X

خودآموز فهم قرآن

Print

فهرست

موضوع

صفحه

فهرست این کتاب

4

فهرست الفبائی سوره ها

5

فهرست مندرجات هر مرحله (بدون ذکر صفحه)

15

مقدمه

17

مرحله اول نزول

31

مرحله دوم نزول

41

مرحله سوم نزول

57

 

مرحله چهارم نزول

90

مرحله پنجم نزول

110

مرحله ششم نزول

149

مرحله هفتم نزول

190

مرحله هشتم نزول

226

مرحله نهم نزول

264

مرحله دهم نزول

307

از این قلم

353

 

 

 

 

فهرست الفبائی همه سوره ها

(با ذکر «مرحله نزول» هریک)

 

مرحله

نام

ردیف

6

ابراهیم

1

10

احزاب

2

5

احقاف

3

6

اسراء

4

7

اعراف

5

2

اعلی

6

9

آل عمران

7

6

انبیاء

8

9

انشراح

9

3

انشقاق

10

7

انعام

11

9

انفال

12

3

انفطار

13

4

بروج

14

9

بقره

15

2

بلد

16

9

بینه

17

4

تبت

18

10

تحریم

19

10

تغابن

20

2

تکاثر

21

3

تکویر

22

10

توبه

23

1

توحید

24

1

تین

25

5

جاثیه

26

9

جمعه

27

4

جن

28

3

حاقه

29

9

حج

30

7

حجر

31

10

حجرات

32

10

حدید

33

9

حشر

34

1

حمد

35

5

دخان

36

3

دهر

37

4

ذاریات

38

3

رحمان

39

8

رعد

40

8

روم

41

5

زخرف

42

1

زلزال

43

8

زمر

44

5

سباء

45

8

سجده

46

6

شعراء

47

1

شمس

48

5

شوری

49

6

ص

50

6

صافات

51

9

صف

52

1

ضحی

53

1

طارق

54

10

طلاق

55

3

طور

56

7

طه

57

9

عادیات

58

2

عبس

59

1

عصر

60

2

علق

61

8

عنکبوت

62

3

غاشیه

63

8

فاطر

64

10

فتح

65

2

فجر

66

8

فرقان

67

5

فصلت

68

1

فلق

69

4

فیل

70

3

ق

71

1

قارعه

72

1

قدر

73

2

قریش

74

7

قصص

75

3

قلم

76

4

قمر

77

3

قیامت

78

2

کافرون

79

4

کوثر

80

7

کهف

81

8

لقمان

82

1

لیل

83

10

مائده

84

9

ماعون

85

10

مجادله

86

9

محمد

87

4

مدثر

88

3

مرسلات

89

7

مریم

90

2

مزمل

91

3

مطففین

92

4

معارج

93

8

ملک

94

10

ممتحنه

95

9

منافقون

96

5

مومن

97

6

مومنون

98

4

نازعات

99

1

ناس

100

3

نباء

101

2

نجم

102

8

نحل

103

10

نساء

104

10

نصر

105

7

نمل

106

4

نوح

107

10

نور

108

3

واقعه

109

2

هُمزه

110

6

هود

111

5

یس

112

7

یوسف

113

6

یونس

114

 

برای یافتن سوره ها ئی که به بیش از یک نام معروف میباشند نام های دیگرشان نیز ذیلا ذکرشده که توصیه میشود به نامی که در فهرست الفبائی فوق ذکر شده مراجعه شود:

اخلاص : توحید - انسان: دهر - الم سجده: سجده - برائت: توبه - حم سجده: فصلت - شرح: انشراح - فاتحه الکتاب: حمد - قتال: محمد - غافر: مومن - ملائکه: فاطر - مسد: تبّت

 

 

فهرست مندرجات هر مرحله

 

سوره های مرحله اول

1.عصر- 2.توحید- 3.حمد- 4.زلزال- 5. قارعه- 6.ضحی-  7.سوره  فلق- 8.  ناس-  9. تین- 10.لیل- 11.شمس- 12.طارق- 13.قدر

 

سوره های مرحله دوم

14.علق- 15.قریش-16.تکاثر- 17.بلد- 18.هُمزه- 19.فجر-20.نجم- 21.  عبس- 22.  کافرون- 23.اعلی- 24.مزمل

 

سوره های مرحله سوم

25.انفطار- 26.تکویر- 27.حاقه-28.مرسلات- 29.قلم- 30.غاشیه- 31.نباء- 32.  طور - 33.واقعه- 34.رحمان- 35.دهر- (انسان) 36.مطففین-37.قیامه- 38.انشقاق- 39.ق

 

سوره های مرحله چهارم

40.مدثر- 41.نازعات- 42.نوح- 43.قمر- 44.ذاریات- 45.فیل- 46.بروج-47.مسد (تبت)- 48.معارج- 49.جن- 50.کوثر

 

سوره های مرحله پنجم

51.دخان-52.زخرف- 53.فصلت- 54.جاثیه-55.احقاف- 56.مؤمن-57.یس- 58. شوری- 59.سباء

سوره های مرحله ششم

60.مؤمنون- 61.ابراهیم- 62.اسراء- 63.هود- 64.شعراء- 65.یونس- 66.  انبیاء-67.  صافات- 68.ص

 

سوره های مرحله هفتم

69.قصص- 70.نمل- 71.مریم -72.یوسف- 73.حجر- 74.طه- 75.انعام- 76.اعراف- 77.کهف

 

سوره های مرحله هشتم

78.فرقان- 79.سجده- 80.زمر- 81.لقمان- 82.عنکبوت- 83.نحل- 84.فاطر- 85.روم 86.رعد- 87.مُلک

 

سوره های مرحله نُهم

88.انشراح- 89.حج- 90.بقره- 91.بینه- 92.ماعون- 93.عادیات- 94.صف- 95. محمد(ص)- 96.انفال- 97.حشر- 98.منافقون- 99.جمعه- 100.آل عمران 101.تغابن 102.حدید- 103.احزاب

 

سوره های مرحله دهم

104.نساء- 105.نور- 106.طلاق- 107.فتح- 108.ممتحنه- 109.نصر- 110.برائت (توبه) 111.حجرات 112.مجادله 113.تحریم 114.مائده

 

 

 

مقدمه

«چگونه به سهولت درک خویش را از قرآن بهبود بخشیم؟»

 

1 – در سطح مبتدی

چنانکه تقریبا همگان میدانند، در این پنجاه سال اخیر، کتاب های متنوعی با این زمینه منتشر شده که « اگر شما معنی این 150 کلمه قرآنی را یاد بگیرید، 80 درصدِ قرآن را می فهمید» 

واقعیت این است که قرآن در زبان جوامع مسلمانی چنان نفوذ نموده که سخن معمولی مردم با کاربریِ کلمات قرآنی است. کلماتی مانند خیر، شر، مال، اموال، ارض، ارث، حق، کمال، جلال، رشد، خطا، شک، تردید، اطمینان، کفر، ایمان، مومن، کافر، ظلم، عدل، عدالت، و ...و...و... که در مکالماتِ عادیِ فارسیِ خویش بکار میبریم، در حقیقت ریشه قرآنی دارد، اما چنان برای ما عادی شده که فکر میکنیم فارسی است، اما واقعا قرآنی است.

همچنین است در زبانهای ترکی و هندی و . .

لذا کتاب هایی که میگویند اگر این 150 کلمه را بدانید 80 درصد قرآن را خواهید دانست، یک واقعیتی را دارند بیان میکنند و آن هم این است که قرآن بیش از آنکه به نظر می آید، برایمان آشنا و مفهوم است.

با توجه به این بحث، «مبتدی» به کسانی میگوئیم که آشنائی آنها با معنی کلمات قرآنی در حد همان 150 کلمه و بلکه کمتر باشد و آنها برای مطالعه قرآن نیاز به مطالعه همزمانِ ترجمه قرآن داشته باشند.

 

2 – در سطح بالاتر از مبتدی

متاسفانه  و هزاربارمتاسفانه، در بین آنهائی هم که از سطح مبتدی (به تعریف فوق) بالاتر هم باشند، بسیار کم هستند کسانی که لا اقل ظاهر قرآن را بفهمند!! لذا، اکثر قریب به اتفاق مسلمانان، حتی خود عرب ها، از درکِ حتی ظاهر قرآن نیز دور میباشند! و طبعا از اینهمه حلاوت و زیبائی که حتی در ظاهر قرآن هم موج میزند بی بهره می مانند.

دستور العمل هایی که در این مقدمه ملاحظه میفرمایید هم به دردِ اشخاص مبتدی و هم اشخاص بالاتر از آنان، میخورد و خوب است همه آن را یاد بگیرند و چندین بار تمرین کنند تا اینکه برایشان کاملا آسان شود، و نتیجتا از آنهمه زیبائی و مطلوبیت های متنوع قرآنی بهره ای ببرند.

این قلم، دستور العمل های مذکور را در قالب یک مثالِ واقعی عرضه نموده و امیدوار است در آنها دقت، و پیگیری، شود، و آنگاه، خودتان مثال دیگری را درنظر گرفته و به همین روش، مراحلِ ارائه شده را طی نموده و وقتیکه به انتها رسیدید، از طرفی تعجب کنید که چقدر آسان بود، و از طرف دیگر، از نتیجه ای که به آن رسیدید چنان لذتی ببرید که برایتان بسیار شیرین باشد، شیرینیی که با هیچ شیرینی دیگری قابل مقایسه نباشد.

 

مثال

آیه ای را انتخاب می کنید و می خواهید بطور قانع کننده ای آن را بفهمید.

در اینجا سعی می کنیم مراحلی که نشان میدهیم کاملا عینی باشد تا یادگیری با سهولت همراه گردد.

 

در این لحظه این نگارنده در حالیکه وضو دارد قرآن کریم را بدست گرفته و چشم خویش را بسته و بصورت تصادفی صفحه ای را از قرآن باز و در همان حالت انگشت خویش را روی قسمتی از یکی از دو صفحه قرآن که اینک در مقابلش هست قرار داده است.

اینک چشم را باز کرده و می بیند انگشتش تصادفا روی کلمه ای از آیه 119 سوره مائده قرار گرفته است.

 

 

حالا سعی میکنیم دستورالعمل های مربوط، با توجه به این موردِ مشخص، همینطور که قدم به قدم پیش میرویم، ضمن بکارگیری، تشریح هم بشود:

1

با استفاده از فهرست الفبائیِ (صفحات 5 تا 14)، «مرحله نزول» سوره را مشخص میکنیم،

البته نام سوره مورد نظر که «المائده» است با الف و لام شروع می شود، اما شما الف لام را در نظر نگرفته و نام سوره را «مائده» در نظر بگیرید و در جدول مذکور با توجه به الفباء، «م» را جستجو کرده و سوره مائده را بیابید.

پس از یافتن سوره مائده در جدول الفبائی، خواهید دید سوره مذکور در مرحله دهم نزول قرار دارد.

2

در فهرست صفحه 4 مرحله دهم را پیدا کرده و از آنجا، (به صفحه 307) بروید، خواهید دید آن صفحه، یک صفحه تابلو-مانند است و شرحی با حرف درشت دارد، آن شرح را در جای جدا گانه ای نوشته و «یادداشت شماره 1» نام بگذارید.

مثلا در مورد همین مثالِ عینی، «یادداشت شماره1» اینطور خواهد بود:

 

«یاد داشت شماره 1»:

مرحله دهم

استحکام حکومت پیامبر(ص) و ادامه رشد روزافزون کمي و کيفي جامعه مؤمنان

 

 

3

در همان «مرحله» ای که تابلویش را فوقا یادداشت کرده اید، کمی جلو-عقب بروید تا سوره ای را که مورد نظرتان است بیابید.

در این مثال که سوره مورد نظرمان سوره مائده است، با توجه به فهرست های جزئیِ سوره ها در هر مرحله، (صفحه های 15 و 16) می فهمیم که سوره مائده آخرِ مرحله دهم است و لذا تندتند ورق میزنیم تا به آن برسیم،

مثلا در این مثال سوره مائده را در صفحه 347 پیدا میکنیم،

در صفحه فوق، پس از اسم سوره مائده، دو جدول می بینیم،  از آنها عبور میکنیم تا به یک مربع-مستطیل برسیم.

در داخل مربع-مستطیل مذکور مطلبی نوشته شده، آن مطلب را هم تحت عنوان «یادداشت شماره 2» نامگذاری و یادداشت میکنیم.

 

بنا براین تا حالا داریم:

«یاد داشت شماره 1»:

مرحله دهم

استحکام حکومت پیامبر(ص) و ادامه رشد روزافزون کمي و کيفي جامعه مؤمنان

 

«یادداشت شماره 2»

درس: احکام فردي و اجتماعي با زمينه "اي مسلمانان! کفار ويهود و نصاري چنين اند شما آنطور نباشيد".

 

4

آیه مورد نظر ما آیه 119 از سوره مائده بود،

در صفحه 351 که «درس» را از آنجا  یاد داشت کرده بودیم، کمی که پائین تر بیائیم قسمت «درب پاراگراف»ها را می بینیم که شماره آیات را هم دارد، در آن قسمت می بینیم آیه 119 درآخرین پاراگراف است، که حاویِ آیه های 109 تا 120 است (صفحه 352)

«درب» همان پاراگراف را یادداشت کرده و آن را «یادداشت شماره 3» مینامیم.

 

لذا حالا داریم:

«یاد داشت شماره 1»:

مرحله دهم

استحکام حکومت پیامبر(ص) و ادامه رشد روزافزون کمي و کيفي جامعه مؤمنان

 

«یادداشت شماره 2»

درس: احکام فردي و اجتماعي، با زمينه "اي مسلمانان کفار ويهود و نصاري چنين اند شما آنطور نباشيد".

 

«یادداشت شماره 3»

درب پاراگراف 18- آیات 120-109: انتقاد از مسيحيان به خاطر عقايد باطلشان.

 

5

اینک آیه مورد نظر را دو - سه بار میخوانیم، طبعا درکی از مفاهیم مندرج در آن در ذهن ما نقش می بندد.

حالا پاراگرافی را که آیه مورد نظر را در خویش دارد (یعنی پاراگرافِ حاویِ آیاتِ 109 تا 120 را) یکی دو دفعه میخوانیم،

پاراگراف مورد نظر را از ابتدای آیه 109 تا انتهای آیه 120 خوانده و ملاحظه می شود پاراگراف مذکور نوعی «صحنه بازجویی» از همه پیامبران است و تاکید روی بازجویی حضرت عیسی (ع) است که آیا تو با آن همه نعمتی که به تو داده ام (که شرح نعمت ها مفصل و از آیه 110تا 115است) به مردم گفته ای من و مادرم را به جای خداوند پرستش کنید؟ و حضرت عیسی(ع) مطالبی در انکار موضوع و دفاع از خویش می گوید که از آیه 116 تا 118 است و خداوند دفاعیاتش را می پذیرد و نه تنها به او بلکه به کلیه صادقان به میزان صدقشان وعده نعمت بهشتی جاودانه و رضایت متقابل می دهد و در آیه آخر نیز همه این مطالب را تعلیل می کند.

 

سپس آیه مورد نظر را جداگانه میخوانیم. و مفاهیم مندرج در آن که در ذهن نقش می بندد عبارت است از مفاهیمی مانند قیامت و تحسین خداوند از صادقان به خاطر صدقشان و وعده نعمت های بهشتی به آنان و رضایت متقابل خداوند و بندگان مورد نظر نسبت به یکدیگر و ...

 

پس از انجام این عمل درک خواهیم کرد که اینک آیه مورد نظر را بهتر می فهمیم.

این «بهتر فهمیدن» یک دستاورد مهم است که فعلا تا اینجا به آن رسیده ایم، یعنی تا اینجا فعلا آیه مورد نظر یک درجه برای ما مفهوم تر شده است، یعنی از لحاظ تفسیرِ آیه مورد نظر یک درجه بالا رفته ایم.

 

6

حالا «یادداشت شماره3» را چند بار میخوانیم تا در ذهنمان جاگیر شود و پس از آن پاراگراف مورد نظر را دوباره میخوانیم و در طول خواندن به «یادداشت شماره3» دائما توجه میکنیم.

سپس آیه مورد نظر را دوباره با توجه به مجموع «یادداشت شماره3» و متنِ آیاتِ 109 تا 120 میخوانیم.

در اینجا احساس می کنیم که آیه مورد نظر را بسیار بهتر از حالتی که شروع به این آزمایش کرده بودیم، می فهمیم.

 

زیرا می بینیم کل پاراگرافِ فوق، قطعه ای از یک پازل بزرگتر است، و در پاراگرافِ مذکور خداوند دارد ضمن بیان صحنه ای که در آینده ای دور اتفاق خواهد افتاد، عقاید باطل مسیحیان را مورد نکوهش قرار  میدهد، و با ذکر آن جزئیات، اولا پاسخگو بودن همگان (حتی پیامبران عالیقدر) را در روزی که وقوعش برای همگان حتمی است ذکر می کند، و ثانیا، برائت پیامبرانِ عالیقدری مانند حضرت عیسی(ع) را از انحرافات کسانی که خود را پیروان آنها قلمداد می کنند (با ذکر دلایل روشن) روشن می کند و نیز بطور غیر مستقیم به مسیحیان می گوید در عقایدشان تجدید نظر کنند و ...

اینک تحقیق کننده (و هر کس دیگر) واقعا درک بهتری از آیه 119 بدست آورده و آن هم این است که می فرماید خداوند صداقت می خواهد و اگر حتی مسیحیان هم در اثر کمبود علم و اطلاع، انحرافات فکریی دارند آیا در همان حدی که به آنان رسیده صداقت دارند یا نه و لذا صِدق آنها  در آن روز ارزیابی می شود و مثلا اینکه مسیحیان معمولی حتی به مقداری که به آنها رسیده عمل کرده اند یا نه و درباره آن مقدار که به آنها رسیده چقدر صِدق داشته اند.

 

ملاحظه می کنید؟ این درک،  با درک اولیه خیلی فرق دارد و دو پله از آن بالاتر است.

یعنی در این مرحله، در تفسیر آیه مورد نظر دو درجه بالا رفته ایم.

 

7

عین کاری که در ردیف 6 ذکر شده است با در نظر گرفتن «یادداشت شماره2» انجام میدهیم.

در این مرحله می بینیم مفاهیم آیه مورد نظر برای ما بیشتر از پیش روشن شده است. یعنی از لحاظ تفسیرِ آیه مورد نظر در این لحظه سه درجه بالا رفته ایم.

 

زیرا می بینیم موضوع کلی تر شده و آیه 119 می خواهد این را بگوبد که ای مسلمانان! این مسیحیان معمولی که آدمهای  بی علمی هستند  حتی اگر در  همان   چارچوب مطالبِ رسیده صداقت داشته باشند نزد خدا حساب است اما شما که چنین قرآنی به شما رسیده که هیچ چیز از حقایق مهم در آن فروگذار نشده، از شما پذیرفته نیست که مانند مسیحیان باشید و از عقاید باطل پیروی کنید در هر حال شما هم هرچه که از علما به شما رسیده اگر قدرت تحقیق و بررسی ندارید، به میزانی که صادقانه به آنها عمل کنید، در حساب شما با ارزیابی مثبت به نفع شما حساب میشود، و شما از آن میزان صداقتتان نفع می برید.

تحقیق کننده ( و هر کس دیگر نیز) می بیند موضوع آیه 119 حالا دیگر بسیار بیشتر از حالت اول برای او مفهوم شده است.

یعنی حالا در فهم آیه سه درجه بالا رفته ایم.

 

8

درست همان کاری را که در ردیف 7 ذکر شده است، اینک با اضافه کردن «یادداشت شماره1» انجام میدهیم.

 

حالا که دیگر آیه مورد نظر را به وضوح خیلی بیشتری فهمیده ایم، درک میکنیم که  اینک یک «نگاه» پیدا کرده ایم که مبتنی بر خود قرآن است و از خارج قرآن بر آن تحمیل نشده، و ما خودِ این «نگاه» را از خود قرآن بدست آورده ایم.

 

زیرا، حالا، در این قسمت، تحقیق کننده که یادداشت شماره 1 را نیز در نظر می گیرد، می بیند نکته ای که از آن استفاده میکند، این است که اینک دیگر کار اسلام بالا گرفته و خطراتی که آن را به شدت مورد تهدید قرار می دادند برطرف شده و اینک مسلمانان دارند رشد روزافزون کمی و کیفی میکنند، و طبعا مهمترین رشد کیفی آنان تکمیل و پالایش اعتقادیات و صداقت نسبت به اعتقادیاتشان است و آیه 119 در این جهت است

حالا «نگاه»ی که تحقیق کننده پیدا کرده، این محورها را دارد ( که در همان برگ یادداشت می شود) :

الف - میزان صداقت هرکس عامل بسیار مهمی است که در قیامت او را از آن لحاظ ارزیابی می کنند.

ب-عقاید مسیحیان، که باطل است، اما به همان مقداری که به آنان رسیده اگر در همان مقدار هم صادق باشند با کسانی که صداقت ندارند) و اهل کلاه شرعی میباشند) فرق خواهند داشت.

ج- مسلمانان باید به شدت درباره صحیح بودن عقایدشان حساس باشند و باید دنبال علم و یافتن حقیقت باشند و اینطور نباشد که «بره وار» دنبال هرکس راه بیفتند و علاوه بر آن که باید دائما علم خویش را زیاد کنند، دائما باید این دغدغه خاطر را داشته باشند که آیا به علم خویش عمل هم می کنند یا نه؟ (مثلا دنبال کلاه شرعی و غیره و غیره هستند یانه؟)

د- مسلمانان باید به این نکته توجه کنند که از لحاظ عقیدتی از ادیان مهم دیگر بالاترند و لذا باید در حدِّ این بالاتریِ خویش، رفتارصادقانه داشته باشند.

 

 و حالا دیگر تحقیق کننده فکر می کند (و هر کس دیگر نیز)که در تفسیر آیه مورد نظر یک درجه دیگر بالاتر رفته است.

 

 

 

 

9

تا اینجا داریم:

 

«یاد داشت شماره 1»:

مرحله دهم

استحکام حکومت پیامبر(ص) و ادامه رشد روزافزون کمي و کيفي جامعه مؤمنان

 

«یادداشت شماره 2»

درس: احکام فردي و اجتماعي با زمينه "اي مسلمانان کفار ويهود و نصاري چنين اند شما آنطور نباشيد".

 

«یادداشت شماره 3»

درب پاراگراف 18- آیات 120-109: انتقاد از مسيحيان به خاطر عقايد باطلشان.

 

«یادداشت شماره 4»

«نگاه»ی که در اثر عمل به شماره های 1 تا 8 بدست آورده ایم.

 

حالا با این نگاه که دارای آن محورهای چهارگانه فوق است اگر به سراغ همان آیه 119 برویم چنان معانیی برایمان آشکار می شود که موجب حیرتمان خواهد شد.

 

10

اینک این «نگاه» را دستمایه قرار میدهیم و با آن در فقرات و کلمات و عبارات آیه دقیق شده و سعی میکنیم آنها را با آن «نگاه»، ببینیم، و اگر این کار را بکنیم دریاهایی از معانی (بیش از آن چهار درجه ذکر شده) برای ما ظاهر می شود که واقعا تازگی دارد.

 

مثلا:

قال

پاراگرافی که آیه 119 در آن است، به ما می گوید که : این کلمه «قال» در آن شرایط قیامتی و در جواب حضرت عیسی(ع) و به عنوان جمع بندیِ حساب کشی از او و از همه پیامبران از خداوند متعال صادر می شود و لذا درست است که از لحاظ لفظ «ماضی» است اما از لحاظ واقعیت مضارع است، و این نوع سخن گفتن «حتمیت» را می رساند مانند آنکه ما فی المثل به فرزندمان بگوییم ( با این نوع درس خواندنی که از تو مشاهده می کنم آخر سال رفوضه شده ای) کلمه «شده ای» ماضی است اما معنی مضارع را با تاکید بر حتمیت آن می دهد ( و این نوع استنباط کمکی بود که پاراگراف به ما کرد)

 

چیز دیگری که از مفهوم کلمه «قال» می فهمیم این است که این کلمه نوعی جمع بندی و نتیجه گیری را در خود دارد زیرا خداوند پس از حساب کشی از پیامبران و به خصوص از حضرت عیسی این کلمه را می فرماید ( این هم کمک دیگری است که پاراگراف به ما می کند)

 

الله

فاعل این فعل «قال» چه کسی است؟

واضح است که فاعل «الله» است.

الله را هم تاکنون در خلال این 114 سوره (زیرا سوره مائده آخر لیست ترتیب نزول و آیه 119 در پاراگرافِ انتهاییِ آن است) شناخته ایم، که صاحب علم مطلق، قدرت مطلق، مُلک مطلق و ... است که اگر بخواهیم «صفات» و «افعال» و «صفات صفات» و ««صفاتِ افعال» او را از خود قرآن جمع آوری کنیم صفحات بسیار زیادی پدید می آید.

آن «قال» را چنین شخصیتی می گوید و لذا محکم ترین و مهمترین و غیر قابل خدشه ترین سخن است زیرا از چنین گوینده ای صادر شده است. این نیز کمکی است که پاراگراف، از طرفی، و کل قرآن کریم از طرف دیگر، به ما کرده است.

 

هذا

کلمه «هذا» (یعنی «این») با در نظر گرفتن پاراگراف به ما می گوید که اشاره به صحنه قیامت دارد.

کمکی که پاراگراف به ما می کند این است که کلمه هذا محدود به قیامت است، و قبل و بعدِ آن را در بر نمی گیرد، تازه در قیامت هم همه چیز را در بر نمی گیرد بلکه به عمل حساب کشی بندگان اشاره دارد و به همان هم محدود است. این دریافت نیز کمکی است که پاراگراف به ما کرد.

 

یوم

کلمه «یوم» که ما آن را در ترجمه «روز» می گوییم منحصر در معنی «12ساعت» یا «24ساعت» نیست (دلیلش هم «خَلَق السماوات و الارض فی سته ایام» و «یوم عند ربک کالف سنه مما تعدون» و آیات زیاد دیگری است که همین مفاهیم را می رساند) بلکه «یوم» در معنی جامع خویش به معنی «یک بازه زمانی» می باشد (و این کمکی است که کل آیات و سوره های قبلی به ما کرد)

کمکی که پاراگراف به ما می کند این است که کلمه فوق را در اینجا به معنی «آن بازه زمانی که ظرف زمانیِ عملِ حساب کشی از خلایق در قیامت می باشد» میگیرد. با توجه به پاراگراف و با توجه به خود آیه 119 فهمیده می شود «یوم» منحصر به آن نیست.

یعنی آن «یوم» مورد نظر، «یوم»ی است که «هذا» به آن اشاره می کند و طبعا مراحل بعدی قیامت نیز هر کدام یک «یوم»هایی دارد که طبعا می باید در جای خودش مطرح شود که البته در سوره های قبلی تا حدودی با آنها آشنا شده ایم.

کمکی که یادداشت شماره 3 می کند این است که مسیحیان به فکر آن «یوم» که حتما برایشان پیش خواهد آمد باشند و عقاید خویش را اصلاح کنند.

کمکی که یادداشت شماره 2 به ما می کند این است که (ای مسلمانان شما چنین «یوم»ی در پیش دارید، مبادا بیخیالی پیشه کنید و غیره.

کمکی که یادداشت شماره 1 به ما می کند این است که ایجاد رشد فکری در افراد تحت پوشش یک حکومت یکی از مهمترین اموری است که باید به آن بپردازد.

 

ملاحظه کردید؟

ما با این روش به درک عمیق تری ( لااقل 4درجه عمیق تر) از مطالعه آیه در بارِ اول (یعنی در حالتِ پیش از شروع این تحقیق) پیدا کردیم که همه را هم از خود قرآن بدست آورده ایم نه از خارج آن و این دستاورد بسیار مهمی است.

 

بقیه را خودتان انجام دهید

درباره 4 کلمه معمولی «قال» ، «الله»، «هذا» و «یوم» که هر فرد معمولی هم معنی آنها را اجمالا می داند، دیدیم که سه «یادداشت» شماره های 1و2و3 و نیز یادداشت های فرعی برای درک و فهم بهترِ آنها کمکهای قابل ملاحظه ای نمود. بقیه آیه 119 نیز کلماتی معمولی دارد که همه هم معنی آنها را می دانند. کلماتی مانند «ینفع» و «صادقین» و «صدقهم» و «لهم»  و «جنات» و «تجری» و «تحتها» و «انهار» و «خالدین» و غیره.

 

اما برای فهم بهتر آنها ( که تفسیر هم همان «فهم بهتر» است) خودتان شبیه همان قدمهایی را که این تحقیق کننده فرضی برداشت، بردارید، و به آن چیزهایی که او به مثل آنها رسید برسید.

اگر خود نگارنده قرار باشد این کار را بکند، به لطف خدا، می تواند، اما این بخشِ کتاب یک بخشِ آموزشی است و می خواهد که شما بارها و بارها و در جاهای دیگرِ قرآن شبیه این کار را بکنید تا این روش را کاملا یاد بگیرید.

تازه این هم باید گفته شود که تا همینجا هم خلاصه و تلگرافی و بطور «العاقل یکفیه الاشاره»ای عرض شد و اگر قرار بود، عنان قلم رها شود، جا داشت، اما لزومی ندیدیم، زیرا خواننده این قبیل مطالب خواننده خاصی است، و پرگوئیِ ناضرور را نمی پسندد.

 

مطلب تکمیلی

1

قدم های ده گانه ای که دیده اید، مورد استفادهء هم فردِ مبتدی، و هم فردِ بالاتر از مبتدی است، زیرا اگر کسی به کمک ترجمه قرآن هم همین ده قدم را بردارد، به همین نتیجه خواهد رسید.

 

2

چنانکه ملاحظه کرده اید با کمک روشی که دیده اید توانسته ایم ( و هر کس دیگری نیز پس از تمرین مختصری می تواند) هر آیه قرآن را لااقل تا 4درجه عمیقتر از آنچه که بدوا به نظرش می آید بهتر بفهمد و روش مذکور کاملا و کاملا مبتنی بر دستاوردهای قرآنی است، نه نقل قول است نه «عادت عمومی» است نه . . . و نه و غیره است.

کسانی که کنجکاوند مبانی این روش را بطور روشن و شفاف بدانند، بهتر است کتاب «آموزش تفسیر قرآن» ما را در سایت ذیل ملاحظه فرمایند.

 http://jamal-ganjei.com

 

 

 

 

مرحله اول

 

 

نزول معـارف پـايه

 و

 انعقاد هستـۀ اوليۀ

 

جامعـه ي مسلمين

 

سوره عصر

جدول (1)

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد کلمات

1

قسم

عصر

عنصر آفرینشی- ظرف زمان

1

2

مردم

انسان

حکمت - (اکثریت انسانها در زيانکاری)

4

3

مردم

مومنان

توصيف: ايمان - عمل صالح - تواصی به حق - تواصی به صبر

9

جمع

14

 

 

جدول درج ها

شماره

موضوع اصلی

موضوع فرعی

توضيح

درصد

1/4

مردم

مومنان

توصيف (ايمان و عمل صالح) و نتيجه گيری (زيانکار نيستند)

9/92

2/4

قسم

عصر

عنصر آفرینشی- ظرف زمان

1/7

 

 

درس: خروج انسان از زیانکاری در ظرف زمان ممکن می شود.

 

 

چگونه از جدول (1) به جدول درج ها می رسیم؟

برای جواب سؤال فوق از خواننده گرامی دعوت می کنیم به کتاب «آموزش تفسیر قرآن» که کمی قبل نامش ذکر شد، و پس از آن نشانیِ سایت قلم درج گردید، مراجعه و الگوریتم مربوط به سوره فجر را ببینند.

ما جدول های بین جدول 1 و جدول درج ها را برای رعایت اختصار حذف کردیم و اگر این کار را نمی کردیم کتاب بسیار پر صفحه و در نتیجه گران می شد و ما این را نمی خواستیم.

برای خواننده علاقمند همان نمونه ای که فوقاً اشاره شد کافی است و اگر بخواهدخودش می تواند با توجه به آن، چند مورد را به طور امتحانی انجام دهد.

سؤال دیگر این است که «جدول درج ها» یعنی چه؟

با مراجعه به آن نمونه (سوره فجر – که چند سطر قبل عرض کردیم) پاسخ این سؤال را نیز درخواهند یافت.

در هر حال، موضوع مهم این است که «درس سوره» از «جدول درج ها» استخراج می شود.

ضمناً تعریف «درس» سوره و «درب» پاراگراف ها نیز در همانجا آمده است.

 

سوره توحید

 

درس: خداوند ذاتاً صمد است و از زاده و زادن و همتا داشتگی مبرا است.

 

 

سوره حمد

 

درس: ای خداوند قابل ستایش! ما وابسته توئیم و لذا از تو هدایت می طلبیم.

 

 

سوره زلزال

 

درس: جلب توجه آدمی به اهمیت و هولناکی قیامت و رویت اعمال.

 

 

 

سوره قارعه

درس: آخرت برای غیر مؤمن بسیار هولناک است.

 

 

سوره ضحی

درس: تقویت روحیه پیامبر.

 

 

سوره فلق

درس: پیامبر باید در مقابل بی نهایت شر، به پروردگار جهانیان پناه ببرد.

 

 

سوره ناس

درس: ای پیامبر! از شر وسوسه کننده پنهان شونده به خداوند پناه ببر.

 

 

سوره تین

 

درس: توجه دادن به مقام عالی انسانیت و اهمیت آن.

 

 

سوره لیل

جدول (1)

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

3-1

قسم

عناصر طبیعی

شب وقتی فرا گيرد- روز وقتی تجلی کند- آفرينش نر و ماده

10

4

حکمت

قوانین رفتاری انسانها

سعی شما ها متفاوت است(در راههای گوناگون است)

3

6-5

مردم

مومنان

توصيف : اعطا- تقوی- تصديق نيکويی

6

7

حکمت

قوانين خدائی

کارشان را رو به آسانی می آوريم

2

9-8

مردم

کافران

توصيف : بخيل، استغناء و تکذيب نيکوئيها

6

10

حکمت

قوانين خدايی

کارشان را رو به سختی می آوريم

2

11

مردم

کافران

مالشان بی نيازشان نمی کند.

6

13-12

خداوند

صفات

هدايت بشر و مالکيت دنيا و آخرت

7

14

آخرت

جهنم

هشدار نسبت به آن

3

15

آخرت

جهنم

کاربرد - خاص اشقياء است.

4

16

مردم

کافران

توصيف- تکذيب و روگردانی

3

17

آخرت

جهنم

اتقياء از ان برکنارند

2

18

مردم

مومنان

توصيف- زکات مال را می دهند.

4

20-19

مردم

مومنان

توصيف- جز رضای خدا نميخواهند.

11

21

آخرت

بهشت

مومنان

2

جمع

71

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

مردم

مومنان

اعطا- تقوا- تصديق- زکات- رضای خدا

55

2/4

قسم

عناصر طبيعی

شب، روز، افرينش جنس نر و ماده

14

3/4

آخرت

جهنم و بهشت

تاکید روی جهنم کافران

11

4/4

خداوند

صفات

هدايت بشر- مالکيت دنيا و آخرت

10

5/4

حکمت

خداوند

رفتار مساوی بين کافر و مومن در این جهان

10

 

 

درس: رفتار قانونمند خداوند نسبت به مؤمن و کافر در این جهان.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 4-1: شرایط طبیعی مادی در این دنیا برای همه مساویست.

درب پاراگراف 2- آیات 11-5: ذکر دو نوع رفتار قانونمند برای دو نوع رفتار مردم.

درب پاراگراف 3- آیه های 13-12: ذکر دو عرصه دیگر از قانونمندی های مساوی نگرانه خداوند نسبت به مؤمن و کافر.

درب پاراگراف 4- آیه های 21-14: تفاوت بین مؤمن و کافر در آخرت ظاهر می شود.

 

سوره شمس

جدول (1)

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد کلمات

7- 1

قسم

عناصر طبيعی

خورشيد و ماه و شب و روز و آسمان و...

20

10- 8

حکمت

نَفس

الهام فجور و تقوی - شرايط رشد و زيانکاری

11

14- 11

مردم

گذشتگان

تکذيب پيغمبر خويش و کشتن آن شتر

15

15-14

خداوند

فعل

عذاب مکذبين فعال

8

جمع

54

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

قسم

عناصر طبيعی

تقابل دو عنصری که بنظر ضد يکديگر ميايند اما واقعأ همجنس هستند

37

2/4

مردم

گذشتگان

پيغمبر خويش را تکذيب کرده و شتر موردنظر را پی کردند

8/27

3/4

حکمت

نفس انسان

خير و شر را ميشناسد هر کس که آنرا رشد دهد پيروز شده و کسی که آنرا رشد نداد ضرر کرد

4/20

4/4

خداوند

فعل

عذاب تکذيب گران فعال

8/14

 

 

درس: انسان دارای استعدادهای متضاد است و خودش نیز به آن آگاه بوده و آزاد و مختار هم هست.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 8-1: نفس دارای استعدادهای متنوعی است که انعکاس تضاد و تقابل ذکر شدۀ قسم هاست.

درب پاراگراف 2- آیه های 10-9: رشد دادن نفس سبب رستگاری است.

درب پاراگراف 3- آیه های 15-11: قوم ثمود برخلاف هشدار پیامبرشان عمل کردند و نابود شدند.

 

 

سوره طارق

جدول (1)

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد کلمه

1

قسم

عناصر طبیعی

آسمان و طارق

2

2

پيامبر

سئوال

چه چيز تو را دانا کرد که طارق چيست؟

4

3

پيامبر

تعليم

تعريف طارق

2

4

مردم

انسان

قانون الهی - هيچ کس نيست مگراينکه «حافظ» ی دارد

6

5

مردم

انسان

ارشاد - امر- نگاه کند که از چه آفريده شده

4

7-6

مردم

انسان

آفرينش انسان از آبی جهنده است که از بين صلب و ترائب خارج ميشود

2

8

خداوند

صفات

قدرت برای بازگرداندن انسان

4

9

آخرت

قيامت

مشخصات- روزی که پنهانها آشکار شود

3

10

آخرت

قيامت

انسان در آنروز نه قدرتی و نه کمک   کننده ای ندارد

6

12-11

قسم

اسمان و زمين

اسمان دارای بازگشت و زمين صاحب شکاف

6

14-13

قرآن

توصيف

قول فصل- غير هزل

6

15

مردم

کافران

آنها نیرنگی می کنند

3

16

پيامبر

دلداری

من هم ضد نیرنگی می کنم

2

17

پيامبر

ارشاد

مهلتی به آنها ده

4

جمع

54

 

 

جدول د رج ها

رديف

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

مردم

انسان

انسان تحت حفاظت است + آفرينش انسان از آبی جهنده که از بين صلب و ترائب خارج ميشود نشان از ظريف کاری ها و اهميت اوست

1/36

2/4

پيامبر

ارشاد

طارق چنين است - مهلتی به آنها بده

7/19

3/4

آخرت

قيامت

پنهانها آشکار ميشود - انسان قوتی و کمکی در آنروز ندارد

8/14

4/4

قسم

عناصر طبيعی

آسمان و طارق و آسمان صاحب بازگشت و زمين صاحب شکافها

1/13

5/4

قرآن

صفات

حجيت و اهميت قران

8/9

6/4

خداوند

قدرت

برای بازگرداندن انسان

6/6

 

 

درس: انسان باید به اهمیت خویش فکر کند و لذا رفتار صحیح را در پیش گیرد.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 4-1: همه آدمیان زیر نظر یک سیستم نگهبانی مستقر در آسمان هستند.

درب پاراگراف 2- آیات 10-5: همان خدائی که می تواند از مایعی که آنقدر بی اهمیت به نظر می آید چنین انسانی بیافریند، می تواند او را دوباره پس از مرگ زنده اش کند.

درب پاراگراف 3 - آیات 14-11: برپائی قیامت سخن آخر است و کاملاً جدی است و هیچ شوخیی ندارد.

درب پاراگراف 4- آیات 17-15: آنها (کافران) باید به ضعف خویش فکر کنند و دست از نیرنگ بردارند.

سوره قدر

درس: توجه دادن به اهمیت قرآن.

 

 

 

 

 

مرحله دوم

 

 

اعلام موجوديت

 و

ارشاد اجمالي مخاطبان غافل

 

 

 

سوره علق

 

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

1

پيامبر

خطاب

دستور رفتاری- بخوان بنام

3

1

خداوند

صفات

افرينش

2

2

خداوند

صفات

افرينش انسان از علق

4

3

پيامبر

خطاب

دستور رفتاری : بخوان

1

3

خداوند

صفات

بخشنده ترین

2

4

خداوند

صفات

آموختن بوسيله قلم

3

5

خداوند

صفات

آموختن به انسان آنچه را نميداند

4

7-6

مردم

انسان

صفات- طغيان در صورت احساس بی نيازی

7

8

حکمت

قوانين خدايی

بازگشت، بسوی پروردگار توست

4

9

پيامبر

خطاب

سئوال (نظرت چيست درباره کسی که...)

