پیش تفسیر

1 - معنی کلماتی که جزء «آن 200 کلمه مانوس» نیستند

(در 50 سال گذشته کتاب های زیادی به بازار کتاب آمد با این محتوا که اگر این 200 کلمه را بدانید 80% قرآن برایتان مفهوم است، در اینجا کلماتی مورد نظر است که داخل آن مجموعه نیست)

لنسفعا: حتما با قوت و شدت میگیریم

نادیه: هم انجمنی هایش، همگروهی هایش

زبانیه: زبانه های آتش (کنایه از گرفتاری ها)

 

2 - استخراج عصاره محتوای متن (از راه اول)

درس: آموزش و ارشاد پيامبر(ص) و تشريح جامعه مورد رسالت او

(استخراج درس و جدول های مربوط را در قسمت قبلی عرض کرده ایم)

برآیند درس و متن پاراگراف درب خواهد بود به شرح ذیل:

درب: ذکر يک قانون رفتاريِ نوع انسان که علت مخالفت با دعوت پيامبر(ص) را توضیح میدهد، و ذکر یک قانون دیگر که نتیجه رفتار مذکور را بیان میکند.

 

3 - استخراج عصاره محتوای متن از راه دوم

ریز کردن پاراگراف تا حد امکان:

1

کلّا إِنَّ الْإِنسَانَ لَيَطْغَى ﴿6﴾ أَن رَّآهُ اسْتَغْنَى ﴿7﴾ إِنَّ إِلَى رَبِّكَ الرُّجْعَى ﴿8﴾

درس : آموزش و ارشاد پيامبر(ص) و تشريح جامعه مورد رسالت او

ریزدرب: ای پیامبر! اکثر انسانها در صورت بی نیاز پنداشتن خویش، طغیان میکنند.

 

2

أَرَأَيْتَ الَّذِي يَنْهَى ﴿9﴾ عَبْدًا إِذَا صَلَّى ﴿10﴾ أَرَأَيْتَ إِن كَانَ عَلَى الْهُدَى ﴿11﴾ أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَى ﴿12﴾ أَرَأَيْتَ إِن كَذَّبَ وَتَوَلَّى ﴿13﴾ أَلَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرَى ﴿14﴾

درس : آموزش و ارشاد پيامبر(ص) و تشريح جامعه مورد رسالت او

ریزدرب: طغیانگران این نوع کارها را در پیش میگیرند.

3

كَلَّا لَئِن لَّمْ يَنتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِيَةِ ﴿15﴾ نَاصِيَةٍ كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ ﴿16﴾ فَلْيَدْعُ نَادِيَه ﴿17﴾ سَنَدْعُ الزَّبَانِيَةَ ﴿18﴾

درس : آموزش و ارشاد پيامبر(ص) و تشريح جامعه مورد رسالت او

ریزدرب: ما با طغیانگران چنین میکنیم.

4

كَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ ﴿19﴾

درس : آموزش و ارشاد پيامبر(ص) و تشريح جامعه مورد رسالت او

ریزدرب: ای پیامبر! تو کار خویش را پیگیر.

تقطیع:

در فوق دیده اید که ما پاراگراف را به تعدادی «ریزپاراگراف» تجزیه کرده ایم.

اصلی-فرعی

قسمت هایی را که می بینید فوقا با حروف پر رنگ (بولد) کار کرده ایم، اصلی است.

لُبّ مطلب:

با توجه به ریزپاراگراف ها، و ریزدربها، و جمع بندیِ ریزدرب ها، همان درب پاراگراف که فوقا می بینید حاصل خواهد شد و البته توجه دارید که درب مذکور از راه محاسبه استخراج شده است.

 

4 – از اول تا اینجا

درپاراگراف 1 می فرماید : ای پیامبر بنام خداوند که آفریننده و بخشنده است، شروع به خواندن آیات الهی کن.

دراین پاراگراف یکی از قوانین مهم رفتاری نوع انسان را برای پیامبر (ص) تشریح نموده و  ذهن آنحضرت را راجع به «جامعه مورد ماموریت» او  باز میکند، و نوع رفتارِ شایسته اش را در مقابل مخالفان به او می نمایاند.

