X

﴿ بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ ﴾

عَمَّ يَتَسَاءلُونَ ﴿1﴾ عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ ﴿2﴾ الَّذِي هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ ﴿3﴾ كَلَّا سَيَعْلَمُونَ ﴿4﴾ ثُمَّ كَلَّا سَيَعْلَمُونَ ﴿5﴾ أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهَادًا ﴿6﴾ وَالْجِبَالَ أَوْتَادًا ﴿7﴾ وَخَلَقْنَاكُمْ أَزْوَاجًا ﴿8﴾ وَجَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُبَاتًا ﴿9﴾ وَجَعَلْنَا اللَّيْلَ لِبَاسًا ﴿10﴾ وَجَعَلْنَا النَّهَارَ مَعَاشًا ﴿11﴾ وَبَنَيْنَا فَوْقَكُمْ سَبْعًا شِدَادًا ﴿12﴾ وَجَعَلْنَا سِرَاجًا وَهَّاجًا ﴿13﴾ وَأَنزَلْنَا مِنَ الْمُعْصِرَاتِ مَاء ثَجَّاجًا ﴿14﴾ لِنُخْرِجَ بِهِ حَبًّا وَنَبَاتًا ﴿15﴾ وَجَنَّاتٍ أَلْفَافًا ﴿16﴾ إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ كَانَ مِيقَاتًا ﴿17﴾ يَوْمَ يُنفَخُ فِي الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْوَاجًا ﴿18﴾ وَفُتِحَتِ السَّمَاء فَكَانَتْ أَبْوَابًا ﴿19﴾ وَسُيِّرَتِ الْجِبَالُ فَكَانَتْ سَرَابًا ﴿20﴾

 

بسم الله الرحمن الرحيم

راجع به چه چيز از يکديگر ميپرسند؟ (1) راجع به آن خبر بزرگ (2) که درباره اش با هم اختلاف دارند (3) نه ! بزودي خواهند دانست (4) باز هم نه! بزودي خواهند دانست (5) آيا زمين را زيرانداز قرار نداديم؟ (6) و کوهها را ميخ هايي؟ (7) و شما را جفت نیآفريديم؟ (8) و خواب را مايه آرامش (9) و شب را لباسي (10)  و روز را مايه زندگي قرار نداديم؟ (11) و بر فرازتان هفت (آسمان) استوار بنا نکرديم؟ (12) و (خورشید را) چراغي پر نور و حرارت قرار نداديم؟ (13) و از ميان ابرهاي فشرده آبي پي در پي فرو نريختيم؟ (14) تا بوسيله آن حبوبات و نباتات (15) و باغهاي انبوه در آوريم ؟ (16) البته وعده گاه ، روز جدا کردن است (17) روزي که در آن شيپور دميده شود و گروه گروه بياييد (18) و آسمان باز شود وبصورت درب هائي گردد (19) و کوهها حرکت داده شوند و رونده گردند (20)


قبلی:  سوره غاشیه سوره غاشیه
بعدی:  سوره نباء سوره نباء
Print
260 بار مطالعه شده است

فایل ها برای دانلود

پیش تفسیر

1 – استخراج عصاره محتوای سوره و پاراگراف (راه اول)

(جدول1)

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

1

مردم

انسان

قيامت- راجع به چه می پرسند

2

2

مردم

انسان

قيامت- راجع به ان خبر بزرگ

3

5-3

مردم

انسان

قيامت- بزودی خواهند دانست

9

16- 6

خداوند

صفات

نعمت ها- اسمان و زمين

36

17

آخرت

قيامت

حکمت- ميقات

5

18

آخرت

قيامت

چگونگی وقوع

14

21

آخرت

جهنم

حکمت- شرايط طاغين

4

25- 22

آخرت

جهنم

توصيف- عذاب طاغين

14

26

آخرت

جهنم

حکمت

2

28-27

مردم

طاغين

صفات

8

29

حکمت

قوانين

احصاء در کتاب- همه چيز

4

30

آخرت

جهنم

خطاب به اهل جهنم- پس بچشيد و عذاب شما را جز زياد نمی کنيم

6

31

آخرت

بهشت

حکمت- پيروزی مومنين

3

35- 32

آخرت

بهشت

توصيف- نعمت های متقين

12

36

آخرت

حکمت

جزاء- عطاء- حساب

5

37

خداوند

صفات

رب اسمانها و زمين و بين انها - هيبت

10

38

آخرت

قيامت

شرايط

14

ق 39

آخرت

قيامت

حکمت

3

ق 39

مردم

انسان

سئوال- چه کسی می خواهد بسوی پروردگارش جايگاه بگيرد؟

6

ق 40

خداوند

خطاب

مردم- انسان- ما شما را به عذابی نزديک بيم کرديم.

