X

إِنَّ رَبَّكُمُ اللّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ أَلاَ لَهُ الْخَلْقُ وَالأَمْرُ تَبَارَكَ اللّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ ﴿54﴾ ادْعُواْ رَبَّكُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْيَةً إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ ﴿55﴾ وَلاَ تُفْسِدُواْ فِي الأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاَحِهَا وَادْعُوهُ خَوْفًا وَطَمَعًا إِنَّ رَحْمَتَ اللّهِ قَرِيبٌ مِّنَ الْمُحْسِنِينَ ﴿56﴾ وَهُوَ الَّذِي يُرْسِلُ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ حَتَّى إِذَا أَقَلَّتْ سَحَابًا ثِقَالاً سُقْنَاهُ لِبَلَدٍ مَّيِّتٍ فَأَنزَلْنَا بِهِ الْمَاء فَأَخْرَجْنَا بِهِ مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ كَذَلِكَ نُخْرِجُ الْموْتَى لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ ﴿57﴾ وَالْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَالَّذِي خَبُثَ لاَ يَخْرُجُ إِلاَّ نَكِدًا كَذَلِكَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَشْكُرُونَ ﴿58﴾

البته پروردگارتان خداوند است که آسمانها و زمين را در شش مرحله آفريد. و آنگاه به عرش مستولي شد. شب را با روز مي پوشاند که شتابان در طلب آن است. و خورشيد و ماه و ستارگان به امر او رام هستند. آفرينش و تدبير از آنِ اوست. پر برکت است پروردگار جهانيان (54) پروردگارتان را به حالت تضرع و بطور پنهاني بخوانيد که او تجاوزگران را دوست ندارد (55) و در زمين پس از اصلاحش خرابکاري نکنيد و او را با بيم و اميد بخوانيدکه البته رحمت خداوند به نيکوکاران نزديک است (56)  و هموست که بادها را پيشاپيش رحمتش ميفرستد تا اينکه ابري سنگين بردارد و آنرا بسوي سرزميني مرده مي رانَد و با آن باراني فرو مي فرستد و از آن از هر گونه ميوه اي بيرون مي آورد. مردگان را نيز چنين بيرون مي آوريم. شايد پند گيريد (57) سرزمين مناسب، روئيدني هايش را به فرمان پروردگارش بيرون مي آورد و از آن سرزمينی که نامناسب باشد چيزي جز اندکي ناچيز بيرون نمي آيد. آيات را براي مردم شکرگزار چنين گونه گون ارائه میکنیم (58)


قبلی:  سوره اعراف سوره اعراف
بعدی:  سوره اعراف سوره اعراف
Print
14 بار مطالعه شده است

پیش تفسیر

1 استخراج عصاره محتوای سوره و پاراگراف (راه اول)

اول (چنانکه بارها و بارها دیده اید) عصاره محتوای سوره را استخراج میکنیم: 

طرز استخراج عصاره محتوای سوره را (یعنی «درس» سوره را)  در قسمت اول ارائه کرده ایم که مطابق ذیل است:

برآیند درسِ فوق و متن پاراگراف درب خواهد بود، به شرح ذیل:

درب: ای مردم این خداوندِ با علم و با قدرت، اینطور همه چیز را به خدمت میگیرد تا به شما نفع رسانی کند

2 - استخراج عصاره محتوای پاراگراف (راه دوم)

چون پاراگراف کوچک است، از کارهای استخراج از راه دوم در میگذریم.

3 از اول تا اینجا

در پاراگراف 1 که ابتدای سوره است  می فرماید : ای مردم ! از رسولی که بسویتان آمده پیروی کنید وگرنه دچار خسران خواهید شد و مبادا جذب القائات شیطانی شوید ، که درآنصورت به تعالیم این رسول بی توجه شده و در دو جهان دچار خسران خواهید شد.

در پاراگراف 2 اولین خطاب­ها و هشدارها و تشریع قانون کلی به انسان­های اولیه را ذکر میفرماید .

در پاراگراف 3 می فرماید : ای مردم ! عاقبت حتمی شما فرارسیدن قیامت و ضمن ارائه ای از قسمتی از وقایع آن روز میفرماید عاقبت تان دوحالت ممکنِ متضاد دارد . اینک این شما هستید که راه های منتهی به هر حالت را انتخاب میکنید .