 

 

5 - سوالات

1- نتیجه پیدایش توهّمِ «احساس استغناء» چیست؟

2 – در آیه 6 منظور از انسان همه انسانهاست یا اکثریت انسانها؟

3 – مثال هائی از مفهوم «طغیان» در طبیعت ذکر کرده و سپس مفهوم آیه 6 را در رابطه با آنها بیان کنید.

4 - «انَّ» در آیه های 6 و 8 چه نقش دستوری دارند؟ 

5 - «کلّا» در آیه6 چه چیزی را – به شدت - نفی میکند؟

6 – قلمرو قانون مذکور در آیه 6 کجاها است؟

7– اشخاص مطرح در آیه 11 چه نوع کسانی هستند؟  اشخاص آیه 12 چطور؟

8 – اشخاص آیه13 نسبت به اشخاص آیه 9 چه تفاوتی دارند؟

9 – در سوره های قبلی راجع به تقوای آیه12 چه نازل شده؟

10 – علت آن رفتارهای آن مخالفان چیست؟

11 – موضوع آیه 10، موضوع منحصربه فرد نهی مطرح درآیه 9 است؟

12 – اگر بخواهید ترکیب «کان علی الهدی» را نقاشی کنید چه می کشید؟

13 – چرا بجای ترکیب «کان علی الهدی» نفرموده «ان کان مومنا»؟

14 – در آیه 12، «او» (=یا) از لحاظ دستور زبان چه نقشی دارد؟ (موضوع آیه 12 را نسبت به آیه 11 متفاوت میکند؟ یا.....؟)

15 – چرا در آیه های 15 و 18 از ضمیری که معادل فارسی اش «ما» میباشد (لنسفعا   سندع) استفاده فرموده؟

16 – در آیه 17 «ل»چه نقش دستوری دارد؟

17 – در آیه 15 چه نوع از بیان بکار گرفته شده؟ (مجاز؟  یا.....؟)

18 – چرا درآیه 17 بیان معمولی، ولی در آیه 8 سمبولیک است؟

19- باتوجه به آیه 18 و نیز یک آیه درهمین سوره که قبلا دیده ایم (شما بگوئید کدام آیه) آیا خداوند مجازات مخالفان پیامبر را (یعنی موضوع آیه های 15 و 16 را) به آخرت محول میکند؟ (جواب با ذکر دلیل)

20 – آیا موضوع آیه 15 در این جهان خواهد بود یا در آخرت؟

21 – اگر بگوئید آخرت، در آنصورت آیه 17 را چگونه توضیح میدهید؟

و اگر بگوئید همین جهان، در آنصورت «زبانیه» را چگونه توضیح میدهید؟

22 - «کلا» (آیه 19) در جواب ذهنیات چه کسی است؟ (پیامبر؟ یا...؟)

 

6 - حدسیاتی از اوضاع و احوال آن روزها

به نظر نمی آید سه «تیپ» اشخاصی که در پاراگراف به آنها اشاره شده، هنوز ظهور یافته باشند، زیرا هنوز تازه اوائلِ خبر شدنِ خود آنحضرت است که پیامبر شده و رسالت یافته و طبعا زمان قابل اعتنائی لازم است که این سه تیپ اشخاص به وجود آیند و ظهور یابند.

کسی که سوره را بطور ایزوله مطالعه کند از محتوای این سوره این تلقی را پیدا میکند که گویا در زمان نزول این سوره چنان مخالفان فعالی بوده اند و چنان رفتارهایی میکرده اند، در حالیکه با توجه به تحقیق این بنده در کتاب ترتیب و تاریخ نزول سوره ها (در سایت) چنین نبوده و در کمتر از شش ماه از آغاز رسالت آنحضرت نمیتوانسته چنان اتفاقاتی افتاده باشد، بلکه اگر به «درس» سوره توجه کنیم در می یابیم که نزول این مطالب برای آماده کردن ذهن آنحضرت بوده که خود را برای چنین وقایعی آماده کند.

7 - زاویه با تفاسیر رایج

آنچه در بالا گفته ایم موردی است که با بسیاری از تفاسیر زاویه دارد و مبنای ما ترتیب نزول و زمان نزول این سوره است.