2

14- 9

مردم

کافران

توصيف

22

18- 15

پيامبر

دلداری

اگر بس نکنند موی پيشانی شان را به شدت خواهيم گرفت

13

19

پيامبر

ارشاد

اطاعتش مکن- سجده کن و نزديکی جوی

5

جمع

72

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

مردم

کافران

توصيف... نهی ميکند بنده ای را که نماز ميخواند و . . .

8/40

2/4

خداوند

صفات

افرينش- تعليم- گراميترين- تهديد سخت راجع به کافران

7/19

3/4

پيامبر

خطاب

دستورهای رفتاری و بخوان و... نظرت چيست... اطاعتش مکن....

8/33

4/4

حکمت

قوانين خدايی

بازگشت، بسوی پروردگار توست

6/5

 

 

درس: آموزش و ارشاد پیامبر و تشریح جامعه مورد مأموریت او.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 5-1: بنام خداوندی بخوان که بخشنده ترین است و همه کس و همه چیز را آفریده.

درب پاراگراف 2- آیات 8-6: اکثریت انسانها تمایلشان به طغیان است و راه رفع آن نیز توجه به این نکته است که در نهایت سر و کارشان به درگاه خداوند خواهد افتاد.

درب پاراگراف 3- آیات 14-9: توصیف نوع رفتارهای کسانی که با پیامبر مخالفت خواهند کرد.

درب پاراگراف 4- آیات 18-15: در صورتیکه مخالفان رسالتت به اعمال ناپسندشان ادامه دهند با آنها برخورد خواهیم کرد و آنها نمی توانند کاری از پیش ببرند.

درب پاراگراف 5- آیه 19: توصیه رفتاری به پیامبر در چارچوب انجام مأموریتش.

 

سوره قریش

 

درس: ای مردم! در مقابل نعمت بزرگ (تشکیل اجتماع) باید به عبادت شایسته رو کنید.

 

 

سوره تکاثر

 

درس: زیاده طلبی شما را از جاده عقل بیرون برد و به زودی (از نتیجه اش) مطلع خواهید شد.

 

 

سوره بلد

(جدول 1)

آیه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

1

قسم

اين شهر

مکه

4

2

پيامبر

دلداری

و تو در اين شهر ساکنی

4

3

قسم

والد و ولد

فرایند تکثیر نسل

3

4

حکمت

قوانين خدايی

انسان را در رنج افريديم

5

5

مردم

انسان

سئوال- ايا فکر ميکند زور هيچکس به او نميرسد

6

6

مردم

انسان

صفات- بد- ميگويد مال زيادی را هلاک کردم

4

7

مردم

انسان

سئوال- ايا ميپندارد کسی نميبيندش

5

8

مردم

انسان

سئوال- دو چشم به او نداديم

4

9

مردم

انسان

سئوال- و زبان و دو لب

2

10

مردم

انسان

سئوال- هدايت به دو امر مهم ننمودیم؟

2

11

مردم

انسان

صفات- تن درندادن به عبور از عقبه

3

12

پيامبر

اموزش

چه چيزی تو را اگاه کرد که عقبه چيست

4

17-13

حکمت

اخلاق

ازاد کردن بنده، اطعام در روز سختی، به يتيم خويشاوند يا مسکين خاک نشين، و سپس، از اهل ايمان و سفارش به صبر و سفارش به مرحمت شدن

24

19-18

آخرت

قيامت

تقسيم بندی شدن مردم

9

20

آخرت

جهنم

کافران

20

جمع

99

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

حکمت

تشريح

«رستن از عقبه»... است.

3/33

2/4

آخرت

کافران

توصيف کافران (اصحاب مشئمه)

3/29

3/4

مردم

انسان

صفات منفی

3/26

4/4

پيامبر

 

محل سکونت پيامبر

1/7

5/4

قسم

 

شهر - والد - آنچه متولد ميشود.

1/4

 

 

درس: دعوت انسان به دوری از صفات منفی کافرانه.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 4-1: در این شهر، و سکونت تو در آن، و زاد و ولد انسان ها، چیزهائیست که به انسان کمک می کند از آن گردنه بگذرد.

درب پاراگراف 2- آیات 7-5: موانع فکری انسان برای پیدا کردن قابلیت عبور از آن گردنه.

درب پاراگراف 3- آیات 10-8: انسان قابلیت لازم برای عبور از گردنه را دارد.

درب پاراگراف 4- آیات 12-11: در هر حال اکثریت انسانها (به طور کلی) از آن گردنه عبور نکرده.

درب پاراگراف 5- آیات 18-13: بذل مال در اطعام و آزاد کردن بردگان و عضویت در سازمان های خیریه.

درب پاراگراف 6- آیات 20-19: تعریف کسانی که از گردنه عبور نمی کنند و عاقبت آنها.

سوره هُمزه

 

 

درس: کسانی که خود را خیلی مهم تلقی می کنند و در دیگران به نظر حقارت می نگرند و دنبال عیب آنها هستند و بدشان را می گویند در قیامت خرد و حقیر خواهند بود.

 

 

سوره فجر

آیه

عنوان

اصلی

عنوانفرعی

توضیح مختصر در صورت لزوم

تعداد

کلمه

5-1

قسم

عناصر

طبیعی

سپیده دم، جفت و تک،

انتهای شب

14

13-6

مردم

گذشتگان

فرعون و ثمود و ... طغیان، هلاک

35

14

خداوند

افعال

کمین کشی در مورد طاغیان

3

16-15

مردم

انسان

نکوهش، مال را ملاک دوری

و نزدیکی به خدا تصور می کنند

21

20-17

مردم

انسان

نکوهش، وظایف مالی تان را

انجام نمی دهید

18

23-21

آخرت

قیامت

حوادث همزمان

20

26-23

آخرت

جهنم

عذاب کافران

14

30-27

آخرت

بهشت

نعیم مؤمنان

14

جمع

139

 

 

 

(جدول درج ها)

شماره

جداول

درج ها

عنوان

اصلی

عنوان فرعیِ

 دارای اکثریت

ذکر مختصر «درج» مربوطه

درصد

1/4

مردم

انسان

مال را ملاک فضیلت می دانید و

وظایف مالی خود را انجام نمی دهید

2/53

2/4

آخرت

بهشت و جهنم

عذاب کافران و نعیم مؤمنان

5/34

3/4

قسم

عناصر طبیعی

زمان، نور، روشنائی

1/10

4/4

خداوند

افعال

در کمینگاه است

2/2

 

درس: هشدار به کسانی که مال را ملاک ارزش ها می دانند و به وظایف مالی خویش عمل نمی کنند.

 

درب پارگراف 1- آیات 5-1: اظهار امیدواری به خروج بشریت از رذیله فوق و طلوع یک جهان عاری از آن.

درب پارگراف 2- آیات 14-6: اقوام سابق مرتکب خلاف (مذکور در درس) شدند و خداوند تازیانه عذاب را بر آنها فرود آورد.

درب پارگراف 3- آیات 20-15: اکثریت انسانها همانطور (که در درس ذکر شده) عمل می کنند.

درب پارگراف 4- آیات 26-21: روشن شدن ذهن آدمی در قیامت راجع به غلط بودن فکرش در خصوص فوق (که در درس ذکر شد).

درب پارگراف 5-  آیات30-27: کسانی که در این جهان در مورد مال چنان کج اندیشی ندارند، برنده نهائی هستند.

 

 

 

 

سوره نجم

(جدول1)

آیه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد کلمه

1

قسم

عناصر طبیعی

ستاره وقتی که فرود آید

3

18-2

قرآن

حجیت آن

شرح دریافت وحی توسط پیغمبر(ص) از فرشته وحی

72

23-19

مردم

کافران

خطاب - رد مواضع مشرکانه عقیدتی

39

28-24

حکمت

مردم

انسان - رد مواضع عقیدتی بی ماخذ عمومی

50

29

پیامبر

دستور رفتاری

اعراض کن از کسی که از یاد ما روی گرداند و جز زندگی دنیا را نخواست

11

30

خداوند

صفات

علم - نسبت به آن کس که هدایت یافته و آن کس که گمراه شده

16

31

خداوند

صفات

مُلک - آسمانها و زمین - تا جزا دهد

16

ق 32

ق 32

مردم

خداوند

مؤمنین

صفات

اجتناب از گناهان کبیره

علم - داناتر است نسبت به شما

7

23

37-33

مردم

کافران

توصیف (پشت کرد - کمی عطا کرد و...)

21

42-38

حکمت

آخرت

جزاء اعمال و بازگشت به سوی رب...

23

54-43

خداوند

افعال

برخورد با فعالان باطل

50

55

مردم

انسان

خطاب - در کدام نعمت های پروردگار تردید میکنی؟

4

56

مردم

انسان

خطاب - این هشدار دهنده ای است از هشدار دهنده های قبلی

5

58-57

آخرت

قیامت

نزدیک شد - غیر از خدا کاشفی ندارد

6

61-59

مردم

انسان

آیا تعجب می کنید و می خندید و نمی گریید و سرگرم بازی هستید

9

62

مردم

دستور عبادی

برای خدا سجده نموده و عبادتش کنید.

3

جمع

358

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

خداوند

صفات و افعال

علم، مُلک و قدرت خداوند

3/29

2/4

مردم

کافران

رد مواضع مشرکانه کافران و نکوهش انسان غافل

6/24

3/4

حکمت

مردم

رد مواضع عقیدتی بی مأخذ مردم و جایگزینی مواضع عقیدتی صحیح

4/20

4/4

قرآن

حجیت آن

مطالب قرآن کاملاً صحیح است و اساساً ملاک سنجش صحت چیزهای دیگر است

1/20

5/4

پیامبر

دستور رفتاری

اعراض از کسانی که خواستی جز حیات دنیا ندارند و از ذکر خدا روی گردان هستند

1/3

6/4

آخرت

قیامت

قیامت نزدیک است و هیچکس غیر از خدا علم آن را ندارد.

7/1

7/4

قسم

عناصر طبیعی

ستاره، وقتیکه فرود آمد.

8/0

 

 

درس: با استدلال به حجیت قرآن، رد مواضع اعتقادی باطل آن مردم و ارائه اعتقادات صحیح.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 18-1: حجیت قرآن.

درب پاراگراف 2- آیات 23-19: عقاید آن مردم درباره «خدایان» مستند به حقیقتی نیست، و سلیقه ای است.

درب پاراگراف 3- آیات 28-24: اعتقاد آن مردم درباره ملائکه و شفاعت آنها مستند به حقایق نیست بلکه متکی به گمان و آرزوست.

درب پاراگراف 4- آیات 32-29: ای پیامبر! اینک که چنین است به مخالفان اهمیتی نده و به خداوند توجه کن.

درب پاراگراف 5- آیات 37-33: نکوهش کسانی که از تعالیم پیامبر روی می گردانند.

درب پاراگراف 6- آیات 56-38: ارائه اعتقادات صحیح.

درب پاراگراف 7- آیات 62-57: با نتیجه گیری از مجموع مطالب فوق، دعوت از مخاطب به ایمان و عبادت.

 

سوره عبس

(جدول1)

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

4- 1

مردم

خطاب

نکوهش- تحقير مومن نابينا

13

10- 5

پيامبر

خطاب

ارشاد- تو مسئول ايمان نياوردن انها نيستی.

19

16-11

قران

اهميت ان

صحيفه های ارجمند-....

15

17

مردم

انسان

نکوهش- کفران نعمتهای الهی

4

22-18

خداوند

افعال

افرينش انسان- اسان کردن مسير انسان- احياء- مرگ

18

23

مردم

انسان

نکوهش- فرمان را انجام نداد.

5

24

مردم

انسان

توصيه- به غذايش دقت کند.

4

32-25

خداوند

نعمات

چگونگی تهیه غذای انسان

22

42-33

آخرت

قيامت

شدت ان روز، دو گونه بودن وضعيت مردم در ان روز

33

جمع

133

 

 

جدول  درج ها

شماره جدول

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

خداوند

نعمت ها

هم نعمت افرينش انسان، هم نعمت ادامه وجود او....

1/30

2/4

آخرت

قیامت

دو گونه بودن مردم از لحاظ نتيجه حسابرسی اعمال

8/24

3/4

مردم

کافران

نکوهش از رفتار بعضی ها که مومنان را تحقير می کنند

5/19

4/4

پیامبر

خطاب

تو مسئول آنها نيستی.

3/14

5/4

قرآن

توصیف

بسيار صحيح - بسيار مهم - کاملاً در خور توجه و دقت.

3/11

 

 

 

درس: نکوهش رفتار کسانی که نعمت های الهی را کفران و مؤمنان را تحقیر و از انجام وظایف شانه خالی می کنند.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 10-1: ارشاد پیامبر برای توجه بیشتر به رهروان واقعی راه حق.

درب پاراگراف 2- آیات 16-11: این سخنان مهم است! وحی است! و از عالم بالا آمده است.

درب پاراگراف 3- آیات 23-17: اشخاص مورد نکوهش کسانی هستند که از خداوند غافل و به چنین نعمت هائی بی توجه و نسبت به آنها کفرانگرند.

درب پاراگراف 4- آیات 32-24: اشخاص مورد نکوهش به چنین نعمت هائی نیز بی توجهند و کفران می ورزند.

درب پاراگراف 5- آیات 37-33: علت ارتکاب رفتار قابل نکوهش بی توجهی به چنین آینده ای است که گریزی هم ندارد.

درب پاراگراف 6- آیات 42-38: ذکر عاقبت افرادی که رفتار قابل نکوهش نمودند، و بر عکس، عاقبت افرادی که رفتار مغایر آنها در پیش گرفتند.

 

سوره کافرون

 

درس: ای پیامبر! موضع دینی خویش را به روشنی اعلام کن.

 

 

سوره  اعلی

(جدول1)

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

ق1

پيامبر

حکم عبادی

پروردگارت را تسبيح گوی

3

5-1

خداوند

صفات

خلق و امر

13

ق7-6

پيامبر

نويد

بر تو ميخوانيم و فراموش نخواهی کرد

7

ق7

خداوند

صفات

علم

5

8

پيامبر

نويد

برايت آسانی پيش می اوريم

2

9

پيامبر

ارشاد

در صورت فايده تذکر بده

4

10

مردم

مومنان

بزودی پند ميگيرند

3

11

مردم

کافران

از ان پند دوری می گزيند.

2

13-12

آخرت

جهنم

کافران به درون آن می افتند

10

ق14

آخرت

بهشت

رستگار شد آنکه پاکی گزيد

2

15- ق14

مردم

مومنان

صفات(تزکی- ذکراسم رب- نماز)

6

17-16

مردم

انسان

نکوهش(حيات دنيا را در حاليکه آخرت بهتراست ترجيح ميدهد)

7

19-18

حکمت

ساير

اين موضوع در کتاب پيلمبران قبلی نيز هست

8

جمع

72

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

خداوند

خلق و امر و تدبير

صفات و افعال خداوندی

25

2/4

مردم

مومنان

توصیف : نماز- ذکر اسم رب

25

3/4

پيامبر

نويد

برايت آسانی پيش مياوريم- بر تو ميخوانيم و فراموش نخواهی کرد.

2/22

4/4

آخرت

جهنم

توصيف جهنم گناهکاران

7/16

5/4

حکمت

ساير

درکتب پيشينيان هم بوده(چيز تازه ای نيست.)

1/11

 

 

درس: دلداری به پیامبر(ص) و نوید شرایط بهتر

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 5-1: یادآوری بعضی صفات خداوندی که به قدرت ایجاد شرایط بهتر اشاره دارد.

درب پاراگراف 2- آیات 8-6: نوید صریح و مستقیم.

درب پاراگراف 3- آیات 12-9: ای پیامبر! وظیفه تو تذکر دادن است، اما همین را هم در جائی به کار ببر که فایده داشته باشد.

درب پاراگراف 4- آیات 19-13: رستگاری در گرو رشد دادن خودتان است اما شما دنبال زندگی پست تر هستید.

سوره مزمل

(جدول1)

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آيه

65

نمازشب- ترتيل قرآن- ذکر- توکل- صبر- واگذاری به خدا

دستورات عبادی و رفتاری

پيامبر

11-1

9

عذاب

جهنم

آخرت

13-12

8

لرزش زمين و نابودی کوه ها

قيامت

آخرت

14

6

فرستادن رسول

شرح نعمت

مردم

ق15

11

فرعون- عصيان رسول – نابودی آنها

گذشتگان

مردم

16-ق15

14

پير می کند- آسمان شکافته می شود

قيامت

آخرت

17-18

9

اين مطلب پند است چه کسی می خواهد پند گيرد

پند

حکمت

19

78

دستورات عبادی و رفتاری او و نزديکان

دستورات عبادی

پيامبر

20

200

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

5/71

نمازشب- ترتيل قرآن- ذکر- توکل- صبر-واگذاری به خدا- کناره گيری از تکذيبگران

دستورات عبادی و رفتاری

پيامبر

1/4

5/15

شدت قيامت(نابودی کوه ها- شکافتن آسمان - پير شدن بچه )

قيامت

آخرت

2/4

5/8

ارسال رسول- نافرمانی- اخذ

گذشتگان

مردم

3/4

5/4

اين پندی است برای کسی که بخواهد پند گيرد

پند

حکمت

4/4

 

درس: ای پیامبر! برای مواجه شدن با مشکلات رسالت باید ظرفیت های لازم را از طریق عباداتی خاص پیدا کنی.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 11-1: ذکر قسمتی از عبادات فوق الذکر.

درب پاراگراف 2- آیات 14-12: ای پیامبر! عاقبت مخالفان را به آنها یادآوری کن.

درب پاراگراف 3- آیات 19-15: ای مردم! به فکر عاقبت خود باشید و به راه این پیامبر بپیوندید.

 

 

 

 

مرحله سوم

 

 

مطرح نمودن پررنگ آخرت

و

جذب نفوس مستعد

 

 

سوره انفطار

 

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد کلمه

5-1

آخرت

قيامت

علائم وقوع و حوادث بعد از وقوع

17

6

مردم

انسان

خطاب- سئوال - چه چيزی به غرورت انداخت

7

8-7

خداوند

افعال

افرينش- تصويرگری

10

9

مردم

انسان

نکوهش- آخرت را تکذيب ميکنيد

4

12-10

ساير

فرشتگان موکل بر انسان

حافظ- کاتب- عالم

8

13

آخرت

بهشت

ابرار

4

16-14

آخرت

جهنم

فجار

11

18-17

پيامبر

خطاب

سئوال چه چيز دانايت کرده که روز دين چيست؟

12

19

آخرت

قيامت

خصوصيات

9

جمع

82

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

آخرت

قیامت

قيامت و جهنم، بسيار هولناک

50

2/4

آخرت

قیامت

امور مربوط به قيامت خيلی پيچيده است. حتی برای پيغمبر

6/14

3/4

مردم

 

انسان

 

انسان اگر دارای درک درستی بود قيامت را تکذيب نميکرد و به رب هم مغرور نميشد.

4/13

4/4

خداوند

افعال

خداوند انسان را افريد، تصويرگری کرد، و پرداخت نمود

2/12

5/4

مردم

حکمت

همه حالات انسان «زير نظر» است

8/9

 

 

درس: آخرت بسیار مهم است.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 5-1: قیامت  بسیار هولناک است و جا دارد آدمی به آن خیلی اهمیت بدهد.

درب پاراگراف 2- آیات 8-6: آدمی باید با درک اهمیت قیامت از خودفریبی دست بر دارد.

درب پاراگراف 3- آیات 12-9: تکذیب قیامت فایده ای ندارد زیرا رفتارتان تحت نظر است.

درب پاراگراف 4- آیات 16-13: شرح عاقبت اشخاص (در آخرت) که مهم ترین چیز نیز همان است.

درب پاراگراف 5- آیات 19-17: در آن روز فقط امر خدا ظاهر و نافذ بود.

 

سوره تکویر

 

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

14-1

آخرت

قيامت

علائم يا حوادث ابتدايی وقوع

42

15-18

قسم

عوامل طبيعی

آخر شب، اول روز، پنهان شونده بازگشت کننده

11

25-19

قران

حجيت

از لحاظ فرشته وحی- از لحاظ سلامت پيغمبر- از لحاظ عدم دخالت شيطان

30

26

مردم

خطاب

سئوال- تصميم شما چيست؟

2

27

قران

توصیف

ذکر برای همه جهانيان

5

28

مردم

مومنان

مومنان بالقوه که بخواهند راه مستقيم در پيش گيرند

5

29

خداوند

افعال

هدايت پذيری بدست خداست

8

جمع

103

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

آخرت

قيامت

اتفاقات پس از آن بسیار مهم است.

8/40

2/4

قرآن

حجيت

مطالب قران کاملا درست است و حجيت دارد.

34

3/4

قسم

عناصر طبیعی

جهت حوادث عالم رو به خوبی و بهبودی و بهروزی است.

7/10

4/4

خداوند

قوانین الهی

در پيش گرفتن راه مستقيم مشروط به خواست خداوند است.

8/7

5/4

مردم

خطاب

راه مستقيم را در پيش بگيريد

8/6

 

 

درس: وقوع آخرت علاوه بر اهمیت فوق العاده، حتمی هم هست.

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 14-1: حوادث مربوط به قیامت بسیار مهیب و هولناک است.

درب پاراگراف 2- آیات 18-15: وقوع آخرت در جهت تعالی و بهبودی اوضاع و احوال بشر است.

درب پاراگراف 3- آیات 25-19: وقوع آخرت حتمی است.

درب پاراگراف 4- آیات 29-26: انسان باید از خداوند بخواهد که او را در مسیر هدایت (که ایمان به آخرت نیز یکی از عناصر آن است) قرار دهد.

 

سوره حاقه

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

3- 1

آخرت

قيامت

ذکر يکی از اسامی و اهمیت آن- حاقه

7

10-4

مردم

گذشتگان

عصيان از رسول پروردگارشان- گرفتن آنها به عذاب

47

11

خداوند

نعمت

نجات مومنين در کشتی نوح

8

12

حکمت

ساير

موضوع کشتی نوح پندی باشد و گوش شنوا بشنود

6

18-13

آخرت

قيامت

حوادث مقارن وقوع

35

20-19

آخرت

قيامت

اهل يمين

14

24-21

آخرت

بهشت

شرح گوشه ای از نعمت ها

17

29-25

آخرت

قيامت

گناهکاران

26

37-30

آخرت

جهنم

توصيف جنهم و توصيف اعمال جهنمی ها

37

39-38

قسم

عناصر طبیعی

به آنچه می بينند و آنچه نمی بينند

7

51-40

قرآن

توصیف

حجيت

54

52

پيامبر

دستور عبادی

تسبيح خدا

4

جمع

262

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

آخرت

قيامت

حاقه- حوادث مقارن وقوع- وضع اصحاب يمين- وضع چپ ها

52

2/4

قرآن

توصیف

حجيت

6/20

3/4

مردم

گذشتگان

عصيان- عذاب

9/17

4/4

خداوند

نعمت

(نجات مومنين کشتی نوح)

1/3

5/4

قسم

عناصر طبیعی

به آنچه می بينيد و آنچه نميبينيد

7/2

6/4

حکمت

سایر

موضوع کشتی نوح پندی باشد و گوش شنوايی بشنود

3/2

7/4

پيامبر

دستور عبادی

تسبيح خدا

5/1

 

 

درس: حتمیت وقوع قیامت و جدی بودن رسیدگی های پس از آن.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 3-1: جلب توجه مخاطب به حتمیت وقوع قیامت.

درب پاراگراف 2- آیات 12-4: عذاب و هلاک گذشتگانی که به مطلب فوق (یعنی درس) اعتقاد نداشتند.

درب پاراگراف 3- آیات 18-13: شرح چگونگی وقوع قیامت و ذکر گوشه هائی از حوادث مقارن آن.

درب پاراگراف 4- آیات 24-19: برنده اصلی واقعی کسی است که کارنامه اش را به دست راستش بدهند.

درب پاراگراف 5- آیات 37-25: بازنده اصلی واقعی کسی است که کارنامه اش را به دست چپش بدهند.

درب پاراگراف 6- آیات 38-25: حتمیت رسیدگی های پس از قیامت.

 

سوره مرسلات

(جدول1)

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

6-1

قسم

ملائکه

الهام دائمی هشدار درباره آخرت

13

7

آخرت

ساير

حتميت وقوع

3

13- 8

آخرت

قيامت

حوادث مقارن وقوع

17

14

پيامبر

سئوال

چه ميدانی که يوم الفصل چيست؟

5

15

آخرت

قيامت

وای در ان روز بر مکذبين

3

18- 16

خداوند

صفات

هلاک مجرمين

9

19

آخرت

قيامت

وای در ان روز بر مکذبين

3

23- 20

خداوند

صفات

قدرت و برنامه ريزی خداوند

15

24

آخرت

قيامت

وای در ان روز بر مکذبين

3

27- 25

خداوند

صفات

نعمت دهنده به انسانها

13

28

آخرت

قيامت

وای در ان روز بر مکذبين

3

33- 29

آخرت

جهنم

شرح عذاب

25

34

آخرت

قيامت

وای در ان روز بر مکذبين

3

36-35

آخرت

قيامت

مشخصات- در ان روز صحبت نميکنند

8

37

آخرت

قيامت

وای در ان روز بر مکذبين

3

39-38

آخرت

قيامت

مشخصات- کسی نميتواند کاری بکند

10

40

آخرت

قيامت

وای در ان روز بر مکذبين

3

44- 41

آخرت

بهشت

شرح نعمتها

18

45

آخرت

قيامت

وای در ان روز بر مکذبين

3

46

مردم

خطاب

هر کاری ميخواهيد بکنيد

5

47

آخرت

قيامت

وای در ان روز بر مکذبين

3

48

مردم

مجرمان

صفات

6

49

آخرت

قيانت

وای در ان روز...

3

50

مردم

سئوال

پس- بعد از آن به چه چيزی ايمان می اورند؟

4

جمع

181

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

آخرت

قيامت

سختی و هولناکی ان- بخصوص راجع به مکذبين- پس از آنهم بيشتر عذاب است و کمتر نعمت

3/61

2/4

خداوند

صفات

خداوند- اکثريت با صفات منعمی. اما ضمنأ مهلک مجرمين

5/20

3/4

مردم

مجرمان

گمراهند و گمراهيشان هم به اين است که به مهمترين چيز بی توجهند و در نتيجه برای خداوند مورد اهميت نيستند.

3/8

4/4

پيامبر

ساير

مولفه های مختلف وحی و نحوه تأثيرگذاری- با گرايش به نوع ارسال

8/2

5/4

قسم

ساير

اهميت و خطير بودن امور مربوط به قيامت

2/7

 

 

درس: بی اعتنائی و بی توجهی و بی ایمانی نسبت به قیامت باعث هلاکت و عذاب آخرت است.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 7-1: طی مکانیزم نوعی از وحی به طور پیگیر و مستمر و به طور گسترده موضوع قیامت تذکر داده می شود.

درب پاراگراف 2- آیات 15-8: ذکر هولناکی قیامت و سختی حال کسانی که آن را تکذیب می کنند.

درب پاراگراف 3- آیات 19-16: ای خطاکاران! به هوش باشید و به راه صحیح برگردید.

درب پاراگراف 4- آیات 24-20: بی اعتنائی و بی توجهی نسبت به آفرینش انسان و آفرینشگر او سبب هلاکت است.

درب پاراگراف 5- آیات 28-25: آیا نسبت به این نعمت ها بی توجهی می کنید؟

درب پاراگراف 6- آیات 34-29: آیا نسبت به چنین حادثه ای بی توجهی می کنید؟

درب پاراگراف 7- آیات 37-35: آیا نسبت به چنین عاقبتی بی اعتنا هستید؟

درب پاراگراف 8- آیات 40-38: ای تکذیبگران! آیا نسبت به چنین موقعیتی بی اعتنا هستید؟

درب پاراگراف 9- آیات 45-41: تقواداران در سایه ها و چشمه سارها هستند، وای بر تکذیبگران که در آن روز از این نعمت ها محروم می باشند.

درب پاراگراف 10- آیات 50-46: در زندگی این قبیل اشخاص، وقتیکه به آخرت اعتقاد ندارند، چیز با ارزشی وجود ندارد.

 

سوره قلم

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

1

قسم

سایر

قلم و آنچه می نويسد

4

8-2

پيامبر

دلداری

ستايش از شخصيت پيغمبر

32

15-9

مردم

کافران

توصيف

32

33- 16

آخرت

عذاب

توصيف انها در قالب يک مثال

96

34

آخرت

پاداش

متقيان پاداش بهشت خواهند داشت

6

47-35

حکمت

آخرت

تفاوت مسلم و مجرم

88

50-48

پيامبر

دستور رفتاری

صبر

27

52-51

قران

توصیف

پند برای جهانيان

17

جمع

302

 

 

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

آخرت

عذاب

توصيف آن در قالب يک مثال

8/33

2/4

حکمت

آخرت

تفاوت مسلم و مجرم

1/29

3/4

پيامبر

دلداری

ستايش از شخصيت انحضرت- امر به صبر

5/19

4/4

مردم

بدها

توصيف

6/10

5/4

قران

صفات

پند برای جهانيان

6/5

6/4

قسم

 

قلم و آنچه می نويسند

3/1

 

 

درس: تمثیل و استدلال برای توضیح صحیح بودن تفاوت وضع کافر و مؤمن در جهان دیگر.

 

 

درب پاراگراف 1- آیه 1: حقایق فوق در اثر گسترش علم و فرهنگ بشری آشکار خواهد شد.

درب پاراگراف 2- آیات 7-2: ای پیامبر! در اثر گسترش علم و فرهنگ بشری، کم کم عظمت شخصیت تو در آینده شناخته خواهد شد.

درب پاراگراف 3- آیات 16-8: به مخالفانت کوچکترین امتیاری نده! آنها به زودی شکست خواهند خورد.

درب پاراگراف 4- آیات 33-17: یک مثال برای عذاب اخروی.

درب پاراگراف 5- آیات 47-34: بطلان ریشه های احتمالی استدلالی کسانی که ممکن است تصور کنند اگر آخرتی هم در کار باشد، بهشت مخصوص اهل تقوا نیست.

درب پاراگراف 6- آیات 50-48: دستور استقامت برای ایفای رسالت به پیامبر(ص).

درب پاراگراف 7- آیه های 52-51: ای پیامبر! مزاحمت هایی خواهی داشت اما استقامت بورز.

 

 

سوره غاشیه

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

1

پيامبر

سئوال

راجع به غاشيه شنيدی؟

4

6-2

آخرت

جهنم

کافران- عذاب.

24

15-7

آخرت

بهشت

مومنان- نعمت.

24

19-16

مردم

کفران

نکوهش- بدون نظر عبرت به آثار افرينش

18

23- 20

پيامبر

دستور رفتاری

راجع به پيغمبری خويش خيلی حرص و جوش نخور- هدايت با ماست.

15

جمع

85

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

آخرت

بهشت و جهنم

شرح عذاب و نعمت

5/56

2/4

پيامبر

دستور رفتاری

فقط تذکر بده.

3/22

3/4

مردم

کافران

نکوهش عدم عبرت

2/21

 

 

درس: با توجه به نتیجه نهائی زندگی، که یا به بهشت و یا به جهنم ختم می شود، هر کس باید مسیر زندگی خویش را انتخاب کند.

 

 

درب پاراگراف 1- آیه 1: ای مردم! آخرت سرنوشت شماست، به آن اهمیت دهید.

درب پاراگراف 2- آیات 7-2: آیا این آینده را برای خویش می پسندید؟ پس کاری کنید که دچار آن نشوید.

درب پاراگراف 3- آیات 16-8: آیا این آینده را برای خویش می پسندید؟ پس برای آن برنامه ریزی کنید.

درب پاراگراف 4- آیات 20-17: نکوهش کسانی که به نعمت هائی که احاطه شان کرده به نظر عبرت نمی نگرند.

درب پاراگراف 5- آیات 26-21: ای پیامبر! تو فقط مسیر صحیح را نشان بده.

 

سوره نباء

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

1

مردم

انسان

قيامت- راجع به چه می پرسند

2

2

مردم

انسان

قيامت- راجع به ان خبر بزرگ

3

5-3

مردم

انسان

قيامت- بزودی خواهند دانست

9

16- 6

خداوند

صفات

نعمت ها- اسمان و زمين

36

17

آخرت

قيامت

حکمت- ميقات

5

18

آخرت

قيامت

چگونگی وقوع

14

21

آخرت

جهنم

حکمت- شرايط طاغين

4

25- 22

آخرت

جهنم

توصيف- عذاب طاغين

14

26

آخرت

جهنم

حکمت

2

28-27

مردم

طاغين

صفات

8

29

حکمت

قوانين

احصاء در کتاب- همه چيز

4

30

آخرت

جهنم

خطاب به اهل جهنم- پس بچشيد و عذاب شما را جز زياد نمی کنيم

6

31

آخرت

بهشت

حکمت- پيروزی مومنين

3

35- 32

آخرت

بهشت

توصيف- نعمت های متقين

12

36

آخرت

حکمت

جزاء- عطاء- حساب

5

37

خداوند

صفات

رب اسمانها و زمين و بين انها - هيبت

10

38

آخرت

قيامت

شرايط

14

ق 39

آخرت

قيامت

حکمت

3

ق 39

مردم

انسان

سئوال- چه کسی می خواهد بسوی پروردگارش جايگاه بگيرد؟

6

ق 40

خداوند

خطاب

مردم- انسان- ما شما را به عذابی نزديک بيم کرديم.

5

ق 40

آخرت

قيامت

حکمت- مردم - انچه را از پيش فرستاده اند می بينند

6

ق 40

آخرت

قيامت

آثار و نتايج- کافر می گويد کاش خاک بودم

6

جمع

177

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

آخرت

قيامت

وقوع و هولناکی آن

61

2/4

خداوند

صفات

نعمت ها، ربوبيت، هشدار و  دعوت

8/28

3/4

مردم

طغيانگران

صفات انها

9/7

4/4

حکمت

قوانين خدايی

احصاء همه چيز در کتاب

3/2

 

 

 

درس: جلب توجه مخاطب به جهان دیگر و دعوت به انتخاب مسیر خوب.

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 5-1: جلب توجه مخاطب از طریق ایجاد سئوال و تحریک کنجکاوی.

درب پاراگراف 2- آیات 16-6: نزدیک کردن امکان به وجود آمدن جهان دیگر در ذهن، از طریق توجه دادن به قدرت های الهی.

درب پاراگراف 3- آیات 20-17: ذکر هولناکی قیامت که سبب به خود آمدن مخاطب برای انتخاب مسیر خوب می شود.

درب پاراگراف 4- آیات 30-21: کسانی که به جهان دیگر اهمیت نمی دهند چنین وضعی خواهند داشت.

درب پاراگراف 5- آیات 36-31: کسانی که به جهان دیگر اهمیت می دهند چنین وضعی خواهند داشت.

درب پاراگراف 6- آیات 40-37: ای مردم! قیامت برای کافران هولناک است، به خود آئید.

سوره طور

آيه

عنوان اصلی

عنوان

فرعی

شرح

تعداد

کلمه

6-1

قسم

وحی و زندگی

قسم به عناصر طبیعی

12

8-7

آخرت

جهنم

حتميت وقوع

8

10-9

آخرت

قيامت

حوادث همزمان با وقوع

7

16-11

آخرت

عذاب

معرفی معذبين، مقدمه عذاب، سرزنش

38

28-17

آخرت

بهشت

شرح نعمت ها

95

29

پيامبر

دلداری

توبه نعمت پروردگارت کاهن و مجنون نيستی

8

44-30

مردم

کافران

رد انواع استدلال های ممکن آنها که ممکن است برايشان مستملک کفر ورزيدن باشد

106

45

پيامبر

دستور رفتاری

صبر

7

47-46

آخرت

قیامت

شرح سختی های آن

20

49-48

پيامبر

دستور رفتاری

صبر - نماز

15

جمع

316

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

آخرت

بهشت

بيشتر بشارت است اما قدر نسبی مهمی مربوط به انذار است.

2/53

2/4

مردم

کافران

رد استدلالی مواضع ممکن فکری کافران

5/33

3/4

پيامبر

دستور رفتاری  و عبادی

صبر - نماز

5/9

4/4

قسم

وحی و زندگی

عناصر طبیعی

8/3

 

 

 

درس: افکار بی پایه ای را که به عذاب می رساند رها کنید و بهشت و زندگی جاوید را انتخاب نمائید.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 8-1: قسم به آن پنج مورد مهم قابل قسم خوردن که وقوع عذاب حتمی است.

درب پاراگراف 2- آیات 12-9: ای تکذیب گران! تکذیب بیجا نکنید و به فکر خودتان باشید، زیرا که این اتفاقات حتماً به وقوع خواهید رسید.

درب پاراگراف 3- آیات 16-13: ای تکذیبگران! به خود آئید، این آینده تان خواهد بود.

درب پاراگراف 4- آیات 28-17: ذکر نوع زندگی کسانی که افکار بی پایه را رها کردند و در این جهان مسیر صحیح را انتخاب کردند.

درب پاراگراف 5- آیات 44-29: ای پیامبر! اهمیتی به آنها نده و فقط رسالتت را که همان تذکر دادن باشد پیگیر باش.

درب پاراگراف 6- آیات 49-45: ای پیامبر! به این عبادات بپرداز تا بهتر بتوانی  رسالتت را پیگیری کنی.

 

سوره واقعه

آيه

عنوان اصلی

عنوان

 فرعی

شرح

تعداد

کلمه

5-1

آخرت

قيامت

حوادث مقارن وقوع

18

10-6

آخرت

قيامت

دسته بندی های مختلف از مردم (3 دسته)

15

26-11

آخرت

بهشت

(مربوط به سابقون و مقربون)

57

40-27

آخرت

بهشت

(مربوط به خجستگان)

37

56-41

آخرت

جهنم

(مربوط به ناخجستگان)

68

73-57

خداوند

خلق و امر

نمونه های مختلف نعماتی که بشر از انها استفاده می کند اما غافل است

82

74

پيامبر

دستور عبادی

تسبيح کن بنام پرودگارت که عظيم است

4

76-75

قسم

مختصات نجوم

اهمیت آن

9

80-77

قرآن

توصیف

اهمیت آن

14

82-81

مردم

کافران

نکوهش-  به چنين چيزی اهميت نميدهيد و تکذيب می کنيد؟

8

94-83

مردم

انسان

حالت های دم مرگ هر کدام از گروهها

54

96-95

پيامبر

دستور عبادی

پروردگارت را تسبیح کن

9

جمع

375

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

آخرت

بهشت و جهنم

بهشت و جهنم- با ترجيح توصيف نعمات بهشتی

52

2/4

خداوند

خلق و امر

نعمات خداوندی و غفلت نوع بشر

9/21

3/4

مردم

انسان بطور کلی

هر کس موقع مرگ ميفهمد چه نوع زندگيی در پيش دارد

5/16

4/4

پيامبر

دستور عبادی

ای پيامبر! به تسبيح نام پروردگارت بپرداز مبادا غافل شوی

5/3

5/4

قران

توصیف

اهميت قران- حجيت قرآن

7/3

6/4

قسم

مختصات ستارگان

افرينش و نظم حيرت انگيز مربوط به اجرام اسمانی

4/2

 

 

درس: ارائه تصویر دقیق از نعمت های بهشتی و نقش خداوند در زندگی بشر.

 

درب پاراگراف 1- آیات 11-1: این زندگی ماندگار نیست. غفلت نکنید و زندگی خویش را اصلاح کنید.

درب پاراگراف 2- آیات 26-12: توصیف نعمت های اخروی اشخاص خیلی خوب.

درب پاراگراف 3- آیات 40-27: توصیف نعمت های اخروی اشخاص خوب.

درب پاراگراف 4- آیات 56-41: توصیف عذاب اخروی اشخاص بد.

درب پاراگراف 5- آیه 57: لزوم اعتراف به خالقیت خداوند، در پیش گرفتن رفتاری مخالف رفتار اشخاص بد است.

درب پاراگراف 6- آیات 62-58: شما که می دانید چه طور به وجود آمده اید، آیا پند نمی گیرید؟

درب پاراگراف 7- آیات 67-63: آیا در کشاورزی خویش (به دیده عبرت) نگریسیته اید؟

درب پاراگراف 8- آیات 70-68: آیا در آب آشامیدنی خویش (به دیده عبرت) نگریسیته اید؟

درب پاراگراف 9- آیات 73-71: آیا در امکان بر افروختن آتش (به دیده عبرت) نگریسته اید؟

درب پاراگراف 10- آیه 74: ای پیامبر! اینک که با چنین مردمی مواجهی، به تسبیح پروردگارت بپرداز.

درب پاراگراف 11- آیات 80-75: ای مردم! این قرآن بسیار مهم و بلندپایه است.

درب پاراگراف 12- آیات 87-81: ای تکذیبگران! آیا موضوع قیامت را سرسری می گیرید؟ اگر راست می گوئید و تحت قوانینی که خارج از کنترل شما قرار دارد نمی باشید مرگ را از خودتان دور کنید.

درب پاراگراف 13- آیات 96-88: ای مردم! این سه نوع زندگی آینده، حتمی است، شما می خواهید کدام نوع مال شما باشد؟

 

سوره رحمان

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

21- 1

خداوند

نعمات

تعليم- افرينش- امر

38

13

مردم

انسان وجن

پرسش- کدام نعمت پروردگارتان را تکذيب می کنيد.