در این پاراگراف گوشه­ای از الطاف و نعمت­های الهی را یادآوری می فرماید.

4 - سوالات

2 – منظور از «حثیث» (آیه54) چیست؟

3 - چراخداوند دراینجا ازضمیر «ما» ( انزلنا . . . ) استفاده فرموده؟

4 – چرا خداوند در اینجا از ضمیر «من» (هو . . . ) استفاده فرموده؟

5 – چرا خداوند از میان آنهمه صفات قابل ذکر برای معرفی خویش، این صفات را ترجیح داده ؟

6 – منظور از «اقلّت» (آیه57) چیست؟

7 – چرا بجای «لبلد» (آیه57) نفرموده «الی بلد»؟

8 - مطالب آیه 58 چه ربطی به کل این پاراگراف دارد؟

5 زاویه با تفاسیر رایج

1 (آیه 54) : بد معنی کردن کلمه «امر» در آیه مذکور

المیزان در گفتاری طولانی کلمه مذکور را به موضوع «إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَيْئاً أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ» ربط داده و بحثی طولانی در نحوه خلق و رابطه آن با امر مذکور کرده و خیلی از مطالب علم کلام را مطرح نموده و همه اش هم زائد و نامربوط .

پاراگرافی که این آیه در آن است (آیات 54 تا 58) ، اگر بخوانید ، در باره به رخ کشیدن نعمت های الهی است ، مانند آفرینش های الهی ، از آسمان و زمین گرفته تا مسخر نمودن نجوم و سپس نزول باران و زنده کردن زمین مرده و بیرون دادن رستنی ها و و و    بنا بر این باید معنی خلق و امر را در این چارچوب دید که معنی آن همان چیزی است که ما جمع آن را «امور» مینامیم .

6 - در این پاراگراف، کدام فقرات، فوق ذهنیات معاصران نزول است؟

(این قسمت جواب سروش و شبستری است که گفته اند قرآن فوق ذهنیات مخاطبان اولیه ندارد)

انتهای آیه 57 «قیامتی» است، و هیچ بنی بشری تجربه اش را ندارد، و قبل از قیامت نخواهد داشت، لذا، چه در آن روزهای نزول وحی و چه الی یوم القیامه بالاتر از ذهنیات بشر خواهد بود.

مکانیزمِ اجرائیِ آیه 54 برای ما ساکنان قرن 21 نیز روشن نیست چه رسد مخاطب های اولیه!

همچنین است آیه 58.

در آیه 54 به موجوداتی (مثلا عرش الهی) اشاره شده که معهود ما بشر قرن حاضر هم نیست، چه رسد به مشافهین 1400 سال قبل!

7 - مخاطبان اولیه از این پاراگراف چه تلقیی  میداشتند؟

کلماتی که در این پاراگراف بکار رفته ، در طول این مدت طولانی ، از نزول این سوره تا به امروز ، تغییر معناییِ چندانی نیافته ، و لذا مخاطب های اولیه نیز از این پاراگراف همان تلقی را میداشته اند که ما .

8 - چه عناصر فرا زمانی و فرا مکانی در این پاراگراف هست؟ 

بي توجهي به خداوند و الطاف و نعمات او سبب هلاکت است.

9 کدام عناصر این پاراگراف «برای اولین بار» است؟

با توجه به ترتیب نزول سوره ها ، تقریبا اکثر قریب به اتفاق عناصر این پاراگراف «برای اولین بار» است .

شرح مختصر

 کلید های تفسیری

بحث متنی:

آیه 58 فرع بر آیه 57 است و این واضح است. دو آیه 55 و 56 نیز بدون اینکه فرع بر آیه­ای باشند پرانتزی هستند ،لذا آیات اصلی این پاراگراف آیه­های 54 و 57 است.