آنجا که تفاسیر «زبانیه» را به زبانه های آتش جهنم تطبیق کرده اند و ما با توجه به شرحی که ذیلا عرض کرده ایم آن را به امواج مدافعانه انسانی در طول مدتی طولانی که مآلا در فتح مکه به نتیجه رسید، مربوط کرده ایم، یکی از محل های پیدایش این زاویه است.

 

 

8 - پیشگوئی های تحقق یافته

در اواخر این پاراگراف به وضوح پیشگوئیِ پیروزی آنحضرت را بر مخالفان و تکذیب کنندگانش میکند، و میدانیم که به تحقق پیوست.

 

9 - آیات برجسته این پاراگراف

کلا سوره علق تمامش برجستگیِ برمبنایِ ملاک اول را (که عبارت باشد از اقبال مردمی» را دارد، اما، واجد ملاک دوم هم هست، در قسمت قبلی راجع به پنج آیه اول دیدم که داشت، در این 14 آیه نیز دارد.

در این آیات یک «قانون رفتاری» دیده میشود که مثلثِ پیامبران-مکذبان-خداوند چگونه عمل میکند که بسیار قابل توجه است بطوری که در داستانهای پیامبران سلف (در سوره های آینده) دائما آن قانون را می بینیم.

 

10 - آیات مشکل این پاراگراف

درباره آیات 9 تا 14، مفسران مختلف سخنان مختلف و متخالفی گفته اند، که مجموعا آیات مذکور را در زمره آیات مشکل قرار میدهد.

همچنین است در مورد آیات 15 تا 18.

البته ما نیز به اتکای روش تفسیری خویش حرف خویش را زده ایم.

 

11 - مخاطبان اولیه از این پاراگراف چه تلقیی  میداشتند؟

با توجه به مطلبی که در چند سطر بالاتر عرض کرده ایم، مخاطبان آنحضرت در لحظه نزول این پاراگراف منحصر به تعدادی قلیل از خانواده آنحضرت و تک و توک افرادی که به علت استعداد و حساسیتی که داشته اند «خبرِ» رسالتش را شنیده و گرویده بودند بوده، و تلقی آنها تصدیق مطلب آیات 6 تا 8 و تعجب و انزجار از اشخاص مطرح در آیات 9 تا 14 بوده است.

چنانکه بارها گفته ایم، مخاطبان اولیه معاصر نزول این سوره بسیار کم و منحصر در مومنان راستین بودند و آنها از این پاراگراف پیام امید و اطمینان تلقی میکردند و سرشار از شادی معنوی میشدند.

 

12 - چه عناصر فرا زمانی و فرا مکانی در این پاراگراف هست؟

1 – همه، در همه حال، در همه چیز، نیازمند ادامه لطف و نعمت های الهی هستند و کسی مستغنی از آن نیست.

2 همه باید در نظر داشته باشند که رفتارها و اعمالشان همواره تحت نظر و رویت الهی است.

3 – انسان باید همواره در نظر داشته باشد که در محضر الهی حضور خواهد یافت و لذا سزا نیست از چهار چوبی که عقلش برایش تعیین میکند تجاوز و طغیان کند.

4 – هیچکس نباید مزاحم دیگران در مورد عبادات و رفتاری که از آن منشاء دارد بگردد.

5 – هیچکس نباید مانع تبلیغ عقیده کسانی شود که دیگران را به گرایش و انجام نیکی ها دعوت میکنند.

این پاراگراف، خارج از جو و فضای روزهای نزولش این عنصر فرازمانی و فرامکانی را دارد که «در مخالفت با حق از حد معینی پیش تر نرویدکه ضرر اساسی خواهید کرد»

 

13 - این پاراگراف حاوی چه رهنمودهایی برای بشر قرن حاضر است؟

امروز نیز مانند آن روزها، همان سه مورد پیشگفته (1 - بی توجهی به رویت شدنِ دائمی 2 – بی توجهی به بازگشت به محضر الهی 3 – بی نیاز نبودن هیچکس در هیچ امر وجودی از سیستم های الهی) مورد غفلت اکثر بنی بشر است و اینهمه مشکلاتی که بر سر راه یک زندگی مناسب بشری ریخته، ناشی از آن است، و دوای آن نیز توجه دائمی همگان به همان سه مورد است.