5

ق 40

آخرت

قيامت

حکمت- مردم - انچه را از پيش فرستاده اند می بينند

6

ق 40

آخرت

قيامت

آثار و نتايج- کافر می گويد کاش خاک بودم

6

جمع

177

 

 

(جدول درج ها)

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

آخرت

قيامت

وقوع و هولناکی آن

61

2/4

خداوند

صفات

نعمت ها، ربوبيت، هشدار و  دعوت

8/28

3/4

مردم

طغيانگران

صفات انها

9/7

4/4

حکمت

قوانين خدايی

احصاء همه چيز در کتاب

3/2

 

 

البته دو جدول فوق اول و آخرِ جدول هاست، جدول های وسط را برای رعایت اختصار حذف کردیم، اما کسانی که حوصله دارند میتوانند موردِ سوره فجر را که در کتاب «آموزش تفسیر قرآن» (که به عنوان نمونه و الگو است) در سایت:

 http://jamal-ganjei.com/SokhaneNo/Step1

با تمام جدول هایش ملاحظه فرمایند.

از این جدول ها عصاره محتوای سوره به شرح ذیل استخراج شده است:

 

درس: جلب توجه مخاطب به جهان دیگر و دعوت به انتخاب مسیر خوب

 

برآیند درسِ فوق و متن پاراگراف درب خواهد بود، به شرح ذیل:

درب: جلب توجه مخاطب از طريق ايجاد سئوال و تحريک کنجکاوی و نزديک کردن امکانِ به وجود آمدن جهان ديگر در ذهن او

 

2 - استخراج عصاره محتوای پاراگراف (راه دوم)

ریز کردن پاراگراف تا حد امکان:

1

عَمَّ يَتَسَاءلُونَ ﴿1﴾ عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ ﴿2﴾ الَّذِي هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ ﴿3﴾ كَلَّا سَيَعْلَمُونَ ﴿4﴾ ثُمَّ كَلَّا سَيَعْلَمُونَ ﴿5﴾

ریزدرب: ای پیامبر! بزودی مردم به تعالیم وحیانیت ایمان خواهند آورد

 

2

أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهَادًا ﴿6﴾ وَالْجِبَالَ أَوْتَادًا ﴿7﴾ وَخَلَقْنَاكُمْ أَزْوَاجًا ﴿8﴾ وَجَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُبَاتًا ﴿9﴾ وَجَعَلْنَا اللَّيْلَ لِبَاسًا ﴿10﴾ وَجَعَلْنَا النَّهَارَ مَعَاشًا ﴿11﴾ وَبَنَيْنَا فَوْقَكُمْ سَبْعًا شِدَادًا ﴿12﴾ وَجَعَلْنَا سِرَاجًا وَهَّاجًا ﴿13﴾ وَأَنزَلْنَا مِنَ الْمُعْصِرَاتِ مَاء ثَجَّاجًا ﴿14﴾ لِنُخْرِجَ بِهِ حَبًّا وَنَبَاتًا ﴿15﴾ وَجَنَّاتٍ أَلْفَافًا ﴿16﴾ إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ كَانَ مِيقَاتًا ﴿17﴾

ریزدرب: ای مردم! خدائی که چنین علم و قدرتی دارد، قیامت را هم میتواند برقرار کند

 

3

يَوْمَ يُنفَخُ فِي الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْوَاجًا ﴿18﴾ وَفُتِحَتِ السَّمَاء فَكَانَتْ أَبْوَابًا ﴿19﴾ وَسُيِّرَتِ الْجِبَالُ فَكَانَتْ سَرَابًا ﴿20﴾

ریزدرب: ای مردم! قیامت پس از وقوع حوادثی خارق العاده حادث خواهد شد

 

تقطیع :

در فوق دیده اید که ما پاراگراف را به تعدادی «ریزپاراگراف» تجزیه کرده ایم.

اصلی-فرعی

قسمت هایی را که می بینید فوقا با حروف پر رنگ (بولد) کار کرده ایم، اصلی است.