 

چکیده این پاراگراف همان درب است که در ابتدا ذکر شده، یعنی خطابی است تلویحی به مردم که: این خدایتان است که علم و قدرت دارد، و نسبت به شما خیر رسان است و شما هم معقول است که رفتارِ درخور داشته باشید،

اورا در حال «تضرعا و خفیه»، یعنی در حالیکه هم از او حساب می برید و هم به او امیدوار میباشید، بخوانید و پس از اصلاح افساد نکنید و اهل احسان باشید و سعی کنید شخصیت خویش را طیب کنید تا الطاف الهی بتواند در وجودتان بارور و بالنده شود.

اما همین بیان ساده و روشن را در قالب چه کلمات و جملات سنگینی و در عین حال لطیف و ظریفی ادا کرده که واقعا اگر بخواهیم راجع به همین چند سطر کم حجم حق مطلب را ادا کنیم هیچکس نمیتواند از عهده اش برآید.

مثلا همین خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ را مورد دقت قرار دهید ببینید چی دستتان را میگیرد! خورشید ما علیرغم عظمتش میلیاردها مانند خویش در فقط کهکشان ما می بیند و در جهان (آنقدر که کشف شده) میلیاردها کهکشان مانند کهکشان راه شیری ما وجود دارد و اینها را کسی آفریده، که علیرغم این آفرینش عظیم، خودش را آنقدر پائین و در دسترس قرار داده که عنوان خویش را رَبَّكُمُ ذکر فرموده و این شخصیت فوق العاده عظیمِ درک نکردنی، مثالِ نفع رسانی خویش را به يُرْسِلُ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ حَتَّى إِذَا أَقَلَّتْ سَحَابًا ثِقَالاً سُقْنَاهُ لِبَلَدٍ مَّيِّتٍ فَأَنزَلْنَا بِهِ الْمَاء فَأَخْرَجْنَا بِهِ مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ

اشاره زده

یعنی این شخصیت با عظمت که آن گوشه ای از قدرت و علم اوست وقتی که با ما صحبت میکند از چیزهایی در سطح فهم ما صحبت میکند و ریزش باران را برای ما مثال میزند که برای ما محسوس و مفهوم است، و وقتیکه خوب متوجه شدیم میگوید کذلک تُخرجون

یعنی بما میگوید:

 این که می بینید و هرگز به کُنهش نخواهید رسید علم و قدرت ما است

ما با این علم و قدرتی که داریم پرورش دهنده شما هستیم و ببینید زمین مرده را چطور با باران زنده میکنیم

بعدش میگوید حیات بعدی هم مثل همین زنده کردن زمین مرده است

واقعا اگر بخواهیم فقط راجع به این پاراگراف کوتاه شرح بنویسیم چنان طولانی خواهد شد که کسی رغبت نخواهد کرد به آن نزدیک شود، اما اگر درس و درب و ریزدرب را خودتان بدست بگیرید و خودتان در کلمات و جملات دقت کنید چنان ابوابی از معانی که مایه روشنی چشم و شادی دل است بر روی تان باز خواهد شد که مایه شگفتی تان خواهد بود.

ترجمه تفسیریِ آزاد

البته پروردگارتان خداوند است که آسمانها و زمين را در شش مرحله آفريد. و آنگاه به عرش مستولي شد. شب را با روز مي پوشاند که شتابان در طلب آن است. و خورشيد و ماه و ستارگان به امر او رام هستند. آفرينش و تدبير از آنِ اوست. پر برکت است پروردگار جهانيان (54) پروردگارتان را به حالت تضرع و بطور پنهاني بخوانيد که او تجاوزگران را دوست ندارد (55) و در زمين پس از اصلاحش خرابکاري نکنيد و او را با بيم و اميد بخوانيدکه البته رحمت خداوند به نيکوکاران نزديک است (56)  و هموست که بادها را پيشاپيش رحمتش ميفرستد تا اينکه ابري سنگين بردارد و آنرا بسوي سرزميني مرده مي رانَد و با آن باراني فرو مي فرستد و از آن از هر گونه ميوه اي بيرون مي آورد. مردگان را نيز چنين بيرون مي آوريم. شايد پند گيريد (57) سرزمين مناسب، روئيدني هايش را به فرمان پروردگارش بيرون مي آورد و از آن سرزمينی که نامناسب باشد چيزي جز اندکي ناچيز بيرون نمي آيد. آيات را براي مردم شکرگزار چنين گونه گون ارائه میکنیم (58)

 

 

 

دی ان ان