیست چه رسد مخاطب های اولیه!

7 - در این پاراگراف کدام فقرات فوق ذهنیات مخاطبان اولیه است؟

«طس» در آیه 1 از حروف مقطعه است و فعلا بیش از 1400 است که معنای آنها بطور روشن درک نشده است. گرچه این قلم در این خصوص و پرداخت پیشنهاد راهگشا فتح بابی نموده است.

8 - مخاطبان اولیه از این پاراگراف چه تلقیی  میداشتند؟

کلماتی که در این پاراگراف بکار رفته، در طول این مدت طولانی، از نزول این سوره تا به امروز ، تغییر معناییِ چندانی نیافته ، و لذا مخاطب های اولیه نیز از این پاراگراف همان تلقی را میداشته اند که ما.

یکی ممکن است معترض شود که «یعنی چه که بسیار این تیتر را تکرار میکنی و این جواب ثابت را هم زیرش میدهی؟»

در این خصوص باید خاطر نشان کنیم که یک شبهه ای اخیرا در سطح وسیع القا شده که مطالب قرآن اول باید از این لحاظ چِک شود که معاصران نزول از آن چه می فهمیده اند . ماهم با بیان دلیل فوق در حقیقت داریم پاراگراف به پاراگراف آن شبهه را چک میکنیم.

آنچه تا کنون فهمیده ایم این بوده که معاصران نزول اکثر قریب به اتفاق حجم قرآن را همانطور می فهمیده اند که ما امروز می فهمیم.

9 - چه عناصر فرا زمانی و فرا مکانی در این پاراگراف هست؟

پیام تایید و کمک الهی به پيامبر (ص)

10 – کدام عناصر این پاراگراف «برای اولین بار» است؟

با توجه به ترتیب نزول سوره ها ، تقریبا تمام عناصر این پاراگراف «برای اولین بار» است.

11 – در این پاراگراف کدام آیات حاوی «محورهای ثابت کلام وحی» است؟

ارزش تفسیریِ این بخش از دو لحاظ زیاد است:

1 – از لحاظ تفسیر موضوعی، چون آیات هر موضوع از ابتدای نزول وحی به ترتیب در یک فایل جمع آوری خواهد شد، یک گنجینه بسیار با ارزش خواهد شد که مورد نیاز هر قرآن پژوه خواهد بود.

2 – از لحاظ تفسیرِ معروف به «تفسیر قرآن به قرآن» نیز، از آنجا که در هر عنوان، تقریبا تمام آیاتِ هم محتوا جمع آوری شده اند، هر قسمت میتواند از لحاظ هم افزائیِ فهمِ قسمت های دیگر کمک باشد، و مغز تفسیرِ قرآن به قرآن هم همین است.

حروف مقطعه

طس تِلْكَ آيَاتُ الْقُرْآنِ وَكِتَابٍ مُّبِينٍ ﴿1﴾

ماهیت قرآن

هُدًى وَبُشْرَى لِلْمُؤْمِنِينَ ﴿2﴾

انسان های مطلوب

الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُم بِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ ﴿3﴾

انسان های نا مطلوب

إِنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ زَيَّنَّا لَهُمْ أَعْمَالَهُمْ فَهُمْ يَعْمَهُونَ ﴿4﴾ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ لَهُمْ سُوءُ الْعَذَابِ وَهُمْ فِي الْآخِرَةِ هُمُ الْأَخْسَرُونَ ﴿5﴾

ماهیت قرآن

وَإِنَّكَ لَتُلَقَّى الْقُرْآنَ مِن لَّدُنْ حَكِيمٍ عَلِيمٍ ﴿6﴾

شرح مختصر

کلیدهای تفسیری

بحث متنی

آیه 2 در جهت توضیح «کتاب مبین» آیه 1 و لذا فرع بر آن است.

آیه 3 در جهت توضیح کلمه «مؤمنین» آیه 2 و لذا فرع بر آن،

وآیه 5 فرع بر آیه 4 است و این واضح است.

فعل خداوند قانونمند است

در آیه 4، زیّنّا لهم . .  به این معنی است که لیاقت آنها صدور آن اعمال از سوی آنها بوده است.

«تلقی»

آیه 5 میگوید پیامبر (ص) قرآن را از جبرئیل (ع) تلقی کرده است.

ما در آیات زیادی (مثلا سوره تکویر – انه لقول رسول کریم و مثلا سوره نجم – علّمه شدید القوی و مثلا چند جای دیگر) اینطور فهمیده ایم که قرآن «قول» جبرئیل، و نیز «تعلیم» جبرئیل است، و در اینجا میگوید «تلقی» او از «حکیمی دانا» است.

البته هر سه طرز بیان به گوشه ای از چگونگی دریافت وحی اشاره دارد:

«قول» به این جنبه اشاره دارد که آنحضرت این مطالب را «از نزد خود» نمیگوید.

«تعلیم» به این جنبه اشاره دارد که آنحضرت این مطالب را قبلا نمیدانسته و جبرئیل به او «آموخته»

«تلقی» (= دریافت) به این جنبه اشاره دارد که که این مطالب (قرآن) برای آنحضرت بسیار جالب و خوشایند بوده، و آنحضرت «میخواسته» چنین مطالبی به او «برسد».

در کلماتی مانند قول و تعلیم، صِرفِ مفعولیت به خواننده (یعنی ما ها) القاء میشود و در کلمه ای مانند تلقّی، احساس هائی از قبیل شوق و علاقه و تقاضا و رضایت نیز که در این فرایند وجود داشته برای خواننده (یعنی ما ها) مکشوف میگردد.

در این باره میتوان زیاد گفت و نوشت، ولی خواننده (یعنی شما) فرهیخته است و نیار به اطناب و تطویل ندارد.

ترجمه تفسیریِ آزاد

بسم الله الرحمن الرحيم

طس. اين، آيات قرآن و کتابي آشکار است (1)  كه هدايت و مژده اي براي مومنان است (2) همان کسانی که نماز بپا ميدارند و زکوة ميدهند و به آخرت يقين دارند (3) کسانی که به آخرت باور ندارند اعمالشان را برایشان زينت داده ايم و کوردل و سرگردان ميمانند (4) آنها کساني هستند که عذاب بد خواهند داشت و در آخرت هم زيانکار تر خواهند بود (5) و مردم بدانند که تو قرآن را از نزد خداوند که حکيمي دانا است دریافت میکنی (6)

 

دی ان ان