لبّ مطلب :

با توجه به ریزپاراگراف ها، و ریزدرب ها، و جمع بندیِ ریزدرب ها، همان درب پاراگراف که فوقا می بینید حاصل خواهد شد و البته توجه دارید که درب مذکور از راه محاسبه استخراج شده است.

3 - سوالات

1 - موضوعی که درآیه2 «عظیم» خوانده شده، از نظر چه کسی (یاکسانی) عظیم است؟

2 – از آیه 3، چه چیزهائی از اوضاع و احوال آن روزها میتوانیم بفهمیم؟

3-درآیه های 4 و 5، «کلّا» (یعنی: اصلا اینطورنیست که فکرمیکنید) اشاره به چه است؟

4 - «س» اشاره به آینده دور است یا نزدیک؟ (جواب با ذکر دلیل از متن)

5 – آیه 5 نسبت به آیه 4 چه موقعیتی دارد؟

6 - آیا آیات ونعمت های الهی منحصربه این مواردی است که برشمرده شده است؟

7 – چرا خداوند متعال کلماتی مانند خلقنا و جعلنا و بنینا و انزلنا  بکار برده، و کلماتی مانند خلقت وجعلت وبنیت وانزلت بکارنبرده؟

8 – چرا در آیه 7، کوه ها را به میخ تشبیه فرموده؟

9 – چرا «شب» را «لباس» قلمداد فرموده؟

10 – چرا آسمانها را «پر شدت» ذکر نموده؟

11 – چند مورد «معجزه علمی» در این پاراگراف وجود دارد. آنها را مشخص کنید.

12 - درآیه17، از روی کلمه «میقات» سوالاتی به ذهن میرسد:

چه کسی باچه کسی قرارگذاشته؟

قرارمذکور را چه هنگام گذاشته اند؟

یا اینکه اصلا «قرار»ی مطرح نیست و «به زبان مخاطب» سخن رانده؟

13 – در کلمه «افواجا» آیه 18 مفهوم «همگن»ی وجود دارد، این «دسته بندی براساس همگنی»، چگونه، کی، و کجا، شکل گرفته؟

14 – آیا «ابوابا» آیه 19، به «همگنی» آیه 18، ربطی دارد؟ اگر بله ، چه ربطی؟

15 – آیا در این پاراگراف چیزی می بینید که در سوره های قبلی ندیده باشید؟ اگر بله، آن را مشخص کنید.

16 – آسمان برای چه به صورتِ «درب هائی» باز میشود؟

17 – معنی «سراب» در آیه آخر با همان معنی رایج ما یکی است؟

 

4 - حدسیاتی از اوضاع و احوال آن روزها

چنانکه از آیات 1 تا 5 فهمیده می شود موضوع قیامت و جهان دیگر در روزهای نزول این آیات به حد یک موضوع بحث  بر انگیز رسیده بود.

اعرابِ معاصرِ نزولِ وحی راجع به زندگی پس از مرگ عقاید ساده ای داشتند.

 یکی از عقاید آنها این بود که مرگ پایان همه چیز است و پس از آن دیگر هیچ نیست و آیاتی هم در قرآن کریم هست که وجود این طرز تفکر را در میان آنها تأیید می کند. این عنصر فکری، عنصر غالب در عقاید اعراب آن زمان بوده، با وجود این، بعضی عقاید دیگر نیز در میان آنان رواج پیدا کرده بود. از جمله نوعی آنیمیسم که بنا بر آن، هر شخص دارای روح است که پس از مرگ صاحبش بصورتی به زندگی در این جهان ادامه می دهد. عقیده به زندگی پس از مرگ، آن هم بصورتی که قرآن مطرح می کند، منشأ بحث های طولانی و مجادلات، بین خود اعراب از طرفی، یا بین آنها و پیامبر اکرم(ص) از طرف دیگر، شده، که شواهد فراوانی در این خصوص در قرآن وجود دارد.

بنابراین ، چیزی  که راجع به آن از یکدیگر سئوال می کرده اند قیامت و زندگی پس از مرگ و امور مربوط به آن بوده است، و علت اینکه از یکدیگر سئوال می کرده اند، جا افتادن مطالبی بوده که در سوره های قبلی تا زمان نزول این سوره در آن زمان بین مردم بتدریج مطرح شده بوده است.