4

15-14

خداوند

افعال

افرينش جن و انس

11

16

مردم

انسان و جن

پرسش- کدام نعمت.........

4

17

خداوند

امر

رب دو مشرق و دو مغرب

4

18

مردم

انسان وجن

پرسش- کدام............

4

20-19

خداوند

افرينش

دو دريا را بهم آميخت اما بين انها حائلی است که مانع تجاوز انهاست.

6

21

مردم

انسان و جن

پرسش...

4

22

خداوند

افرينش

از آن دو لؤلؤ و مرجان خارج ميکند

4

23

مردم

انسان و جن

پرسش

4

24

خداوند

امر

کشتيها که در درياها حرکت می کنند

6

25

مردم

انسان و جن

پرسش

4

27-26

خداوند

افرينش

فناء همه چیز غیر از . . .

9

28

مردم

انسان و جن

پرسش

4

29

خداوند

افعال

مورد درخواست همه اقسام مخلوقات است

10

30

مردم

انسان و جن

پرسش

4

31

آخرت

قيامت

رسيدگی به حساب جن و انس

4

32

مردم

انسان و جن

پرسش

4

33

مردم

خطاب

اگر ميتوانيد از اقطار اسمانها و زمين خارج شويد...

17

34- 36- 38- 40- 42- 45- 47- 49- 51- 53- 55- 57- 59- 61- 63- 65- 67- 69- 71- 73- 75- 77

 

مردم

انسان و جن

پرسش- کدام نعمتها را تکذيب
 می کنيد؟

88

35

خداوند

افعال

اتشی بسوی شما ميفرستد

8

37- 39- 41

آخرت

قيامت

حوادث هم زمان با وقوع

20

44-43

آخرت

جهنم

توصيف

11

77- 41 منهای ترجيع بند

آخرت

بهشت

توصيف

71

78

خداوند

صفات

پر برکت است اسم پروردگارت که صاحب جلال و اکرام است

6

جمع

349

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

مردم

انس و جن

يادآوری نعمتهای خداوندی

4/40

2/4

آخرت

بهشت

شرح نعمتهای بهشتی

4/30

3/4

خداوند

نعمات

ذکر اندکی از نعمات خداوندی

2/29

 

 

درس: یادآوری گوشه هائی از نعمت های الهی، اعم از دنیوی و اخروی، برای جن و انسان.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 4-1: خداوند نسبت به همگان مهربان است.

درب پاراگراف 2- آیات 13-5: ای غافلان! اعم از این که انسان یا جن باشید، آیا به
نعمت هایی به این واضحی توجه نمی کنید؟

درب پاراگراف 3- آیات 16-14: یادآوریِ اصلِ نعمت «وجود یافتن»

درب پاراگراف 4- آیات 25-17: یادآوری بعضی دیگر از نعمت های عالم الهی برای انسان و جن در این جهان.

درب پاراگراف 5- آیات 30-26: خداوند پاسخگوی دائمی نیازهای همه موجودات است.

درب پاراگراف 6- آیات 42-31: تشریح بعضی نعمت های مربوط به وقوع قیامت برای جن و انسان.

درب پاراگراف 7- آیات 45-43: جهنمی ها به جهنم خویش فرستاده شده اند (و این خودش یک نوع نعمت است)

درب پاراگراف 8- آیات 61-46: تشریح نعمت های بهشتی سطح بالاتر برای آدم های خیلی عالی.

درب پاراگراف 9- آیات 78-62: باز هم تشریح نعمت های بهشتی آدم های خوب.

 

سوره دهر

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

3-1

مردم

انسان

حکمت- استعدادهای انسان- هدايت دار بودن انسان- مختار بودن انسان

28

4

آخرت

جهنم

گوشه ای از وضع کافران

6

6- 5

آخرت

بهشت

گوشه ای از وضع ابرار

15

10-7

مردم

نيکان

صفات- وفای به نذر- پروا از قيامت- اطعام- اخلاص

31

22-11

آخرت

بهشت

وضعيت ابرار

90

23

پيامبر

تکريم

ما قرآن را بر تو نازل کرده ايم

6

26-24

پيامبر

دستور عبادی

صبر- گوش ندادن به حرفها ی گناهکار و کفران پيشه- ذکر- سجده

21

27

مردم

کافران

انتقاد از آنان- دوست داشتن گذرنده و بی توجهی به روز سنگين

8

28

مردم

کافران

هشدار- امکان هلاک جمعی و جايگزينی

9

30-29

حکمت

ساير

هر کس خواهد پند گيرد

16

31- 30

خداوند

صفات و افعال

علم- حکمت- ادخال در رحمت و عذاب ظالمان

15

جمع

245

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

آخرت

بهشت

وضعيت پر نعمت آخرتی نيکان ( ابرار)

3/45

2/4

مردم

انسان

استعداد داردو ميتواند به صفات «ابرار» متصف شود

31

3/4

پیامبر

ارشاد

توصيه او به پيشروی در راه خويش

11

4/4

حکمت

ارشاد

هر کس خواهد از مطالب اين سوره پند گيرد

5/6

5/4

خداوند

صفات

علم و حکمت و عدالت خداوند

1/6

 

 

درس: تشویق به اتصاف به صفات نیکو و احراز مقام عالی آخرتی.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 3-1: انسان باید استعدادهای خویش را در جهت خوب متمرکز کند.

درب پاراگراف 2- آیات 6-4: صرفه و صلاح در انتخاب مسیر رشد و کمال است.

درب پاراگراف 3- آیات 10-7: بعضی از ضوابط و ملاک های الگوئی مسیر رشد و کمال.

درب پاراگراف 4- آیات 22-11: آیا این نوع زندگی اخروی را می خواهید؟ پس قدم در راهش بگذارید.

درب پاراگراف 5- آیات 28-23: ای پیامبر! علیرغم اینکه این سخنان از وحی است اما در مخالفانت تأثیر نمی کند.

درب پاراگراف 6- آیات 31-29: در مقابل این پندها، مردم دو واکنش متفاوت نشان می دهند و لذا به دو عاقبت متفاوت منتج از آنها می رسند.

 

سوره مطففین

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

18

نکوهش و توصیف کم فروشان

مجرمین

مردم

4-1

7

توصیف

قیامت

آخرت

6-5

12

نامه فجار در سجین است و شرح آن

کافران

آخرت

9-7

3

تکذیبگران -  نکوهش و هشدار

کافران

آخرت

10

26

تکذیبگران -  توصیف

کافران

مردم

14-11

17

تکذیب گران -  محرومیت از رحمت

جهنم

آخرت

17-15

14

ابرار-  توصیف بهشت

بهشت

آخرت

21-18

29

ابرار-  نعمات آنها

بهشت

آخرت

28-22

28

مجرمان -  توصیف

کافران

مردم

33-29

15

مومنان -  نعماتشان

بهشت

آخرت

36-34

169

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

4/57

برنده، «ابرار» است، و بازنده مکذب و کم فروش

بهشت

آخرت

1/ 4

6/42

ذکر صفات آنان

مجرم و مکذب و کافر کم فروش

مردم

2/4

 

درس: برنده نهائی نیکان هستند، و مکذب و مجرب و کم فروش که مانند هم می باشند بازنده اند.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 6-1: کم فروشان عاقبت سختی خواهند داشت و علت آن نیز جدی نگرفتن قیامت است.

درب پاراگراف 2- آیات 17-7: وای بر کم فروشان و تکذیبگران که نامه شان در سجین است.

درب پاراگراف 3- آیات 28-18: ابرار در موقعیتی بسیار والا و در نعمت ها خواهند بود.

درب پاراگراف 4- آیات 33-29: رفتار تحقیرآمیز کافران نسبت به مؤمنان بیجا و نامعقول است.

درب پاراگراف 5- آیات 36-34: در آخرت موقعیت کافران پائین و موقعیت مؤمنان بالا خواهد بود.

سوره قیامه

آيه

موضوع اصلی

موضوع فرعی

شرح

تعدادکلمه

4-1

آخرت

قيامت

قسم- نفس لوامه- شک- استدلال راجع به قدرت

19

6-5

مردم

انسان

ميخواهد جلوی خود را باز کند- سئوال بيجا می کند

9

9-7

آخرت

قيامت

حوادث همزمان وقوع

8

13-10

آخرت

قيامت

نحوه تلقی انسان از واقعيت پيش رو

18

15-14

مردم

انسان

به خود اگاه است و لو اينکه عذر و بهانه بياورد

8

19-16

پيامبر

ارشاد

عجله نکن- در مورد دريافت قران- حوصله کن تا قرائت ما تمام شود

18

21-20

مردم

کافران

نکوهش- ترجيح آخرت بر فوری

6

25-22

آخرت

قيامت

وجوه بعضی خوش و خرم و بعضی ها ناراحت و نگران

14

30-26

مردم

انسان

جريان جان دادن هنگام مرگ

17

35-31

مردم

کافران

نکوهش رفتارهای کافرانه

19

40-36

مردم

انسان

غفلت از حکمت و قدرت خدا

28

جمع

164

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

مردم

انسان

نکوهش از غفلت - رفتارهای کافران - توجيه بيجا- ترجيح بد به خوب

4/43

2/4

آخرت

قيامت

هولناکی قيامت و اهميت ان

4/43

3/4

پيامبر

ارشاد

موقع دريافت قران حوصله کن.

2/13

 

 

 

درس: انسان باید به قیامت و هولناکی آن اهمیت دهد و مواظب رفتار خویش باشد.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 6-1: انسان به قیامت و هولناکی آن بی توجه است و دنبال بهانه می گردد که آن را انکار کند.

درب پاراگراف 2- آیات 13-7: انسان وقتی که با پدیدۀ قیامت مواجه شد عقلش سر جایش می آید اما دیر است.

درب پاراگراف 3- آیه های 15-14: انسان علیرغم انحراف از رفتار شایسته، به ماهیت رفتار خویش آگاه است، اما وجدان خویش را با گول زدن خاموش می کند.

درب پاراگراف 4- آیات 19-16: ای پیامبر! در هنگام دریافت وحی آرام باش!

درب پاراگراف 5- آیات 25-20: رفتار اکثر انسان ها مغایر رفتار کسانی است که به قیامت اهمیت می دهند.

درب پاراگراف 6- آیات 30-26: مرگ، جدا شدن از زندگی این جهانی است، برای همه پیش می آید، به پس از آن اهمیت دهید.

درب پاراگراف 7- آیات 35-31: نکوهش کسانی که حقایق اصلی را تصدیق نمی کنند و رفتار متناسب با آن را در پیش نمی گیرند.

درب پاراگراف 8- آیات 40-36: خداوند قادر، از برقراری قیامت، مقصود حکیمانه ای را پیگیری می کند.

 

سوره انشقاق

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

5- 1

آخرت

قيامت

علائم وقوع و اتفاقات همزمان

16

6

مردم

انسان

خطاب- حکمت- حرکتت بسوی پروردگارت با رنج است

9

9-7

آخرت

قيامت

حساب- دادن نامه های اعمال- مومنان

13

12-10

آخرت

قيامت

حساب- دادن نامه های اعمال- کافران

11

14-13

مردم

کافران

توصيف

10

15

خداوند

صفات

بصيرت به وضع مخلوق

6

18-16

قسم

عناصر طبيعی

شفق - شب - ... ماه...

9

19

حکمت

قوانين خدايی

مراحلی يکی پس از ديگری خواهيد داشت

4

21-20

مردم

کافران

نکوهش- توصيف (ايمان نمی آورند سجده نمی کنند)

10

22

مردم

کافران

توصيف- تکذيب می کنند

4

23

خداوند

صفات

علم

4

24

پيامبر

خطاب

هشدارشان بده به عذاب اليم

4

25

مردم

مومنان

استثناء از عذاب

9

جمع

109

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

مردم

کافران

توصيف و نکوهش کافران

5/38

2/4

آخرت

قيامت

حوادث هنگام وقوع- طرز دادن نامه های اعمال به مردم

7/36

3/4

خداوند

صفات

علم

2/9

4/4

قسم

عناصر طبيعی

شفق - شب - ماه

3/8

5/4

پيامبر

خطاب

هشدارشان ده به عذاب اليم

7/3

6/4

حکمت

قوانين خدايی

مراحلی، يکی پس از ديگری، خواهيد داشت

7/3

 

 

درس: کافران فکر نکنند برنده اند، مراحلی هست که باید طی شود، وقتی همه چیز به کمال خویش رسید معلوم خواهد شد که آنها بازنده اند.

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 5-1: حوادث قبل یا مقارن وقوع قیامت.

درب پاراگراف 2- آیه 6: به طور کلی حرکت جهان انسانیت «رو به کمال»، اما مسیر آن پررنج است.

درب پاراگراف 3- آیات 15-7: کسانی که کارنامه شان را به دست راستشان بدهند حسابرسی آسانی خواهند داشت و کسانی که کارنامه شان را از پست سرشان بدهند فریادشان بلند خواهد شد.

درب پاراگراف 4- آیات 19-16: قسم به سه حالت رو به کمال شبانه، که شما حالات رو به کمال خواهید داشت.

درب پاراگراف 5- آیات 25-20: کسانی که ایمان نیاوردند سر و کارشان به کفر و تکذیب و مآلا به عذاب خواهد کشید.

 

سوره ق

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

1

قسم

قرآن

توصیف – با عظمت

2

2

مردم

کافران

تعجب از هشدار دهنده ای از خودشان

11

3

مردم

کافران

تعجب از متن مورد هشدار(راجع به قيامت و زنده شدن مجدد)

7

4

خداوند

صفات

علم و دارا بودن کتاب نگهدارنده

9

5

مردم

کافران

تکذيب حق - آنها در امری مغشوش افتاده اند

9

11-6

خداوند

افعال

آسمان و زمين و باران و روئيدنی ها و رزق

48

11

آخرت

قيامت

مثال: خروج اينطور است

2

14- 12

مردم

گذشتگان

تکذيب  پيغمبران و اينکه مورد هشدار بر سرشان آمد

20

15

آخرت

قيامت

استدلال راجع به امکان آفرينش مجدد

10

16

خداوند

افعال

آفرينش انسان و علم به اينکه چه چيزی او را وسوسه ميکند.

14

23-17

مردم

انسان

مراحلی که هنگام مرگ و در قيامت طی می کند

55

26-24

آخرت

قيامت

بياندازيد در جهنم همه کفار دشمنی پيشه را که جلوگير خير هستند و...

20

29-27

آخرت

قيامت

متهم کردن متقابل کافران يکديگر را و دريافت جواب مستدل محکم

26

31- 30

آخرت

قيامت

بهشت و جهنم حاضر ميشوند

14

32

آخرت

بهشت

برای هر بازگشت کننده نگهدارنده

6

33

مردم

متقيان

توصيف

7

35-34

آخرت

بهشت

احترام مومن و زياد کردن نعمت او

11

36

مردم

گذشتگان

هلاکت کافران و مکذبان قبلی

15

37

حکمت

ساير

در هلاکت گذشتگان حکمتی است

13

38

خداوند

افعال

افرينش آسمانها و زمين (و خسته نشدن)

13

41-39

پيامبر

دستورات عبادی و رفتاری

صبر کن بر انچه ميگويند- عبادت کن- گوش به زنگ باش

24

42

آخرت

قيامت

آن فرياد بلند را بشنوند

7

43

خداوند

افعال

احياء و ميراندن، و بازگشت، بسوی او

6

44

آخرت

قيامت

زمين شکافته شود..

9

45

خداوند

صفات

علم

4

45

پيامبر

دستور رفتاری

کسی که از آن وعده ميترسد او را بوسيله قرآن تذکر بده

9

جمع

371

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

مردم

کافران

کافران اعم از گذشته و حال، قيامت و امور مربوط به آن را تکذيب می کنند

4/33

2/4

آخرت

قيامت

کافران در قيامت با يکديگر مخاصمه می کنند و آنگاه به جهنم می افتند

3/28

3/4

خداوند

افعال

آفرينش و مديريت

3/25

4/4

پيامبر

دستورات رفتاری

صبر، عبادت، گوش به زنگ بودن، تذکر دادن بوسيله قرآن

9/8

5/4

حکمت

 

در هلاکت گذشتگان حکمتی است

5/3

6/4

قسم

به قرآن

قسم به قرآن صاحب پند

6/0

 

 

درس: تحلیل علل تکذیب کافران درباره قیامت و وحی.

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیه 1: این قرآن بسیار با عظمت است.

درب پاراگراف 2- آیات 5-2: عجیب دانستن قیامت توسط کافران، ناشی از کافی ندانستن علم و قدرت خداوند - توسط آنها - است.

درب پاراگراف 3- آیات 11-6: گوشه ای از قدرت های الهی و نعمت های اعطائی او به بشر.

درب پاراگراف 4- آیات 15-12: کافران درباره آفرینش جدید - آخرت - شک دارند.

درب پاراگراف 5- آیات 19-16: ذکر جزئیاتی از مقارنات مرگ که همگی در معرض آن هستند و کافران به آن بی توجهند.

درب پاراگراف 6- آیات 23-20: گردشِ کارِ محاسبه هر فرد در روز قیامت.

درب پاراگراف 7- آیات 26-24: صدور دستور دستگیری کافران ستیزه جو.

درب پاراگراف 8- آیات30-27: دستگیر شدگان، هنگام حسابرسی در قیمت بگو مگوی بیجا می کنند و از جهنم نیز استعلام می شود که آن نیز اعلام آمادگی پذیرش مجرمان را می کند.

درب پاراگراف 9- آیات 35-31: اهل تقوا با احترام وارد بهشت می شوند.

درب پاراگراف 10- آیات 38-36: خداوند که پیشینیان اینها را – که قوی تر هم بودند – هلاک کرد، قادر است با اینها نیز برخورد مناسب بنماید.

درب پاراگراف 11- آیات 45-39: ای پیامبر! حال که با چنین قومی طرفی، برای ادامه رسالتت به این عبادات بپرداز.

 

 

 

مرحله چهارم

 

 

اولين بازتاب هاي

 

تکذيب آميز مخالفان

 

سوره مدثر

آيه

عنوان اصلی

عنوان

 فرعی

شرح

تعداد کلمه

7-1

پيامبر

دستورات ارشادی

انذار- تکبير- تطهير- اعطا

16

10- 8

آخرت

قيامت

شيپور- سختی آن روز

12

14-11

خداوند

نعمت

(که به آن مخالف اسلام داد)

13

25-15

مردم

کافران

رفتار- تکذيب

40

30-26

آخرت

جهنم

کافران

15

31

حکمت

جهنم

تعداد کارگزاران جهنم ...

58

34-32

قسم

عناصر طبيعی

ماه، رفتن شب، آمدن صبح

8

37-35

آخرت

اهميت آن

(يکی از چيزهای بزرگ است)

13

38

حکمت

انسان

هر کسی رهین اعمالش است

5

41-39

آخرت

بهشت

اصحاب يمين

8

47-42

مردم

کافران

اعمال (که آنها را جهنمی ميکند)

24

48

آخرت

قيامت

شفاعت فايده ای برای کافران ندارد

4

53-49

مردم

کافران

انتقاد از رفتارشان

25

56-54

حکمت

قرآن

تذکره- برای کسی که بخواهد پند گيرد و اگر خدا نخواهد نخواهند خواست

17

جمع

258

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

مردم

کافران

رفتار- تکذيب- شرح اعمالی که جهنمی شان ميکند- شرح توصيف رفتار نامناسب آنها (حق گريزی - توقع بيجا)

5/34

2/4

حکمت

جهنم

عده شان 19 نفر است تا کافرو مسلمان و اهل کتاب امتحان شوند و...

31

3/4

آخرت

قيامت- جهنم

شيپور- سختی ان روز- پوست را ميکند

2/20

4/3

پيامبر

دستورات عبادی

انذار- تکبير- تطهير- دهش

2/6

5/3

خداوند

نعمت

که حتی به منکران و مخالفان هم نعمت ميدهد

5

6/3

قسم

عناصر طبيعی

مربوط به قيامت

1/3

 

 

درس: نکوهش تکذیب کافرانه و رویگردانی از حق و عناد نسبت به آن.

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 7-1: ای پیامبر! با چنین رفتارهائی ظرفیت خویش را بالا ببر تا بتوانی با مکذبان مقابله کنی.

درب پاراگراف 2- آیات 10-8: قیامت برای کافران سخت خواهد بود.

درب پاراگراف 3- آیات 26-11: آن شخصِ به شدت ناشکر که از روی عناد آیاتمان را تکذیب می کند جایش در سقر خواهد بود.

درب پاراگراف 4- آیات 31-27: سقر آتشی است که پوست را سیاه می کند و هیچکس (که عذاب او لازم است) را از قلم نمی اندازد و در مورد آنها هیچ قسمتی از آنها را عذاب نشده باقی نمی گذارد.

درب پاراگراف 5- آیات 37-32: قسم به عناصری از طبیعت برای نزدیک کردن قیامت به ذهن.

درب پاراگراف 6- آیات 42-38: هر کس در گرو عمل بدی است که کسب کرده.

درب پاراگراف 7- آیات 48-43: تشریح نوع رفتاری آن افراد و نتیجه آخرتی آن.

درب پاراگراف 8- آیات 53-49: علت رویگردانی کافران از این پندهای الهی بی اعتقادی آنها به آخرت است.

درب پاراگراف 9- آیات 56-54: این پند را به گوش بگیرید.

 

سوره نازعات

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

5-1

قسم

قيامت

جداکردن، شدت، نشاط، تدبیر...

10

9-6

آخرت

قيامت

شرح چگونگی وقوع

10

12- 10

مردم

کافران

سئوال استهزائی انکاری راجع به امکان وقوع قيامت

14

14- 13

آخرت

قيامت

شرح چگونگی وقوع

7

15

پيامبر

خطاب

سئوال- (ايا داستان موسی را شنيدی؟)

4

20- 16

پيامبران

حضرت موسی

جريان ماموريت حضرت موسی

24

24- 21

مردم

گذشتگان

فرعون- تکذيب-  استکبار

11

25

خداوند

افعال

گرفتن فرعون از جهت فوق به جريمه در دنيا و آخرت

5

26

حکمت

انسان

عبرت برای کسی که خشيه دارد

6

ق27

حکمت

انسان

آيا شما از لحاظ خلق شديدتريد يا اسمان

6

33- 27

خداوند

افعال

افرينش اسمان و زمين و تمهيدات روزی

22

36- 34

آخرت

قيامت

وقوع ان

13

39-37

مردم

کافران

شرح اعمالشان و نتيجه اش- جهنم

10

41- 40

مردم

مومنان

شرح اعمالشان و نتيجه اش-  بهشت

13

ق42

پيامبر

خطاب

از تو راجع به قیامت می پرسند

3

ق42

مردم

سئوال

کی قيامت بر پا ميشود؟

2

45- 43

پيامبر

تعليم

راجع به قيامت- تاريخ وقوع ان زياد دقيق نشو- تو فقط بيم رسان هستی انهم به کسی که نگرانی دارد

12

46

آخرت

قيامت

تلقی مردم از مدت زندگی دنيا در آن روز

9

جمع

181

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

مردم

کافران

تکذيب زبانی و عملی قيامت

6/27

2/4

آخرت

قيامت

حقيقت و چگونگی وقوع هولناک ان

5/21

3/4

خداوند

صفات

قدرت(بر ايجاد قيامت)

15

4/4

پيامبران

موسی

جريان مبعوث شدن او بسوی فرعون

3/13

5/4

پيامبر

ارشاد

به اصل قيامت بپردازيد نه به جزئيات حاشيه ای

5/10

6/4

حکمت

انسان

ادمی بايد به قدرت خداوند خيلی توجه کند.

6/6

 

 

درس: مردم در موضوع قیامت عمدتاً به تکذیب آن گرایش دارند.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 5-1: قسم به کارگزارانی که با شدت و نشاط، ناگزیرانه عمل می کنند.

درب پاراگراف 2- آیات 14-6: تشریح عناصری از هولناکی قیامت.

درب پاراگراف 3- آیات 26-15: در داستان موسی عبرتی است برای کسانی که خشیت دارند.

درب پاراگراف 4- آیات 33-27: به خود آئید و به خداوند متوجه شوید.

درب پاراگراف 5- آیات 41-34: جلب توجه به نتیجه ای که وقوع قیامت می تواند برای هر کس داشته باشد.

درب پاراگراف 6- آیات 46-42: قیامت را خیلی زود خواهند دید.

                                       

سوره نوح

آيه

عنوان

 اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

كلمه

 

1

پیامبران

نوح

ارسال او برای انذار

14

2-4

پیامبران

نوح

گزارش ماموریت

30

5-ق10

مردم

گذشتگان

قوم نوح-بی توجهی

40

ق10-20

خداوند

افعال

نعمت ها

59

21-24

پیامبران

نوح

نفرین به قوم

36

25

مردم

گذشتگان

نزول عذاب

12

27-26

پيامبران

نوح

نفرين بر قوم خويش

20

28

پيامبران

نوح

دعا راجع به مؤمنان

15

جمع

 

 

 

226

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلي

عنوان فرعي

شرح

درصد

1/4

پيامبران

نوح

شرح جدیت های تبلیغی او.

9/50

2/4

خداوند

نعمات

نعمت هاي كلان مربوط به زندگي

1/26

3/4

مردم

گذشتگان

بي توجهي شديد به دعوت پيامبرشان و نزول عذاب بر آنها

23

 

 

درس: خداوند در عین منعم بودن در مقابل بی توجهی شدید عمومی به دعوت حق، عذاب هم نازل می کند.

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 4-1: خداوند نوح را به هشداردهندگی فرستاد.

درب پاراگراف 2- آیات 10-5: گزارش چگونگی انجام مأموریت از سوی نوح به خداوند.

درب پاراگراف 3- آیات 20-11: (نوح توجه قوم خویش را به) گوشه ای از الطاف الهی در صورت قبول دعوتش.

درب پاراگراف 4- آیات 24-21: ادامه گزارش نوح.

درب پاراگراف 5- آیه 25: قوم نوح به سبب نوع رفتارشان ابتدا به عذاب هلاکت و سپس به عذاب برزخی دچار شدند.

درب پاراگراف 6- آیات 28-26: جمع بندی نوح در گزارش خویش و ارائه پیشنهادات لازم.

سوره قمر

آيه

عنوان اصلی

عنوان

 فرعی

شرح

تعداد

كلمه

1

آخرت

قيامت

نزديك بودن وقوع ـ خبر دادن از يكي از حوادث قبل از وقوع

4

5-2

مردم

كافران

توصيف آنها ـ سحر خواندن آيات ـ تكذيب ـ پيروی اهواء

27

ق6

پيامبر

دستور رفتاري

از آنان روي گردان

2

8-6ق

آخرت

قيامت

وضع و حالت كافران در آن روز

22

14-9

مردم

گذشتگان

قوم نوح ـ تكذيب ـ گرفتار شدن به عذاب دنيا و نابودی

39

15

حكمت

باستانشناسي

آنرا بعنوان نشانه ای رها كرديم آيا پند پذيری هست ؟

7

16

حكمت

ارزيابي عذاب و هشدارها

آیا به نظر عبرت در هشدارها و عذاب ها نگریسته اید؟

4

17

حكمت

قرآن

قرآن را براي پند گرفتن آسان قرار داديم. آيا پند پذيری هست ؟

7

ق18

مردم

گذشتگان

قوم عاد تكذيب كردند

2

ق18

حكمت

ارزيابي عذاب و هشدارها

مانند ردیف16

4

20-19

مردم

گذشتگان

چگونگی عذابشان ـ باد صرصر

15

21

حكمت

ارزيابي عذاب و هشدار دهنده ها

مانند ردیف16

4

22

حكمت

قرآن

قرآن را برای پند پذيری آسان كرديم آيا پند پذيری هست ؟

7

31-23

مردم

گذشتگان

قوم ثمودـ تكذيب ـ امتحان ـ نزول عذاب

58

32

حكمت

قرآن

قرآن را برای پند گرفتن آسان قرار داديم آيا پند پذيری هست؟

7

39-33

مردم

گذشتگان

قوم لوط ـ تكذيب ـ امتحان ـ نزول عذاب

43

40

حكمت

قرآن

قرآن را براي پند گرفتن آسان قرار داديم. آيا پند پذيری هست ؟

7

42-41

مردم

گذشتگان

قوم فرعون ـ تكذيب ـ عذاب

13

45-43

مردم

كافران

رد پايه های فكری آنها (آيا اين كفار از آن كفار بهتر بودند ؟ آيا...)

18

46

آخرت

قيامت

سختي آن روز (برايشان)

7

48-47

آخرت

عذاب

كافران در عذاب ها و سختی ها ـ آتش ـ سرزنش

14

50-49

حكمت

تقديرات

همه چيز را به اندازه آفريديم و امرما مانند چشم بهم زدن است

11

51

حكمت

مردم

كافران-  پيروانتان را هلاك كرديم آيا پند پذيری هست

6

53-52

حكمت

نظام ثبت و ضبط اعمال

هر چیز کوچک و بزرگی که انجام داده اند نوشته شده

9

55-54

آخرت

بهشت

نعمت مؤمنان

11

جمع

348

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلي

عنوان فرعي

شرح

درصد

1/4

مردم

گذشتگان

فكر مكذبان باطل است- عذاب اخروي را حتما دارند- ممكن است به عذاب دنيا هم دچار شوند

8/61

2/4

حكمت

هشدار

اين سوره حاوي اين پند مهم است كه ضديت با حق, ممكن است شما را هم به عذاب نابود كننده دچار كند

21

3/4

آخرت

قيامت

کافران در قيامت سختی و در جهان پس از آن عذاب خواهند داشت.

7/16

4/4

پيامبر

دستور رفتاری

هيچ راه مماشات با آنها برای تو نمانده

6/0

 

 

درس: ضدیّت فعالانه با حق سبب نابودی در دنیا و عذاب در آخرت است.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 5-1: چرا این همه لجبازی می کنید در حالی که قیامت این همه نزدیک شده؟

درب پاراگراف 2- آیات 8-6: ای پیامبر! از آنان روی بگردان زیرا جوابشان را در روزی که برایشان بسیار سخت خواهد بود دریافت خواهند کرد.

درب پاراگراف 3- آیات 17-9: نابودی دسته جمعی قوم نوح که به طور فعالانه با حق ضدیت می کردند.

درب پاراگراف 4- آیات 22-18: نابودی دسته جمعی قوم عاد که فعالانه با پیامبرشان ضدیت می کردند.

درب پاراگراف 5- آیات 32-23: نابودی دسته جمعی قوم ثمود که با حق به طور فعالانه ضدیت می کردند.

درب پاراگراف 6- آیات 40-33: نابودی دسته جمعی قوم لوط که با حق به طور فعالانه ضدیت می کردند.

درب پاراگراف 7- آیه های 42-41: شکست قوم فرعون که همه آیات الهی را تکذیب می کردند.

درب پاراگراف 8- آیات 48-43: کفار به وضع خویش ننازند،

موعدشان قیامت است که مهمتر و تلخ تر است.

درب پاراگراف 9- آیات 53-49: به این علل است که ضدیت فعالانه با حق سبب نابودی در دنیا و عذاب آخرت است.

درب پاراگراف 10- آیه های 55-54: وضعیت خوب کسانی که راه خود را از راه معاندان فعال جدا کردند.

 

 

سوره فیل

درس: ذکر یک قدرت نمائی خداوند در جهت حفظ کیان دین.

 

 

سوره بروج

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

3-1

قسم

ساير

آسمان- زمان- گواهی

7

8-4

مردم

گذشتگان

نکوهش اصحاب اخدود- (که عده را بدليل غير هم دينی شکنجه ميکردند و شرح عمل آنها)

25

9

خداوند

صفات

مُلک - گواه بودن

10

10

آخرت

جهنم

کافران- شکنجه گر- عذاب خواهند داشت

14

11

آخرت

بهشت

پيروزی بزرگ

14

16-12

خداوند

صفات

بطش- ابداء و اعاده- غفران- عرش- فعل

17

18-17

مردم

گذشتگان

نکوهش قوم فرعون و ثمود

6

19

مردم

کافران

در تکذيبی هستند

5

20

خداوند

صفات

احاطه

4

22-21

قرآن

توصيف

مجيد- لوح محفوظ

7

جمع

109

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

مردم

کافران

نکوهش اعم از کافران گذشته يا معاصر

33

2/4

خداوند

صفات

ملک- علم- بطش- احاطه- غفران

4/28

3/4

آخرت

بهشت و جهنم

بهشت مومنان و جهنم کافران (وعده جزای اعمال)

7/25

4/4

قسم

ساير

آسمان - زمان - شاهدان

4/6

5/4

قرآن

توصیف

 

5/6

 

 

درس: جباران در اثر عدم توجه به صفات خداوندی مرتکب جنایات هولناک می شوند.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 9-1: قسم به آسمانی که برج ها دارد و قسم به روز و عده شده و قسم به شاهد و مورد شهادت که با اهل چاله های پر از آتش با غضب و نفرت رفتار خواهد شد.

درب پاراگراف 2- آیه های 11-10: مؤمن شکنجه شده برنده، و شکنجه کننده اش بازنده است.

درب پاراگراف 3- آیات 16-12: یادآوری صفات علوّ و غلبه الهی.

درب پاراگراف 4- آیات 20-17: تکذیب کافران به علت بی توجهی به احاطه الهی است.

درب پاراگراف 5- آیه های 22-21: این مطالب حقایقی است صحیح و والامرتبه.

 

سوره مسد

درس: ابولهب نه تنها موفق نشد، بلکه هم ضرر دنیائی کرد و هم ضرر اخروی.

 

 

سوره معارج

آيه

عنوان اصلي

عنوان فرعي

شرح

تعداد

كلمه

3- 1

مردم

كافران

درخواست عذاب حتمي كه چيزی ان را از كافران دفع نميكند

12

4

آخرت

قيامت

توصيف ان روز (كه مساوي است با پنجاه هزار سال ما)

11

7-5

پيامبر

دلداری

امر به صبر و تعليل اينكه انها قیامت را دور ميبينند و ما  نزديك

5

14-8

آخرت

قيامت

توصيف سختي ان

31

18-15

آخرت

عذاب

توصيف عذاب

11

21-19

مردم

انسان

توصيف

12

35-22

مردم

نمازگزاران

توصيف

68

38-36

مردم

كافران

نكوهش(وذكر رفتارشان)

18

41-39

خداوند

صفات

خلق - قدرت

21

42

پيامبر

ارشاد

توصيه- انها را واگذار

8

44-43

آخرت

قيامت

طرز محشور شدن كافران

18

جمع

215

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلي

عنوان فرعي

شرح

درصد

1/4

مردم

نمازگزاران

توصيف مفصل آنان (نماز و زكات و ادای امانت و...)

2/51

2/4

آخرت

قيامت

توصيف سختی های آن روز و توصيف عذاب

33

3/4

پيامبر

دلداري و ارشاد

امر به صبر با تشريح علت آن و توصيه به آنكه آنها را واگذار

7

4/4

خداوند

صفات

آفرينش- قدرت

8/8

 

 

درس: تشویق مردم به قدم گذاشتن در راه نیکی ها و توصیف و الگوسازی رفتار دلپسند و معرفی افکار و رفتار متضاد با آن.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 7-1: ای پیامبر! بر تکذیب کافران صبر کن.

درب پاراگراف 2- آیات 18-8: سختی قیامت، به خصوص برای مجرمان و رویگردانان از حق است.

درب پاراگراف 3- آیات 21-19: زمینه روانشناختی اکثر انسان ها.

درب پاراگراف 4- آیات 35-22: ارائه یک چک لیست برای استفاده کسانی که می خواهند خود را در نردبان انسانیت بالاتر بکشند.

درب پاراگراف 5- آیات 44-36: ای پیامبر! کافران را که - علیرغم دقت و توجهشان - به راه حق نمی آیند به حال خودشان واگذار.

 

سوره ذاریات

آيه

عنوان اصلی

عنوان

فرعی

شرح

تعداد

کلمه

4-1

قسم

عناصر ماورایی

ملائکه کارگزار ماورایی

8

6- 5

آخرت

قيامت

حتميت وقوع

6

7

قسم

آسمان

يکی از خواص آسمان

3

8

مردم

انسان

انسان، در قول مختلف است

4

9

حکمت

مردم

تشريح علت گمراهی عده ای

4

12-10

مردم

کافران

توصيف- تخمين زنندگان

11

14-13

آخرت

عذاب

کافران- آتش و سرزنش

12

16- 15

آخرت

بهشت

محسنين - نعمت

14

19-17

مردم

مومنان

توصيف - محسنين

14

23-20

حکمت

مردم

تفکر در زمين- نفس- آسمان- نطق انسانی

22

30-24

پيامبران

حضرت ابراهيم

بشارت اولاد در حاليکه پيروزنش نازا بود

52

46-31

مردم

گذشتگان

کافران- تکذيب- نابودی

109

49-47

خداوند

افعال

آفرينش آسمان- زمين- جفت ها

16

51-50

مردم

دستور عبادی و رفتاری

پناه به خدا ببريد و به شرک نگرائيد

19

53-52

مردم

گذشتگان

تکذيب و علت يابی آن

19

55-54

پيامبر

دستوررفتاری

از آنها روی بگردان – هشدار بده

10

58-56

حکمت

خداوند

آفرينش و علت آن

22

59

مردم

کافران

حکمت (به آثار وضعی اعمالشان ميرسند)

9

60

آخرت

قيامت

کافران - عذاب

7

جمع

361

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

مردم

گذشتگان

کافران گذشته- حق را تکذيب کردند نابود شدند

2/30

2/4

مردم

کافران

تکذيب حق- درک آثار وضعی آن- علت يابی و دعوت به اصلاح رفتار

1/21

3/4

پيامبران

ابراهيم

خداوند بخاطر صالحان حتی در اين دنيا هم خرق عادت ميکند

8/14

4/4

حکمت

مردم

با تفکر، باورهای صحيح پيدا کنيد

3/13

5/4

آخرت

عذاب

وقوع آخرت حتمی است مبادا بهشت را از دست داده جهنمی شويد

8/10

6/4

خداوند

افعال

آفرينش

4/4

7/4

قسم

عناصر ماورائی

ملائکهء کارگزار ایجاد قیامت

1/3

8/4

پيامبر

دستور رفتاری

از کافران روی بگردان و تذکر بده

3/2

 

 

درس: کفار اعم از پیشینیان و معاصر، در اثر غلطی فکر به تکذیب حقایق می پردازند و به نتایج آن نیز دچارند.

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 6-1: پیدایش آخرت با پراکنش (و حمل، و جریان آرام، و تقسیم کار) مرتبط است.

درب پاراگراف 2- آیات 9-7: البته شما از لحاظ اعتقادات مختلفید.

درب پاراگراف 3- آیات 14-10: نابود باد آنها که (به جای جستجوی حقیقت) به حدس و گمان اکتفا می کنند.

درب پاراگراف 4- آیات 19-15: تقواپیشگان در شرایط مطلوب خواهند بود.

درب پاراگراف 5- آیات 23-20: توجه به این نکات حکمت آمیز بیماری تخمین و تکذیب را رفع می کند.

درب پاراگراف 6- آیات 30-24: خداوند به بعضی از نمونه های متقیان در همین جهان هم لطف و رحمت خاص مبذول می فرماید.

درب پاراگراف 7- آیات 46-31: بعضی از اقوام مکذب در همین جهان نیز دچار عذاب هلاکت دسته جمعی شدند.

درب پاراگراف 8- آیات 51-47: یادآوری بعضی از جنبه های قدرت و نعمت الهی.

درب پاراگراف 9- آیه های 53-52: مکذبان روش های یکسانی برای تکذیب دارند که از علت واحدی سرچشمه می گیرد.

درب پاراگراف  10- آیه های 55-54: ای پیامبر! در مقابل رفتار مکذبان چنین باش و چنین کن.

درب پاراگراف 11- آیات 58-56: حکمت آفرینش جن و انس عبادت خداوند است، نه اینکه فایده ای برای خداوند داشته باشد.

درب پاراگراف 12- آیه های 60-59: مخالفان پیامبر به همان سرنوشت کفار پیشین دچار خواهند شد.

 

سوره جن

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

پيامبر

تقریر

بگو وحی شده بمن

8

15-1ق

ساير

جن

شرح عقايد جن توسط خودشان

141

17-16

حکمت

جزای رفتاری

جزای جن درا ين جهان و هدايت نکردن گناهکاران جن

19

18

احکام

ساير

مساجد از آن خداست

8

19

ساير

جن

وقتی که پيغمبر برای دعا ايستاد بر او چنان اجتماعی کردند که...

10

20

پيامبر

دستور

ابلاغ عقايد

99

جمع

285

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

ساير

جن

نقل قول از جن در خصوص عقايد دينی آنها

53

2/4

پيامبر

دستور ابلاغی

عقايد

5/37

3/4

حکمت

جزای رفتاری

اعم از اين جهان يا آن جهان

7/6

4/4

احکام

ساير

 

8/2

 

 

درس: بیان عقاید صحیح.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 7-1: ذکر تأثیرپذیری فوری جنیان و نقل اعتراف آنان به اینکه عقایدشان اصلاح شده.