 

14 - کدام عناصر این پاراگراف «برای اولین بار» است؟

با توجه به ترتیب نزول، همه فقرات این پاراگراف «برای اولین بار» است.

 

15 – در این پاراگراف کدام آیات حاوی «محورهای ثابت کلام وحی» است؟

 

درباره انسان

سوره عصر

اِنَّ الانسانَ لَفی خُسرٍ (2)

سوره تین

لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ ﴿4﴾ ثُمَّ رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِينَ ﴿5﴾ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ ﴿6﴾

سوره لیل

إِنَّ سَعْيَكُمْ لَشَتَّى ﴿4﴾

سوره شمس

قدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا ﴿9﴾ وَقَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا ﴿10﴾

سوره علق

کلّا إِنَّ الْإِنسَانَ لَيَطْغَى ﴿6﴾ أَن رَّآهُ اسْتَغْنَى ﴿7﴾ إِنَّ إِلَى رَبِّكَ الرُّجْعَى ﴿8﴾

انسان های نا مطلوب

سوره لیل

وَأَمَّا مَن بَخِلَ وَاسْتَغْنَى ﴿8﴾ وَكَذَّبَ بِالْحُسْنَى ﴿9﴾

الَّذِي كَذَّبَ وَتَوَلَّى ﴿16﴾

سوره علق

أَرَأَيْتَ الَّذِي يَنْهَى ﴿9﴾ عَبْدًا إِذَا صَلَّى ﴿10﴾ أَرَأَيْتَ إِن كَانَ عَلَى الْهُدَى ﴿11﴾ أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَى ﴿12﴾ أَرَأَيْتَ إِن كَذَّبَ وَتَوَلَّى ﴿13﴾ أَلَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرَى ﴿14﴾

سنن الهی

سوره طارق

إِن كُلُّ نَفْسٍ لَّمَّا عَلَيْهَا حَافِظٌ ﴿4﴾

سوره علق

كَلَّا لَئِن لَّمْ يَنتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِيَةِ ﴿15﴾ نَاصِيَةٍ كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ ﴿16﴾ فَلْيَدْعُ نَادِيَه ﴿17﴾ سَنَدْعُ الزَّبَانِيَةَ ﴿18﴾

توصیه های رفتاری به آنحضرت

سوره ضحی

فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ ﴿9﴾ وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ ﴿10﴾ وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ ﴿11﴾

سوره قارعه

إِنَّهُمْ يَكِيدُونَ كَيْدًا ﴿15﴾ وَأَكِيدُ كَيْدًا ﴿16﴾ فَمَهِّلِ الْكَافِرِينَ أَمْهِلْهُمْ رُوَيْدًا ﴿17﴾

سوره علق

كَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ ﴿19﴾

بدیهی است اگر در سوره های آتی هرجا به همین موارد برخوردیم، ضمن یادآوری همین محور ها، آنها را نیز اضافه خواهیم نمود.

 

شرح مختصر

کلید های تفسیری

فعل خداوند قانونمند است

مطالب در پاراگراف طوری مطرح شده که انگار خداوند با مخالفان پیامبر در سطح مساویست و آنها چنان خواهند کرد و خداوند نیز چنین خواهد کرد و ....

واضح است که خداوند برای همه چیز و همه کار سیستم و سازوکاری قرار داده، از جمله برای رفتار با مخالفان پیامبر(ص) نیز،  اما این را نیز باید بدانیم که عمل همه مکانیزم های تعبیه شده در دستگاه  آفرینش نیز عمل خداوند است، و لذا خداوند می تواند عمل آنها را به خویش نسب دهد، اما این طرز بیان که استفاده از زبان و فرهنگ مخاطب است، سبب دلگرمی پیامبر(ص) و تقویت روحیه او و تزلزل روحیه دشمنان می گردد و در قرآن، تا آخر نزول آن، بطوریکه خواهیم دید، هر از گاهی، مورد استفاده واقع شده است.