لذا آن «خبر بزرگ»، با توجه به مطالب فوق، موضوع قیامت و زنــدگی  پس از مرگ بوده که راجع به آن بحث می کرده اند.

از آیه های 15 و 16 فهمیده میشود مردمِ آن روزهای مکه، از کاشتن حبوبات و رستنی ها بیگانه نبوده اند و بعضا از باغ های پردرخت و انبوه نیز برخوردار بوده اند، به عبارت دیگر مکهء روزهای نزول این آیات با مکهء زمان حضرت ابراهیم که به زبان او «واد غیر ذی زرع» (بیابانی بی روئیدنی) نامیده شده، فرق زیادی داشت.

همچنین میتوان از آیه های 6 تا 14 نیز حدسیاتی از علوم و افکار و جهان بینی آنها زد.

تصوری که مخاطبان اولیه از آیه 6 در باره زمین میتوانستند داشته باشند این بود که در آن زندگی میکرده اند و نیز در باره آیه 7 در باره میخ بودن کوه ها به مفهوم امروز (کرویت ، ممان اینرسی و . . ) نمیتوانستند تصوری داشته باشند، و همچنین آیه 12 و «هفت شدیدِ بالای سرتان» و در باره آیه 13 و مفهوم «چراغِ دائما نورافکن» و نیز در باره آیه 14 و آبی که از «فشرده ها» دائما بیرون میزند، تصورشان با تصورات امروز خیلی فرق داشت و عقب تر بود.

 

5 - زاویه با تفاسیر رایج

 (این « بزودی » کی است؟)

در تفاسیرمی فرمایند : «بزودیِ» مطرح در آیه های4 و 5، قیامت است که وقتی واقع شد همه خواهند فهمید، و این سخن عجیبی است، مثل این است که کسی به دیگری بگوید به زودی پولدار خواهی شد و او بپرسد کی؟ و اولی جواب بدهد هزار سال دیگر.

اگر بخواهیم مشابه سازی کنیم آن مکالمه این طور خواهد شد:

 اولی : از کجا بدانیم که قیامت واقع می شود؟

  دومی : بزودی خواهی دانست.

 اولی : یعنی کی؟

  دومی : چند هزار سال دیگر.

درست است که چند هزار سال از نظر خدا زود است، اما این آیات دارد خطاب به مردم نازل می شود و «بزودی» باید واقعاً از نظر مردم زود باشد نه از نظر خداوند.

در اینجا باید توجه خواننده محترم را به بحثی که در سوره تکاثر تحت عنوانهای «بزودی خواهید دانست» و «بزودی» عرض کرده ایم جلب می کنیم، که طی آن عرض کرده ایم که اولاً «علم» مورد بحث در کلمه «سیعلمون»، «علمِ حاصل از اعتماد و اعتقاد به صداقت پیامبر(ص)» است، که در سال هشتم هجری پس از فتح مکه توسط اکثریت اعراب حاصل شد، و این «بزودی» از لحظه نزول آیه است تا روز فتح مکه که واقعاً لباس «بزودی» بر تن این بازه زمانی برازنده است، یعنی چیزی حدود 18 سال بوده که واقعاً «زود» هم هست.

ضمناً تکرار (که یکبارِ آن برای تأکید است) راجع به اینکه «بزودی» خواهند دانست، از نوع« وعده های محقق شده» است که« بارِ اعجازی» دارد.

 

6 - پیشگوئی های تحقق یافته

دو بار تأکید بر اینکه «بزودی خواهند دانست» با توجه به متن عربی «سیعلمون» با توجه به آیات بعد، معلوم می شود موضوع راجع به قیامت و آخرت است.

بطوریکه می دانیم چند سالی نگذشت که عقیده به قیامت در ذهن عموم آن مردم و سپس در مدتی کوتاه در ذهن میلیون ها نفر دیگر، رسوخ پیدا کرد و لذا این دو آیه نیز جزء پیشگوئی های تحقق یافته گردید.

 

7 - آیات برجسته این پاراگراف

آیات 1 تا 5 به دلایلی که بارها عرض کرده ایم از آیات مشهور و طبعا برجسته قرآنی میباشند.

یک ملاک مهم برای برجستگیِ آیات، شهرت آنها در نزد مردم است و این آیات از مشهور ترین های آیات قرآنی است.