درب پاراگراف 2- آیات 10-8: اعتراف جنیان به اینکه تغییراتی در وضع آسمان ها پدید آمده (و ممکن است در اثر ظهور پیامبر(ص) باشد).

درب پاراگراف 3- آیات 14-11: ذکر تأثیرپذیری جن پس از استماع قرآن و اعتراف به اینکه عقایدشان اصلاح شده.

درب پاراگراف 4- آیات 19-15: تذکرات اکمالی و ارشادی الهی در رابطه با بعضی از نکاتی که جن ابراز داشته.

درب پاراگراف 5- آیات 28-20: تقریرات خداوند به پیامبر(ص) راجع به بعضی عناصر اعتقادی صحیح دیگر.

سوره کوثر

درس: دلداری دادن به پیامبر(ص).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مرحله پنجم

 

 

پررنگ شدن تکذيب ها

و

ورود به مرحله ي لجبازي و عناد

 

 

 

سوره دخان

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

1

حروف مقطعه

حم

 

1

2

قسم

قرآن

به کتاب روشن کننده

2

ق3

خداوند

وحی

فرو فرستادن قرآن

3

4

حکمت

تفکیک امور

در آن (ليلة مبارکه) کل امور بطور حکمت آميز جدا ميشود

5

ق5

حکمت

 

امری که از جانب ما است

3

ق5

خداوند

صفات

مُرسِل

3

ق6

حکمت

 

رحمتی است از جانب پروردگارت

3

ق6

خداوند

صفات

سميع و عليم

4

ق7

خداوند

صفات

رب آسمانها و زمین و بين آنها

5

ق7

مردم

مومنين

صفات - موقن

3

ق8

خداوند

صفات

وحدانيت

4

ق8

خداوند

صفات

احياء و اماته

2

ق8

خداوند

صفات

رب

4

9

مردم

کافران

زکات- شک - لعب

5

ق10

پيامبر

دستور

مراقب باش تا ...

1

11-10

قيامت

علائم وقوع

دودی در آسمان پيدا شود که مردم را فرا گيرد.

7

11

آخرت

صفت

عذاب اليم

3

12

مردم

کافران

جزع و فرع

6

13-14

مردم

کافران

تکذيب پيامبر

20

ق15

خداوند

صفات

کنترل امور

6

ق16

آخرت

مشخصات

گرفتن بزرگ

4

16

خداوند

صفات

منتقم

2

17

مردم

گذشته

گان

قوم فرعون آزمايش شدند

8

18

پيامبران

موسی

(ع)

خطاب به فرعون بندگان خدا را بمن بده. من فرستاده ای امينم

9

19

پيامبران

موسی

(ع)

نسبت به خدا تکبر نکنيد من با دليلی روشن بسويتان آمده ام

9

20

پيامبران

موسی

(ع)

پناه به خدا ميبرم که آزارم کنيد

6

21

پيامبران

موسی

(ع)

و اگر ايمان نمی آوريد از من کناره بگيريد

5

22

پيامبران

موسی (ع)

خدا را خواند که اين مردم مجرم هستند

6

24-23

پيامبران

موسی (ع)

دستور شبانه نبدگانم را ببر- تعقيبتان می کنند از دريا به آرامی عبور کن - آنها با سپاهشان غرق خواهد شد

11

29-25

مردم

گذشته

گان

کافران خودشان از بين رفتند و نعمتهايشان بدست ديگران افتاد

24

30

خداوند

نعمت

نجات دادن مومنان گذشته

6

31

مردم

گذشته

گان

فرعون - گردنکش و مسرف

7

32

خداوند

نعمت

بنی اسرائيل را بر اساس يکنوع علمی بر همه جهانيان برتری داديم

6

33

خداوند

نعمت

آياتی به آنان داديم که در آنها آزمايشهای آشکار بود

7

36-34

مردم

کافران

نکوهش عقيده آنان که ما پس از مرگ برانگيخته نخواهيم شد

17

37

مردم

گذشته

گان

قوم تبّع و قبلی- آيا آنها بهترند

12

39-38

حکمت

آفرینش

آسمان و زمين را به بازی  نيافريديم. آنها را جز به حق نيافريديم

10

ق39

مردم

کافران

اکثرشان نميدانند

4

42-40

آخرت

قيامت

مشخصات

16

42

خداوند

صفات

عزيز و رحيم

4

50-43

آخرت

جهنم

شرح عذاب

34

57-51

آخرت

بهشت

شرح نعمتها

38

58

پيامبر

خطاب

شرح نعمت اعطائی به آن حضرت

5

59

پيامبر

دستور

منتظر باش آنها هم منتظرند.

3

جمع

340

 

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

9/30

نکوهش کافران از لحاظ فساد عقيده و گردنکشی و تکذيب و خسرانی که دچار آن ميشوند

کافران

مردم

1/4

30

هشدار نسبت به قيامت سخت و جهنم و عذاب

جهنم

آخرت

2/4

2/16

صفات خداوندی و نعمات او

صفات

خداوند

3/4

5/13

فرعونيان را به ايمان دعوت مينمود

موسی

پيامبران

4/4

2/6

همه چيز اين جهان حکيمانه و ناشی از رحمت خداوندی است

 

حکمت

5/4

4/2

تو در موقعيت بهتر هستی پس صبر کن و منتظر باش

خطاب و ارشاد

پيامبر

6/4

6/0

حقيقت آن است که در اين کتاب بيان شده

به کتاب روشن کننده

قسم

7/4

3/0

 

حم

حروف مقطعه

8/4

 

درس: نکوهش کافران گذشته و معاصر که علیرغم نعمات الهی و حکمت آفرینش جهان به گردنکشی و لجبازی دچارند.

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیه 1: حروف مقطعه.

درب پاراگراف 2- آیات 8-2: خداوند یکتا که پروردگار همگی شما و نیاکانتان است آن کتاب آشکار را در شبی پربرکت فرو فرستاد.

درب پاراگراف 3- آیات 16-9: کافران از روی بازیگوشی به شک می پردازند اما گرفتار نتیجۀ آن خواهند شد.

درب پاراگراف 4- آیات 33-17: نمونه رفتاری یکی از اقوام قبلی که به رسالت پیامبرشان اهمیتی ندادند و سعی کردند به او و پیروانش دست پیدا کنند و هلاک شدند و نعمت هایشان از دست رفت.

درب پاراگراف 5- آیات 37-34: این کافران می گویند مرگ پایان کارها است و برانگیخته نخواهیم شد.

درب پاراگراف 6- آیات 39-38: در آفرینش آسمانها و زمین قصد حکیمانه ای بوده ولی آنها به این موضوع آگاه نیستند.

درب پاراگراف 7- آیات 57-40: قیامت برای همگان می رسد و کافران عذاب و مؤمنان نعمت خواهند داشت.

درب پاراگراف 8- آیه های 59-58: ای پیامبر! آسان کردن آن (قرآن) بر زبان تو برای پند گرفتن آنان است.

سوره زخرف

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

1

حروف مقطعه

حم

 

1

3- 2

قرآن

صفات

واضح و آشکارشايد تعقل کنيد

6

4

قرآن

صفات

جايگاه والايی در نزد ام الکتاب دارد

7

5

مردم

کافران

نکوهش- آيا چون مردم اسرافکاری هستيد بايد از شما چشم پوشی کنيم

8

8-6

مردم

گذشتگان

استهزاء انبياء و هلاکت دستجمعی

21

9

مردم

کافران

اعتراف به آفرينش آسمانها و زمين توسط خداوند

10

12-10

خداوند

افعال

آفرينش- باران- زنده کردن زمين مرده آفرينش جفت ها- کشتی ها و چارپايان

34

14-13

مردم

انسان

آموزش دعا (که هنگام سواری بايد بنمايد)

24

25-15

مردم

کافران

نکوهش- فسادعقيده- لجبازی- زورگويی عقيدتی

156

28-26

پيامبران

ابراهيم

اظهار بيزاری او از قومش

21

29

حکمت

فلسفه تاريخ

به اينها فرصت داديم تا حق و رسول آشکار بيايد

9

32-30

مردم

کافران

نکوهش ايرادهای  بيجائی که ميگرفتند

36

35-33

حکمت

فلسفه تاريخ

خداوند ميخواهد مردم مطابق يک قانون مورد محاسبه قرار گيرند

35

37-36

حکمت

کافران

کسی که از ياد خدا روگردان شود شيطانی را قرين او ميکنيم

18

39-38

آخرت

قيامت

کافران - افسوس- پشيمانی

20

45-40

پيامبر

ارشاد

زیاد جوش نخور که چرا ایمان نمی آورند-به رسالتت بپرداز

66

56-46

مردم

گذشتگان

قوم موسی- فرعون- لجبازی- عناد- مخالفت با حق

129

59-57

مردم

کافران

لجبازی در خصوص حضرت عيسی

33

60

حکمت

فلسفه تاريخ

اگر ميخواستيم بجای اينها ملائکه را قرار ميداديم

8

62-61

مردم

انسان

تعليم عقايد صحيح(آخرت و هشدار راجع به شيطان)

17

64-63

پيامبران

عيسی

دعوت مردم به راه حق

26

65

مردم

گذشتگان

کفر ورزيدند

11

67-66

آخرت

قيامت

مشخصات آن(ناگهانی بودن- دشمن شدن دوستان)

17

73- 68

آخرت

بهشت

مومنان

59

78-74

آخرت

جهنم

کافران

41

80-79

مردم

کافران

اصرار بر کفرشان - بدفهمی راجع به علم خدا

16

83-81

پيامبر

ارشاد

چنين بگو- چنين رفتار کن

24

85-84

خداوند

صفات

الوهيت در آسمان و زمين- حکمت- علم و برکت- ملک- علم قيامت- رجعت به سوی او

24

86

مردم

کافران

خطای فکری آنها راجع به شفاعت

13

87

مردم

کافران

اعتراف به خالقيت خدا

8

89-88

پيامبر

ارشاد

از آنها درگذر و بخوبی با آنها رفتار کن بزودی خواهند دانست

13

جمع

911

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

مردم

کافران و گذشتگان

نکوهش لجبازی و اصرار کافران گذشته و حال بر عقايد باطلشان و مخالفت عملی با پيامبرانشان

53

2/4

آخرت

جهنم و قيامت

عذاب کافران

15

3/4

پيامبر

ارشاد

با کافران رفتاری از روی حوصله بنما و صبور باش

3/11

4/4

حکمت

فلسفه تاريخ

اراده خداوندی اين است که مردم مطابق يک روش واحد مورد رفتار و ارزيابی قرار گيرند

7/7

5/4

خداوند

صفات و افعال

لطف و رحمت و نعمت و علم و قدرت و برکت

4/6

6/4

پیامبران

عیسی-ابراهیم

استقامت – دعوت به حق

2/5

7/4

قرآن

صفات

موقعیت والا

4/1

8/4

حروف مقطعه

حم

 

1/0

 

 

درس: کافران بی توجه به افعال و صفات پر لطف الهی، عامدانه و مصرانه با پیامبران لجبازی و مخالفت می کنند.

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیه 1: حروف مقطعه.

درب پاراگراف 2- آیات 4-2: قرآن حق است و از چنین جائی آمده است.

درب پاراگراف 3- آیات 8-5: هر قدر هم که کافران کفر بورزند خداوند از اتمام حجت صرفنظر نمی کند.

درب پاراگراف 4- آیات 14-9: گوشه ای از افعال و صفات پر لطف الهی، که کافران به آن اعتراف هم دارند.

درب پاراگراف 5- آیات 19-15: انسان به علت ناسپاسی، بعضی از ملائکه را که بندگان خدا می باشند جدا در نظر گرفته و آنها را دختران خدا فرض کرده اند.

درب پاراگراف 6- آیات 22-20: کافران برای پرستش غیر خدا دلیل معقول مقبولی ندارند.

درب پاراگراف 7- آیات 25-23: کافران در موضوع کفرشان دچار لجبازی و اصرار عامدانه هستند.

درب پاراگراف 8- آیات 28-26: ابراهیم از خدایان قوم خویش بیزاری جست، و خدائی را برگزید که او را آفریده، و دل به هدایت او بست.

درب پاراگراف 9- آیات 35-29: کافران در برخورد با حق ارزیابی غلطی دارند.

درب پاراگراف 10- آیات 39-36: عدم اقبال مناسب نسبت به پند حق، سبب می شود آدمی خود را به عوامل گمراهی تسلیم کند.

درب پاراگراف 11- آیات 45-40: ای پیامبر! راه صحیح خودت را برو و بیش از اندازه حساسیت به خرج نده.

درب پاراگراف 12- آیات 56-46: نمونه ای از رفتار کافران و لج و اصرار مربوطه در قوم فرعون.

درب پاراگراف 13- آیات 65-57: کافران بین عقیده مسیحیان (که مسیح را پسر خدا
می خواندند) و عقاید خویش شباهتی دیده و از آن یک «شبه دلیل» ساخته و بر کفر خویش اصرار ورزیدند.

درب پاراگراف 14- آیات 78-66: ای کافران دست از لجاجت و اصرار بردارید و آینده مطلوب مقبول را از آن خود کنید وگرنه بد روزگاری خواهید داشت.

درب پاراگراف 15- آیات 83-79: ای پیامبر! ناراحت نباش و این کافران را که ضمن لجبازی، به این که تحت نظر هستند توجه ندارند، به حال خویش واگذار.

درب پاراگراف 16- آیات 89-84: ای پیامبر! خداوند تو این است، پس ناراحت نباش و از رفتارهای اینها بزرگوارانه درگذر.

سوره فصلت

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

1

حروف مقطعه

حم

 

1

2

خداوند

صفات

رحمان- رحيم- تنزيل کتاب

4

3

قرآن

صفات

آياتش تفصيل يافته- روشن است- برای مردم عالم

7

ق4

قرآن

صفات

بشير و نذير

2

ق4

مردم

کافران

اکثرشان اعراض کردند

6

5

مردم

کافران

ميگويند نمی فهميم- گوشمان سنگين است هر کاری ميکنی بکن

17

6

پيامبر

دستور رفتاری

بگو بشری مثل شما هستم که وحی ميگيرم- استغفار کنيد...

16

7

مردم

کافران

صفات آنها- کفر به آخرت- ندادن زکات

8

8

مردم

مومنان

صفات- و بشارت اجر بی منت

9

12-9

خداوند

افعال

آفرينش آسمانها و زمين- تمهيد رزق بندگان- ساماندهی جهان- تزيين آسمان دنيا...

64

18-13

مردم

گذشتگان

تکذيب پيغمبران- استکبار- عذاب نابود کننده

116

24-19

آخرت

قيامت

کافران- ناباوری از اوضاع قيامت- نکوهش- ناراحتی

93

25

حکمت

يک قانون الهی

کافران ضررکرده اند چه جن - چه انس

25

26

مردم

کافران

رفتارشان- ميگويند وقتی قرآن خوانده ميشود هو کنيد

11

27

مردم

کافران

تهديد به عذاب

10

29-28

آخرت

جهنم

کافران در آن حالت با يکديگر می ستيزند

34

32-30

آخرت

قيامت

مومنان توصيف و تمجيد و بشارت

47

33

مردم

مومنان

توصيف و تمجيد رفتارشان

13

36-34

پيامبر

آموزش اخلاقی

صبر- دفع به بهترين وجه- پناه بردن به خدا

49

39-37

خداوند

آيات

شب و روز- خورشيد و ماه- باران- زنده کردن زمين

61

41-40

مردم

کافران

عمدا الحاد و کفر ميورزند

36

42

قرآن

صفات

باطل در آن راهی ندارد

13

44-43

پيامبر

دلداری

تکذيب مکذبان تازگی ندارد -پيغمبران قبلی را هم تکذيب کردند

52

45

مردم

گذشتگان

اختلاف در دين حضرت موسی

19

46

حکمت

قانون الهی

عمل صالح به نفع صاحبش است و بر عکس آن نيز همينطور است

11

ق47

خداوند

علم

نافذ و محيط به آينده

18

ق48-47

آخرت

قيامت

کافران - بيجواب بودن آنها

22

51-49

مردم

انسان

همه اش خير ميخواهد و طاقت شر را ندارد و اگر نعمت ببيند بد ميشود

57

52

مردم

کافران

پرسش از وجدان خود آنها- چه کسی گمراه تر است از.. کسی که در شقاق بعيد است

17

ق53

مردم

انسان

بزودی آياتمان را در آفاق و انفس به آنها می نمايانيم تا بدانند آن حق است

11

ق53

خداوند

صفات

بر هر چيزی گواه است

9

ق54

مردم

کافران

راجع به لقاء پروردگارشان در جدالند

7

ق54

خداوند

صفات

بر هر چيزی محيط است

5

جمع

870

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

مردم

کافران

کافران اعم از گذشته و حال- استکبار- عمد- کفر- جدال- اختلاف

7/38

2/4

آخرت

قيامت

کافران در قيامت باناباوری از آن اوضاع، شروع به چشيدن عذاب ميکنند و در جهنم با يکديگر در ستيزند

5/22

3/4

خداوند

 

ذکر الطاف شامل عام دائمی الهی

5/18

4/4

پيامبر

 

دلداری و آموزش بهترين رفتار با کافران و صبر و مماشات ...

5/13

5/4

قرآن

صفات

آیاتش تفصیل یافته...

5/2

6/4

حکمت

قوانین الهی

کافران ضرر کرده اند-عمل صالح به نفع صاحب آن است.

1/4

7/4

حروف مقطعه

حم

 

1/0

 

 

درس: نکوهش کافران اعم از گذشته و معاصر برای بی توجهی به الطاف الهی و بی توجهی به آخرت که منجر به عمد و اصرار و عناد و گردنکشی کافرانه می شود.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 4-1: توصیف همه جانبه قرآن.

درب پاراگراف 2- آیات 8-5: ای پیامبر! علیرغم اینکه اینها اینقدر لجاجت دارند توجهشان را به این نکته جلب کن که لجبازی آنها فقط متوجه تو نیست، بلکه در مقابل خداوند است، و باز هم آنها را به راه درست دعوت کن.

درب پاراگراف 3- آیات 12-9: ای پیامبر! بگو به چنین خدائی کفر می ورزید؟

درب پاراگراف 4- آیات 18-13: یادآوری عاقبت دو قوم از گذشتگان که همین روش استکبار و اصرار و عمد و عناد را در پیش گرفتند و به نابودی دسته جمعی دچار شدند و مؤمنان آنها نجات یافتند.

درب پاراگراف 5- آیات 29-19: حرکات دشمنانه نسبت به راه خدا عذاب جاودان آخرتی را در پی خواهد داشت.

درب پاراگراف 6- آیات 33-30: رفتار پسندیده نجات بخش این است که شخص علناً خود و دیگران را به سوی خدا بخواند و در این راه استقامت کند.

درب پاراگراف 7- آیات 36-34: ای پیامبر! بهترین رفتار را با مردم داشته باش.

درب پاراگراف 8- آیات 39-37: توجه دادن به قدرت خداوند و دعوت به رویگردانی از عبادت غیرخدا و بازگشت به عبادت خدا.

درب پاراگراف 9- آیات 46-40: ای پیامبر! از رفتارهای کافرانه و مکذبانه آنها ناراحت مباش و به ما واگذار.

درب پاراگراف 10- آیه های 48-47: علم خداوند فراگیر است.

درب پاراگراف 11- آیات 51-49: اکثریت انسان ها کم ظرفیت و دارای شخصیت ضعیف هستند.

درب پاراگراف 12- آیات 54-52: کفر به قرآن بسیار هولناک است و آنها به زودی شاهد نشانه هائی خواهند بود که برایشان روشن خواهد شد که قرآن حق است.

 

 

سوره جاثیه

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

1

حروف مقطعه

حم

 

1

2

قرآن

تنزيل

از جانب خدای عزيزو حکيم

6

3

خدا

آيات

آسمان و زمين

6

4

خدا

آيات

آفرينش شما و پراکنش جنبندگان

9

5

خدا

آيات

جايگزينی شب و روز و باران، زنده کردن پس از مرگ...

19

6

پيامبر

خطاب

پرسش جواب معلوم- انتقاد از کافران

12

7

مردم

بدکاران

تهديد آنها

4

8

مردم

بدکاران

توصيف آنها- وقتيکه آيات خدا بر آنها خوانده ميشود اصرار به استکبار می کنند انکار که اصلا نشنيده اند

14

9

مردم

بدکاران

توصيف آنها - اگر چيزی از آيات ما را بدانند به مسخره اش ميگيرند

11

10

آخرت

بدکاران

جهنم

19

11

آخرت

بدکاران

عذاب

11

12

خدا

نعمات

دريا را برای کشتی رانی مسخر شما کرد

14

13

خدا

نعمات

آنچه را که در آسمانها و زمين است مسخر شما کرد

10

بقيه13

مردم

اهل فکر

برای آنها (دو قلم بالا) نشانه است

6

14

مردم

تشريع

از کسانی که ايام خدا را اميد ندارند درگذريد تا...

14

15

حکمت

قوانين جهان

هر کس عمل صالح کرد بنفع خود کرده و بر عکس

11

16

مردم

پيشينيان

به بنی اسرائيل نعمت و نبوت و کتاب داديم و آنها را بر مردم برتر نموديم

13

17ق

مردم

پيشينيان

بنی اسرائيل اختلاف نکردند مگر پس از اينکه علم به بسويشان آمد

10

18ق

آخرت

قيامت

قضاوت بين اختلاف کنندگان

10

18

پيامبر

ارشاد

شريعت را پيروی کن نه هوسهای آنان را

13

19ق

پيامبر

ارشاد

آنها کمکی بتو نميتوانند بکنند

6

19ق

مردم

ظالمان

بعضی اولياء بعضی ديگرند

5

19ق

خدا

صفات

ولی متقين

3

20

مردم

موقنين

اينها (مطالب فوق) برايشان مايه بصيرت است

7

21

مردم

بدکاران

تصور غلط (فکر کرده اند آنها را مانند مومنان قرار میدهيم....)

17

22

خداوند

آفرينش

آسمان و زمين به حق است تا هر کس به نتيجه عمل خودش برسد

13

23-25

مردم

بدکاران

هوس خود را خدا گرفته، ميگويند فقط همين دنياست (دهری هستند)...

59

26

پيامبر

دستور

ابلاغ واقعيات مربوط به آفرينش

17

27ق

خدا

صفات

مُلک

4

بقيه27

آخرت

مبطلون

زيانکار ميشوند

6

29-28

آخرت

قيامت

قوانين آخرتی

25

30

آخرت

رفتار با مومنين

لطف و رحمت

13

31

آخرت

رفتار با کافران

به روی آنها می آورند-استکبار میکردید

12

32

آخرت

رفتار با کافران

به روی آنها می آورند آخرت را انکار ميکرديد

22

33

آخرت

رفتار با کافران

بديهای اعمالشان برايشان آشکار شد

11

34

آخرت

رفتار با کافران

به آنها گفته ميشود امروز شما را فراموش ميکنيم

14

35

آخرت

حکمت

این به خاطر رفتارهای خودتان است

16

36

خداوند

صفات

رب آسمانها رب زمين و رب همه جهانيان

8

37

خدا

صفات

بزرگی در آسمانها و زمین خاص اوست...

8

جمع

479

 

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

4/33

بدکاران معاصر پيامبران(ص) و نيز گذشتگان

کافران

مردم

1/4

2/33

روشن شدن حقايق برای بدکاران در آخرت

قيامت

آخرت

2/4

6/19

آفرينش آسمان و زمين و مردم و باران - رام کردن همه چيز برای انسان و...

آيات و نعمات

خداوند

3/4

10

چنين کن- به اعمال آنها توجه نکن

ارشاد

پيامبر

4/4

3/2

هر کس عمل صالح کرد به نفع خود کرد

قوانين جهان

حکمت

5/4

3/1

تنزيل قرآن از جانب خداوند عزيز و حکيم است

 

قرآن

6/4

 

درس: نکوهش کافران که به آیات و نعمات الهی لجبازانه و مصرانه کفر می ورزند.

 

 

درب پاراگراف 1- آیه های 2-1: فرو فرستادن آن کتاب از جانب خداوند دست نیافتنی فرزانه است.

درب پاراگراف 2- آیات 6-3: یادآوری چند نشانه روش از آیات الهی.

درب پاراگراف 3- آیات 11-7: توصیف و نکوهش رفتار کافرانه، و هشدار به آنان درباره عاقبت سخت آنها.

درب پاراگراف 4- آیه های 13-12: یادآوری نعمت هائی که برای بشر «آماده» شده و سبب سهولت زندگی انسانی می گردند.

درب پاراگراف 5- آیه های 15-14: ای پیامبر! به پیروانت توصیه کن با توجه به اینکه بیشتر در معرض سعادت هستند با کافران مدارا کنند.

درب پاراگراف 6- آیات 20-16: ای پیامبر! راه خویش را که راه کتاب و حکم و نبوت و بصیرت مردم است برو و مبادا به چیز دیگر توجه کنی.

درب پاراگراف 7- آیات 22-21: اینکه باید بین رفتار صحیح و غلط فرق گذاری شود، یکی از قوانین اساسی است که از خود آفرینش مایه گرفته است.

درب پاراگراف 8- آیات 25-23: نکوهش رفتارهای لجبازانه کافرانه که سخن باطل بی دلیل می گویند.

درب پاراگراف 9- آیه های 27-26: ای پیامبر! توجه آنان را به آفرینش و فرماندهی مطلق خداوند و اینکه عاقبتشان در صورتیکه به همین منوال بمانند جه خواهد شد، جلب کن.

درب پاراگراف 10- آیات 35-28: همه مردم در قیامت بر مبنای موازین کتاب آسمانی خویش ارزیابی می شوند و به نتایج حاصل از آن می رسند.

درب پاراگراف 11- آیه های 37-36: خداوند که دست نیافتنی فرزانه است شایسته ربوبیت جهانیان است، پس، ستایش خاص اوست.

 

سوره احقاف

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

1

قسم

حم

حم

1

2

قرآن

تنزيل

از جانب خدای عزيز و حکيم

6

ق3

خداوند

آفرينش

به حق و سررسيد معين

10

ق3

مردم

کافران

اعراض به آنچه از آن بيم داده شدند

5

4

پيامبر

دستور

آنچه که غير از خدا ميخوانيد چه خلق کرده اند؟

29

5

مردم

کافران

چه کسی گمراه تر است از کسيکه غير خدا را بخواند و اجابت نشود؟

17

6

آخرت

قيامت

برائت شرکاء از عابدين خود

9

7

مردم

کافران

سِحر خواندن آيات الهی

15

ق8

مردم

کافران

ميگويند افتراست...

3

10-ق8

پيامبر

دستور

به کافران بگو

70

11

مردم

کافران

اگر سلام چيز خوبی بود ما پيشدستی ميکرديم

18

12

قرآن

توصيف

دارای زبانی روشن، بيم رسان ظالمان و بشارت گوی نيکوکاران

16

14-13

مردم

مومنين

توصيف و نتيجه آخرتی آنان

22

ق15

حکمت

تشريع

نيکی به والدين

4

ق15

مردم

ارشاد

مادر به سختی حمل و به سختی وضع ميکند

9

16-15

مردم

مومنين

نتيجه آخرتی اعمالشان

50

18-17

مردم

بدکاران

نتيجه آخرتی اعمالشان

45

19

آخرت

قوانين آخرتی

برای همگی درجاتی است...

8

20

آخرت

قيآمت

رفتار با کافران

27

25-21

مردم

کذشتگان

نشانه های عذاب را هم ديدند اما جدی نگرفتند

81

26

مردم

مومنين

انتقاد از کافران

32

27

خداوند

امر

هلاکت سرزمينها

10

28

مردم

کفار

انتقاد استدلالی

19

32-29

قرآن

تأثير روی جن

اعتقادات جنی ها

69

33

مردم

کفار

انتقاد از افکار باطلشان

23

34

آخرت

قيامت

کفار- روشن شدن حقايق و اعتراف آنان

18

35

پيامبر

دستور

مانند پيامبران اولوالعزم صبر کن

26

جمع

645

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

 

مردم

کافران

کافران اعم از گذشتگان و معاصران پيامبر، نسبت به حقيقت تکذيب شديد، اعراض و رفتار لجوجانه مينمودند

3/52

2/4

پيامبر

دستور

راجع به نفی افترا به خداوند از سوی او در خصوص پيامبريش چنين بگو

4/19

3/4

قرآن

تأثير

قرآن که دارای چنين خصوصياتی است، روی جن چنان تأثيری نمود

1/14

4/4

آخرت

قيامت

ناگهان چشم کافران باز ميشود که تصوراتشان باطل بوده و رفتاری با آنان ميشود که خلاف انتظارشان است

6/9

5/4

حکمت

تشریع

نیکی به والدین

0/6

6/4

قسم

حم

 

0/2

7/4

خداوند

آفرينش و مدیریت

هلاک کردن کافران- آفرينش آسمانها و زمين

1/3

 

 

درس: نکوهش کافران اعم از گذشته و حال که علیرغم دریافت دلایل کافی و اتمام حجت باز هم لجبازانه کفر می ورزند.

 

 

درب پاراگراف 1- آیه های 2-1: فرو فرستادن آن کتاب از جانب خداوند دست نیافتنیِ فرزانه است.

درب پاراگراف 2- آیات 6-3: آفرینش آسمانها و زمین براساس حق و سرآمد معین صورت گرفته و به دعا خواندن غیر خداوند نهایت گمراهی است.

درب پاراگراف 3- آیات 10-7: ای پیامبر! این دلایل را درباره حقانیت رسالت خویش بیان کن.

درب پاراگراف 4- آیه های 12-11: این قرآن حجت است.

درب پاراگراف 5- آیه های 14-13: اعتقاد به خداوند و سپس استقامت به آن سبب رستگاری است.

درب پاراگراف 6- آیات 20-15: مردم در خصوص استقبال یا عدم استقبال دعوت حق رفتارهای متفاوتی بروز می دهند و در آخرت نیز متناسب با اعمالشان با آنان رفتار می شود.

درب پاراگراف 7- آیات 28-21: نمونه رفتاری یکی از اقوام گذشته که علیرغم دریافت اتمام حجت به لجبازی کافرانه می پرداختند و نتیجه آن.

درب پاراگراف 8- آیات 32-29: ای کافران لجباز! عده ای از جن به محض یکبار شنیدن قسمتی از قرآن نه تنها ایمان آوردند بلکه خودشان برای تبلیغ این حقایق به سوی قوم خویش فعال شدند اما شما...

درب پاراگراف 9- آیه های 34-33: یادآوری قدرت الهی بر ایجاد آخرت.

درب پاراگراف 10- آیه 35: ای پیامبر! اینک که با چنین مخالفانی روبرو هستی صبر پیشه کن.

سوره مؤمن

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد کلمه

1

حروف مقطعه

حم

 

1

3-2

خداوند

صفات

عزيز- عليم- بخشنده گناه- توبه پذير- نيرومند

14

ق4

مردم

کافران

در آيات خدا جدال ميکنند

8

ق4

پيغمبر

دلداری

رفت و آمد آنان گولت نزند

5

5

مردم

گذشتگان

تکذيب کردند- سعی کردند رسولشان را دستگير کنند- نابود شدند

21

6

حکمت

قانون الهی

کافران اهل جهنم هستند

10

ق7

ساير

حاملان عرش

تسبيح - ايمان- استغفار برای مومنان

13

ق7

ساير

دعا

برای توبه کاران و کسانی که راه خدا را دنبال می کنند

14

9-8

ساير

دعا

بهشت را نصیب آنان کن و از بدیها دورشان بدار

28

10

آخرت

قيامت

نکوهش کافران

15

11

آخرت

قيامت

کافران- عذر خواهی- سئوال چاره جويی

13

12

آخرت

قيامت

کافران- ادامه نکوهش- اعلان حکم الهی

15

13

خداوند

افعال

آياتش را به شما می نمايد و از آسمان رزقی می فرستد

14

14

مردم

مومنان

ارشاد- اورا به اخلاص بخوانيد

14

15

خداوند

افعال

القای وحی از امرش بر کسی که ميخواهد

16

17-16

آخرت

قيامت

ذکر چند تا از قوانين الهی

28

18

آخرت

قيامت

بعضی از حالات مردم

16

19

خداوند

صفات

علم نافذ

6

20

خداوند

صفات

قضاء به حق- سميع- بصير

15

22-21

مردم

کافران

نکوهش- چرا در زمين سير نمی کنند تا عاقبت مکذبان قبلی را ببينند

44

45-23

مردم

گذشتگان

قوم فرعون- تکذيب- محاجه - مومن آل فرعون

403

50-46

آخرت

جهنم

کافران و تشريح ناراحتی های آنها

85

51

حکمت

قوانين الهی

ما رسولانمان و مومنان را در دنيا و آخرت کمک ميکنيم

11

52

آخرت

قيامت

صفات آن روز- در آن روز معذرت فايده ای ندارد

9

54-53

پيامبران

موسی

به او هدايت و کتاب داديم که...

12

55

پيامبر

ارشاد

صبر کن - استغفار کن- تسبيح کن

11

ق56

مردم

کافران

تعليل رفتاری آنان

17

ق56

پيامبر

ارشاد

به خدا پناه بر

17

ق56

خدا

صفات

سميع - بصير

4

57

حکمت

ساير

آفرينش آسمانها و زمين از آفرينش مردم مهم تر است

11

58

حکمت

ساير

کور و بينا مساوی نيستند- مومن عامل و کافر بدکار مساوی نيستند

13

59

حکمت

قيامت

حتمأ می آيد ولی اکثر مردم ايمان نمی آورند

10

60

خداوند

دعوت

دعوت مردم به دعا و دوری از استکبار

13

61

خداوند

صفات و افعال

چند نمونه از لطف و رحمت او نسبت به مردم

21

62

خداوند

آفرينش

همه چیز

12

63

مردم

کافران

آنانکه عناد ميورزند به دروغ رانده ميشوند

7

65-64

خداوند

افعال- صفات

زمين - آسمان - آفرينش شما- رزق

35

66

پيامبر

دستور رفتاری

بگو من نهی شده ام غير از خداوند را بپرستم

18

68-67

خداوند

افعال

آفرينش انسان- ميراندن و زنده داشتن....

42

70-69

مردم

کافران

رفتارشان

24

76-71

آخرت

جهنم

کافران - عذاب

61

77

پيامبر

ارشاد

صبر کن

14

78

حکمت

پيامبران

آوردن معجزات به اختیار پیامبران نیست

36

80-79

خداوند

افعال

نعمتهايی که برای انسان تدارک ديده

21

85-81

مردم

کافران

رفتار شناسی آنان

85

جمع

1287

 

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

مردم

کافران و گذشتگان

رفتار کافران اعم از معاصران و گذشتگان، جدال با حق، تکذيب حق، عناد با حق، هجوم به حق

6/48

2/4

آخرت

جهنم

عذاب کافران در جهنم و ناراحتی آنها در قيامت

8/18

3/4

خداوند

افعال و صفات

صفات رحمت الهی- نعمات الهی

4/16

4/4

حکمت

قوانین الهی

راجع به قیامت-راجع به پیروزی مومنان و...

1/7

5/4

سایر

ملائکه

دعا برای مومنان

3/4

6/4

پیامبر

دلداری و ارشاد

به خدا پناه بر – گول نخور

8/3

7/4

پیامبران

موسی

به او هدایت و کتاب دادیم

9/0

8/4

حروف مقطعه

حم

 

08/0

 

 

درس: نکوهش کافران که علیرغم الطاف و نعمت های الهی با اصرار و لجبازی با حق مخالفت می کنند.

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 3-1: فرو فرستادن آن کتاب از جانب خداوند است.

درب پاراگراف 2- آیات 6-4: تکذیب آیات الهی در امت های قبلی نیز بوده، و سبب هلاکتشان شده است.

درب پاراگراف 3- آیات 9-7: کل جهان هستی بر اساس ایمان و عبادت اداره می شود.

درب پاراگراف 4- آیات 15-10: کافران از آنجا که آگاهانه شرک را به توحید ترجیح می دهند، در آخرت، مورد خشم خداوند بر خویش، و نیز خشم خودشان بر خویش، قرار می گیرند.

درب پاراگراف 5- آیات 20-16: در قیامت صفات و آثاری از خداوند ظاهر می شود که کافران تصورش را نمی کردند.

درب پاراگراف 6- آیه های 22-21: تکذیبگران قبلی نیز مورد هلاکت قرارگرفتند.

درب پاراگراف 7- آیات 46-23: فرعون و پیروان او نیز در مقابل سخن حق که چه از طرف پیامبرشان، و چه از جانب فردی از میان خودشان به طور مفصل و مستدل مطرح می شد تکذیب و لجبازی پیشه کردند، به هلاکت رسیدند.

درب پاراگراف 8- آیات 52-47: عذاب جهنم غیر از خود عذاب، لااقل سه خصوصیت دارد: بگو مگوی بی حاصل اهل جهنم، درخواست بی فایده تخفیف، سرکوفت مدیران جهنم که مگر در دنیا پیامبران به سویتان نیامده بودند؟

درب پاراگراف 9- آیات 56-53: ای پیامبر! منشاء وحی تو و سایر پیامبران یکیست، و تکبر مانع گرایش به موضوع رسالتت است.

درب پاراگراف 10- آیات 59-57: همان کسی که قدرت آفرینش آسمان ها و زمین را دارد، قیامت را هم به وجود می آورد.

درب پاراگراف 11- آیات 68-60: به افعال و نعمت ها و صفات الهی توجه کنید.

درب پاراگراف 12- آیات 76-69: تکذیبگران وقتی که عذاب رنگارنگ آخرتی را احساس کنند آنگاه متوجه خواهند شد.

درب پاراگراف 13- آیه های 78-77: ای پیامبر! مقاومت کن.

درب پاراگراف 14- آیات 81-79: آیات خداوند واضح و در دسترس شماست اگر شما اهل دیدن و تشخیص باشید.

درب پاراگراف 15- آیات 85-82: ای تکذیگبران! مواظب باشید که دیر نشود، و مبادا به جائی برسید که ایمان آوردن فایده ای برایتان نداشته باشد.

 

 

 

سوره یس

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

1

حروف مقطعه

یس

 

1

2

قسم

قرآن

پر حکمت

2

6-3

پيامبر

تبيين موقعيت

جزء فرستادگانی- بر راه صحيحی- تا هشدار دهی

16

10-7

حکمت

مردم

کافران- قوانينی که بر رفتار بعضی از کفار حاکم است.

39

11

پيامبر

تبيين

تو فقط آنها را که آمادگی دارند هدايت خواهی کرد.

12

12

خداوند

افعال

احياء- ثبت و ضبط آثار- کنترل مطلق

14

29-13

مردم

گذشتگان

پيامبرانی بسويشان آمد اما ايمان نياوردند

135

32-30

حکمت

مردم

گذشتگان- قوانين خدائی - راجع به نابودی مکذبان

36

44-33

خداوند

آيات

لطف و رحمت

110

48-45

مردم

کافران

تشريح رفتار کافرانه

47

54-49

آخرت

قيامت

برخورد ناباورانه کافران با موقعيت جديد

56

58-55

آخرت

بهشت

وضع بهشتی ها (نعمات)

8

67-59

آخرت

جهنم

کافران- نکوهش- جهنم

78

68

حکمت

انسان

عمر- قانون خدايی

6

70-69

پيامبر

تبيين موقعيت

شعر نيست- قرآن است- برای هشدار زندگان

20

73-71

خداوند

آيات

لطف و رحمت

25

75-74

مردم

کافران

تشريح رفتار کافرانه

14

76

پيامبر

دلداری

ما همه چیز را ميدانيم

9

78-77

مردم

کافران

تشريح بعضی رفتارهای کافرانه

20

80-79

خداوند

افعال

احياء- آتش را از درخت سبز درآورد.

20

81

خداوند

حکمت

باز هم ميتواند مثل اين آفرینش را بکند

15

83-82

حکمت

خداوند

امر خداوند که بر چيزی تعلق گيرد ميگويد باش پس ميشود- ملکوت همه چيز بدست اوست.

18

جمع

721

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

مردم

کافران

اعم از گذشتگان و معاصران

30

2/4

خداوند

آيات

لطف و رحمت

5/25

3/4

آخرت

 

نکوهش آخرتی کافران

9/22

4/4

حکمت

مردم

شرح قوانين خدائی که بر نابودی مکذبان قرار گرفته

7/13

5/4

پيامبر

خطاب

خطاب به پيامبر- تبيين موقعيت او و دلداريش

9/7

 

 

درس: نکوهش کافران که علیرغم این همه لطف و رحمت الهی به کفر و تکذیب می پردازند و خود را در معرض نابودی و عذاب قرار می دهند.

 

درب پاراگراف 1- آیات 5-1: قرآن فرو فرستاده خداوند است.

درب پاراگراف 2- آیات 9-6: قرآن برای هشدار دادن به غافلانی است که «آن قول» بر اکثرشان فرود آمده و ایمان نمی آورند.

درب پاراگراف 3- آیات 12-10: ای پیامبر! عده ای از مردم چنانند که کار تبلیغی تو روی آنان فایده ای نخواهد داشت، لذا انرژی خود را برای آنان هدر مده.