چه رویت و چه پنداشتن

کلمه «رأ» چه از ریشه رویت (= دیدن) و چه از ریشه رأی (= پنداشتن) در نظر گرفته شود در نتیجه فرقی نمی کند و در حالت اول معنی آن این طور می شود که «انسان خود را بی نیاز می بیند» و در حالت دوم این طور معنی می دهد که «انسان خود را بی نیاز می پندارد» که تقریباً معنی یکسان دارند.

 

لحن صمیمانه

توجه به کلمه ربّک (= پروردگارت) که دوبار در پاراگراف قبل و یک بار در این پاراگراف تکرار شده، (گرچه خداوند ربّ همه است) نشان می  دهد که چنین لحن صمیمانه ای در جهت بالا بردن روحیه رسول خدا (ص) و دلگرم کردن هرچه بیشتر او به درگیری کامل با موضوع رسالتش چقدر لازم بوده، و می بینیم این لحن صمیمانه در تمام این حدود 23 سال رسالت آن حضرت در تمام قرآن تداوم یافته است.

 

کافر فعال دو برابر مؤمن فعال

در این پاراگراف دو نوع اشخاص مطرح هستند : مؤمن فعال ، و کافر فعال (و درباره اکثریت مردم که مجموعه ای از مؤمن غیرفعال و کافر غیرفعال باشد اشاره ای ندارد)

با توجه به منحنی گوس که در جامعه شناسی وسایر علوم انسانی بسیار مطرح است و بر مبنای آن حدود 95 درصد مردم – اکثرا - در  حالت نرمال و 5 درصد در طرفین (زیر نرمال و بالای نرمال) قرار میگیرند ،  می توانیم این طور نتیجه بگیریم که مجموع مؤمنان فعال و کافران فعال 5 درصد کل جامعه بوده و با توجه به اینکه 4 آیه راجع به کافران فعال و 2 آیه راجع به مؤمنان فعال می باشد ، و اگر فرض کنیم که همین نسبت هم در واقعیت وجود داشته باشد باید تصور کنیم که آن 5 درصد منحنی گوس باید به نسبت 1 و 2 تقسیم شود یعنی مؤمنان فعال تقریباً 7/1 درصد کل جامعه و کافران فعال تقریباً 2/3 درصد کل جامعه باشند .

یعنی مثلاً در یک جامعه 000/100 نفری (مثلاً محل مورد ماموریت حضرت یونس) 1700 نفر مؤمن فعال و 3300 نفر کافر فعال داشته باشیم و بقیه مردم دنباله رو این دو گروه باشند و البته با توجه به اینکه در جوامع قدیم مردسالاریِ مطلق حاکم بوده ،  ولذا زنان و کودکان را نیز باید از این حساب کسر کنیم ، اعداد فوق را باید در 25 درصد نیز ضرب بنمائیم . بنابراین در یک جامعه 000/100 نفری (مثلاً همان جامعه مورد مأموریت حضرت یونس) می باید مؤمنان فعال تقریباً 410 نفر و کافران  فعال تقریباً 825 نفر بوده باشند .

 البته منحنی گوس یک منحنی تجربی آماری است و همیشه هم دارای یک شکل نیست و نیز دلایلی نداریم که نسبت تعداد آیات نیز باید در جامعه بشری همان نسبت نظیر باشد اما چیزی که نمی شود انکار کرد این است که همیشه در طول تاریخ کسانی که در راه صحیح فعال بوده اند همیشه کمتر از کسانی بوده اند که در راه مخالف فعال بوده اند ، و نیز همواره این حقیقت را نیز دیده ایم که «اکثریت مردم» در هیچ یک از دو گروه «فعال» نبوده اند بلکه «پیرو جریان غالب قدرتمند» بوده اند .