آیاتی که ذیل تیر فوق مشخص میشوند، به دلایلی مانند اقبال هنرمندان خوشنویس و یا کاشیکار و معرق و منبت کار، و نیز وعاظ و نویسندگان، و . .  یا دلایل متنی، یا همزمانی با برخی وقایع، و دلایل دیگر، است که آنها را «برجسته» میکند، و این آیات نیز از آیات برجسته قرآنی است.

 

8 - آیات مشکل این پاراگراف

مشکل بودن آیات 1 تا 5  از آنجا فهمیده میشود که مفسران مختلف در طول قرن ها، حتی تا امروز، در تفسیر آنها سخنان مختلف و حتی متباین و بلکه متنافر گفته اند (مثلا همان بحثِ «بزودی»)

 

9 - در این پاراگراف کدام فقرات فوق ذهنیات مخاطبان اولیه است؟

(این قسمت جواب سروش و شبستری است که گفته اند قرآن فوق ذهنیات مخاطبان اولیه ندارد)

آیات 6 تا 16 از این لحاظ که به جنبه های مختلف آفرینشِ عمومی اشاره دارد، از آنجا که جزئیات مکانیزمش برای ما روشن نیست، بالاتر از ذهنیات ما است، چه رسد به مردم 1400 سال قبل.

آیات 17 تا 20 از آنجا که «قیامتی» است، کلا بالاتر از ذهنیات هر بنی بشری است، و طبعا در مورد مخاطبان اولیه نیز همچنین.

 

10 - مخاطبان اولیه از این پاراگراف چه تلقیی  میداشتند؟

از آنجا که کلماتی که در این متن قرآنی بکار رفته، در این چهارده قرن، تغییرِ معنائی نیافته، معاصران نزول نیز، همان تلقی را میداشته اند که ما.

البته سخن فوق فقط در مورد معنی تحت اللفظی درست میباشد.

 

11 - چه عناصر فرا زمانی و فرا مکانی در این پاراگراف هست؟

همانطور که ما امروز به دیروزیان ایراد میگیریم که فلان دقایق علمی در این آیات است و ما می فهمیم و آنها نمی فهمیدند، فردا که علوم بشر پیشرفت قابل ملاحظه ای خواهد یافت مورد ایراد مشابهی قرار خواهیم گرفت، اما، آنچه فرازمانی-فرا مکانی است، همان چیزی است که در «درب» آمده، و آنهم این است که خداوند این منظور را داشته که مخاطب را به عظمت عناصر محیطیِ حاکم بر زندگی اش توجه دهد و همگان را به این برساند که کسی که این شرایط را ایجاد و فراهم نموده این توان را هم دارد که قیامت و آخرت را نیز بوجود بیاورد.

و نیز حتمیت وقوع قیامت و هولناک بودن اتفاقات مقدماتی آن، نیز از عناصر فرازمانی-فرامکانیِ این آیات است.

 

12 - این پاراگراف حاوی چه رهنمودی برای بشر قرن بیست و یکمی است؟

 

13 – کدام عنصر این پاراگراف «برای اولین بار» است؟

خبر رسانی به ما که هزار و چند صدسال پس از نزول این سوره زندگی میکنیم، راجع به اینکه مردمِ آن روزها چه می اندیشیده اند ، و نیز پیشگوئیِ این مطلب که عقیده به قیامت توسط آن مردم بزودی پذیرفته خواهد شد ، در سوره های قبل مسبوق به سابقه ای نیست .

در این پاراگراف بارانی از تعابیری بارش کرده که اصطلاحا «علمی» نام دارد ، و این نوع بیان ، با این کثرت ، و این نوع خطاب سوالیِ درگیرکننده مخاطب با وجدان خویش ، در سوره های قبل دیده نمیشود و «برای اولین بار» است.

مفهوم «یوم الفصل» را قبلاً با تفصیل در سوره مرسلات دیدیم.

مفهوم «میقات» را هم بدون اینکه صریحاً ذکر شده باشد تلویحاً در چند جا قبلاً دیدیم.

 به مفهوم «افواجاً» در قالب «اشتاتاً» قبلاً برخوردیم .

 مفهوم پاره شدن آسمان (در اینجا فتحت السماء) را هم قبلاً در سوره انفطار و جاهای دیگر دیدیم .

 همچنین مفهوم جابه جا شدن کوه ها را در قالب «اذاالجبال سیرت» در سوره تکویر یادمان هست.

و نیز موضوع «ینفخ فی الصور» را در سوره حاقه داشته ایم .