درب پاراگراف 4- آیات 32-13: عده ای از این مردم همان رفتاری را می کنند که بعضی از اقوام گذشته کرده اند.

درب پاراگراف 5- آیه های 44-33: یادآوری برخی نعمت های خداوند که همگان از آنها استفاده می کنند.

درب پاراگراف 6- آیات 47-45: آنها (اشخاص مطرح در پاراگراف قبلی) در مقابل دعوت به تقوا روی می گردانند.

درب پاراگراف 7- آیات 65-48: در قیامت تفاوت های بسیار زیاد اشخاص مختلف که نتیجه رفتارهای متفاوت زندگی این جهانی آنهاست آشکار می شود.

درب پاراگراف 8- آیات 73-66: آنها علیرغم این همه نعمت هائی که از جانب خداوند برایشان فراهم شده، به کفر و تکذیب می پردازند و خداوند به حکمت خویش فعلاً از آنها صرفنظرمی کند.

درب پاراگراف 9- آیات 76-74: ای پیامبر! خود را ناراحت نکن، گرچه آنها به عقیده باطل گرویده اند اما همه امورشان تحت کنترل است.

درب پاراگراف 10- آیات 83-77: خداوندی که چنین قدرتی دارد قادر بر ایجاد قیامت نیز هست.

سوره شوری

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

2-1

حروف مقطعه

حم عسق

 

2

3

قرآن

وحی

چگونگی

10

4

خداوند

صفات

ملک آسمانها و زمين، علو، عظمت

10

ق5

آخرت

قيامت

نزديک بودن آن

13

ق5

خداوند

صفات

غفور - رحيم

6

6

پيامبر

خطاب

تبيين حدود رسالت- تو وکيل بر کافران نيستی

12

7

پيامبر

خطاب

تبيين چکونگی رسالت و نيز حدود آن

22

8

حکمت

فلسفه تاريخ

اگر خدا ميخواست همه را يکجور قرار می داد

19

9

خداوند

صفات

ولايت - احياء و اماته- قدرت مطلق

16

10

مردم

خطاب

در موارد اختلاف به خدا رجوع کنيد

15

12-11

خداوند

صفات

آفريدگار- آسمانها و زمين- جفت های شما- شنوای دانا

32

13

مردم

خطاب

دينی برای شما قرار داد مانند دين های اقوام پيغمبران قبلی

36

ق14

مردم

کافران

تفرق نکردند مگر پس از آمدن هدايت بسويشان از روی جور

11

ق14

حکمت

فلسفه تاريخ

اگر خدا تا مدت معينی مهلت نداده بود نابود ميشدند

11

ق14

مردم

کافران

در شک و ريب...

11

15

پيامبر

ارشاد

دعوت کن و استقامت کن و از هواهای آنها پيروی نکن و بگو...

34

16

مردم

کافران

چون و چرا در خداوند ميکنند، دليلشان نزد پروردگار نابود است

18

ق17

خداوند

افعال

کتاب و ترازو فرو فرستاد

6

ق17

پيامبر

سئوال

چه ميدانی شايد قيآمت نزديک باشد

5

ق18

مردم

کافران

درباره قيامت درخواست فوريت دارند

6

ق18

مردم

مومنان

از قيامت نگرانند ولی ميدانند حق است

7

ق18

مردم

کافران

آنها که درباره اش شک دارند در گمراهيی دور هستند

9

19

خداوند

صفات

لطيف به بندگان، رزق دهنده، قوی، عزتمند

9

20

حکمت

قوانین الهی

خواستن آخرت و دنيا و مقررات حاکم بر آن

22

ق21

مردم

کافران

انتقاد عقيدتی

12

ق21

حکمت

فلسفه تاريخ

اگر برنامه ريزی قبلی خدائی نبود، نابود ميشدند

6

ق21

آخرت

عذاب

کافران

5

ق22

آخرت

عذاب

کافران

8

ق22

آخرت

بهشت

مومنان

16

ق23

آخرت

بهشت

مورد بشارت مومنان

9

ق23

پيامبر

ارشاد

بگو از شما اجری نميخواهم مگر دوستی نزديکانم

9

ق23

حکمت

مومنان

هر کس حسنه ای را متعرض شود، ما زيادتش ميدهيم

7

ق23

خداوند

صفات

غفور- شکور

4

24

مردم

کافران

ميگويند (ذکر شبهات آنها و جواب رفع آنها)

22

26-25

خداوند

صفات

قبول توبه - استجابت

25

27

حکمت

خداوند

رزاقيت خداوند بر اساس حکمت است

17

29-28

خداوند

افعال

انزال باران- آفرينش آسمانها و زمين

29

30

حکمت

مردم

آنچه به شما مصيبت ميرسد بسبب کارهای خودتان است

10

31

مردم

کافران

خطاب - شما نميتوانيد خداوند را عاجز کنيد

14

35-32

خداوند

افعال

حرکت کشتی در دريا- وزیدن بادها- بخشش

37

ق36

آخرت

بهشت

ترجيح آن به زندگی دنيا

12

41-ق36

مردم

مومنان

توصيف -  اجتناب گناهان - غفران پس از غضب - شوری....

54

43-42

حکمت

احکام

حدود انتقام گیری

23

ق44

حکمت

انسان

هر کسی را که خدا گمراه کند سرپرستی نخواهد داشت

8

46-ق44

آخرت

قيامت

ظالمان- ناباوری نسبت به آنچه می بينند

54

47

مردم

انسان

دعوت خدا را استجابت کنيد(تا قيامت از راه نرسيده)

21

ق48

پيامبر

خطاب

تبيين حدود رسالت- برآنها نگهبان نيستی

6

ق48

مردم

انسان

پايه های روانشناختی

17

ق49

خداوند

صفات

مُلک آسمانها و زمين

4

50-ق49

خداوند

افعال

آفرينش- نرها و ماده ها يا دوقلوها

22

53-51

پيامبر

خطاب

آموزش - راجع به وحی

49

جمع

842

 

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

30

کفرشان- عليرغم اتمام حجت

کافران

مردم

1/4

8/23

لطف و رحمت

صفات و افعال

خداوند

2/4

3/16

کا رخودت را بکن و کفر آنها چندان ناراحتت نکند

ارشاد

پيامبر

3/4

6/14

اگر تقدير الهی نبود نابود ميشدند

تقدير الهی

حکمت

4/4

9/13

آنچه می بينند خلاف انتظارشان است

کافران

آخرت

5/4

1/2

چگونگی

وحی

قرآن

6/4

0/2

 

حم عسق

حروف مقطعه

7/4

 

 

درس: نکوهش کافران که علیرغم اتمام حجت و محاط بودن در لطف و رحمت الهی لجبازانه به کفر خویش ادامه می دهند.

 

درب پارگراف 1- آیات 3-1: وحی چنین است.

درب پارگراف 2- آیات 6-4: رفتار کافران سبب خشم ملائکه کارگزار جهان هستی است، اما نظر خداوند این است که به انسانها - از جمله کافران - فرصت داده شود.

درب پارگراف 3- آیات 14-7: ای پیامبر! قرآنی به زبان واضح به تو وحی کردیم تا مردم را به قیامت هشدار دهی و این چیزیست که پیامبران سابق هم به همان مأمور بودند و تفرق مشرکان نیز آگاهانه و عامدانه است.

درب پارگراف 4- آیه های 16-15: ای پیامبر! راه رسالت خویش را پی گیر و فعلاً با کافران کاری نداشته باش.

درب پارگراف 5- آیات 19-17: ذکر صفات لطف آمیز الهی.

درب پارگراف 6- آیه های 22-20: کوشش خود را مصروف آخرت کنید که موفقیت واقعی آن است.

درب پارگراف 7- آیه های 24-23: ای مردم! راجع به بشارت خداوند راجع به عاقبت خوش پیروان پیامبر شک نکنید.

درب پارگراف 8- آیات 35-25: خداوند قدرت آفرینش و لطف و رحمت بی نهایت دارد.

درب پارگراف 9- آیات 43-36: ای مردم! این صفات برای شما پسندیده است، از صفات کافرانه دوری و به این صفات متصف شوید.

درب پارگراف 10- آیات 47-44: ای مردم! قبل از اینکه دیر شود وضعیت خود را طوری سامان دهید که به آن گرفتاری ها دچار نشوید.

درب پارگراف 11- آیه 48: ای پیامبر! به آنها توجه نکن و فقط رسالتت را پی گیر.

درب پارگراف 12- آیه های 50-49: همه چیز مِلک خداست و کسی از او طلبی ندارد.

درب پارگراف 13- آیات 53-51: ای پیامبر! وحیی که به تو شده «روح»ی از «امر» ما و سبب هدایت به بهترین راه است.

سوره سباء

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

35

مُلک- علم

صفات

خداوند

2-1

6

انکار قیامت

کافران

مردم

ق3

26

علم مطلق

صفات

خداوند

ق3

10

پاداش خواهند داشت

مومنان

مردم

4

11

عذاب خواهند داشت

کافران

مردم

5

16

آنچه را که بر تو فرستاده شده حق می بینند

مومنان

مردم

6

16

میگویند : میگوید بعد از اینکه مردیم و تجزیه شدیم دوباره زنده میشویم!

کافران

مردم

7

16

تحلیل غلط از موضوع وحی

کافران

مردم

8

28

قدرت

صفات

خداوند

9

25

نعمتی که به او داده شده -  فن آهنگری و...

داود

پیامبران

11-10

78

نعمتی که به او داده شد-  باد بفرمانش بود، و قیر برایش مانند چشمه می جوشید، و جن کارگر او بود

سلیمان

پیامبران

14- 12

102

قوم سبأ- نعمتی که به آنان داده شد و کفرانی که کردند و نعمتشان از بین رفت

گذشتگان

مردم

20- 15

21

شیطان تسلطی بر مردم ندارد-  خودش هم یکی از وسیله های تشخیص مومن از بقیه است

مردم

حکمت

21

122

عقیده باطل کافران را اینطور پاسخ بگو

آموزش

پیامبر

30- 22

90

کافران-  عذاب - مستضعفان و مستکبران یقه یکدیگر را میگیرند

جهنم

آخرت

33- 31

12

کافران-  هوسرانان-  اعلام کفر

گذشتگان

مردم

34

8

استدلال هم می کنند : مال و تعدادمان زیادتر است

گذشتگان

مردم

35

14

طرز رد کردن استدلال کافران

آموزش

پیامبر

36

9

طرز رد کردن استدلال کافران

آموزش

پیامبر

ق37

15

پاداش خواهند داشت

مومنان

مردم

ق37

9

عذاب خواهند داشت

کافران

مردم

38

19

طرز رد استدلال کافران

آموزش

پیامبر

39

42

روشن شدن حقایق و باطل بودن افکار کافران

قیامت

آخرت

42- 40

33

رفتار کافرانه و استدلالهایشان و رد آنها

کافران

مردم

44- 43

14

نکوهش-  همان رفتاری را میکنند که گذشتگان کردند

کافران

مردم

45

58

طرز هدایت مردم

آموزش

پیامبر

50- 46

45

روشن شدن حقایق برای کافران و آغاز عذابشان

قیامت

آخرت

54- 51

880

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

5/30

کافران گذشته و حال، کفر به قیامت-  هوسرانی-   کفران نعمت

گذشتگان

مردم

1/ 4

2/25

آموزش پیامبر در جهت انجام رسالتش

آموزش

پیامبر

2/ 4

1/20

روشن شدن حقایق برای کافران در قیامت و درگیری آنها با یکدیگر

جهنم

آخرت

3/ 4

7/11

قدرت های عجیب که در این جهان به دو پیامبر داده شد

ویزگیها

پیامبران

4/ 4

1/10

علم مطلق و قدرت و ملک خداوندی

صفات

خداوند

5/4

4/2

شیطان تسلطی بر مردم ندارد. تازه خودش یکی از وسیله های تشخیص مومن از غیر مومن است

 

حکمت

6/ 4

 

درس: ای پیامبر! اینک که کافران قومت مانند گذشتگان دچار کفران نعمت و تکذیب می باشند، چنین کن و چنین بگو و موفق خواهی شد.

 

درب پاراگراف 1- آیه های 2-1: معرفی گوشه هائی از دو صفت الهی.

درب پاراگراف 2- آیات 9-3: کافران درباره قیامت به تکذیب می پردازند و به علم و قدرت الهی توجه ندارند.

درب پاراگراف 3- آیات 14-10: نمونه ای از قدرت و پادشاهی که خداوند به دو پیامبر سابق داد و آنها را موفق نمود.

درب پاراگراف 4- آیات 21-15: قوم سباء در مقابل دو نعمت مهم اقتصادی خویش ناشکری کردند و نعمت از دستشان رفت.

درب پاراگراف 5- آیات 30-22: ای پیامبر! در مقابل پنج ایراد کافران درباره ربوبیت و دو ایراد درباره آخرت چنین بگو.

درب پاراگراف 6- آیات 33-31: اصرار کافران در کفرشان آنها را اعم از اینکه از لحاظ اجتماعی بالادست یا پائین دست باشند به عذاب اخروی دچار می کند.

درب پاراگراف 7- آیات 39-34: هواسرانان جوامع که در کفر اصرار می ورزند و سعی در مقابله عملی با نشانه های خدائی می کنند به عذاب الهی احضار خواهند شد.

درب پاراگراف 8- آیات 42-40: در قیامت پرستش شدگانِ غیر خدا از پرستش کنندگان خویش بیزاری می جویند و برای آنها فایده ای نخواهند داشت.

درب پاراگراف 9- آیات 45-43: تکذیب کافران براساس حقایق و مستنداتِ قابل قبول، نیست.

درب پاراگراف 10- آیات 50-46: تقریر خداوند به پیامبر که از قومش بخواهد درباره منافع مادی احتمالی او، درباره حق و باطل بودن دعوت او، درباره گمراهی یا هدایت یافتگی او، به تفکر و رایزنی بپردازند.

درب پاراگراف 11- آیات 54-51: سرانجام گریزناپذیر کافران دستگیری آسان آنهاست.

 

 

 

 

 

 

 

 

مرحله ششم

 

 

افزايش فشارها

و

دلداري خداوند به

 

پيامبر و مؤمنان و اميد پيروزي

 

سوره مؤمنون

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

9- 1

مردم

مومنان

توصيف (و چک لیست)

48

11-                                                                                                                                                                                                                                                                                                                10

آخرت

بهشت

توصيف - نعمتهای مومنان

9

22-14

خداوند

افعال

مرگ- برانگيختگی- آفرينش آسمانها- آفرينش انسان- باران- نعمتها- کشتی ها

108

53-23

پيامبران

نوح و غيره

شرح نبوتشان و تکذيب قومشان و نابود شدن آنها و نجات پيامبران و مومنان

376

54

پيامبر

ارشاد

توصيه- چنين کن (بحال خودشان واگذار)

5

56-55

مردم

کافران

نکوهش- فکر ميکنند مالی که به آنها داديم باعث سعادتشان است

14

61-57

مردم

مومنان

تشويق آنانکه چنين... ميکنند، اين اعمال باعث سعادت است

34

62

حکمت

انسان

ميزان تکليف، وسع انجام آن عمل است

12

63

مردم

کافران

نکوهش- قلبشان از اين موضوع غافل است

14

67-64

آخرت

قيامت

باز شدن چشمها- ديدن مطالب بطور حقيقی

28

72-68

مردم

کافران

نکوهش- دليلشان برای ايمان نياوردن چيست

55

73

پيامبر

دلداری

تو آنها را به صراط مستقيم ميخوانی (اشکالی در کارت نيست)

5

75-74

آخرت

قيامت

کافران - جهنم

17

77-76

مردم

کافران

نکوهش- در دنياهم اگر به عذاب گرفته ميشدند، بسوی خدا نمی آمدند

20

80-78

خداوند

افعال

افرينش انسان- احياء و ميراندن- اختلاف شب و روز

26

83-81

مردم

کافران

شرح عقايد غلطشان

26

90-84

پيامبر

ارشاد

آنها چنين ميگويند تو چنين کن

51

92-91

خداوند

حکمت

اگر دو خدا باشند هر کس آفرينش خود را ميبرد و بعضی بر بعضی استعلا می کنند...

30

98-93

پيامبر

ارشاد

آموزش...

39

100-99

مردم

کافران

هنگام مرگ آرزو می کنند کاش دوباره به جهان برگردند تا کار درست کنند

24

111-101

آخرت

قيامت

کافران- چشمشان به حقايق با زميشود و پشيمان ميشوند اما فايده ای ندارد.

88

114-112

آخرت

قيامت

ساير

23

116-115

خداوند

صفات

حق- پادشاهی- وحدت- کرم - هدفداری

20

117

مردم

کافران

حرف بی دلیل ميرنند

18

118

پيامبر

ارشاد

چنين بگو

7

جمع

1097

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

پيامبران

مختلف

نوح و غيره - شرح نبوتشان- تکذيب قومشان- نابود شدن آنان و نجات پيامبران و پيروان

7/34

2/4

مردم

کافران

توصيف و نکوهش افکار و رد آنها

1/23

3/4

خداوند

افعال

آفرينش جهان و انسان- روزی- باران- کشتی....

8/16

4/4

آخرت

قيامت

چشمهای همگان باز ميشود و کافران ميفهمند چه ضرری کرده اند

15

5/4

پيامبر

ارشاد

چنين بگو....

3/9

6/4

حکمت

احکام

ميزان تکليف، وسع انجام آن است

1/1

 

 

درس: پيامبران با مردمي مواجه بودند که از خداوند وآيات و الطافش غفلت داشتند و آخرت و پيامبران را تکذيب ميکردند و در نتيجه در دو جهان زيانکار گشتند.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 11-1: ارائه صفات مطلوبي که بهتر است مومنان داشته باشند تا در دو جهان رستگار گردند.

درب پاراگراف 2- آیات 22-12: نمونه اي از الطاف و نعمات الهي که معمولاً مورد غفلت قرارگرفته.

درب پاراگراف 3- آیات 30-23: قوم نوح پيامبرشان را تکذيب کردند و نابود شدند.

درب پاراگراف 4- آیات 44-31: اقوام پس از قوم نوح نيز پيامبرشان و آخرت را تکذيب نمودند و نابود شدند.

درب پاراگراف 5- آیات 54-45: قوم موسي و قوم عيسي نيز آنچنان که بايد پيرويشان نکردند و در دين اختلاف نموده و تفرقه پيشه کردند.

درب پاراگراف 6- آیات 61-55: عاقبت کسانی که رفتار نامطلوب نمودند.

درب پاراگراف 7- آیات 67-62: عاقبت کسانی که رفتار نامطلوب نمودند.

درب پاراگراف 8- آیات 77-68: تحليل مولفه هاي فکري کافران و رد مستدل آنها.

درب پاراگراف 9- آیات 83-78: گوشه ای از آیات و الطاف الهی و نیز نمونه ای از برخورد کافرانه.

درب پاراگراف 10- آیات 92-84: اي پيامبر! در جهت تحليل و رد مستدل مولفه هاي فکري کافران چنين بگو و چنين کن.

درب پاراگراف 11- آیات 98-93: اي پيامبر! با اینان مدارا کن، و از شرور به خدا پناه ببر.

درب پاراگراف 12- آیات 114-99: در قيامت چشم کافران باز مي شود و در آن هنگام نتيجه فکر و عمل خويش را مي بينند.

درب پاراگراف 13- آیات 118-115: ای مردم! در آفرینش، و در خودهاتان، و در دلیل هاتان باز بیاندیشید.

سوره ابراهیم

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

1

قرآن

توصيف

کتابی که مردم را از ظلمات بسوی نور ميبرد

16

2

خداوند

صفات

ملک آسمانها و زمين

9

3

مردم

کافران

توصيف- ترجيح دنيا بر آخرت و جلوگيری از راه خدا

16

4

حکمت

پيامبران

پيامبران به زبان قوم خويش بودند تا بيان کنند و هدايت و ضلالت بعهده خداست

19

8-5

پيامبران

موسی

بنی اسرائيل پس از نجات از فرعون- موعظه و دلالت

85

15-9

پيامبران

مختلف

شرح کلی از رفتارهای قوم نوح و عاد و ثمود و بعدی ها که اظهار کفر ميکردند و پيامبرانشان جواب متعارفی ميدادند تا اينکه بالاخره کارشان به برخورد ميرسيد و آنگاه خداوند نابودشان ميکرد و پيامبران و پيروانشان را نجات ميداد

174

17-16

آخرت

جهنم

کافران- خوراک و پوشاک بسيار بد و عذاب سخت

23

18

حکمت

مثال

اعمال کافران مانند خاکستر هائی است که باد سخت به آن بخورد

22

20-19

خداوند

افعال

آفرينش آسمانها و زمين به حق... قدرت

19

21

آخرت

قيامت

ضعفا از مستکبران ميپرسند پيرو شما بوديم حالا عذاب را از ما دور می کنيد؟

34

22

آخرت

قيامت

شيطان ميگويد وعده ای به شما دادم، دعوتتان کردم اجابتم کرديد قوه قهريه ای عليه شما نداشتم. خودتان را سرزنش کنيد

43

23

آخرت

بهشت

وضع مومنان عامل

17

25-24

حکمت

مثال

درخت طيب- ريشه اش ثابت و شاخه اش در آسمان

26

26

حکمت

مثال

درخت خبيث بدون ريشه است و قرار ندارد

13

27

حکمت

قانون خدايی

خداوند مومنان را با قول ثابت در دنيا و آخرت تثبيت می کند

16

30-28

مردم

کافران

نکوهش- قومشان را تباه می کنند نعمت خدا را عوض ميکنند برای خدا همتا قرار ميدهند

28

31

پيامبر

ارشاد

به مومنان چنين بگو...نماز- انفاق-...

21

34-32

خداوند

افعال

آسمانها و زمين- باران- رام کردن کشتی- رام کردن خورشيد و ماه- شب و روز- نعمت بيشمار

48

41-35

پيامبران

ابراهيم

دعا راجع به اعتقادات خويش- راجع به مکه- راجع به خانواده خويش- حمد: اسمعيل را در سن بالا بمن دادی دعا: نماز گزار قرار بده از ما... و... پدر و مادرم و مومنان را بيامرز

117

42

پيامبر

ارشاد

تصور نکن خدا غافل از اعمال ظالمان است

14

43

آخرت

قيامت

کافران سرافکنده- دلهاشان خالی

9

ق44

پيامبر

ارشاد

به مردم هشدار بده راجع به

2

45-ق44

آخرت

قيامت

کافران ميگويند خدايا مهلتی ده تا دعوتت را اجابت کنيم... و جوابی که به آنان داده ميشود...

39

46

مردم

کافران

مکر کردند...

15

47

پيامبر

ارشاد

تصور نکن خداوند وعده اش را خلاف می کند

11

48

آخرت

قيامت

آسمان و زمين تغييرات دارد

10

50-49

آخرت

قيامت

کافران - در زنجيرها- پيراهنشان از قير

12

51

خداوند

صفات

سريع در حساب

10

52

حکمت

مردم

اين چيزی است که بايد از آن هشدار گيرند و بدانند خدا يکی است و صاحبان خرد پند گيرند

14

جمع

882

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

پيامبران

مختلف

لطف خداوندی به آنان- نجاتشان و پيروز نمودن آنان

6/42

2/4

آخرت

قيامت

روز پشيمانی، آشکار شدن حقايق، ناراحتی و عذاب کافران

2/21

3/4

حکمت

مثال

چيزی که مربوط به خداست اصل است و بقيه سست و بيهوده است

5/12

4/4

خداوند

افعال

آفرينش- باران- کشتی- خورشيد وماه- شب و روز- نعمتهای بيشمار

8/9

5/4

مردم

کافران

دنيا را بر آخرت ترجيح ميدهند - از راه خدا جلوگيری می کنند - قومشان را تباه می کنند

7/6

6/4

پيامبر

ارشاد

تصور نکن خدا غافل است. تصور نکن وعده اش را خلاف ميکند به مردم هشدار بده به مردم توصيه نماز و انفاق و... کن

4/5

7/4

قرآن

توصيف

کتاب الهی که مردم را از تاريکی به روشنايی ميبرد

8/1

 

 

درس: خداوند پيامبران و پيروانشان را پيروز و کافران را در دنيا مغلوب و در آخرت معذب ميکند.

 

 

 

درب پاراگراف 1 - آیات 4-1: اي پيامبر! کارت درست است و مخالفانت در گمراهيند.

درب پاراگراف 2 - آیات 8-5: رفتار خداوند نسبت به مردم لطف آمیز است اما اگر کفر ورزند ممکن است قهرآمیز گردد.

درب پاراگراف 3 - آیات 17-9: يادآوري بعضي اقوام گذشته که نسبت به پيامبران نافرماني کردند و سعی کردند با پیامبرانشان مقابله کنند اما مغلوب شدند و در آخرت معذب خواهند بود.

درب پاراگراف 5 - آیات 20-18: ای پیامبر! رفتارهای کافرانه پایا و مانا نیست. در همین دنیا نیز مغلوبند.

درب پاراگراف 6 - آیات 23-21: در آخرت، مطالب طور دیگری است.

درب پاراگراف 7 - آیات 27-24: اي مسلمانان! رفتار و گفتار مخالفانتان اصل و ريشه اي ندارد، و اعمالشان نه در دنيا و نه در آخرت فايده اي نخواهد داشت.

درب پاراگراف 8 - آیات 31-28: اي پيامبر! عاقبت مخالفانت جهنم است و تو براي پيروانت چنين احکامي تشريع کن.

درب پاراگراف 9 - آیات 34-32: اي مردم خدايتان چنين است، به او و پيامبرش بگرويد.

درب پاراگراف 10 - آیات 41-35: اي پيامبر! ابراهيم را موفق نموديم و در دنيا چنين نعماتي به او داديم.

درب پاراگراف 11 - آیات  51-42: اي پيامبر! اي مسلمانان! خداوند نسبت به شما بي توجه نيست و شما را موفق خواهد کرد و ظالمان را نيز در آخرت معذب خواهد نمود.

درب پاراگراف 12 - آیه 52: اي مردم! به اين مطالب توجه کنيد و به راه خدا بياييد و به پيامبرش بگرويد.

سوره اِسراء

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

1

پيامبر

آموزش

شبانه سير داد - از مسجد الحرام تا مسجد الاقصی

21

2

مردم

گذشتگان

بنی اسرائيل- قضا رانده شد که دوبار در زمين فساد خواهيد کرد.

95

ق3

قرآن

توصيف

بسوی آنچه استوارتر است هدايت می کند

7

ق3

آخرت

بهشت

برای مومنان پاداشی بزرگ

9

4

آخرت

جهنم

عذاب برای نامومنان

9

5

مردم

انسان

شر را همانقدر ميخواهد که خير را - عجول است

8

12

خدا

افعال

شب و روز- روزی- تعليم- تفصيل

23

14و13

آخرت

قيامت

چگونگی حساب کشی انسان در قيامت

20

15

حکمت

قانون خدائی

هر کس دنبال هدايت باشد بنفع خودش است و بر عکس-قبل از بعثت رسولان، عذاب نمی کنيم

21

16

حکمت

قانون خدايی

وقتيکه قرار باشد شهری هلاک شود، مترفين فسق می کنند بعد عذاب می آيد

14

17

مردم

گذشتگان

چه بسيار اقوامی را بعد از نوح هلاک کرديم

13

21-18

حکمت

قانون خدايی

هر کس که دنيا يا آخرت را بخواهد تحت این شرایط کمکش می کنيم

53

22

پيامبر

هشدار

با خدا، خدائی ديگر قرار مده

8

38-23

حکمت

احکام و اخلاقيات

توحيد- نيکی به والدين- دعا- اسراف نکردن- ميانه روی- دوری از زنا- اعتماد به رزاقيت خدا- دوری از قتل- ترازو- علم

247

39

پيامبر

هشدار

با خداوند، خدائی ديگر قرار نده

18

40

مردم

کافران

نکوهش عقايد باطل- جنس «ماده» مخصوص خدا؟

11

41

قرآن

توصيف

در اين قرآن گردانديم(…)تا پند گيرند

10

42

پيامبر

ارشاد

بگو.. اگر همراه خداوند معبودهای ديگری هم بودند...

13

44-43

خداوند

صفات

علو- حلم - غفران- مورد حمد و تسبيح بودن

27

46-45

حکمت

قران

آنکس که به آخرت ايمان ندارد به حقايق قرآنی دسترسی ندارد

31

47-57

پيامبر

ارشاد

بگو… نقل قول افکار باطل کافران و جواب آنها را دادن در زمينه های متنوع

278

58

حکمت

قانون خدايی

قبل از قيامت، همه اقوام يا هلاک ميشوند يا عذاب

18

59

حکمت

معجزات

چون قبلی ها تکذيب کردند، معجزه نمی فرستيم

21

60

پيامبر

دلداری

خداوند به همه چيز مسلط است. مردم را هم امتحان می کند

26

71

آخرت

قيامت

هر گروهی را بنام امامش صدا ميزنند.

15

72

حکمت

قانون خدائی

آخرت- هر کس که در دنيا کور(معنوی) باشد در آخرت هم کور است

11

73-77

پيامبر

تشريح  اوضاع

نزديک بود راجع به وحی گولت بزنند. اگر تو را تثبيت نکرده بوديم ممکن بود کمی به آنها متمايل شوی. نزديک بود...

59

78-81

پيامبر

توصيه های عبادی

بپا داشتن نماز،تهجد و دعا- به صدق داخل کن و به صدق خارج کن-مژده پيروزی بده

59

82

قرآن

توصيف

در قران چيز ی هست که شفا و رحمت برای مومنان است و برای ظالمان خسارت است

13

83-84

حکمت

انسان

وقتی که نعمتی به او دهيم روی برميگرداند و اگر شری برسد مأيوس ميشود

23

85-100

پيامبر

ارشاد

ديالوگ - کفار چنين ميگويند- تو چنين بگو

245

104-101

پيامبران

موسی

بنی اسرائيل- برخوردشان با فرعون و پيروزی

65

105-111

پيامبر

ارشاد

چنين بگو...

92

جمع

1583

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

پيامبر

ارشاد

رسالتت را چنين پيگيری کن... بگو...

7/51

2/4

حکمت

احکام

احکام عبادی و حلال و حرام (با گرايش «فردی») و تشويق به التزام به آنها

7/27

3/4

مردم

گذشتگان

بنی اسرائيل- قضای الهی- دوبار در زمين فساد خواهند کرد

8

4/4

پيامبران

موسی

برخورد موسی با فرعون و پيروزی بر او

2/4

5/4

آخرت

قوانین

ضوابط رسيدگی به حساب انسانها

3/3

6/4

خداوند

صفات

صفات حميده و افعال خلق و امر الهی

2/3

7/4

قرآن

توصيف

هدايت کنندگی- محتوای پند آميز- شفاء و رحمت

9/1

 

 

درس: کمک همه جانبه الهي به پيامبر براي پيگيري رسالتش که ساخته شدن انسان باشد.

 

 

 

درب پاراگراف 1 - آیه 1: ارائه بعضي آيات الهي به پيامبر براي گسترش ديد و دلداري او.

درب پاراگراف 2 - آیات 8-2: اميدواري به پيامبر که امت او بر يهود پيروز خواهد شد.

درب پاراگراف 3 – آیه های 10-9: قرآنِ بشارت دهنده و هشداردهنده، يکي ديگر از وجوه کمکهاي الهيست.

درب پاراگراف 4 - آیات 15-11: ارائه بعضي قوانين الهي به پيامبر.

درب پاراگراف 5 - آیات 21-16: ارائه بعضي قوانين الهي به پيامبر.

درب پاراگراف 6 - آیات 39-22: تشريع مقررات اساسي و اخلاقي و احکامي.

درب پاراگراف 7 - آیات 44-40: ای پیامبر! جهت ارشادشان چنین بگو.

درب پاراگراف 8 - آیات 48-45: ای پیامبر! اگر آنها به این قرآن اهمیت نمی دهند اشکال از خودشان است.

درب پاراگراف 9 - آیات 52-49: ای پیامبر! برای ارشادشان چنین بگو.

درب پاراگراف 10 - آیات 57-53: ای پیامبر! به پیروانت چنین آموزش بده و به مشرکان چنین جواب بده.

درب پاراگراف 11- آیات 60-58: ای پیامبر! به آنان بگو اینطور نیست که خداوند معجزات را به درخواست هر کسی ظاهر کند.

درب پاراگراف 12- آیات 65-61: تبيين موقعيت شيطان در زندگي بشر.

درب پاراگراف 13- آیات 69-66: يادآوري گوشه هاي ديگري از نعمت هاي عام الهي.

درب پاراگراف 14- آیه 70: ای پیامبر! پیامبری خودت را هم در این چارچوب تحلیل کن.

درب پاراگراف 15- آیه های 72-71: تببين اوضاع آخرتي بشر (تا هرکس به فکر خودش بيفتد و آنکه استعداد پذيرش دارد خود را همسو کند.)

درب پاراگراف 16- آیات 81-73: ارائه خطرات راه رسالت به پيامبر(ص) و ارائه توصيه هاي عبادي و رفتاري براي احتراز از آنها.

درب پاراگراف 17- آیه 82: يکي از بزرگترين کمک هاي الهي به پيامبر(ص) همين قرآن است.

درب پاراگراف 18- آیات 96-83: ای پیامبر! قسمتی از مشکلات فکری کافران اینهاست. با آنان چنین بگو.

درب پاراگراف 19- آیات 100-97: ای پیامبر! قسمتی از مشکلات فکری کافران اینهاست. با آنان چنین بگو.

درب پاراگراف 20- آیات  104-101: دلداري به پیامبر(ص) که مخالفانش نمي توانند کاري از پيش ببرند.

درب پاراگراف 21- آیات  111-105: اينک که اينان چنين‌اند، چنين بگو.

 

سوره هود

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

1

قرآن

توصيف

کتابی که آياتش محکم شد سپس تفصيل يافت.......

10

4-2

مردم

انسان

ارشاد- استغفار و توبه- بازگشتتان بسوی خداست...

41

ق5

مردم

کافران

نکوهش- دلشان دوگانه است تصور ميکنند از خدا پنهان مي ماند

6

ق5

خداوند

صفات

علم مطلق

13

6

خداوند

صفات

علم مطلق- همه چيز در کتاب آشکار

16

ق7

خداوند

افعال

آفرينش آسمانها و زمين

16

ق7

مردم

کافران

نکوهش- زنده شدن مجدد را تکذيب ميکنند

15

8

مردم

کافران

نکوهش - اگر عذابشان را قدری تأخير بياندازيم ميگويند چه چيزی جلويش را گرفت؟...

21

10-9

مردم

انسان

حکمت- اگر رحمتی به انسان بچشانيم سپس برگردانيم مأيوس و کفران پيشه ميشود اما اگر بعد از ناراحتی ها نعمتی دهيم فخر فروش ميشود

25

11

مردم

مومنان

تحسين - مگر صابران که مغفرت و پاداش خواهند داشت

10

12-14

پيامبر

دلداری

دلتنگ مباش که آنها ميگويند چرا فلان معجزه را نداری - بگو..

61

15-16

حکمت

مردم

کسی که فقط زندگی دنيا و زينت آنرا بخواهد اعمالشان را به آنها ميدهيم و در آخرت چيزی جز آتش نخواهند داشت..

30

17

پيامبر

دلداری- تبيين

درباره آن  در شک مباش

42

18-22

مردم

کافران

نکوهش- افترا برخداوند- بازداشتن از راه خدا کفر به آخرت- جانشان را به ضرر انداختند- در آخرت زيانکارند

17

23

مردم

مومنان

تحسين- ياران بهشت- جاودانه

14

24

حکمت

مردم

مثال دو گروه مومن و کافر مثل کور و بيناست...

11

25-49

پيامبران

نوح

داستان رسالت آنحضرت- طوفان- هلاک قوم- نجات

363

50 –60

پيامبران

هود

قوم عاد- رسالت- تکذيب- هلاک- نجات مومنان

182

61- 68

پيامبران

صالح

قوم ثمود- رسات- تکذيب- هلاک- نجات مومنان

152

69 –73

پيامبران

ابراهيم

بشارت اولاد در پيری خود و زنش...

77

74- 83

پيامبران

لوط

رسالت- تکذيب- عمل زشت- هلاک- نجات مومنان

163

84-95

پيامبران

شعيب

رسالت- تکذيب- گناه- هلاک - نجات مومنان

238

96-99

پيامبران

موسی

رسالت- تکذيب- گناه- هلاک- نجات - مومنان

42

100-104

مردم

گذشتگان

حکمت- نابودی آنان بعلت رفتار خودشان -  فقط مقدار کمی قابل تعويق است

68

105-107

آخرت

جهنم

کافران- عذاب- جاودانی

34

108

آخرت

بهشت

مومنان- نعيم جاودانی

18

109

پيامبر

ارشاد

از آنچه اينان عبادت ميکنند، شک نداشته باش- نصيب آنان را بی کم و کاست ميدهيم

20

110

پيامبران

موسی

حکمت- اگر مقدرات نبود- بعلت اختلافشان از بين ميرفتند

19

111

مردم

انسان

حکمت- هر کس به نتيجه عمل خود حتمأ ميرسد

10

112-115

پيامبر

ارشاد

دستورات عبادتی برای ساختن خويش و دستورات اجتماعی برای ساختن امت

50

116

مردم

گذشتگان

حکمت- علت اينکه پيشينيان هلاک شدند اين بود که کسانی نبودند که از فساد نهی کنند

28

117

خداوند

صفات

حکمت - مردمی را نابود نميکند در حاليکه مصلح باشند

8

118-119

حکمت

انسان

اگر خدا ميخواست طوری ميکرد که همه يکجور باشند. اما دائمأ اختلاف ميکنند اما خدا برای اين آنها را آفريده که به آنها رحم کند

25

120-122

پيامبر

دلداری و ارشاد

اين داستانها را برايت گفتيم تا دلت را ثابت کنيم و پند برای مومنان باشد و به آنها بگو هر کاری که ميتوانيد بکنيد و منتظر باشيد که ما نيز منتظريم

29

123

خداوند

صفات

عالم غيب- مرجع همه امور - متوجه همه چيز

16

جمع

1890

 

 

 

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

4/65

مکذبان پيامبران هلاک شدند و خودشان و پيروانشان مورد لطف و نجات قرار گرفتند

مختلف

پيامبران

1/4

5/13

گذشتگان بعلت نبود عده ای برای نهی ازفساد، و پيروی اکثريت از عقايد باطل، و پيروی از غرايز، هلاکت يافتند

کافران و گذشتگان

مردم

2/4

2/10

ثابت و محکم باش. منتظر باش. دلتنگ مباش

دلداری و ارشاد

پيامبر

3/4

7/3

علم و قدرت مطلق خداوندی

صفات

خداوند

4/4

5/3

مثال مومن و کافر مثل کور و بينا است

مردم

حکمت

5/4

7/2

عذاب جاودانی کافران

جهنم

آخرت

6/4

 

درس: مکذبان پيامبران سابق هلاک و خود آنها و پيروانشان نجات يافتند، پس تو اي پيامبر محکم و منتظر باش.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 5-1: هشدار به کافران که مبادا مانند مکذبان پيامبران گذشته باشيد (و به آن عاقبت دچار شويد)

درب پاراگراف 2- آیات 7-6: اشاره به دو جنبه از قدرت هاي الهي داير بر امکان کنترل و هلاک مخالفان پيامبر.

درب پاراگراف 3- آیات 11-8: رفتار متوسط انسان معمولي طوريست که بي توجهي به مفهوم فوق (درس) را متضمن است.

درب پاراگراف 4- آیات 16-12: اي پيامبر به اين حرفها گوش نکن و محکم به رسالتت بپرداز.

درب پاراگراف 5- آیات 24-17: مقايسه دو گروه از مردم از لحاظ جهت گيريي که نسبت به کلام خدا مي کنند و نتايج رفتارشان.

درب پاراگراف 6- آیات 49-25: ای مردم! مبادا رفتاری در پیش بگیرید که شما را به عاقبتی مانند قوم نوح دچار سازد.

درب پاراگراف 7- آیات 60-50: ای مردم مبادا مانند مکذبان پیامبران سابق عمل کنید و به عاقبت آنان دچار شوید.

درب پاراگراف 8- آیات 68-61: ای مردم مبادا مانند مکذبان پیامبران سابق عمل کنید.

درب پاراگراف 9- آیات 83-69: ای مردم مبادا مانند مکذبان پیامبران سابق عمل کنید.

درب پاراگراف 10- آیات 95-84: ای مردم مبادا مانند مکذبان پیشین رفتار کنید.

درب پاراگراف 11- آیات 104-96: ای مردم! به حقائق توجه کنید نه به خواسته های گمراهان که هلاک شوید.

سوره شعراء

ايه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

1

حروف مقطعه

طسم

 

1

2

قرآن

توصيف

اين آيات کتاب آشکار است

4

4-3

پيامبر

دلداری

نگران نباش- اگر خدا بخواهد آيه ای ميآورد که همه گردن نهند

26

6-5

مردم

کافران

هر ايه ای هم که بياوری تکذيب می کنند - اما بزودی خواهند فهميد

19

7

خداوند

افعال

سبز و خرمی و زوجيت در نباتات

11

8

خداوند

صفات

عزت - مهربانی

5

67-9

پيامبران

موسی

از دريافت حکم نبوت تا نابودی فرعون...