 

تفسیر همهء داستان های پیامبران سابق در این چند آیه

در مجموعِ پاراگراف قبل و این پاراگراف، کل حوادث تاریخ نزول وحی مستتر است (کسانی که به نظارت الهی بی توجه اند (آیه 14) ، بندگان صالح (آیه های 11 و 12) را مورد آزار قرار میدهند (آیه 9)، اما دچار آثار سوء اعمال خویش میشوند (آیه 15)، در این حالت همگنان خویش را به یاری میخوانند (آیه 16)، خداوند نیز اشخاصی ثابت قدم و محکم را به دفع آنان میگمارد (آیه 18) لذا «زبانیه» اشاره به نیروی قوی شده مسلمانان دارد که بالاخره در جریان فتح مکه کار مدلول های آیه های 9 و 10 و 13 و 14 را ساخت)

ممکن است کسی ان قلت بیاورد که موضوع «لنسفعا بالناصیه  . . . تا الزبانیه» مربوط به آخرت است، در اینصورت او باید «لئن لم ینته» را با فرض خویش هماهنگ کند که نخواهد توانست.

 در سوره های بعدی، و تا آخر نزول وحی، دائما این موضوع را در چهارچوب داستان های پیامبران گذشته می بینیم که مخالفان پیامبران انواع مخالفت ها را میکنند، اما وقتیکه وارد فاز تعرض فیزیکی گسترده میشوند به هلاکت یا شکست دستجمعی دچار میشوند، و در این پاراگراف نیز خداوند دارد به خلاصگی همین قانون را برای پیامبرش (ص) توضیح میدهد که ای پیامبر! تو در جریان رسالتت این چیز ها را هم خواهی دید، اما نگران مباش، حمایت مورد نیازت به موقعش میرسد.

بنا بر این، زبانیه در اینجا اشاره به نیروهای جدیِ جریان ایمان دارد.

 

اطاعت پیامبر(ص) از مخالفانش یعنی چه؟

باید بدانیم امروز که بیش از چهارده قرن (هجری) از نزول این آیات می گذرد کلمه «اطاعت» یک معنی دارد که ظاهراً در آن روزها این معنی را نداشته، زیرا باید توجه کنیم که پیامبر دارای شخصیت عظیمی بوده و اصلاً معقول نیست که آن حضرت اساساً در موضعی باشد که از کسانی که در این پاراگراف  معرفی شده اند «اطاعت» به مفهوم امروز بکند.

بلکه کلمه فوق به این معنی است که پیامبر(ص) برای پیشبرد رسالتش شاید در حالاتی صلاح میدید که اندک چشم پوشی و مماشاتی با آنان بکند، خداوند متعال این را نمی پسندید و کوچکترین مماشات ممکن آن حضرت را به این ترتیب ممنوع فرمود.

این نوع خطاب ها در قرآن کریم تقریباً در تمام طول رسالت آن حضرت دیده می شود،

از این آیه که اوائل وحی است گرفته تا سوره احزاب که دوره قدرت یافتن کامل سیاسی و اجتماعی آن حضرت بوده، این نوع خطاب ها یا عیناً یا با کلمات متفاوت دیده می شود.

 

ترجمه تفسیریِ آزاد

ای پیامبر! اینطور نیست که پنج آیه اول چنان اثری داشته باشد که همگی پیروِ توشوند، بلکه، انسان طغيان مي کند (6) در صورتيکه خود را بي نياز ببيند (7)  البته بازگشت همگان بسوي پروردگارت است (8) چه فکر ميکني راجع به کسي که نهي مي کند؟ (9) بنده اي را که  نماز ميخواند (10) چه فکر ميکني راجع به اين عمل در صورتيکه آن بندهء نمازگزار برجاده هدايت باشد؟ (11) يا به تقوا فرمان دهد؟ (12) چه فكر ميكني درباره کسي که حق را تکذيب ميکند و روي بر مي گرداند (13) مگر نميداند که خداوند مي بيند؟ (14) البته آنها چنين نپندارند و بدانند در صورتيکه بس نکنند حتمأ آنها را با خواری و خفّت گرفته و به ذلّت ميكشانيم (15) پيشاني دروغگوي خطاکارشان را (16) البته آنها نیز پس از احساسِ عقوبتِ ما همگنان خويش را فراخوان میکنند (17) ما نيز بزودي نیروهای قویِ جدّی خویش را فراميخوانيم (18)  نه! ای پیامبر! لازم نیست با چنین کسانی هیچ همراهیی کنی! سجده کن و به ما تقرب جوي (19)