 به عبارت دیگر، تمام عناصر این پاراگراف مسبوق به سابقه هست ، اما با چنان تغییری در کلمات ، وگنجاندن اندکی معانی تازه (مثلاً «افواجا» به جای «اشتاتا» که از لحاظ معنی در اصل با آن مشترک است اما ظاهرا متفاوت است چون مفهومِ همگنی در آن است که در اشتاتا نیست) چنان نو و بدیع مطرح شده که اصلاً خواننده احساس تکراری بودن نمی کند و واقعاً در هیچکدام از کتب بشری و شاهکارهای ادبی نیز چنین لطف و ظرافت هنری مشاهده نمی شود و این واقعاً معجزه آساست.

 

14 – در این پاراگراف کدام آیات حاوی «محورهای ثابت کلام وحی» است؟

ناگزیر از ذکر این نکته ایم که ارزش تفسیریِ این بخش از دو لحاظ زیاد است:

1 – از لحاظ تفسیر موضوعی، چون آیات هر موضوع از ابتدای نزول وحی به ترتیب در یک فایل جمع آوری خواهد شد، یک گنجینه بسیار با ارزش خواهد شد که مورد نیاز هر قرآن پژوه خواهد بود.

2 – از لحاظ تفسیرِ معروف به «تفسیر قرآن به قرآن» نیز، از آنجا که در هر عنوان، تقریبا تمام آیاتِ هم محتوا جمع آوری شده اند، هر قسمت میتواند از لحاظ هم افزائیِ فهمِ قسمت های دیگر کمک باشد، و مغز تفسیرِ قرآن به قرآن هم همین است.

 

آیات حاوی «محورهای ثابت کلام وحی»

حتمیت وقوع قیامت

عَمَّ يَتَسَاءلُونَ ﴿1﴾ عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ ﴿2﴾ الَّذِي هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ ﴿3﴾ كَلَّا سَيَعْلَمُونَ ﴿4﴾ ثُمَّ كَلَّا سَيَعْلَمُونَ ﴿5﴾

آیات الهی

أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهَادًا ﴿6﴾ وَالْجِبَالَ أَوْتَادًا ﴿7﴾ وَخَلَقْنَاكُمْ أَزْوَاجًا ﴿8﴾ وَجَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُبَاتًا ﴿9﴾ وَجَعَلْنَا اللَّيْلَ لِبَاسًا ﴿10﴾ وَجَعَلْنَا النَّهَارَ مَعَاشًا ﴿11﴾ وَبَنَيْنَا فَوْقَكُمْ سَبْعًا شِدَادًا ﴿12﴾ وَجَعَلْنَا سِرَاجًا وَهَّاجًا ﴿13﴾ وَأَنزَلْنَا مِنَ الْمُعْصِرَاتِ مَاء ثَجَّاجًا ﴿14﴾ لِنُخْرِجَ بِهِ حَبًّا وَنَبَاتًا ﴿15﴾ وَجَنَّاتٍ أَلْفَافًا ﴿16﴾ إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ كَانَ مِيقَاتًا ﴿17﴾

حوادث پیشا قیامت

يَوْمَ يُنفَخُ فِي الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْوَاجًا ﴿18﴾ وَفُتِحَتِ السَّمَاء فَكَانَتْ أَبْوَابًا ﴿19﴾ وَسُيِّرَتِ الْجِبَالُ فَكَانَتْ سَرَابًا ﴿20﴾

شرح مختصر

کلیدهای تفسیری

ذکر مصادیق افاده حصر نمی کند

گوشه ای از قدرت آفرینشگر این نعمت ها

در این پاراگراف نعمت هائی ذکر شده که چون به آنها عادت کرده ایم وجود و اهمیتشان را احساس نمی کنیم.

و علاوه برآن، نمونه ای از «مُشتی از خروار» است،

مثلاً:

ردیف

شــــــــــــرح مختصر

شماره آیه

1

اصولاً آفرینش خود ما

8

2

تمهید روشی که خود ما در برنامه ریزی افزایش نفوس

خویش دخیل باشیم

8

3

آسان کردن زندگی برای ما از جهت تأمین هم صحبت

8

4

تمهید  جهت رفع خستگی ما و هلاک نشدن از شدت

 فعالیت در کوتاه مدت

9

5

تمهید جهت رفع خستگی ما و هلاک نشدن از شدت

 فعالیت در بلند مدت

10 و 11

6

ایجاد وسیله تأمین انرژی مورد نیازما (خوراک)