468

68

خداوند

صفات

عزت - مهربانی

5

69-103

پيامبران

ابراهيم

صراحت – ثبات- اعراض از قوم

221

104

خداوند

صفات

عزت - مهربانی

5

105-121

پيامبران

نوح

دعوت-تکذیب قوم-عذاب هلاکت

98

122

خداوند

صفات

عزت - مهربانی

5

139-123

پيامبران

هود

دعوت-تکذیب قوم-عذاب هلاکت

117

140

خداوند

صفات

عزت - مهربانی

5

141-158

پيامبران

صالح

دعوت-تکذیب قوم-عذاب هلاکت

123

159

خداوند

صفات

عزت - مهربانی

5

160-174

پيامبران

لوط

دعوت-تکذیب قوم-عذاب هلاکت

99

175

خداوند

صفات

عزت - مهربانی

5

176-190

پيامبران

شعيب

دعوت-تکذیب قوم-عذاب هلاکت

101

191

خداوند

صفات

عزت - مهربانی

5

192-199

قرآن

توصيف

تنزيل رب- روح الامين آورده- تا هشدار دهنده باشی به زبان روشن- در کتابهای پيشينيان نيز ذکر شده است - علماء بنی اسرائيل ميشناسندش

52

200-201

مردم

کافران

به قرآن ايمان نمی آورند تا وقتيکه عذاب را ببينند

6

202-203

آخرت

قيآمت

ناگهان ميآيد - و آنها ميگويند مهلتی بده

9

204

مردم

کافران

به آخرت اعتقاد ندارند و لذا عذاب را با عجله ميخواهند

7

205-207

آخرت

عذاب

کافران آنچه بدست آورده اند را نميتوانند عوض رهایی از عذاب دهند

17

208

مردم

کافران

حکمت- مردم گذشته هلاک نشدند مگر اينکه پيامبرانی بسويشان آمدند

7

209

خداوند

صفات

عدالت

7

210-212

قران

تنزيل

شياطين در تنزيل قرآن راهی ندارند

13

213-217

پيامبر

ارشاد

روی اين افراد تبليغ کن و توکل کن

20

218-220

پيامبر

دلداری

خداوند به تو نظر دارد

11

221-227

حکمت

نزول شبه وحی

بر هر منحرف کننده گناهکار- شعرايی که گمراهان از آن ها پيروی ميکنند

50

جمع

1528

 

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

6/79

رسالت- تکذيب قوم- هلاک جمعی- نجات مومنان

گوناگون

پيامبران

1/4

8/4

حقانيت و حجيت قرآن

توصیف

قرآن

2/4

4

نگران نباش- اگر بخواهد آيه ای مياورد تا گردن نهند

دلداری

پيامبر

3/4

8/3

عزت - مهربانی

صفات

خداوند

4/4

5/3

شعر- بنظر مشابه وحی ميآيد اما تفاوت آن ها عظيم است

سایر

حکمت

5/4

4/2

نکوهش لجاج و اصرار

کافران

مردم

6/4

8/1

عذاب کافران

جهنم

آخرت

7/4

 

درس: چگونه خداوند پيامبران را موفق و تکذيب کنندگان آنان را نابود مي کند.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 9-1: اي پيامبر صبر کن اوضاع مطلوب خواهد شد.

درب پاراگراف 2- آیات 68-10: اي پيامبر دشمنان تو از فرعون قوي تر نيستند صبر کن موفق خواهي شد.

درب پاراگراف 3- آیات 104-69: ای مسلمانان! مانند ابراهیم صراحت و ثبات داشته باشید تا موفق شوید.

درب پاراگراف 4- آیات 122-105: ای پیامبر! دشمنان تو نیز مانند قوم نوح از پا در خواهند آمد.

درب پاراگراف 5- آیات 140-123: ای پیامبر! دشمنان تو نیز مانند قوم عاد از پا در خواهند آمد.

درب پاراگراف 6- آیات 159-141: ای پیامبر! دشمنان تو نیز مانند قوم ثمود از پا در خواهند آمد.

درب پاراگراف 7- آیات 175-160: اي پيامبر! دشمنانت نیز مانند قوم لوط از پا در خواهند آمد.

درب پاراگراف 8- آیات 191-176: اي پيامبر دشمنان تو نيز مانند سران شعیب از پا در خواهند افتاد.

درب پاراگراف 9- آیات 199-192: اي پيامبر، مطمئناً چون بر حق هستي موفق خواهي شد.

درب پاراگراف 10- آیات 209-200: اي پيامبر ايمان نياوردن مخالفان تو را سست نکند.

درب پاراگراف 11- آیات 220-210: اي پيامبر در مقابل تکذيبگران چنان و در مقابل پيروانت چنين باش.

سوره یونس

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

1

قرآن

توصيف

آيات کتاب حکيم

5

2

مردم

کافران

تعجب از اينکه «رسول» بشری است از جنس خودشان و گفتند ساحر است

26

3

خداوند

افعال

آفرينش آسمانها و زمين- تدبير امور- ربوبيت

29

ق4

خداوند

افعال

رجوع کلی بسوی او- آفرينش و اعاده- جزا به عدالت

17

ق4

آخرت

جهنم

کافران- عذاب

11

6-5

خداوند

افعال

آفتاب- ماه- نجوم- اختلاف شب و روز

37

7

مردم

کافران

توصيف- اميد لقاء خدا را ندارند- به زندگی دنيا راضی شده و به آن اطمينان يافته اند و از آيات خدا غافلند

15

8

آخرت

جهنم

کافران- مأوی

6

10-9

آخرت

بهشت

مومنان- توصيف نعمتها

38

12-11

مردم

انسان

حکمت- اگر به ميل انسان (شری را که در آن تعجيل می کنند) عمل کرده بوديم نابود ميشدند... اگر به انسان ناراحتی برسد دعا ميکند وقتيکه برطرف شد انگار نه انگار...

46

14-13

مردم

گذشتگان

حکمت- قبلی ها را هلاک کرديم (در اثر ظلمشان) وشما را جانشينان آنها قرار داديم تا شما چه کنيد

31

ق15

مردم

کافران

ميگويند قرآنی غير از آن بياور

16

ق15

پيامبر

ارشاد

بگو مرا نرسد از پيش خود قرآن را تغيير دهم - وحی است

21

16

پيامبر

ارشاد

بگو اگر خدا نميخواست اين قرآن را بر شما نميخواندم

18

18-17

مردم

کافران

ظلم- افترا به خدا- عبادت غير خدا

44

19

حکمت

مردم

فلسفه تاريخ- مردم يکجور بودند اما اختلاف کردند اگر تقدير نبود نابود ميشدند

18

20

مردم

کافران

ميگويند چرا معجزه ای نمی آورد

17

23-21

مردم

انسان

وقتيکه نعمت برسد مکر ميکنند، وقتی ناراحتی برسد دعا ميکنند، وقتی که ناراحتی رفع ميشود دوباره ظلم ميکنند

92

24

حکمت

مثال

زندگی دنيا مانند کشاورزی است، آبی میآيد محصول پيدا ميشود، سپس ممکن است خشک شود،

50

26-25

آخرت

بهشت

برای مومنان

31

27

آخرت

جهنم

کافران- روی سياه- جاودانگی در عذاب

28

30-28

آخرت

قيامت

از کافران خواسته ميشود شرکاء را نشان دهند و... و... حقيقت آشکار ميشود

51

32-31

پيامبر

ارشاد

تعليم- محاجه با کافران
(از آنها بپرس چه کسی... )

43

33

حکمت

مردم

کافران- فسق سبب کفر است

10

35-34

پيامبر

ارشاد

بگو... (رد مواضع فکری کافران)

45

36

مردم

کافران

جز از گمان پيروی نمی کنند

18

38-37

قرآن

تبيين

حق- تفسير آن کتاب- اگر ميتوانيد سوره ای مانند آن بياوريد

41

39

مردم

کافران

تکذيب کردند چيزی را که علمش را پيدا نکردند

19

40

مردم

انسان

بعضی ايمان می اورندو بعضی ايمان نمی آورند

12

41

پيامبر

ارشاد

چنين بگو...

15

43-42

مردم

کافران

گوش ميدهند اما نمی شنوند، نگاه ميکنند اما نمی بينند،

22

44

حکمت

انسان

خداوند ظلم نمی کند بلکه انسان به خودش ظلم ميکند

10

46-45

آخرت

قيامت

بنظران ميرسد در دنيا باندازه چند ساعتی از روز توقف کرده اند

39

47

حکمت

پيامبران

وقتی رسولشان آمد بين آنها به انصاف قضاوت ميشود

12

53-48

پيامبر

ارشاد

چنين بگو- آخرت حق است اما وقتش را نميدانم

81

54

آخرت

قيامت

کافران- فديه فايده ای ندارد - پشيمانيشان را پنهان ميکنند

24

56-55

خداوند

صفات

مالکيت مطلق- صدق وعد- احياء و اماته

23

57

مردم

انسان

خطاب - بسوی شما آمد پندی از جانب پروردگارتان که شفای قلب ها است

15

59-58

پيامبر

ارشاد

بگو.. آيا از طرف خدا اجازه داريد که حلال و حرام تعيين ميکنيد

30

60

پيامبر

ارشاد

فکر ميکنی گمان اينها راجع به خدا چيست ؟

19

61

پيامبر

ارشاد

همه حالاتت زير نظر ماست

38

64-62

مردم

مومنان

دلگرم باشند، نه بترسند و نه اندوهگين باشند، در دنيا و آخرت،

28

65

پيامبر

دلداری

اندوهگين مباش، عزت از آن خداست

10

68-66

خداوند

صفات و افعال

مالکيت مطلق-شب و روز - غنا

65

69

پيامبر

ارشاد

بگو افترا به خدا رستگاری ندارد. برخورداريی در دنيا دارد سپس بازگشت بسوی ماست

21

73-70

پيامبران

نوح

دعوت- تکذيب نابودی آنها و نجات مومنان

71

74

پيامبران

مختلف

دعوت - تکذيب

22

93-75

پيامبران

موسی

دعوت- تکذيب- نابودی مکذبان

309

95-94

پيامبر

هشدار

شک نداشته باش... مبادا به مکذبان نزديک شوی

33

96-97

پيامبر

ارشاد

تعليم حکمت - آنها که کلمه پروردگارت بر آنها فرود آمده هر معجزه ای هم که بياوری ايمان نمی آورند

17

98

پيامبران

يونس

چرا جامعه ای- غير از قوم يونس- نبود که ايمان آورند و عذاب از آنها برطرف شود و مدتی بمانند

23

100-99

حکمت

انسان

ايمان بدست خداست، هر کس را نميرسد که ايمان آورد

28

101-109

پيامبر

ارشاد

چنين بگو و چنين کن. ای مردم عقايدم چنين است. توکل کن. حکمت بگو. صبر کن. از وحی پيروی کن.

167

جمع

1957

 

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

6/28

چنين بگو : (پيشبرد ابلاغی رسالت)

ارشاد

پيامبر

1/4

8/21

دعوت قومشان- تکذيب آنها توسط  قومشان- نابودی مکذبان و نجات پيروان

مختلف

پيامبران

2/4

6/20

بخش بی منطق درون آدمی بطور بالقوه او را به کفر و ظلم و... سوق ميدهد

کافران

مردم

3/4

5/11

پرده ها کنار ميرود و حقايق آشکار ميشود و کافران ميفهمند که ضرر بزرگ را کرده اند

قيامت

آخرت

4/4

7/8

آفرينش- تدبير جهان

افعال

خداوند

5/4

5/6

کار همه چيز از جمله انسان نظام مند است او نبايد به خويش ظلم کند و شيفته زندگی دنيا شود

انسان

حکمت

6/4

3/2

اگر می توانید کتابی مانند آن بیاورید

حجیت

قرآن

7/4

 

درس: اي پيامبر با جديت کار رسالتت را پي گير. تو و پيروانت در مقابل کافران بي منطق و غافل دردنيا پيروز و در آخرت نجات يافته خواهيد بود.

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیه های 2-1: یکی از موارد بسیار مهم خطای کافران نشناختن این قرآن است.

درب پاراگراف 2- آیات 6-3: نمونه بعضی از آیات و صفات الهی که کافران از آن غافلند.

درب پاراگراف 3- آیات 10-7: توجه مردم (چه مومن و چه کافر) را به سرانجام آخرتي شان جلب کن.

درب پاراگراف 4- آیه های 12-11: ای پیامبر! صبور باش صفات اکثر کسانی که موضوع رسالتت هستند چنین است.

درب پاراگراف 5- آیات 20-13: نمونه ای از رفتارهای غافلانه بی منطق کفار گذاشته و نیز کفار معاصر پیامبر.

درب پاراگراف 6- آیات 23-21: ای پیامبر! صبور باش. اکثر کسانی که موضوع رسالت تو هستند چنین اند.

درب پاراگراف 7- آیات 30-24: توجه مردم را به فرق مطالب حق و مطالب بدلي (و نتايج هر يک) جلب کن.

درب پاراگراف 8- آیات 35-31: توجه مردم را به فرق خداوند و شريکاني که براي خدا تصور کرده اند جلب کن.

درب پاراگراف 9- آیات 40-36: ای پیامبر! توجه مردم را به ویژگی قرآن و معجزه بودن آن جلب کن.

درب پاراگراف 10- آیات 44-41: ای پیامبر! صبور باش و چنین بگو.

درب پاراگراف 11- آیات 54-45: با کافران گفتگو کن، اشکالات فکري آنان را برايشان بشکاف، هشدارشان ده و توجهشان را به آخرت جلب کن.

درب پاراگراف 12- آیات 57-55: ای مردم به صفات الهی و موقعیت خودتان در پیشگاه او توجه کنید.

درب پاراگراف 13- آیات 60-58: ای مردم! بیاد قیامت بیفتید و حلال و حرام بیجا نکنید و بدنبال چیز بهتر و مهمتر باشید.

درب پاراگراف 14- آیات 64-61: ای پیامبر! به پیروان واقعی خویش مژده بده و آنها را دلگرم کن.

درب پاراگراف 15- آیات 70-65: ای پیامبر! ضمن توجه دادن مردم به این صفات و آیات الهی، به کار رسالت خویش دلگرم باش.

درب پاراگراف 16- آیات 74-71: پيامبران سابق نيز تکذيب شدند اما صبر و توکل کردند و خودشان و پيروانشان نجات يافتند.

درب پاراگراف 17- آیات 93-75: موسي هم با مشکل روبرو بود اما صبر کرد قومش را تعليم داد و بالاخره پيروز شد.

درب پاراگراف 18- آیات 103-94: اي پيامبر نگران پيروزي در دنيا نباش. وعده ما تحقق خواهد يافت. تو کار خودت را پي گير باش.

درب پاراگراف 19- آیات 109-104: ای پیامبر! چنین کن و چنین بگو.

 

سوره انبیاء

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

2-1

مردم

کافران

توصیف - به قيامت، با وجودی که نزديک شده اهميت نميدهند

18

5-3

مردم

کافران

توصیف - ايرادهائی که ميگيرند و به آن سبب کفر ميورزند

39

9-6

پيامبر

ارشاد

شرح چگونگی رفتار پيامبران و تکذيب آنها و نابودی تکذیبگران

41

15-10

مردم

گذشتگان

شرح نابود شدن آنها

52

18-16

حکمت

آفرینش

بيهوده نيست بر مبنای حق است

28

23-19

خداوند

صفات

فرمانروائی- الوهيت- وحدانيت

44

25-24

پيامبر

ارشاد

چنين ميگويند- بگو دليل بياوريد.

38

28-26

خداوند

صفات

ملائکه- علم به اعمال آنها- شفاعت به اذن او

29

29

مردم

قوانین الهی

اگرکسی بگويد مرا بپرستيد- اهل جهنم خواهد بود

13

33-30

خداوند

افعال

آفرينش آسمانها و زمين –خورشيد و ماه

51

40-34

مردم

کافران

نکوهش- معرفی افکار آنها و استدلال در رد آنها

58

41

مردم

گذشتگان

پيغمبران را مسخره کردند بر سرشان عذاب آمد...

13

46-42

پيامبر

ارشاد

بگو من از روی وحی هشدارتان ميدهم

68

47

آخرت

قيامت

عدالت- هر چيز ریزی هم حساب است

20

50-48

پيامبران

موسی

به او فرقان و نور داديم

23

71-51

پيامبران

ابراهيم

داستان بت شکنی و به آتش انداختن او و نجاتش..

167

73-72

پيامبران

اسحق و يعقوب

صالح بودند- هدايت ميکردند.

24

75-74

پيامبران

لوط

از شهری که کار زشت ميکردند نجاتش داديم

22

77-76

پيامبران

نوح

نجاتش داديم- ياريش کرديم در مقابل آنان که...

24

82-78

پيامبران

داوود و سليمان

قضاوت- کوهها رام داوود بود و پرندگان و...

64

84-83

پيامبران

ايوب

ندا داد که ناراحتی بمن رسيده - اجابتش کرديم

25

86-85

پيامبران

اسمعيل ادريس

صابر بودند- در رحمت خويش داخل کرديم

13

88-87

پيامبر

(ذالنون) يونس

در ظلمات ندايمان کرد- نجاتش داديم

31

90-89

پيامبران

زکريا

به او فرزند داديم

31

91

پيامبران

مريم و عيسی

تقوا داشت به او و به پسرش برکت داديم

11

93-92

حکمت

مردم

اين مردم «امت واحده» بودند- بعدا اختلاف کردند

14

94

آخرت

حکمت

در پاداش مومنانِ آنها کم و کسری نخواهد بود

12

95

حکمت

جامعه بشری

آنها که نابود شدند برگشت ندارند

7

96

حکمت

ساير

ياجوج و ماجوج

10

100-97

آخرت

قيامت

نزديک شد- کافران چشمشان باز ميشود

46

101-103

آخرت

قيامت

مومنان از ناراحتی آن در امان ميمانند

29

104

آخرت

قيامت

  حوادث همزمان -  آسمان را در هم می پيچيم

16

105

حکمت

فلسفه تاريخ

زمين به صالحان به ارث ميرسد

12

106-111

پيامبر

ارشاد

چنين بگو:...

50

112

ساير

دعا

خدایا به حق حکم کن...

10

جمع

1153

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

پيامبران

یاری الهی

به پيامبران هدايت داديم- مورد لطف و رحمت بودند درگرفتاری ها و نيز تکذيب قومشان ياريشان کرديم

35

2/4

پيامبر

ارشاد

رسالتت را ابلاغ کن و با قوت گفتگو کن و جواب آنها را بده

8/19

3/4

مردم

کافران

کافران اعم از گذشته و حال، به افکا رباطل گرايش پيدا ميکردند و در نتيجه از پيامبران ايرادهای بيجا ميگرفتند و تکذيب ميکردند

7/16

4/4

خداوند

صفات و افعال

مُلک- الوهيت- وحدانيت- ربوبيت- علم- خلق- امر

8/10

5/4

آخرت

قیامت

در قيامت چشمهای کافران باز و ناراحتی آنها شروع ميشود اما مومنان از ناراحتی آنروز در امانند

7/10

6/4

حکمت

سایر

کارهای جهان بيهوده نيست اما عده ای آن را درک نکردند و اختلاف شد و بالاخره هم زمين به صالحان مي رسد.

2/6

7/4

سایر

 

 

9/0

 

 

درس: اي پيامبر! با قوت رسالتت را پي گير که مانند پيامبران گذشته موفق مي شوي.

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 3-1: کافران به اهميت قيامت، و حقیقت وحی توجه نمی کنند.

درب پاراگراف 2- آیات 15-4: کافران به حقیقت وحی، و خطر هلاکت دسته جمعی حاصل از تکذیب توجه نمی کنند.

درب پاراگراف 3- آیات 33-16: کافران به خداوند، حکمت آفرينش جهان، و موقعيت کارگزاران جهان نسبت به خداوند، و قدرت خدا، غفلت ميورزند.

درب پاراگراف 4- آیات 47-34: اي پيامبر عليرغم رفتارهاي غافلانه كافران با جديت به رسالتت بپرداز و چنين كن و چنين بگو.

درب پاراگراف 5- آیات 50-48: ای پیامبر! تو هم مانند موسی موفق خواهی شد.

درب پاراگراف 6- آیات 73-51: اي پيامبر! تو نیز مانند ابراهیم موفق خواهی شد.

درب پاراگراف 7- آیات 77-74: اي پيامبر! تو و پیروانت را نیز مانند نوح و لوط و پیروانشان نجات خواهیم داد.

درب پاراگراف 8- آیات 82-78: اي پيامبر! تو و پیروانت را نیز مانند داود و سلیمان به موفقیت کامل می رسانیم.

درب پاراگراف 9- آیات 91-83: اي پيامبر! به نمونه هایی از لطف و رحمت و یاری ما نسبت به پیامبران قبلی توجه کن و دلگرم باش و به رسالتت بپرداز.

درب پاراگراف 10- آیات 104-92: ای پیامبر! از قوم تو، هر دو گروه پیروان و تکذیبگران، به سرانجام بایسته خویش خواهند رسید.

درب پاراگراف 11- آیات 112-105: ای پیامبر! در مقابل این کافران که نسبت به این همه چیزهای مهلم غفلت می ورزند چنین بگوی.

 

سوره صافات

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

3- 1

قسم

ملائکه

عبادت

6

5-4

خداوند

صفات

واحد- رب آسمانها و زمين- رب مشرقها

10

7-6

خداوند

نعمات

تزئين آسمان دنيا- محافظت از نفوذ هر شيطان سرکشی

11

10-8

ساير

آسمانها

چگونگی حفاظت شدن آسمان از نفوذ شياطين سرکش

20

18-11

مردم

کافران

رفتار کافرانه- تکذيب- استعجاب راجع به امکان آخرت

46

23-19

آخرت

قيامت

مواجه شدن با واقعيتِ غير منتظرِ سخت

36

34-24

آخرت

قيامت

بگومگوی کافران که اين به آن ميگويد تو گمراهم کردی و آن به اين

49

37-35

مردم

کافران

رفتار کافرانه- استکبار- شاعر و مجنون ناميدن پيامبر

21

39-38

آخرت

جهنم

عذاب کافران

10

60-40

آخرت

بهشت

مومنان- نعمتهايشان- امنيت و رضايتشان

110

68-61

آخرت

جهنم

شرح عذاب

41

72-69

مردم

کافران

رفتار کافرانه- عليرغم گمراهانه يافتن روش بدشان

17

74-73

آخرت

حکمت

فرق گمراه و هدايت شده

9

82-75

پيامبران

نوح

نعماتی که خداوند به او داد و نجاتش از عذاب جمعی

35

113-83

پيامبران

ابراهيم

نعماتی که خداوند به او داد- هدايت- از فرزندان او پيامبر-...

153

122-114

پيامبران

موسی و هارون

نعمت- نجات- هدايت -...

41

132-123

پيامبران

الياس

هدايت قوم خويش- تکذيب- عذاب- نجات او

41

138-133

پيامبران

لوط

نجات- نابود کردن قوم تکذيبگرش

22

148-139

پيامبران

يونس

شرح دعوت- فرار او- تنبيه او- نجات قومش به سبب ايمان

48

159-149

مردم

کافران

نقد و بررسی افکار کافرانه و رد آنها

54

166-160

ملائکه

اعتراف

به بندگی نسبت به خداوند

24

70-167

مردم

کافران

ادعای توخالی- اگر وحی نزد ما بود مومن ميشديم

16

173-171

حکمت

پيامبران

ياری خداوند و غلبه آنها بر کافران

12

180-174

پيامبر

ارشاد

چنين کن و چنين بگو.....

29

181

حکمت

پيامبران

سلام بر پيامبران

3

182

حکمت

خداوند

حمد از آن خداوند است

4

جمع

868

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

پيامبران

پيامبران مختلف

پيامبران گذشته، نعمات- عذاب عمومیِ قوم تکذيبگر- نجات آنان

2/39

2/4

آخرت

بهشت

سرانجام خوب مومنان در آخرت

4/29

3/4

مردم

کافران

توصیف رفتاری- کافران - تکذيب

7/17

4/4

پيامبر

ارشاد

چنين کن و چنين بگو....

3/3

5/4

ملائکه

رفتار

عبادت-اعتراف به عبودیت

8/2

6/4

خداوند

نعمات

الطاف الهی

7/2

7/4

سایر

آسمانها

چگونگی حفاظت شدن از ...

3/2

8/4

حکمت

قوانین الهی

یاری نسبت به پیامبران- حمد خاص او

2/2

9/4

قسم

ملائکه

عبادت

7/0

 

 

درس: ايمان سبب نجات در دو جهان است.

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 5-1: قسم به فرشتگاني كه در حوزه وحي مسئولند (كه آن هم مربوط به رساندن حقايق ايماني است.)

درب پاراگراف 2- آیات 11-6: مسير وحي كه مربوط به رساندن حقايق ايماني است كاملاً حفاظت شده مي باشد.

درب پاراگراف 3- آیات 39-12: معرفي صفات كساني كه ايمان ندارند و عاقبت اخروي آنها.

درب پاراگراف 4- آیات 61-40: معرفي صفات كساني كه ايمان دارند و عاقبت عالي اخروي آنها.

درب پاراگراف 5- آیات 73-62: معرفي بي ايمان ها و نتايج كفرشان.

درب پاراگراف 6- آیات 148-74: معرفي بعضي از پيشگامان ايمان و نتايج ايمانشان در همين جهان.

درب پاراگراف 7- آیات 170-149: ارزيابي ريشه هاي محتمل فكري كافران و رد آن.

درب پاراگراف 8- آیات 182-171: ذكر يك قانون الهي در مورد تاييد پيامبران و نيروهاي مومن و نيز توصيه هايي به پيامبر كه در مقابل اين كافران چنين كن و چنين بگو.

سوره ص

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

1

قسم

قرآن

توصیف – دارای پند

4

11-2

مردم

کافران

شرحی از اشکالات فکری آنها، بعلاوه ايراداتی که آنها بر رسالت پيغمبر ميگرفتند

94

14-12

مردم

گذشتگان

تکذيب پيامبران و فرود عذاب

25

16- 15

مردم

کافران

ذکر دو نمونه از پريشان فکری کافران معاصر رسول خدا (ع)

18

26-17

پيامبران

داوود

ذکر بعضی از قضايای مربوط به حضرت داوود (ع)

149

29-27

حکمت

حق

باطل نبودن آفرينش جهان و مساوی نبودن بد و خوب و لزوم تدبر در قرآن

45

40-30

پيامبران

سليمان

ذکر بعضی از قضايای مربوط به حضرت سليمان(ع)

97

44-41

پيامبران

ايوب

ذکر بعضی از قضايای مربوط به حضرت ايوب (ع)

46

47-45

پيامبران

ابراهيم و اسحق و يعقوب

ذکر بعضی از قضايای مربوط به آنان

34

48

پيامبران

اسمعيل و....

ذکر بعضی از قضايای مربوط به آنان

7

54-49

آخرت

بهشت

شرح بعضی از نعمات بهشتی

39

64-55

آخرت

جهنم

شرح بعضی از عذابهای کفار

77

70-65

پيامبر

ارشاد

چنين بگو...

42

85-71

حکمت

آفرينش آدم

استکاف ابليس از سجده و رانده شدن او واينکه خداوند او را وسيله آزمايش انسان قرار داد

112

88-86

پيامبر

ارشاد

چنين بگو...

19

جمع

808

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

پيامبران

داود و سليمان

آيات و نعمات مهمی که به پيامبران داده شد

2/41

2/4

حکمت

آفرينش آدم

بشر هميشه در معرض امتحان است و بايد هميشه به حق و باطل توجه کند

4/19

3/4

مردم

کافران

کافران اشکالات مهم و جدی فکری دارند

17

4/4

آخرت

جهنم

شرح بعضی از عذابهای آخرتی کفار و نعمات آخرتی مومنان

4/14

5/4

پیامبر

ارشاد

چنین بگو . . .

5/7

6/4

قسم

قرآن

توصیف – دارای پند

5/0

 

 

درس: ايات و نعمات مهمي كه به پيامبران داده شده، در اثر توجه و دقت در اطاعت خداوند وتواضع و توجه دائمي به سوي او بوده است.

 

 

درب پاراگراف 1- آیه های 2-1: كافران غرق خودپسندي و خود محوري هستند.

درب پاراگراف 2- آیات 11-3: مخالفان پيامبر اكرم(ص) ايرادهايي بر او مي گرفتند كه مانند گذشتگان ناشي از خودپسندي و خود محوري آنها بود.

درب پاراگراف 3- آیات 16-12: عاقبت اقوام مكذب خودپسند و خودمحور قبلي و مشابهت كفار معاصر رسول اكرم(ص) با آنان.

درب پاراگراف 4- آیات 26-17: آيات و نعماتي كه به حضرت داود داده شده و در عين حال توجه و دقتي كه او در عبادت و توبه به سوي خدا داشته است.

درب پاراگراف 5- آیات 29-27: اي پيامبر! قرآن كه از ايات و نعمات بسيار مهم الهيست به تو داده شده.

درب پاراگراف 6- آیات 40-30: آيات و نعماتي كه به حضرت سليمان داده شده و در عين حال توجه و دقتي كه او در عبادت و توبه به سوي خدا داشته است.

درب پاراگراف 7- آیات 48-41: نمونه اي از آيات و نعماتي كه به چند پيامبر ديگر داده شد.

درب پاراگراف 8- آیات 64-49: تفاوت نتيجه رفتار خدامحورانه با خود محورانه در جهان ديگر.

درب پاراگراف 9- آیات 70-65: اي پيامبر! با مخالفانت چنين بگو.

درب پاراگراف 10- آیات 85-71: تحليل علل روانشناختي رفتار خود محورانه تکذيبگران مخالف پيامبر اکرم(ص)

درب پاراگراف 11- آیات 88-86: اي پيامبر! اينك كه با چنين تكذيبگراني روبرو هستي چنين بگو.

 

 

 

 

 

 

 

مرحله هفتم

 

 

افزایش خیلی بیشتر فشارها

و

دلداری بیشتر خداوند به

پیامبر و مؤمنان و امید پیروزی

 

 

سوره قصص

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

1

حروف مقطعه

طسم

 

1

2

قرآن

توصيف

آياتی است از کتاب آشکار

4

46-3

پيامبران

موسی

داستان زندگی- تولد- بزرگ شدن- نبوت- رسالت-...

843

47

مردم

کافران

انتقاد- چرا وقتی که بعلت گناهانشان مصيبتی به آنها رسيد ميگويند پروردگارا چرا رسولی بسوی ما نفرستادی تا آياتت را پيروی کنيم

20

48

مردم

کافران

انتقاد- وقتی که حق بسويشان آمد ميگويند چرا چيزی که به  موسی داده شده به این پیامبر داده نشده ؟ مگر به آنچه به شما داده شد کفر نورزيديد؟

28

51-49

پيامبر

دلداری

رسالت تو در محکمترين حالت است

42

55-52

مردم

مومنان

توصيف- ايمان- جواب دادن رفتار زشت با رفتار زيبا- انفاق- روگردانی از لغو

48

56

پيامبر

تبيين

توکسی را هدايت نمی کنی، خداوند هدايت می کند

13

57

مردم

کافران

ميگويند اگر ايمان بياوريم دچار مشکل ميشويم

27

59-58

مردم

گذشتگان

حکمت- هلاک پيشينيان

37

61-60

مردم

انسان

حکمت- زندگی دنيادر و مقابل آخرت چيزی نيست

32

67-62

آخرت

قيامت

برای کافران واقعيت هائی  معلوم ميشود

98

69-68

خداوند

صفات

آفرينش- آزادی مطلق- علم به درون ذهن ها

24

70

خداوند

صفات

وحدت- قدرت

15

72-71

خداوند

افعال

تدبير جهان

40

73

خداوند

رحمت

شب و روز برای استراحت و پيگيری روزی

13

75-74

آخرت

قيامت

جاافتادن و اعتراف کافران به اينکه  رفتارشان غلط بود

25

82-76

مردم

گذشتگان

قارون که ثروت عظيمی داشت و آنرا به سبب لياقت خويش ميدانست و عده ای آرزوی وضع او را ميکردند

277

84-83

آخرت

حکمت

بهشت را برای کسانی قرار داديم که علو و فساد نميخواهند

40

88-85

پيامبر

تبيين

پيامبری تو رحمتی بود برای تو- مواظب باش از راه بدر نشوی....

72

جمع

1699

 

 

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

پيامبران

موسی

داستان زندگی از تولد تا رسالت و پيروزی بر فرعون و قومش

6/49

2/4

مردم

حکمت

غفلت از خداوند موجب گمراهی و هلاکت است

6/27

3/4

آخرت

قیامت

حقايق آشکار ميشود و کافران ميفهمند چه ضرری کرده اند

6/9

4/4

پيامبر

ارشاد

هدايت بدست خداست، متوجه باش خطا نکنی

8/7

5/4

خداوند

افعال

تدبير جهان- علم مطلق- آفرينش- نعمت

4/5

 

 

 

درس: چگونه خداوند مخالفان پيامبران را نابود، و خود آنان را موفق مي نمايد.

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 6-1: گردنكشي ظالمان، و تجازوشان از حدود، موجب نابودي شان ميشود.

درب پاراگراف 2- آیات 42-7: داستان موسي و فرعون يكي از مصاديق بارز اين امر است.

درب پاراگراف 3- آیات 46-43: اي پيامبر! مخالفان تو از اين نكته غفلت مي كنند كه تو نميتوانستي به اين معارف اطلاع پيدا كني، و اينها جز از طريق وحي به تو نرسيده.

درب پاراگراف 4- آیات 59-47: نمونه هائي از بهانه گیری های مخالفان پیامبر برای فرار از ایمان.

درب پاراگراف 5- آیات 67-60: اهمیت دادن به وقوع قیامت و زندگی جاوید، موجب دوری از غفلت هائی می شود که سبب نابودی است.

درب پاراگراف 6- آیات 75-68: توجه در اين صفات و آيات الهي موجب دوري از غفلت هائي ميشود كه سبب نابوديست.

درب پاراگراف 7- آیات 84-76: يكي از راه هاي مهم غفلت از خداوند، توجه بيش از حد به مال و ثروت و تكيه بر آن است.

درب پاراگراف 8- آیات 88-85: اي پيامبر! تحت تاثير جوّ سنگين مخالفت ها قرار نگير، و كار رسالتت را با جديت بيشتر پيگير.

 

سوره نمل

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

1

قرآن

توصيف

هدايت و مژده برای مومنان

9

2

مردم

مومنان

توصيف- اقامه نماز- ادای زکوه- يقين به آخرت

9

4-3

مردم

کافران

حکمت- اعمالشان برايشان زينت داده شده- در آخرت به بدترين درجه ميرسند

20

5

پيامبر

تبيين

تو قرآن را از حکيمی دانا دريافت ميکنی

7

14-6

پيامبران

موسی

شرح چگونگی پيغمبر شدن و آمدن بسوی فرعون و انکار آنان

115

44-15

پيامبران

سليمان

شرح گوشه ای از عظمت سلطنت او

494

53-45

پيامبران

صالح

تکذيب از سوی قوم، و اصرار بر عمل زشت خويش و نابود شدن دستجمعی آنها

117

58-54

پيامبران

لوط

تکذيب و اصرار بر عمل زشت خويش و نابود شدن دستجمعی آنها

57

59

پيامبر

ارشاد

دستورعبادی و ياد دادن روش احتجاج

12

65-60

خداوند

افعال

آفرينش- اجابت مضطر- هدايت بشر در شب و روز- بادها- علم مطلق

130

68-66

مردم

کافران

کافران نسبت به آخرت در نوعی کوری هستند و آنرا بعيد ميدانند و ميگويند دروغ است

38

72-69

پيامبر

ارشاد

تعليم طرز احتجاج با آنان

40

74-73

خداوند

صفات

صاحب کرم و لطف- علم مطلق

19

77-75

قرآن

توصيف

همه چيز در کتاب مبين هست- اين قران بسياری از اختلافات بنی اسرائيل را حل ميکند - هدايت و رحمت است برای مومنان

28

81-78

پيامبر

دلداری

توبر حقی- تو فقط فرستاده ای هستی- بيشتر به خودت فشار نیاور

44

85-82

آخرت

قيامت

با وقوع قيامت برايشان معلوم ميشود چقدر ضرر مهلک نموده اند

50

86

خداوند

آيات

شب برای استراحت و روز برای ديدن

18

87

آخرت

قيامت

آغاز قيامت- اضطراب همه مخلوقات

17

88

خداوند

آيات

آفرينش کوه ها

20

90-89

آخرت

قيامت

ضوابط جزاء اعمال مومن و کافر

27

93-91

پيامبر

ارشاد

چنين بگو و چنين رفتار کن

52

جمع

1323

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

1/4

پيامبران

سایر

پيامبران د رهمه حال متوجه خداوند بودند و وظايف خويش را انجام ميدادند

2/59

2/4

خداوند

افعال

آفرينش- اجابت مضطر- هدايت بشر در شب و روز

1/14

3/4

پيامبر

ارشاد

تعليم روش احتجاج- تعليم عبادات- توصيه: چنين بگو...

7/11

4/4

آخرت

قیامت

در قيامت حقايق آشکار ميشود و معلوم ميشود کافر چه ضرری کرده...

1/7

5/4

مردم

کافران

حقيقت را نمی بينند - بسبب اعمالشان که برايشان زينت داده شده

1/5

6/4

قرآن

توصیف

وسيله هدايت و رفع اختلافات است

8/2

 

 

درس: خداوند چگونه پيامبران خويش را تاييد و مخالفانشان را مغلوب مي کند.

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 6-1: اي پيامبر! قرآني كه بتو وحي شده، يكي از انواع تاييدات توست.

درب پاراگراف 2- آیات 14-7: نمونه تاييداتي كه موسي دريافت كرد.

درب پاراگراف 3- آیات 44-15: نمونه تاييداتي كه سليمان دريافت كرد.

درب پاراگراف 4- آیات 58-45: نمونه عاقبت دو قوم كه پيامبرشان را تكذيب کردند و مغلوب گشتند.

درب پاراگراف 5- آیات 65-59: نمونه هائي از الطاف و نعمات الهي كه اگر به آنها توجه شود، رفتارهاي نوع بشر از كفر و تكذيب دور خواهد شد.

درب پاراگراف 6- آیات 77-66: اي پيامبر! با كافران و مخالفانت چنين بگو.

درب پاراگراف 7- آیات 81-78: اي پيامبر! اگر واكنش بعضي از مردم نسبت به رسالتت مطلوب نيست، اندوهگين مباش، كه تقصيير تو نيست.

درب پاراگراف 8- آیات 90-82: اي مردم! قيامت آينده حتمي همگان است. هولناك هم هست. بفكر خودتان باشد.

درب پاراگراف 9- آیات 93-91: اي پيامبر! تو با قوت به رسالتت بپرداز که موفق خواهي شد.

سوره مریم

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

1

حروف مقطعه

کهيعص

 

1

15-2

پيامبران

زکريا

خداوند به او يحيی را داد

120

40-16

پيامبران

مريم و عيسی

خداوند به مريم بدون شوهر، عيسی پيغمبر را داد

240

50-41

پيامبران

ابراهيم

پس از مجادله ای که با قومش کرد و از آنها بيزاری جست خدا به او اسحق و يعقوب را داد

110

53-51

پيامبران

موسی

به موسی برادرش هارون را به پيامبری (معاونت) داديم

24

55-54

پيامبران

اسمعيل

خوش قول بود و خانواده اش را به زکوة و نماز امر ميکرد و خدا از او راضی بود

20

57-56

پيامبران

ادريس

مقامی بلند به او داديم

11

58

پيامبران

ساير

نکته مشترک آنها اين بود که وقتيکه آيات خدا به آنها خوانده ميشد به سجده ميافتند

29

60-59

مردم

گذشتگان

از اولاد همانها کسانی بودند که خلاف تعليمات پيامبران عمل کردند

24

63-61

آخرت

بهشت

توصيف نعيم بهشتی

30

65-64

خداوند

صفات

علم مطلق- ربوبيت- معبود

30

67-66

مردم

کافران

ايمان نداشتن راجع به آخرت

19

72-68

آخرت

قيامت

محشور کردن کافران و مومنان حتمأ - سپس نجات دادن تقوا داران

43

73

مردم

کافران

توصيف- وقتيکه آيات خدا خوانده ميشود مسخره می کنند.

16

74

مردم

گذشتگان

چقدر از آنها را که بهتر از اينها بودند هلاک کرديم

9

75

پيامبر

ارشاد

بگو......