14

7

ایجاد وسیلۀ تأمین انرژی مورد نیازما (نور و گرما)

13

8

امکان تهیه خوراک بوسیله ای که خودت

مان در آن مؤثر باشیم –

رفاه و تفنن و لذت و احساس مالکیت

15 و 16

9

ایجاد شرایط فیزیکی – محیطی لازم برای اینکه کل این

زندگی امنیت داشته باشد و در اثر حوادث محیطی

تلاطمات سهمگین تهدیدش نکند که هرچه رشته شده

پنبه شود

6 و 7

10

تکمیل امنیت محیطی بطوریکه کاملاً اسباب راحتی خیال

باشد و تهدیدات بیرون از کره زمین تهدیدش نکند

12

 

 

البته باید بدانیم نعمتها محدود به اینها نیست بلکه بعضی از بسیار را ذکر نموده تا فکر به حرکت بیفتد و به این نکته منتقل شود که خداوند با این قدرت و علم و مدیریت قادر است قیامت را هم ایجاد کند.

 البته اگر بخواهیم روی کلمه به کلمه توقفی کنیم و نکته های مربوط به آن را جستجو کنیم به چنان دریاهائی از معانی و نکات و لطائف برمی خوریم که بر حجم کتاب بسیار خواهد افزود و آنرا چنان پرحجم خواهد کرد که کمتر کسی حوصله اش را خواهد داشت، اما نیازی به این نیست، زیرا خواننده فرهیخته است و خودش می تواند با این سرنخ ها، بعلاوه درس و درب به آنها (و بلکه بیش از آنچه متصور است) دست یابد.

 

هفت آسمان

«هفت» به خصوص وقتی که همراه با کلمه آسمان  می آید به معنی (1+6) یا (1-8) نیست بلکه مطابقِ عرفِ تکلمیِ اعرابِ معاصرِ نزولِ این آیات به معنی «زیاد» است و «هفت آسمان» یعنی «آسمان های زیاد» و برای اینکه تصوری داشته باشیم «اولین آسمان» ما «کره هوا» است که ما واقعاً آن رابه عنوان «آسمان» احساس نمی کنیم، زیرا خیلی به ما نزدیک است. اما همین کره هوا، از لحاظ اینکه مانع از ورود اجرام سرگردان سماوی و سقوط به زمین و ایجاد خرابی ها در روی زمین می شود واقعاً شدید است، و اگر این کره هوا نبود در هر ثانیه میلیون ها تن اجرام سماوی به زمین اصابت می کرد و اساساً آیا در آن شرایط (صرفنظر از نیاز به اکسیژن) آیا امکان پیدایش «حیات» در روی زمین بود؟ خلاصه اینکه آیه 12 به «آسمان های زیادِ شدید» اشاره دارد.

ترجمه تفسیریِ آزاد

بسم الله الرحمن الرحيم

راجع به چه چيز از يکديگر ميپرسند؟ (1) راجع به آن خبر بزرگ (2) که درباره اش با هم اختلاف دارند  (3) نه! آنطور که فکر میکنند نیست و بزودی اعتقاد پیدا خواهند کرد که قیامت وقوع خواهد یافت (4)  بله! حتما بزودی معتقد خواهند شد که وقوع قیامت قطعی است (5) آيا زمين را زيرانداز قرار نداديم (6) و کوهها را ميخ هايي؟ (7) و شما را جفت نیآفريديم؟ (8) و خواب را مايه آرامش، (9) و شب را مانند لباسي، (10)  و روز را مايه زندگي قرار نداديم؟ (11) و بر فرازتان هفت آسمان پرشدتِ استوار بنا نکرديم؟ (12) و خورشید را چراغي پر نور و حرارت قرار نداديم؟ (13) و از ميان ابرهاي فشرده آبي پي در پي فرو نريختيم؟ (14) تا بوسيله آن حبوبات و نباتات، (15) و باغهاي انبوه در آوريم؟ (16) البته روز قیامت وعده گاه همگانی و هنگام جدا شدن خوب و بد است (17) روزي که در آن شيپور آسمانی دميده شود، و شما مردم، گروه گروه در آن حاضر شوید، (18) و درب های آسمان باز شود (19) و کوه ها به حرکت بیفتند و روان شوند (20)

 

فایل ها برای دانلود

دی ان ان