25

76

مردم

مومنان

خداوند هدايتشان را اضافه می کند

13

84-77

مردم

کافران

نکوهش سخنان باطلی که ميگويند و ورد شبهات آنها

59

87-85

آخرت

قيامت

متقيان سوی بهشتيان و مجرمين بسوی جهنمشان رانده ميشوند و شفاعت هم به خدا بستگی دارد

20

91-88

مردم

کافران

نکوهش عقيده شان راجع به فرزند داشتن خدا

20

93-92

خداوند

صفات

وحدانيت - نفی والديت - الوهيت

16

95-94

آخرت

قيامت

کافران به تنهايی نزد خداوند می آيند و او به آنان رسيدگی می کند

10

96

حکمت

مردم

خداوند برای مومنان تقوا پيشه دوستانی قرار ميدهد

9

97

پيامبر

تبيين

ما آنرا به زبانت آسان کرديم تا مومنان را مژده و کافران سرسخت را هشدار دهی

10

98

مردم

گذشتگان

چقدر از آنها را هلاک کرديم آيا صدائی از آنها شنيده ميشود

14

جمع

922

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

پيامبران

سایر

خداوند به پيامبران، هدايت و لطف و نعمات و معجزات داد.

1/60

2/4

مردم

کافران

توصيف و نکوهش و رد اعتقادات باطلشان و هشدار به عذاب

9/18

3/4

آخرت

قیامت

معلوم شدن وضعيت هر کس و تفکيک مومن و کافر و رفتن هر يک به سرانجام خويش

2/11

4/4

خداوند

صفات

وحدانيت- علم- ربوبيت

5

5/4

پيامبر

ارشاد

چنین بگو...

8/3

 

 

درس: پيامبران و صالحان مسير صحيح را ميرفتند و خداوند نيز در همين جهان به آنها لطف و بركت عطا فرمود.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 15-1: نمونه هائي از لطف و بركتي كه در همين جهان به زكريا و يحيي داده شد.

درب پاراگراف 2- آیات 33-16: نمونه هائي از لطف و بركتي كه به مريم داده شد.

درب پاراگراف 3- آیات 40-34: معرفي مسيرهائي كه به لطف و بركت نمي انجامد.

درب پاراگراف 4- آیات 58-41: نمونه هائي از لطف و رحمتي كه به ابراهيم و موسي و اسمعيل و ادريس داده شد.

درب پاراگراف 5- آیات 63-59: كساني كه در مسير ناصحيح هستند ميتواند مسير خود را اصلاح كنند.

درب پاراگراف 6- آیه های 65-64: مسير صحيح، عبادت پروردگار و دوري از عبادت غير اوست.

درب پاراگراف 7- آیات 74-66: كساني كه مسير ناصحيح را برگزيدند چنين سرانجامي دارند.

درب پاراگراف 8- آیه های 76-75: اي پيامبر! به كساني كه به مسير غلط رفتند چنين بگو.

درب پاراگراف 9- آیات 95-77: نكوهش و تحليل و هشدار به كساني كه مسير غلط را برگزيدند.

درب پاراگراف 10- آیات 98-96: اي پيامبر به گروه اول مژده، و به گروه دوم هشدار ده.

 

سوره یوسف

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

2-1

قرآن

توصيف

آيات کتاب آشکار- خواندنيی به زبان روشن

11

101-3

پيامبران

يوسف

داستان زندگی آنحضرت

1781

104-102

پيامبر

تبيين

اينها خبرهای غيبی است- مزدی از آنها نميخواهی...

32

107-105

مردم

کافران

اگر آيه ها را هم ببينند روی برميگردانند- اکثرشان ايمان نمی آورند

33

108

پيامبر

ارشاد

بگو اين راه من است که با بصيرت بسوی خدا دعوت ميکنم....

17

110-109

مردم

کافران

نکوهش- آیا در اقوام گذشته که مکذبان هلاک شدند و صالحان نجات يافتند تفکر نمی کنند

48

111

قرآن

تبيين

اين داستان تصديق چيزی است که جلو روی آن است

23

جمع

1945

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

پيامبران

يوسف

داستان زندگی آن حضرت از کودکی- چاه- زندان-... پادشاهی

6/91

2/4

مردم

کافران

آیا در ايات الهی تفکر نميکنند و درنمی يابند که مکذبان مغلوب و صالحان نجات می يابند

2/4

3/4

پيامبر

تبيين و ارشاد

اينها خبرهای غيبی است و حق است و تو از آنها مزد نميخواهی...

5/2

4/4

قرآن

تبيين

اين داستان تصديق آن چيزهائيست که قبل از قرآن نازل شده

7/1

 

 

درس: لطف و توجه خاص خداوند با مومنان با تقوا همراه است و سبب نجاتشان از مشكلات و مايه موفقيتشان مي شود.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 3-1: اين قصه اي كه ميخوانيد كاملا حقيقت دارد.

درب پاراگراف 2- آیات 104-4: «درس» و «درب» یکی هستند.

درب پاراگراف 3- آیات 111-105: اي پيامبر! قوم تو نيز مانند گذشتگان تكذيب مي كنند، اما تو نيز (مانند يوسف) موفق خواهي شد.

سوره حجر

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

1

قرآن

توصيف

اين کتاب خواندنيی آشکار است

6

3-2

پيامبر

دلداری

چه بسا کافران دوست داشتند کاش مسلمان بودند، آنها را به حال خودشان واگذار

15

5-4

حکمت

قوانين خدايی

هلاک اقوام قوانينی دارد که تا موعدشان سر نرسد امکان ندارد از بين بروند

15

7-6

مردم

کافران

ميگويند.. تو مجنونی اگر راست ميگويی چرا ملائکه نازل نمی شوند

17

9-8

حکمت

ساير

تنزيل ملائکه قوانين خودش را دارد ما اين ذکر را فرستاديم و خودمان حافظش هستيم

16

15-10

مردم

کافران

هر دليلی هم  بياوری ايمان نخواهند آورد- ميگويند سحر شديم

44

24-16

خداوند

افعال

آسمان- زمين- نباتات- معاش- تقديرات- بادها...

111

43-25

مردم

انسان

آفرينش آدم- موضوع خلقت آدم- شيطان و...

126

44

آخرت

جهنم

توصيف- 7 درب دارد. از هر دری جزئی وارد ميشوند

8

48-45

آخرت

بهشت

نعيم آن- باغها و چشمه ها- امنيت بی غل و غش- بدون ناراحتی- جاودانگی

26

51-49

پيامبر

ارشاد

چنين بگو- خبر غفوريت مرا بده– و نیز سختی عذابم را

15

56-52

پيامبران

ابراهيم

بشارت اولاد دار شدن

39

77-57

پيامبران

لوط

نابودی قومش و نجات خودش و همراهانش

155

79-78

پيامبران

 

اصحاب «ايکه » ظالم بودند و نابود شدند

10

84-80

پيامبران

 

اصحاب «حجر» تکذيب کردند و نابود شدند

26

99-85

پيامبر

ارشاد- دلداری

حوصله کن- قرآن عظيمی به تو داديم - چشمت دنبال اموال نباشد- از مشرکان روی بگردان- دلتنگ نشو- چنين عبادت کن

130

جمع

759

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

پيامبران

ابراهيم

لطف و رحمت خداوند شامل پيامبران و پيروانشان و نابودی مکذبانشان است

3/30

2/4

مردم

انسان

آدمی بشدت تحت تأثير شيطان قرار ميگيرد و به آن علت با پيامبران مخالفت جدی ميکند

6/24

3/4

پيامبر

ارشاد- دلداری

حوصله کن. قرآن عظيمی به تو داديم، چشمت دنبال اموال نباشد، از مشرکان روی بگردان،. دلتنگ نشو

1/21

4/4

خداوند

افعال

آسمان و زمين - نباتات- معاش- تقديرات- بادها

6/14

5/4

آخرت

بهشت

نعيم - باغها- چشمه ها- امنيت بی غل و غش - جاودانگی

5/4

6/4

حکمت

ساير

جهان حساب و کتاب دقيق دارد و خداوند بر کار جهان مقتدر مطلق است

1/4

7/4

قرآن

توصيف

آيات آن کتب آشکار...

7/0

 

 

درس: اي پيامبر! لطف خداوندي دردنيا و آخرت شامل تو وپيامبران ميشود و قبول القائات شيطاني آدمي را از دايره اين لطف خارج مي كند.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 15-1: كافران، با رفتار غير مسئولانه خويش، خود را از دايره لطف الهي خارج مي كنند.

درب پاراگراف 2- آیات 25-16: نمونه هائي از الطاف الهي كه شامل همگان ميشود.

درب پاراگراف 3- آیات 44-26: شيطان و تشريح فرايند گول زدن انسان.

درب پاراگراف 4- آیات 50-45: نمونه اي از الطاف الهي كه در آخرت شامل پيروان پيامبر مي شود.

درب پاراگراف 5- آیات 56-51: نمونه اي از الطاف الهي كه در همين جهان شامل يكي از صالحان شد.

درب پاراگراف 6- آیات 77-57: نمونه اي از يكي از اقوام تكذيبگر گناه پيشه كه خود را از دايره الطاف الهي خارج كردند.

درب پاراگراف 7- آیات 84-78: نمونه ای از اقوام تکذیبگر گناه پیشه که خود را از دایره الطاف الهی خارج کردند.

درب پاراگراف 8- آیات 99-85: اي پيامبر! چنين الطافي بتو شده است چنين کن و چنين بگو.

سوره طه

 

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

1

حروف مقطعه

طه

 

1

3-2

پيآمبر

تبيين

منظور از تنزيل قرآن اين است که کسی را که خشيت دارد پند دهی

9

98-4

پيامبران

موسی

داستان کامل پيامبری آن حضرت تا انحراف بنی اسرائيل در حضور او

562

100-99

پيامبر

تبيين

اين وحی که نزد توست ملاک رستگاری است

21

112-101

آخرت

قيامت

مشخصات- ضوابط- حوادث قبل از وقوع...

104

113

قرآن

توصيف

زبان واضح- د رآن از تهديدات هست شايد پند گيرند

14

114

پيامبر

ارشاد

قبل از اينکه وحی آن تمام شود عجله در خواندنش نکن

17

123-115

حکمت

آفرينش انسان

داستان آفرينش – آدم – ابلیس - جنت

88

124

حکمت

ساير

ضوابط هدايت و ضلالت

12

127-125

آخرت

قيامت

باز شدن چشم کافران به حقايق

28

128

مردم

کافران

نکوهش- اينهمه مايه های عبرت بود اما عبرت نگرفتند

17

129

حکمت

ساير

تقديرات

10

132-130

پيامبر

ارشاد

دستورات عبادی- تمنا نکردن موقعيـت مادی ديگران

50

134-133

مردم

کافران

نکوهش- ذکر ايرادهای بيجای آنها و جواب به آن

35

135

پيامبر

دلداری

بگو منتظر باشند - بزودی خواهند دانست.....

11

جمع

979

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

پيامبران

موسی

داستان کامل رسالت موسی تا انحراف بنی اسرائيل

4/57

2/4

آخرت

قیامت

مشخصات- ضوابط- حوادث قبل از وقوع- باز شدن چشمها به حقايق

5/13

3/4

حکمت

آفرينش

آفرينش انسان (آدم و ابلیس و بهشت و...)

3/11

4/4

پيامبر

ارشاد

خودسازی کن -  به ديگران هم ابلاغ کن

11

5/4

مردم

کافران

نکوهش - با وجود اينهمه مايه های عبرت عبرتی نگرفتند

4/5

6/4

قرآن

توصیف

وسیله هدایت اهل خشیت است

4/1

7/4

حروف مقطعه

طه

 

1/0

 

 

درس: اي مسلمانان! مانند بني اسرائيل نباشيد كه پس از آزادي، بعلت قبول القائات شيطاني ازحق سر پيچيدند.

 

درب پاراگراف 1- آیات 8-1: توجه به خداوند، آدمي را از قبول القائات شيطاني حفظ ميكند.

درب پاراگراف 2- آیات 99-9: ای مسمانان! مانند بنی اسرائیل نباشید که پس از آزادی، به علت قبول القائات شیطانی از حق سر پیچیدند.

درب پاراگراف 3- آیات 112-100: توجه به آخرت آدمي را از قبول القائات شيطاني حفظ ميكند.

درب پاراگراف 4- آیه های 114-113: توجه به حقانيت قرآن و تدبر در آن، آدمي را از قبول القائات شيطاني حفظ ميكند.

درب پاراگراف 5- آیات 123-115: قبول القائات شيطاني آدمي را از راه حق منحرف نموده، و سبب زحمت آدمي در همين جهان، و بدبختي جاويد در جهان بعدي مي شود.

درب پاراگراف 6- آیات 128-124: ای مسلمانان! غفلت از یاد خدا شما را به آن انحراف ها می کشاند.

درب پاراگراف 7- آیات 135-129: اي پيامبر! در اين مرحله از رسالتت، چنين كن و چنين بگو.

سوره انعام

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد کلمه

3-1

خداوند

افعال

آفرينش آسمانها و زمين - قرار دادن تاريکيها و نور- آفرينش انسان - علم مطلق

47

10-4

مردم

کافران

توصيف- اعراض از آيات- تکذيب حق- بي توجهی به عواقب

116

19-11

پيامبر

ارشاد

بگو... (معارف اصلی دينی....)

150

23-20

مردم

کافران

توصيف- افترا به خدا- ظلم- هر آيه ای هم ببينند ايمان نمی آورند

220

35-33

پيامبر

دلداری

از تکذيب آنها نگران نباش.....

75

39-36

مردم

کافران

توصيف- دلشان مرده- ايراد بيجا ميگيرند- کر و لالند- در تاريکی هستند

81

58-40

پيامبر

ارشاد- دلداری

بگو... راجع به پيروانت مهربان باش

347

62-59

خداوند

صفات و افعال

کليدهای غيب نزد اوست - علم مطلق- شما را دريافت ميکند- مواظب شماست

90

73-63

پيامبر

ارشاد

چنين بگو و چنين کن

231

87-74

پيامبران

ابراهيم

سير رشد شخصيتی او تا اينکه به پيامبری برسد

238

91-88

پيامبر

ارشاد- دلداری

تبيين نعمت بزرگ الهی- به هدايت اين پيامبران اقتدا کن

98

92

قرآن

توصيف

پربرکت- تصديق کننده کتب قبلی- جهت هشدار- مورد باور

27

94-93

آخرت

قيامت

حقيقت آشکار ميشود و کافران می بينند...

85

103-95

خداوند

صفات و افعال

شکافنده دانه- بيرون آوردنده زنده از مرده و بر عکس

173

109-104

پيامبر

ارشاد

بگو....

101

111-110

مردم

کافران

ايمان نخواهند آورد

38

113-112

حکمت

مردم

کافران- علت يابی ايمان نياوردن آنها

43

117-114

پيامبر

ارشاد

شک نکن - اگر پيروی آنها کنی گمراهت ميکنند

70

121-118

حکمت

احکام و اخلاقيات

حلال را بخوريد - گناه ظاهر و پنهان را ترک کنيد- حرام را نخوريد

82

122

حکمت

مثال

مثال کافر و مومن مانند مرده و زنده و ظلمات و نور است

25

124-123

حکمت

قانون خدايی

مربوط به جوامع بشری

74

125

حکمت

قانون خدايی

مربوط به ايمان آوردن يا کفر ورزيدن

30

126

پيامبر

ارشاد

اين راه مستقيم پروردگار تو ميباشد

9

127

آخرت

بهشت

برای مومنان

10

130-128

آخرت

قيامت

حقيقت آشکار ميشود و کافران ميفهمند

84

131

حکمت

قانون خدايی

مربوط به هلاکت جوامع بشری

10

132

حکمت

قانون خدايی

طرز محاسبه عمل هر عامل

9

133

خداوند

صفات

غنی- مهربان

19

135-134

پيامبر

ارشاد و دلداری

چنین بگو.....

26

140-136

مردم

کافران

توصيف- حرام و حلال کردن بيجا- قتل اولاد

131

142-141

خداوند

افعال

نعمت هائی که به بشر لطف فرموده

56

152-143

پيامبر

ارشاد

بگو... (دلايلشان را باطل کن) و (معارف خودت را مطرح کن)

330

158-153

مردم

کافران

رد کردن بهانه های بيجای آنها برای ادامه کفر

121

159

پيامبر

ارشاد

تعليم - فرق بين مردم

20

160

حکمت

ضابطه محاسبه

عمل خير ده برابر پاداش دارد

17

164-161

پيامبر

ارشاد

چنین بگو.....

68

165

خداوند

افعال و صفات

شما را جايگزين قبلی ها نمود.... آمرزنده مهربان

22

جمع

3373

 

 

جدول درج ها

تعداد

کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

2/45

یا قوم خويش چنين بگو
(معارف اصلی- پند- هشدار)

ارشاد

پيامبر

1/4

21

توصيف قول و فعل کافران

کافران

مردم

2/4

1/12

توصيف صفات و افعال الهی

صفات و افعال

خداوند

3/4

6/8

همه چيز جهان قانونمند و پرحکمت است

قوانين الهی

حکمت

4/4

7

سير رشد شخصيتی ابراهيم تا رسیدن به پيامبری و سپس ...

ابراهيم

پيامبران

5/4

3/5

آشکار شدن حقايق

قيامت

آخرت

6/4

8/0

پربرکت- تصديق کننده کتب قبلی- مورد قبول

توصيف

قرآن

7/4

 

 

 

 

درس: اي پيامبر! رسالت خويش را با جديت پيگير، از الطاف الهي بهره مند خواهي شد.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 3-1: ذكر گوشه اي اجمالي از صفات الهي.

درب پاراگراف 2- آیات 10-4: كافران با اين صفات و افعال يكي از موانع اصلي رسالت اند.

درب پاراگراف 3- آیات 19-11: با اين كافران چنين بگو.

درب پاراگراف 4- آیات 32-20: ای پیامبر! با کفار اهل کتاب و مشرکان چنین بگو.

درب پاراگراف 5- آیات 36-33: اي پيامبر! بر ناملايمات راهت صبر كن.

درب پاراگراف 6- آیات 45-37: كافران علاوه بر ايرادات بيجا، اين مشكل هاي فكري را هم دارند.

درب پاراگراف 7- آیات 51-46: اي پيامبر! در رابطه با کفار چنین بگو.

درب پاراگراف 8- آیات 55-52: اي پيامبر! با پیروانت چنین باش.

درب پاراگراف 9- آیات 67-56: ای پیامبر! آیات و صفات الهی را برای کفار چنین بشکاف.

درب پاراگراف 10- آیات 73-68: اي پيامبر! با كافران قوم خويش چنين بگو و چنین باش.

درب پاراگراف 11- آیات 90-74: اي پيامبر به ابراهيم بنگر که رسالت خويش را پي گرفت و از الطاف الهي بهره مند شد.

درب پاراگراف 12- آیات 94-91: اي پيامبر! در پاسخ به اهل کتاب چنين روشنگري کن!

درب پاراگراف 13- آیات 103-95: ای پیامبر! مردم را با آیات و صفات خداوند آشنا کن.

درب پاراگراف 14- آیات 108-104: ای پیامبر! اگر کفار به تو گرایش پیدا نمی کنند باکی نیست. تو راه خویش برو اما مبادا به عقاید آنان توهین کنید.

درب پاراگراف 15- آیات 115-109: ای پیامبر! با این مخالفانت که دچار لجبازی هستند چنین بگو و استوار باش.

درب پاراگراف 16- آیات121-116: ای پیامبر! علیرغم این لجبازی کافران این احکام را برای عموم بیان کن.

درب پاراگراف 17- آیات 125-122: ای پیامبر! در رسالت تو چیزیست که سبب زنده شدن دلهاست.

درب پاراگراف 18- آیات 135-126: جلب توجه همگان به آخرت و اهميت آن، براي سست شدن صفوف کافران.

درب پاراگراف 19- آیات 140-136: ذکر چند مورد ديگر از مشکلات فکري و عمليي که مخالفان پيامبر دچارش بودند.

درب پاراگراف 20- آیه های 142-141: ای مردم! از احکامی که خداوند مقرر نموده، پیروی کنید و از احکام بی ماخذ سر پیچید.

درب پاراگراف 21- آیات 147-143: ای مردم! احکام باطل بی ماخذی را که به آن عادت کرده اید رها کنید و احکام خداوند را پیروی کنید.

درب پاراگراف 22- آیات 153-148: اي پيامبر! این احکام را بجای احکام مردود ذکر شده اعلام کن.

درب پاراگراف 23- آیات 160-154: اي پيامبر! اینک حجت بر قومت تمام شده، صف های خود را از اهل کتاب جدا کنید.

درب پاراگراف 24- آیات 165-161: اي پيامبر! باز هم مواضع خویش را به وضوح اعلام کن.

 

سوره اعراف

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

ایه

1

 

المص

حروف مقطعه

1

13

تشریح رابطه قرآن نسبت به پیامبر

تبیین

پیامبر

2

14

از آنچه از پروردگارتان فرو فرستاده شده پیروی کنید

انسان

مردم

3

25

هلاکتشان در حالیکه در خواب بودند - هنگام فهمیدن مطلب آگاه به ظلم خویش بودند

گذشتگان

مردم

5-4

44

مشخصات : سئوال- ضوابط قیامت

قیامت

آخرت

9-6

250

بهشت- شیطان- اخراج شیطان...

آفرینش

حکمت

25-10

58

مبادا شیطان شما را هم از بهشت بیرون کند - او و قبیله اش  شما را می بینند

دستورات عبادی و اخلاقی

حکمت

27-26

24

توصیف-  وقتیکه کار زشتی می کنند میگویند دست خودمان نبود

کافران

مردم

28

18

بگو پروردگار فرمان به عدالت داده و..

ارشاد

پیامبر

29

21

توصیف-  شیاطین را دوست میگیرند و فکر می کنند هدایت یافته اند

کافران

مردم

30

16

در مساجد زینت داشته باشید-  اسراف نکنید

دستورات اخلاقی

حکمت

31

29

بگو رزق نیکو و زینتی که خداوند برای بندگانش فراهم آورده حرام نیست

ارشاد

پیامبر

32

27

بگو خداوند چیزهای زشت و گناه و ظلم را... حرام کرده

ارشاد

پیامبر

33

13

هر گروهی سرآمدی دارند

قوانین خدائی

حکمت

34

34

ای بنی آدم اگراز پیامبران پیروی کنید نگرانی و اندوه ندارید و در غیر اینصورت جهنمی خواهید بود

احکام اخلاقی

حکمت

36-35

141

چگونگی برخورد و شناسائی گروههای مختلف کافر با یکدیگر در جهنم

جهنم

آخرت

41-37

38

مومنان-  جاودانی-  کینه ای ندارند-  حمد خدا- حقانیت پیامبران

بهشت

آخرت

43-42

134

مکالمه اهل بهشت و اهل جهنم و گوشه ای از اتفاقات مربوط به اعراف

بهشت و جهنم

آخرت

50-44

19

کافران- نکوهش

جهنم

آخرت

51

13

تفصیل شده براساس علم - هدایت و رحمت برای مومنان

توصیف

قرآن

52

37

کافران متوجه حقیقت شده وتقاضای مهلت میکنند

قیامت

آخرت

53

38

آفرینش آسمانها و زمین-  شب وروز-  خورشید و ماه- خلق و امر

افعال

خداوند

54

 

27

دعا- دوری از فساد

احکام اخلاقی

حکمت

56-55

53

بادها- باران- زنده کردن زمین

افعال

خداوند

58-57

65

رسالت- تکذیب-  هلاک و نجات پیروان نوح

نوح

پیامبران

64-59

144

قوم عاد-  رسالت- تکذیب-  هلاک و نجات پیروان هود

هود

پیامبران

72-65

141

قوم ثمود-  رسالت- تکذیب-  هلاک و نجات پیروان صالح

صالح

پیامبران

79-73

61

اصحاب لوط -  رسالت- تکذیب-  هلاک و نجات پیروان لوط

لوط

پیامبران

84-80

208

اصحاب مدین-  رسالت- تکذیب-  هلاک و نجات پیروان شعیب

شعیب

پیامبران

93-85

38

همزمان با آمدن پیامبران سختی پدیدار میشود شاید مردم بسوی خدا بروند، سپس سختی برطرف میشود و مردم غافل میشوند و عذاب می آید

فلسفه تاریخ انبیاء

حکمت

95-94

22

اگر مردم قریه ها ایمان و تقوا داشته باشند برکات برآنها نازل میشود

قوانین خدائی

حکمت

96

52

کافران به چه دل خوش کرده اند ؟ چرا خود را ایمن می دانند ؟

قوانین خدائی

حکمت

100-97

39

به چیزی که قبلا تکذیب کرده بودند، ایمان نمی آوردند

فلسفه تاریخ

حکمت

102-101

908

داستان کامل موسی از رسالت و تکذیب و غرق فرعونیان و نجات بنی اسرائیل و سرکشی آنها و دعای آنحضرت

موسی

پیامبران

156-103

56

در تورات بشارت به او داده شده-  طیبات را حلال و خبائث را حرام میکند و زنجیرها را از دست و پای مردم برمیدارد.

معرفی

پیامبر

157

36

اعلام رسالت کن از سوی خدا

ارشاد

پیامبر

158

103

هدایت بنی اسرائیل- صدور معجزات- بدرفتاری بنی اسرائیل

موسی

پیامبران

162-159

108

بنی اسرائیل-  آن مردم حقه باز کنار دریا که در نتیجه کلک بازی مسخ شدند

گذشتگان

مردم

167-163

100

بنی اسرائیل-  بعضی ها خوب بودند بعضی ها بد بودند

گذشتگان

مردم

171-168

56

عالم ذر-  اعتراف گیری از همه به ربوبیت خدا-  تا مبادا در قیامت انکار کنند

فلسفه تاریخ

حکمت

174-172

52

آن عالِمی که به دنیا گرائید و...

گذشتگان

مردم

176-175

12

تکذیب به آیات خدا و ظلم

مثال

حکمت

177

12

کسی را که خدا هدایتش کند، هدایت شده واقعی است

قانون خدائی

حکمت

178

31

عده ای برای جهنم هستند و این مشخصات را دارند...

جهنم

آخرت

179

14

صاحب اسماء نیکو

صفات

خداوند

180

7

بعضی ها به حق هدایت شده و به حق میگروند

گذشتگان

مردم

181

13

مکذبان دچار استدراج میشوند

قانون خدائی

حکمت

183-182

25

آیا فکر نمی کنند که همنشین آنها مجنون نیست. و در ملکوت آسمانها نمی اندیشند و...؟

کافران

مردم

185-184

11

کسی را که خدا گمراه کند هادیی نخواهد داشت

قانون خدائی

حکمت

186

63

راجع به قیامت میپرسند چنین بگو- بگو علم غیب نمیدانم

ارشاد

پیامبر

188-187

34

از یکنفر آفرید - و از آن، جفتش را قرار داد تا آرامش یابد

فلسفه آفرینش

حکمت

189

90

وقتیکه خدا نعمت میدهد، آنرا به غیر خدا نسبت میدهند، به چیزی که هیچ کاری نمیتواند بکند و هیچ فایده ای ندارد

کافران

مردم

195-190

9

بگو سرپرست من خداست که سرپرست صالحان است

ارشاد

پیامبر

196

30

عقاید غلط-  رو کردن بسوی خدایان دروغین که فایده ای برایشان ندارند

کافران

مردم

198-197

19

عفو کن-  امر به معروف کن-  از جاهلان روی بگردان و از وسوسه شیطان به خدا پناه بر

ارشاد

پیامبر

200-199

12

وقتی که گناهی می کنند، تذکر پیدا می کنند و استغفار می کنند

مومنان

مردم

201

5

بقیه، همان گمراهی را ادامه میدهند.

کافران

مردم

202

25

بگو من فقط از وحی پیروی می کنم...

ارشاد

پیامبر

203

8

وقتیکه قرآن خوانده میشود ساکت شوید و گوش کنید

دستور اخلاقی

حکمت

204

16

پروردگارت را به حالت ترس و تضرع و آهسته یاد کن، صبحگاهان و شبانگاهان - و غافل مباش

ارشاد

پیامبر

205

11

از عبادت خسته نمیشوند. و برایش سجده می کنند

فرشتگان

حکمت

206

3723

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

8/43

رسالت- تکذیب- هلاکت مکذبان- نجات پیروان

تاریخچه

پیامبران

1/ 4

19

بی توجهی به خداوند، وربوبیت او، و دستور پیامبران او، مایه هلاکت است.

قانون الهی

حکمت

2/ 4

8/13

اعم از گذشته و حال دنبال حقه بازی و خلاف هستند و فکر و احساس مسئولیت نمی کند-  و نعمت خدا را به غیر نسبت میدهند

کافران

مردم

3/ 4

9/11

کافران هم از طریق خویش و هم از طریق دیگران نکوهش میشوند.

قیامت

آخرت

4/4

4/8

چنین بگو

ارشاد

پیامبر

5/4

8/2

افعال و صفات -  آفرینش و اداره جهان

افعال و صفات

خداوند

6/ 4

3/0

علم و هدایت..

صفات

قرآن

7/ 4

 

درس: بي توجهي به خداوند و سر کشي در مقابل پيامبران مايه هلاکت دو جهان است.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 9-1: بي توجهي به تعاليم انبياء مايه هلاکت دو جهان است.

درب پاراگراف 2- آیات 25-10: عامل مهم بي توجهي به تعاليم انبياء قبول القائات شيطاني است.

درب پاراگراف 3- آیات 36-26: اي مردم! ريشه هاي بي توجهي به تعاليم انبياء را در درون خويش شناسايي نموده و به تقوا بگرائيد.

درب پاراگراف 4- آیات 53-37: بي توجهي به زندگي جاويد مايه هلاکت است.

درب پاراگراف 5- آیات 58-54: بي توجهي به خداوند و الطاف و نعمات او سبب هلاکت است.

درب پاراگراف 6- آیات 93-59: بي توجهي به خداوند و الطاف و نعمات او و سرکشی در مقابل پیامبران سبب هلاکت است.

درب پاراگراف 7- آیات 102-94: فلسفه تاريخ تاييد کننده مطلب فوق.

درب پاراگراف 8- آیات 137-103: فرعونيان نيز مانند اقوام هلاک شده قبلي رفتار کردند و هلاک شدند.

درب پاراگراف 9- آیات 162-138: بني اسرائيل پس از آزادي شان توسط حضرت موسي نسبت به تعاليم پيامبرشان نافرماني هاي عظيم نمودند.

درب پاراگراف 10- آیات 171-163: پس از حضرت موسي نيز دائماً اقوامي از بني اسرائيل رعايت اصول و فروع دين خويش را نکردند.

درب پاراگراف 11- آیات 174-172: همه انسانها بر حسب فطرت خويش در برنامه آفرينشي خويش به خداوند و تعاليم انبياء بله گفته اند اما در امتحان اين جهان بسياري از آدميان به تعاليم انبياء بي توجهي نشان داده اند.

درب پاراگراف 12- آیات 179-175: يکي از علل مهم بي توجهي به تعاليم انبياء رفتارهاي نامعقول و ترجيح چيزهاي کم ارزش است که دائماً از سوي بني اسرائيل و حتي علما بزرگ آنها انجام مي شده است.

درب پاراگراف 13- آیات 186-180: توجه به اسماء صفات و افعال خداوند و پيامبر مانع از گمراهيي مانند بني اسرائيل مي شود.

درب پاراگراف 14- آیه های 188-187: ای مردم به آینده حتمی خود بیندیشید و به راه راست برگردید.

درب پاراگراف 15- آیات 198-189: توجه به نقش انحصاري خداوند در آفرینش، و خيررساني به آدمي، و بي خاصيتي غير خدا، مانع از گمراهي مي شود.

درب پاراگراف 16- آیات 206-199: اي پيامبر با توجه به همه اين مطالب چنين کن و چنين بگو.

سوره کهف

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

2-1

قرآن

توصيف

کجی در آن راه ندارد- پايدار- هشدار دهنده- مژده دهنده

25

3

آخرت

بهشت

در آن جاودان هستند

3

5-4

مردم

کافران

رد اعتقاد باطلشان و تبيين ماهيت کذب آن

22

6

پيامبر

تبيين

لازم نيست حرص و جوش بخوری که چرا ايمان نمی آورند

11

8-7

حکمت

مردم

ما اين اموال را مايه آزمايش قرار داديم بعدش هم نابود می کنيم

17

26-9

مردم

گذشتگان

اصحاب کهف

369

ق29-27

پيامبر

ارشاد

چنين کن.. تلاوت کن، خود را به صبر وادار..

54

ق 29

آخرت

جهنم

عذاب ظالمان...

18

31-30

آخرت

بهشت

نعيم مومنانِ دارای عمل صالح

40

44-32

حکمت

مثال

دو نفر که يکی ثروتمند و مشرک بود و ديگری مومن...

285

46-45

حکمت

مثال

زندگی دنيا مانند... است که...

36

49-47

آخرت

قيامت

حوادث هنگام وقوع- حشر- حساب و کتاب

56

51-50

حکمت

انسان

آفرينش آدم و تمرد ابلیس از سجده بر او

39

53-52

آخرت

قيامت

به مشرکان گفته ميشود شرکاء مرا بخوانيد...

23

54

قرآن

توصيف

هر مثلی را در قرآن چرخانديم

14

55

حکمت

انسان

چيزی جز «روش گذشتگان» مانع ايمان مردم نميشود

19

56

پيامبران

حکمت

پيغمبران را جز هشدار دهنده و بيم رسان نفرستاديم

18

57

حکمت

مردم

چه کسی گمراه تر است از کسی که...

30

59-58

حکمت

مردم

اگر ميخواست آنها را بسبب گناهانشان میگرفت... اما سرآمدی دارند...

28

82-60

پيامبران

موسی

ملاقات با آن بنده عالِم خداوند و تعليم گرفتن از او

333

98-83

مردم

گذشتگان

ذی القرنين

202

100-99

آخرت

قيامت

حوادث هنگام وقوع

16

101

مردم

کافران

توصيف- پرده ای دارند که ذکر ما را درنمی یابند و...

11

102

مردم

کافران

حکمت- آيا پنداشته اند بندگان خدا را با او شريک بگيرند...

14

106-103

حکمت

مثال

ضرر کارترين مردم کسی است که...

46

108-107

آخرت

بهشت

ايماندارانِ عامل

16

109

خداوند

نعمات

نعمات او بينهايت است

18

110

پيامبر

ارشاد

چنین بگو...

24

جمع

1787

 

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

6/34

تحسين و توصيف مومنان گذشته - اصحاب کهف و ذی القرنين

گذشتگان

مردم

1/4

28

بی ارزشی دنيا و مايه امتحان بودن آن - و اينکه آدمی فريفته اش نشود

امتحان الهی

حکمت

2/4

6/19

در جستجوی علم و حکمت متحمل چه زحماتی شد...

موسی

پيامبران

3/4

6/9

حوادث مهيب هنگام وقوع قيامت و بهشت مومنان

قیامت

آخرت

4/4

5

چنين بگو...

ارشاد

پيامبر

5/4

2/2

حجيت و هدايت کنندگی

توصيف

قرآن

6/4

1

نعمات بی نهايت او

نعمت ها

خداوند

7/4

 

درس: اي مردم! از نمونه هاي قابل تحسين گذشته الگو بگيريد و مسير زندگي خويش را تصحيح کنيد.

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 5-1: آدمي با توجه به زندگي جاويد نياز به الگوي رفتاري صحيح دارد.

درب پاراگراف 2- آیات 8-6: ای پیامبر! در رابطه با رسالتت معتدل باش و آنقدر به خودت فشار نیاور.

درب پاراگراف 3- آیات 26-9: يکي از الگوهاي قابل تحسين گذشته اصحاب کهف بود که راه حق را رفتند، گرچه ظاهراً به نظر مي آمد به ضررشان است.

درب پاراگراف 4- آیات 31-27: اي پيامبر! با پیروانت صبور باش و وضع هر دو گروه مؤمن و کافر را برایشان تشریح کن.

درب پاراگراف 5- آیات 46-32: ذکر دومثال حکمت آميز براي تکان دادن فکر آدمي که مسير خويش را تصحيح کند.

درب پاراگراف 6- آیات 49-47: جلب توجه آدمي به اخرت برا ي اصلاح مسير خويش.

درب پاراگراف 7- آیه های 51-50: ای مردم! از اخلاق ابلیسی دوری کنید و به راه حق روی کنید.

درب پاراگراف 8- آیه های 53-52: ای مردم! نگران آینده حتمی خود باشید و به راه حق روی بیاورید.

درب پاراگراف 9- آیات 59-54: ای مردم! از پیروی مجرمان گمراه پیشین صرفنظر کنید و به راه درست روی کنید.

درب پاراگراف 10- آیات 82-60: اي مردم! بسياري از حوادث تلخ بر اساس حکمت است لذا صبر پيشه کنيد.

درب پاراگراف 11- آیات 102-83: يکي ديگر از الگوهاي قابل تحسين گذشته ذي القرنين است که چگونه با اينکه قدرت و ثروت داشت اما راه حق را در پيش گرفت.

درب پاراگراف 12- آیات  108-103: عاقبت هر يک از دو گروه که مسير صحيح و مسير ناصحيح را برگزيدند.

درب پاراگراف 13- آیه های 110-109: اي پيامبر چنين کن و چنين بگو.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مرحله هشتم

 

 

به اوج رسيدن فشارها

اما در عين حال

تقويت روزافزون رشد مؤمنان

 

 

سوره فرقان

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

2- 1

خداوند

صفات

انزال وحی- مُلک آسمانها و زمين- وحدت- آفرينش- برنامه ريزی

28

5-3

مردم

کافران

توصيف- عبادت چيزهای ناواقعی بيفايده- افسانه خواندن وحی

57

6

پيامبر

ارشاد

شبهات آنها را چنين رفع کن

12

8-7

مردم

کافران

توصيف- ميگويند اين چه پيغمبری است که زندگی عادی دارد و چرا فلان حالات را ندارد

34

9

پيامبر

دلداری

کافران گمراهند و کاری هم نميتوانند کنند

9

10

خداوند

صفات

قدرت

17

11

آخرت

جهنم

عذاب سوزان

8

14-12

آخرت

عذاب جهنم

توصيف- صداهای دهشتناک- تنگی جا- افسوس

27

16-15

آخرت

بهشت

توصيف- آنچه بخواهند مهياست- وعده درست

23

19-17

آخرت

قيامت

کافران- آشکار شدن حقيقت- افسوس آنها

63

20

پيامبر

دلداری

پيغمبران قبلی نيز مانند تو بودند

20

21

مردم

کافران

نکوهش - ميگويند چرا ملائکه نفرستاد يا پروردگارمان را نمی بينيم

21

23-22

آخرت

قيامت

کافران- برايشان خوشايند نخواهد بود- عملشان هم نابود ميگردد

19

24

آخرت

قيامت

مومنان- آنروز قرارگاه خوبی برايشان است و...

7

29-25

آخرت

قيامت

کافران- برايشان سخت- ظالم سخت پشيمان است

46

30

آخرت

قيامت

پيامبر برای عمل نشدن به قرآن دادستان ميشود

10

31

حکمت

پيامبران

خدا برای پيامبران دشمنانی از مجرمان قرار ميدهد

11

32

مردم

کافران

ميگويند چرا قرآن ناگهان يکدفعه بر او نازل نشد ؟

15

33

حکمت

پيامبر

هيچ مثلی برای تو نميزنند مگر اينکه خداوند تفسير بهتر از آن را می آورد

8

34

آخرت

قيامت

کافران- بررويهايشان محشور ميشوند

11

40-35

پيامبران

مختلف

چند پيامبر که قومشان تکذيبشان کردند و نابود شدند

70

44-41

پيامبر

تبيين

فکر نکن حتمأ بايد کافران را هدايت کنی زيرا برای بسياری ممکن نيست.

29

50-45

خداوند

افعال

سايه- شب برای استراحت روز برای زندگی- باد- باران- زنده شدن جهان

63

52-51

پيامبر

ارشاد

راه خودت را برو- مبارزه هم بکن

15

54-53

خداوند

افعال

منع درياها که تداخل کنند- آفرينش انسان- قدرت

27

55

مردم

کافران

توصيف- عبادت غير از خداوند چيزی که فايده ای ندارد

14

58-56

پيامبر

تبيين

ما تو را مژده دهنده و هشداردهنده فرستاديم- توکل کن

32

59

خداوند

افعال

آفرينش آسمانها و زمين...

17

60

مردم

کافران

خدا را قبول ندارند و نفرت دارند

13

62-61

خداوند

افعال

آفرينش آسمان- شب و روز

24

74-63

مردم

مومنان

صفات آنها

129

76-75

آخرت

بهشت

نعيم مومنان

14

77

پيامبر

ارشاد

بگو اگر دعوت خدا از شما نبود چه ارزشی داشتيد؟

13

جمع

906

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

مردم

کافران

توصيف و نکوهش ايرادهای بيجا و فکر باطل و توصيف - تحسين مومنان

3/33

2/4

آخرت

قیامت

آشکار شدن حقيقت برای کافران و سختی آن روز سپس بهشت و جهنم

1/24

3/4

خداوند

افعال

الهی از قبيل آفرينش و تدبير و وحی و...

4/19

4/4

پيامبر

ارشاد

تو فقط مژده دهنده و هشدار دهنده ای- چنين بگو و نگران نباش

9/13

5/4

پيامبران

سایر

تکذيب پيامبران از سوی قومشان و نابودی مکذبان

2/7

6/4

حکمت

قانون الهی

دشمنان پيامبران از مجرمان هستند - خداوند برای تو مثل های بهتر می آورد

1/2

 

 

درس: خداوند کافران را در دنيا مغلوب و در آخرت معذب و مومنان را در دنيا موفق و در آخرت متنعم مي کند.

 

 

درب پاراگراف 1- آیه های 2-1: گوشه ای از آیات و صفات خداوند.

درب پاراگراف 2- آیات 10-3: نمونه ای از افعال و اقوال کافرانه.

درب پاراگراف 3- آیات 19-11: نمونه ای از انجام رفتارهای کافرانه.

درب پاراگراف 4- آیات 34-20: اي پيامبر! ايرادهايي که به تو مي گيرند بيجاست و در قيامت پشيمان خواهند شد.

درب پاراگراف 5- آیات 44-35: اي پيامبر! خداوند پيامبران را موفق کرد ومخالفان آنها را مغلوب نمود. در مورد تونيز چنين خواهد کرد.

درب پاراگراف 6- آیات 55-45: اي مردم خداوند چنين است دست از لجبازي برداريد و به رسولش بگرويد.

درب پاراگراف 7- آیات 62-56: اي پيامبر خداي توچنين است. صبر کن و چنين بگو.

درب پاراگراف 8- آیات 77-63: اي مسلمانان! براي اينکه در دنيا و آخرت موفق باشيد مي بايد به چنين صفاتي آراسته شويد.

سوره سجده

تعدادکلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

1

 

الم

حروف مقطعه

1

26

حق- برای هشدار

صفات

قرآن

3-2

52

آفرینش - تدبیر

افعال

خداوند

9- 4

14

میگویند آیا پس از مرگ دوباره زنده میشویم؟

کافران

مردم

10

11

چگونگی مرگ

انسان

حکمت

11

16

کافران  -  متوجه حقیقت می شوند

قیامت

آخرت

12

15

اگر میخواستیم همه را هدایت می کردیم

انسان

حکمت

13

14

عذاب

جهنم

آخرت

14

26

توصیف-  راجع به آیات خدا متواضع-  شبها به عبادت

مومنان

مردم

16-15

13

نعمت های بهشتی قابل تصور نیست

بهشت

آخرت

17

8

مومن و فاسق مساوی نمی شوند

آخرت

حکمت

18

12

برای مومنان عامل

بهشت

آخرت

19

21

برای فاسقان

جهنم

آخرت

20

9

عذاب فاسقان

جهنم

آخرت

21

13

توصیف– به آیات خدا یادآوری می شوند اما...

کافران

مردم

22

10

کتاب – برای هدایت

موسی

پیامبران

24

10

توصیف

گذشتگان

مردم

24

11

توصیف – روز زدن حرف آخر به مردم در مورد اختلافات

قیامت

آخرت

25

18

آیا عبرت نمی گیرید که ...

کافران

مردم

26

18

آیا این نعمتها را نمی بینید

کافران

مردم

27

7

می گویند این «فتح» کی است اگر راست می گویید

کافران

مردم

28

11

توصیف- در آن روز ایمان آوردن فایده ای ندارد

قیامت

آخرت

29

5

از آنان روی بگردان و منتظر باش

ارشاد

پیامبر

30

331

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

9/30

قیامت روز روشن شدن حقایق است و پس از آن عذاب فاسقان.

قیامت و جهنم

آخرت

1/ 4

8/27

کافران- توصیف

کافران

مردم

2/4

15

آفرینش و تدبیر خداوندی

آفرینش و تدبیر

خداوند

3/ 4

8/9

حکمت الهی به این تعلق گرفته که فرق مومن و فاسق مشخص شود

جدا سازی خوب و بد

حکمت

4/4

9/7

قرآن، «سخن حق » ی است و برای هشدار

توصیف

قرآن

5/4

5/7

از طریق پیامبران سابق نیز تعلیم نمودیم که

تعلیماتشان

پیامبران

6/4

1/1

از آنان روی بگردان و منتظر باش

ارشاد

پیامبر

7/4

 

درس: اين جهان بستريست که کافران ومومنان در شرايط نسبتاً يکساني قرار مي گيرند تاواقعيت ها يشان در آخرت بروز کند.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 3-1: مفهوم فوق سخني جديست زيرا از جانب خداست.

درب پاراگراف 2- آیات 9-4: اين خداوند، ميتواند چنان کند.

درب پاراگراف 3- آیات 14-10: عاقبت کساني که به اين سخن اهميت نمي دهند.

درب پاراگراف 4- آیات  22-15: عاقبت کساني که اين سخن را جدي مي گيرند و بر عکس کساني که به آن اهميت نمي دهند.

درب پاراگراف 5- آیات 30-23: نکوهش کافران که به اين همه مواردي که توجه به آنها سبب هدايت است توجه نمي کنند.

سوره زمر

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

1

قرآن

تنزيل

از جانب خدای عزيز حکيم

6

2

پيامبر

ارشاد

کتاب را به حق بسوی تو فرستاديم، پس خدا را به اخلاص عبادت کن

10

4-3

مردم

مشرکان

ابطال استدلالشان

37

6-5

خداوند

افعال

آفرينش آسمانها و زمين و انسان

55

7

مردم

انسان

اگر کفر کنيد به خدا ضرری نميرسد اما اگر شکر کنيد برای شما خوب است

29

8

مردم

انسان

وقتی که ناراحتی به او رسد خدا را ميخواند اما وقتیکه رفعش کرد..

30

9

مردم

انسان

ايا آنکه... مساوی است با... ؟

26

15-10

پيامبر

چنين بگو

شرحی از اصلی ترين عقايدی که پيامبر مأمور ابلاغ آنهاست

69

16

آخرت

عذاب

 

15

18-17

مردم

مومنان

توصيف - اجتناب از طاغوت- انابه - قول را می شنوند بهتر را انتخاب ميکنند

28

19

آخرت

جهنم

سقف و کف آنها از آتش

12

20

آخرت

بهشت

رفاه و...

20

21

خداوند

افعال

آبی از آسمان فرو می فرستد و روی زمين گياهی توليد ميشود..

31

ق22

مردم

مومنان

دل را برای اسلام باز کرده

11

ق22

مردم

کافران

وای بر آنان که دلشان برای ذکر خدا سخت است

11

23

قرآن

توصيف

بهترين سخن- مومنان را تحت تأثير قرار ميدهد

32

24

آخرت

عذاب

ظالمان

14

26-25

مردم

گذشتگان

تکذيب کردند و نابود شدند

23

28-27

قران

توصيف

دارای مَثَل- بدون انحراف

18

29

حکمت

توحيد

کسی که چند تا مالک متخاصم دارد و کسی که فقط يک مالک دارد

20

31-30

آخرت

قيامت

تخاصم نزد رب

11

ق32

مردم

کافران

توصيف- بر خدا دروغ بسته و حق را تکذيب کرده

10

ق32

آخرت

عذاب

ظالمان

5

33

مردم

مومنان

توصيف- راست گفته راست را هم تصديق کرده

8

35-34

آخرت

بهشت

نزد خدا هر چه بخواهند خواهند داشت- بدترين عملشان را خواهد بخشيد

20

37-36

حکمت

خداوند

برای بندگان بس است - کسی را که هدايت کند گمراه کننده ای ندارد

23

38-40

پيامبر

آموزش

طرز محاجه با کافران

50

41

پيامبر

تبيين

تعيين حدود وظايف- تو نگهبان آنان نيستی

18

42

خداوند

آيات

دريافت جان هنگام خواب و برگرداندن آن

26

43

مردم

کافران

اشکال عقيدتی- شفعائی غير خدا گرفتند

14

44

خداوند

افعال

شفاعت- ملک آسمانها و زمين- رجوع بسوی او

12

45

مردم

کافران

وقتيکه خداوند به تنهايی ياد ميشود، ناراحت ميشوند

22

46

پيامبر

آموزش

دعا- خدايا تو آفريدگاری- دانای غيب و شهادتی...

18

48-47

آخرت

قيامت

برای کافران فدیه قبول نمی شود- حقايق معلوم ميشود

33

49

مردم

انسان

وقتی که ناراحتی به او برسد خدا را ميخواند وقتيکه برطرف شد..

21

51-50

مردم

گذشتگان

آنها نیز همین رفتارها را داشتند و به سزای آن نیز رسیدند

27

52

خداوند

افعال

گشاده و تنگ گرداندن روزی

14

58-53

مردم

انسان

دعوت به استغفار و توبه و اصلاح رفتار

79

59

آخرت

قيامت

به کافر نشان داده ميشود رفتارهای بدش چه بوده

11

60

آخرت

قيامت

کاذبان رويشان سياه...

14

61

آخرت

قيامت

مومن نجات میيابد

11

62

خداوند

صفات

آفرينش و نظارت

9

ق63

خداوند

صفات

کنترل آسمانها و زمين

4

ق63

مردم

کافران

ضرر نموده اند

7

64

پيامبر

ارشاد

چنين بگو

7

66-65

پيامبر

ارشاد

به قبل از تو نيز وحی شده که اگر شرک بورزيد....

20

70-67

آخرت

قيامت

اوضاع عمومی

66

72-71

آخرت

جهنم

دسته دسته به سوی عذابشان روانه می شوند

49

74-73

آخرت

بهشت

دسته دسته به سوی بهشتشان روانه می شوند

36

75

آخرت

قيامت

اوضاع عمومی

17

جمع

1159

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

مردم

انسان

انسان در حال ناراحتی بياد خدا می افتد و پس از رفع ناراحتی بسياری از انسانها کفر ميورزند و دعوت انسانها به تغيير اين روش

33

2/4

آخرت

قيامت

از همان ابتدای قيامت کافران ميفهمند که رفتارشان غلط و فکرشان باطل بوده و سپس عذاب شروع مي شود.

8/28

3/4

پيامبر

ارشاد

آموزش پيامبر که با کافران چنين محاجه کن و اين عقايد را ابلاغ کن

6/16

4/4

خداوند

افعال

بشر غرق در نعمات خداوندی است

13

5/4

قرآن

توصیف

از جانب خداوند حکیم-بهترین سخن-دارای مَثَل

8/4

6/4

حکمت

گوناگون

مَثَل- قانون الهی- جداسازی بد و خوب

8/3

 

 

درس: دعوت از انسان که رفتارهاي کودکانه را کنار گذاشته و آخرت و نعمات خداوندي را در نظر گرفته و مسير خويش را اصلاح کند.

 

 

درب پاراگراف 1- آیه های 2-1: يادآوري يک نعمت بزرگ الهي (قرآن)

درب پاراگراف 2- آیه های 4-3: رد استدلال هاي بچگانه کافرانه.

درب پاراگراف 3- آیه های 6-5: ذکر گوشه هايي از قدرت و الطاف الهي.

درب پاراگراف 4- آیات 9-7: دعوت به ايمان و نکوهش کفر ضمن ذکر روانشناختي ريشه هاي کفر.

درب پاراگراف 5- آیات 18-10: اي پيامبر اين مواضع را اعلام كن.

درب پاراگراف 6- آیات 26-19: مقايسه هايي بين كافر و مومن از لحاظ هاي مختلف براي تشويق كفار به اصلاح مسير خويش.

درب پاراگراف 7- آیات 29-27: ذکر مثلی برای درک روشن فرق توحید و شرک.

درب پاراگراف 8- آیات 35-30: ای مردم! همه می میرند. پس از مرگ این تفاوت های عظیم هست! می خواهد چه عاقبتی داشته باشید؟

درب پاراگراف 9- آیات 48-36: ذکر گوشه اي از الطاف و افعال و صفات الهي با گرايش رد استدلالهاي کافرانه.

درب پاراگراف 10- آیات 52-49: كافران گذشته نيز مانند همين ها رفتار مي كردند.

درب پاراگراف 11- آیات 63-53: اي مردم! به صفوف ايمان بپيونديد و مبادا بعدا بگوييد اي كاش چنين و چنان مي شد و....

درب پاراگراف 12- آیات 66-64: اي پيامبر! با كافران اصرار گر هيچ مماشاتي مكن.

درب پاراگراف 13- آیات 75-67: مقايسه هايي بين مومن وكافر در آخرت (با تشويق كافران به ترك كفر)

سوره لقمان

تعداد

کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

1

 

الم

حروف مقطعه

1

7

هدایت و رحمت برای محسنان

صفات

قرآن

3- 2

9

توصیف -  نماز بپادارند و زکات میدهند و به آخرت یقین دارند

مومنان

مردم

4

8

حکمت  -  آنها بر هدایت هستند -   آنها رستگارند

مومنان

مردم

5

34

توصیف  - خریدار سخن بیهوده اند و نسبت به آیات خدا استکبار می ورزند...

کافران

مردم

7- 6

15

مومنان

بهشت

آخرت

9- 8

38

آفرینش آسمانها و زمین و لنگر های زمین و باران و..

آیات

خداوند

11- 10

43

چند توصیه اخلاقی به عالم بشریت

انسان

حکمت

19- 12

17

رام کردن آنچه در آسمانها و زمین است و ریزش نعمات برانسان

افعال

خداوند

ق20

13

بدون علم و هدایت درباره خداوند جدال میکنند

کافران

مردم

ق20

21

میگویند ما پیرو پدران خویش هستیم

کافران

مردم

21

11

توصیف و تمجید

مومنان

مردم

22

22

کفر آنها اندوهگینت نکند و...

دلداری

پیامبر

24- 23

16

اکثرشان علم ندارند -  علیرغم اینکه به آفرینش خدا معترفند

کافران

مردم

25

10

آنچه در آسمانها و زمین است از آن اوست

صفات

خداوند

26

21

اگر درخت ها قلم و دریاها مرکب شوند کلمات خدا تمام نمی شود

نعمات

خداوند

27

11

آفرینش و برانگیختگی شما مانند آفرینش یک نفر است

انسان

حکمت

28

25

داخل کردن روز در شب و بر عکس و رام کردن خورشید...

افعال

خداوند

29

16

حق بودن خداوند و باطل بودن غیر او

خداوند

حکمت

30

19

حرکت کشتی در دریا

آیات

خداوند

31

22

در هنگام خطر مومنِ خالص میشوند

انسان

مردم

32

30

خطاب-  موعظه -  تقوا-  خشیت از آخرت

انسان

مردم

33

28

علم مطلق اعم از مطالب بزرگ یا مطالب بسیار کوچک

صفات

خداوند

34

437

جمع

 

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

5/37

کافران علیرغم اعتراف به آفرینش جهان و مخلوقات از سوی خداوند دنبال امور بیهوده و پوچ و استکباری هستند

کفران

مردم

1/ 4

2/36

بشر غرق در نعمات الهی است

آیات و نعمات

خداوند

2/ 4

16

چند توصیه اخلاقی به انسانها با گرایش به تواضع و مهربانی و ایمان و عمل صالح..

انسان

حکمت

3/ 4

5

به موقعیت مهم رسالت خویش دلگرم باش و از وضع فعلی اندوهگین مشو

دلداری

پیامبر

4/ 4

4/3

نعمت مومنان

بهشت

آخرت

5/4

7/1

هدایت و رحمت برای نیکوکاران

توصیف

قرآن

6/4

2/0

 

الم

حروف مقطعه

7/4

 

 

درس: بشر غرق در نعمات الهي است. بهتر است از رفتارهاي كافرانه دوري گزيند و به رفتار پسنديده بگرايد.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 5-1: قرآن و هدايت و ايمان از مصاديق نعمت هاي بزرگ الهي است.

درب پاراگراف 2- آیات 11-6: عده اي از مردم دنبال چيزهايي بي ارزش هستند و آيات و نعمت هاي الهي را نمي بينند.

درب پاراگراف 3- آیات 19-12: ذكر يكي از اشخاصي كه به آيات و نعمت هاي الهي توجه كرد و حكمت يافت.

درب پاراگراف 4- آیات 24-20: اي پيامبر از رفتار ناپسند آنان اندوهگين مباش و به ما واگذار.

درب پاراگراف 5- آیات 34-25: ذكر بعضي از نعمت هاي الهي و دعوت از مردم براي اصلاح رفتار خويش.

سوره عنکبوت

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

1

 

الم

حروف مقطعه

1

66

مردم فکر میکنند همینکه بطور زبانی اعتراف به ایمان کردند کافی است اما امتحان میشوند تا فرق بدکار و نیکوکار معلوم شود.

انسان

مردم

7-2

21

احکام-  نیکی به پدر و مادر-  اما تا حدی که به شرک منجر نشود

انسان

مردم

8

38

بعضی از مردم فکر میکنند اعتراف زبانی کافیست اما امتحان می شوند تا فرق مومن و منافق معلوم شود.

انسان

مردم

11-9

29

میگویند پیرویمان کنید گناهتان با ما. اینطور نیست، در قیامت نسبت به این افترا هم باز خواست میشوند

کافران

مردم

13-12

22

950 سال در میان قومی بود. تکذیبش کردند. طوفان آنها را در گرفت. نوح و یارانش را در کشتی نجات دادیم و آنها را نشانه ای برای جهانیان نمودیم

نوح

پیامبران

15-14

40

دعوت قومش به عبادت خدا و تقوا و انتقاد از بت پرستی آنان

ابراهیم

پیامبران

17-16

84

تکذیب پیامبران چیز تازه ای نیست. بگو در زمین بگردند تا با آثار آفرینش و قوانین الهی آشنا شوند

دلداری

پیامبر

23-18

47

قومش تصمیم به اعدامش گرفتند - بوسیله آتش-  خدا نجاتش داد و او دوباره قومش را به همان مطالب قبلی موعظه میکرد.

ابراهیم

پیامبران

25-24

30

لوط به او ایمان آورد و اسحاق و یعقوب را به او دادیم و در فرزندانش  نبوت و کتاب قرار دادیم و..

ابراهیم

پیامبران

27-26

114

تکذیب قوم- اصرار بر عمل شنیع - هلاک جمعی و نجات لوط و پیرواننش

لوط

پیامبران

35-28

24

دعوت به خدا-  تکذیب قوم-  هلاک جمعی و نجات او و پیروانش

شعیب

پیامبران

37-36

57

تکذیب و نافرمانی قوم-  هلاکت شاخصین آنها...

مختلف

پیامبران

40-38

19

حکمت-  آنها که به غیر خدا تکیه کردند، مانند عنکبوت، خانه سست دارند

کافران

مردم

41

12

علم-  عزت-  حکمت

صفات

خداوند

42

8

حکمت-  مَثَل های قرآنی-  عالمان پند میگیرند

انسان

مردم

43

5

آفرینش آسمان و زمین به حق

افعال

خداوند

ق44

5

نشانه-  برای مومنان

مومنان

مردم

ق44

21

تلاوت آیات کن-  نماز بپادار- زیرا که نماز از فحشاء باز میدارد- و یاد خدا مهمتر است.

دستورات عبادی و تعلیل

پیامبر

45

25

با اهل کتاب جزبه بهترین وجه مجادله نکنید...

مسلمانان

مردم

46

47

قبلا نمیدانستی کتاب چیست و ایمان چیست-  آیاتی است روشن- اهل کتاب هم به آن ایمان دارند...

دلداری- ارشاد- تبیین

پیامبر

49-47

17

میگویند چرا بعضی از آیات پروردگارش بر او نازل نمیشود - بگو...

کافران

مردم

50

16

انتقاد-  آیا همین آیاتی که برتو خوانده میشود برایشان کافی نیست

کافران

مردم

51

19

بگو... خدا گواه است بین من و شما-   عالم است به آنچه بین آسمانها و زمین است...

ارشاد

پیامبر

52

33

انتقاد از آنان-  که عذاب را به تعجیل میخواهند-  که اگر بیاید، به ضررشان خواهد بود

کافران

مردم

55-53

9

حکمت- زمین من بزرگ است-  فقط مرا عبادت کنید

مومنان

مردم

56

7

همه میمیرند-  سپس بسوی ما برمیگردید

انسان

حکمت

57

17

مومنان

بهشت

آخرت

58

5

توصیف-  صبر-  توکل

مومنان

مردم

59

13

رزاقیت-  شنوائی-  دانائی

صفات

خداوند

60

13

انتقاد- علیرغم اعتقاد به آفرینش خدا، دیگر به کجا منحرف میشوند ؟

کافران

مردم

61

14

رازقیت-  تقدیر-علم کامل

افعال

خداوند

62

23

انتقاد-  علیرغم اعتقاد به تدبیر جهان توسط خدا

کافران

مردم

63

15

انتقاد-  مشغول به لهو و لعب میشوند و از آخرت غافل اند

کافران

مردم

64

23

انتقاد- وقتی که مشکل دارند بسوی خدا رو می کنند اما وقتی که به حال عادی بازگشتند کفر میورزند

کافران

مردم

66-65

32

انتقاد-  بی توجهی به نعمت ها-  تکذیب حق که بسویشان آمد

کافران

مردم

68-67

9

حکمت-  آنها که در راه ما جهاد کنند-  هدایتشان می کنیم و خدا هم با آنهاست

مومنان

مردم

69

980

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

6/41

رفتارهای غیر مسئولانه-   طرح دعاوی بیجاو سخنان بی پایه

کافران

مردم

1/ 4

1/34

رسالت-  تکذیب-  هلاک مکذبان-  نجات پیامبران و مومنان

مختلف

پیامبران

2/ 4

4/17

تکذیب رسل چیز تازه ای نیست تو مورد الطاف بزرگ الهی هستی- صبر کن- موفق میشوی

دلداری

پیامبر

3/ 4

5/4

رازق- علم- تقدیر- آفرینش به حق

صفات و افعال

خداوند

4/ 4

4/2

زمین من بزرگ است...

انسان

حکمت

5/ 4

 

 

درس: اي پيامبر! در مقابل ناملايمات صبر كن. تو و قومت نجات خواهيد يافت.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 13-1: اي مسلمانان براي رشد و تعالي بايد صبري كنيد و كوششي بنماييد.

درب پاراگراف 2- آیات 40-14: پيامبران سابق نيز بر ناملايمات صبر كردند و بالاخره هم پيروز شدند.

درب پاراگراف 3- آیات 44-41: اي پيامبر! ریشه کفر کافران چنین سست است و خداوند تو را موفق می کند.

درب پاراگراف 4- آیات 49-45: اي پيامبر! چنین الطاف بزرگی به تو شده. پس چنین باش و چنین کن.

درب پاراگراف 5- آیات 55-50: اي پيامبر! با مخالفانت فعلا چنین بگو. (بزودی نجات خواهید یافت)

درب پاراگراف 6- آیات 60-56: اي مسلمانان توكلتان را يكسره به خدا نموده و مسيرتان را كاملا صحيح كنيد.

درب پاراگراف 7- آیات 69-61: اي پيامبر! مخالفانت خودشان به عقایدی که تو دعوت
می کنی اقرار دارند. مخالفتشان دلایل دیگری دارد، تو رسالتت را پیگیری کن.

 

سوره نحل

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعدادکلمه

19-1

خداوند

صفات-افعال

ارسال ملائکه وحی-آفرینش آسمانها و زمین به حق- آفرینش انسان- ایجاد وسایل معیشت و تفریح- باران- رویش نباتات ...

262

26-20

مردم

کافران

توصیف - ذکر موارد غلط اعتقادی و رد کردن آنها - اظهار موارد صحيح

104

29-27

آخرت

قيامت

وضع بدکاران و ظالمان

48

32-30

آخرت

قيامت

وضع خوب مومنان

48

35-33

مردم

کافران

توصیف - رد موارد غلط اعتقادی آنها

67

36

مردم

گذشتگان

پيامبران آمدند- بعضی ها ايمان آوردند -بعضی گمراه شدند- در زمين مسافرت کنيد و ببينيد عاقبت مکذبان چه بود

27

37

پيامبر

تبيين

تو فقط اطلاع رسان هستی

14

ق38

مردم

کافران

قسم شديد ميخورند که زنده شدن مجدد در کار نيست

9

39- ق38

آخرت

قيامت

کافران - تا بفهمند حقيقت چه بوده

21

40

حکمت

خداوند

قول ما وقتی که اراده چيزی کنيم اين است که ميگوييم «باش»

10

42-41

مردم

مومنان

مهاجران در راه خدا- توصيف و وعده

23

44-43

پيامبر

تبيين

قبل از تو نيز پيامبرانی فرستاديم - تو را نيز برای بيان فرستاديم

27

47-45

مردم

کافران

نکوهش- پشت آنها به چه چيزی قرص است که کفر ميورزند؟

31

50-48

خداوند

صفات

مُلک - اِنعام

23

51

مردم

ارشاد

دو خدا نگيريد بلکه يکی است و فقط از من پروا کنيد

12

53-52

خداوند

صفات

مُلک - اِنعام

23

55-54

مردم

کافران

پس از رفع ناراحتی شرک ميورزند تا به آنچه داده ايم کفر ورزند

16

60

حکمت

ساير

مَثَل بد – مَثَل والا

12

61

حکمت

انسان

اگر قرار بود بسبب ظلم، مجازات شود، کسی نميماند ولی خداوند سرآمد قرار داده

23

62

مردم

کافران

نکوهش، چيزی را که بدشان می آيد به خدا نسبت ميدهند

17

63

مردم

گذشتگان

بسوی آنها رسول فرستاديم اما شيطان اعمالشان را آراست و...

17

64

پيامبر

تبيين

برای اينکه برايش بيان کنی و هدايت و رحمت باشد

14

72-65

خداوند

نعمات

باران- چهار پايان- ميوه ها- خرما- انگور- زنبور عسل- آفرينش- رزق- ازدواج- ذريه

143

73

مردم

کافران

غير از خدا چيزی را ميپرستند که هيچ فايده ای برايشان ندارد

15

74

مردم

انسان

برای خدا مثال نزنيد شما نميدانيد و خدا ميداند

10

76-75

حکمت

دومثال

مثال خدا و شريکان- مثال مومن و کافر

60

81-77

خداوند

افعال

پديدآور قيامت- ميلاد شما- قرار دادن چشم و گوش و دل - نگهداشتن پرندگان در آسمان- خانه های شما آرامش- پشم و موی حيوانات - لباس

118

82

پيامبر

تبيين

تو فقط مأمور ابلاغ پيام هستی

6

83

مردم

کافران

نکوهش- نعمت خدا را می شناسند سپس انکار ميکنند

9

84

آخرت

قيامت

یک گواه از ميان هر گروهی برگزيده ميشود

14

85

آخرت

جهنم

تخفيف ندارد- مهلت هم نميدهند

11

87-86

آخرت

قيامت

مشرکان معبودانشان را ميبينند و ميگويند اينها را به دعا می خواندیم- اما آنها تکذيب ميکنند.

29

88

آخرت

جهنم

عذابی پس از عذاب برای کسانی که از راه خدا بازداشتند

13

ق89

پيامبر

تبيين

تو گواه اين امت هستی (عليه آنها)

14

ق89

قرآن

توصيف

تبيان همه چيز- هدايت و رحمت و مژده مسلمين

10

95-90

حکمت

اخلاق و احکام و مثال

عدل و احسان- داد و دهش- وفا- خرابکاری نکردن

136

96

حکمت

ساير

آنچه نزد شماست تمام ميشود و آنچه نزد خداست باقی ميماند

14

97

آخرت

بهشت

مومنان- و نيز ضوابط پاداش خير

18

100-98

حکمت

شيطان

چگونگی نفوذ شيطان بر مردم

27

101

حکمت

قرآن

اگر آيه ای را تبديل کنيم...ميگويند..افترا زده ای

17

105-102

پيامبر

ارشاد

بگو... (راجع به اينکه پيامبر قرآن را از کسی ياد ميگيرد - و جواب آن)

53

109-106

حکمت

احکام

کفر بعد از ايمان- مگر اينکه زبانی باشد

55

110

مردم

مومنان

تحسين- مهاجران- مجاهدان- صابران

25

111

آخرت

قيامت

هر کس به فکر خويش است- و حساب هر کس بطور کامل ادا ميشود

15

113-112

حکمت

مثال

گذشتگان- وضعشان خوب بود کفران کردند... و پيغمبرشان را تکذيب کردند

35

117-114

حکمت

احکام

تحريم مردار و خون و گوشت خوک و... و فتوا دادن بيخودی

68

118

مردم

کافران

يهود- قبلا بر آنها حرام کرديم...

15

119

حکمت

قوانين خدائی

کسی که از روی جهالت کاری کرد بعدأ توبه و اصلاح کرد...

20

122-120

پيامبران

ابراهيم

قانت و حنيف و شاکر بود خدا برگزيد و در دنيا و آخرت حسنه داد

27

123

پيامبر

تبيين

بتو وحی کرديم ابراهيم را پيروی کن

12

124

حکمت

احکام

احکام روز شنبه برای يهوديان

17

125

پيامبر

ارشاد

به حکمت و موعظه حسنه بسوی پروردگارت دعوت کن

22

126

حکمت

احکام

انتقام را به اندازه بگير و اگر صبر کنيد بهتر است

12

128-127

پيامبر

ارشاد و دلداری

صبر کن و بر آنها محزون نشو و دلتنگ مباش

22

جمع

1913

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

خداوند

صفات و افعال

گوشه ای از نعمات الهی

7/29

2/4

حکمت

احکام اخلاقی

دستورات سازنده شخصيتی اخلاقی

6/25

3/4

مردم

کافران

توصيف و نکوهش و رد عقايد غلط کافران و توصيف و تحسين مومنان واقعی

5/22

4/4

آخرت

قیامت

در قيامت حقيقت بطور کامل آشکار ميشود و وضع کافران بد و وضع مومنان خوب است

11

5/4

پيامبر

ارشاد

تو فقط پيام رسان هستی چنين بگو و چنين کن

3/9

6/4

پيامبران

ابراهیم

ابراهيم قانت و حنيف و شاکر بود.خدا برگزيدش و در دو جهان حسنه اش داد.

4/1

7/4

قرآن

توصیف

تبیان-هدایت و رحمت

5/0

 

 

درس: اي مردم نعمات خدا را بياد آوريد و مسير صحيح را در پيش گيريد تا به سعادت دو جهان برسيد.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 21-1: گوشه اي از نعمات الهي.

درب پاراگراف 2- آیات 26-22: كفر وگردنكشي مانع رشد شماست.

درب پاراگراف 3- آیات 34-27: ای مردم! كدام موقعيت آخرتي را براي خويش مي پسنديد؟ اگر بهشت جاودان را می پسندید پس زندگی متناسب با آن را در پیش گیرید.

درب پاراگراف 4- آیات 40-35: اتخاذ اين موقعيت ها شما را به سعادت نمي رساند.

درب پاراگراف 5- آیه های 42-41: ای مسلمانان! در راه خدا هجرت کنید و موفق خواهید شد.

درب پاراگراف 6- آیه های 44-43: ای پیامبر! کماکان رسالتت را با قوت پی بگیر. موفق خواهی شد.

درب پاراگراف 7- آیات 50-45: ای مردم! به قدرت های الهی توجه کنید و به راه درست برگردید.

درب پاراگراف 8- آیات 60-51: توجه به موقعيت خداوند و هماهنگ شدن با نتيجه آن، به سعادت مي رساند اما داشتن اعتقاد غلط راجع به او به شقاوت مي رساند.

درب پاراگراف 9- آیات 72-61: يادآوري گوشه اي ديگر از آيات و نعمات الهي و انتقاد از کافران که به همه اینها بی توجه بوده و شرک می ورزند.

درب پاراگراف 10- آیات 83-73: اي مردم به اين مَثَل ها و اين آيات و نعمات توجه كنيد تا رشد يابيد.

درب پاراگراف 11- آیات 89-84: اي مردم آيا مي خواهيد چنين عاقبتي داشته باشيد؟

درب پاراگراف 12- آیات 97-90: اي مردم راه رشدتان اين است.

درب پاراگراف 13- آیات 103-98: اي پيامبر! به وحی دلگرم باش و رسالتت را پی گیر و موفق خواهی شد.

درب پاراگراف 14- آیات 110-104: ای مسلمانان! صبر کنید، هجرت و جهاد کنید و موفق خواهید شد.

درب پاراگراف 15- آیات 119-111: كفران نعمت، و تكذيب، و حرام و حلال بيجا نكنيد.

درب پاراگراف 16- آیات 128-120: اي پيامبر ابراهيم را به ياد آر و چنين كن و چنين باش.

 

سوره فاطر

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

43

آفرینش- اداره جهان

افعال

خداوند

2-1

21

خطاب-  متوجه کردن مردم به خالقیت-  رازقیت-  وحدانیت خدا

انسان

مردم

3

11

اگر تکذیبت می کنند مهم نیست. همه چیز بسوی خدا جریان دارد

دلداری

پیامبر

4

30

خطاب-  متوجه کردن مردم به حقانیت وعده خدا - و دشمنی شیطان

انسان

مردم

6-5

15

کافران عذاب شدید-  مومنان عامل مغفرت و اجر کبیر

آخرت

حکمت

7

7

انسان-  کسی که دچار اشتباه شده و عمل بد خود را خوب می بیند

مردم

حکمت

ق8

8

هدایت و ضلالت

امر

خداوند

ق8

5

خود را به غصه نیانداز

دلداری

پیامبر

ق8

5

علم

صفات

خداوند

ق8

18

باد و باران و زنده کردن زمین مرده

افعال

خداوند

9

26

هر کس عزت خواهد بسوی خدا بیاید. نیرنگ کنان، به نتیجه نمیرسند

مردم

حکمت

10

93

آفرینش مردم-   رزق-  اداره آسمانها و زمین

نعمات

خداوند

13- 11

43

بطلان شرکا ء-  نیاز به خداوند

خداوند

حکمت

17- 14

34

کسی بار دیگری را برنمیدارد

آخرت

حکمت

18

32

مقایسه صفت های متضاد که مساوی نیستند

سایر

حکمت

22- 19

40

تو فقط هشدار دهنده ای- پیشینیان نیز هشدار دهنده داشتند

دلداری

پیامبر

26- 23

34

باران-  میوه ها-  کوه ها

افعال

خداوند

ق28-27

10

فقط عالمان از خداوند خشیت دارند-   خداوند عزتمند آمرزشگر است

خداوند

حکمت

ق28

19

امیدوار تجارت سودآور هستند

مومنان

مردم

29

8

اجر مومنان را به تمامی بدهد

اعمال

خداوند

30

15

حق است-  تصدیق کننده کتب قبلی است

تبیین وحی

پیامبر

31

21

برخوردهای مختلف با وحی و دعوت پیامبر

انسان

مردم

32

41

توصیف و برشمردن نعمات

بهشت

آخرت

35- 33

45

توصیف عذاب

جهنم

آخرت

37-36

11

علم مطلق

صفات

خداوند

38

6

شما را جانشینان قرار داد

افعال

خداوند

ق39

20

کسی که کفر ورزد به ضرر خودش است

انسان

حکمت

ق39

35

آیا آنانی که آنها را شریک خدا قرار میدهید آثار وجودی دارند ؟

خطاب

مردم

40

20

آسمان و زمین را نگه میدارد که فرو نپاشند

افعال

خداوند

41

72

نکوهش - ادعا می کنند اگر هدایت بسویشان بیاید چنین خواهند کرد اما...

کافران

مردم

44- 42

22

مهلت میدهد و گرنه کسی روی زمین باقی نمی ماند

خداوند

حکمت

45

810

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

4/30

آفرینش-  باد و باران و زنده کردن زمین-  میوه ها-  کوه ها

افعال

خداوند

1/ 4

8/25

نظام آخرت مانند نظام کاشت و برداشت است

آخرت

حکمت

2/ 4

5/24

ارشاد مردم و نکوهش کافران که ادعا می کنند اگر هدایت بسویشان آمده بود چنین و چنان میکردند

کافران

مردم

3/ 4

6/10

توصیف بهشت و جهنم با گرایش به توصیف عذاب جهنم

جهنم

آخرت

4/ 4

8/8

 

دلداری

پیامبر

5/ 4

 

درس: خداوند نظام جهان را مانند نظام كاشت و برداشت قرار داده و كافران كه اين را درك نمي كنند براي خود عذاب درست مي كنند.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 4-1: گوشه اي از جهان نظام مند که مخلوق خداست.

درب پاراگراف 2- آیات 8-5: اي مردم مبادا مانند كافران شويد.

درب پاراگراف 3- آیات 13-9: ذكر گوشه هايي از قدرت ها و نعمات الهي.

درب پاراگراف 4- آیات 26-14: اي مردم موفعيت مناسب خويش را در رابطه با خداوند و آخرت انتخاب كنيد.

درب پاراگراف 5- آیه های 28-27: ذكر گوشه هايي از نظامات آفرينش الهي.

درب پاراگراف 6- آیات 32-29: مردم در رابطه با حقايق الهي و وحي رفتارهاي مختلفي دارند.

درب پاراگراف 7- آیات 37-33: مردم به تناسب رفتارشان اوضاع و احوال آخرتي متفاوتي خواهند داشت.

درب پاراگراف 8- آیات 41-38: ذكر گوشه هايي از صفات و نيز الطاف الهي.

درب پاراگراف 9- آیات 45-42: نكوهش كافران كه عليرغم همه اينها افكار پوچ و باطل را پيروي مي كنند.

سوره روم

کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

1

 

الم

حروف مقطعه

1

41

شکست روم و قوانین خدائی

اِخبار و قوانین خدائی

حکمت

6- 2

37

توصیف و نکوهش

کافران

مردم

8- 7

33

تکذیب پیامبران و ظلم به خویش

گذشتگان

مردم

9

13

عاقبت بدکاران - تکذیب آیات خدا - تمسخر آن

قوانین خدائی

حکمت

10

8

شروع آفرینش - اعاده - ساماندهی -رجعت

افعال

خداوند

11

19

مجرمان پژمرده میشوند - به شرکاء کفر میورزند - پراکنده میشوند

قیامت

آخرت

14- 12

9

مومن عامل

بهشت

آخرت

15

11

کافر تکذیب کننده آخرت و آیات خدا در عذاب

جهنم

آخرت

16

13

مورد تسبیح و تحمید

صفات

خداوند

18- 17

14

بیرون آوردن زنده از مرده و... احیاء زمین...

افعال

خداوند

19

95

آفرینش انسان -   زوجیت انسان -  آفرینش آسمانها و زمین-  خواب -  اختلاف زبانها و رنگها....

آیات

خداوند

25- 20

26

ملک مطلق- آفرینش  - عزت -  حکمت

صفات

خداوند

27-26

27

مربوط به شرک و توحید (اگر چند خدائی باشد بر سر مخلوقات دعوایشان میشود)

مثال

حکمت

28

27

نکوهش  -  از هوای نفس پیروی میکنند

کافران

مردم

29

10

دستور اخلاقی همراه با تعلیل-  رویت را برای دین حنیف بپادار

ارشاد

پیامبر

30

9

توصیف -  ارشاد -  دستور عبادی

مسلمانان

مردم

31

11

توصیف -  دینشان را فرقه فرقه کردند  -  هر گروهی...

مشرکان

مردم

32

49

در هنگام ناراحتی بسوی ما می آیند. پس از رفع آن رویگردان

انسان

مردم

36-33

16

بی توجهی به اینکه رزق در دست خداست

کافران

مردم

37

9

دستور عبادی بعلاوه تعلیل

ارشاد

پیامبر

38

21

مربوط به ربا و زکات

تعلیل احکام

حکمت

39

22

خدا چنین... می کند. آیا بت ها هیچیک از این کارها را می کنند؟

حکمت

خداوند

40

15

ظهور فساد در زمین و دریا به سبب دستاورد بشری

اخبار

حکمت

41

31

چنین بگو-  چنین کن

ارشاد

پیامبر

43-42

19

کفر به ضرر خود شخص  -  ایمان و عمل به نفع خود شخص است

قوانین خدائی

حکمت

45-44

16

باد -  باران -  روزی خلائق

آیات

خداوند

46

18

یاری شان نمودیم

مختلف

پیامبران

47

38

باد -  باران-  زنده کردن افسردگان

افعال

خداوند

49-48

19

آموزش - چنین نظر کن

ارشاد

پیامبر

50

9

توصیف -  نکوهش -  یاس – کفر- ندیدن نعمات

کافران

مردم

51

25

حدود رسالت تو اینقدر است

تبیین

پیامبر

53-52

24

آفرینش - حالات مختلف شما

افعال

خداوند

54

12

مجرمان-   میگویند بیش از ساعتی درنگ نکرده اند

قیامت

آخرت

55

20

عالمان -  آنقدر که در کتاب خدا هست درنگ کرده ایم

قیامت

آخرت

56

9

معذرت در آنروز فایده ای ندارد و فرصتی هم داده نمیشود

قیامت

آخرت

57

19

رفتار اینها اینطوراست  -  تقصیر تو نیست

دلداری

پیامبر

58

8

خداوند اینطور بر قلوب کافران مهر میزند

قوانین خدائی

حکمت

59

9

صبر کن -  مبادا سست شوی

ارشاد

پیامبر

60

812

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

5/31

آیات خلق و امر الهی

آیات

خداوند

1/ 4

5/23

توصیف و نکوهش کافران - اعم از گذشته و حال - برای بی توجهی به اینکه رزق در دست خداست - و بی توجهی به نعمات الهی - و رویگردانی از درگاه الهی پس از رفع مشکل - و تکذیب پیامبران

کافران

مردم

2/ 4

7/17

(برای نشاندادن) سستی بنیان کفر و مستحکم بودن بنیان ایمان

استدلال

حکمت

3/ 4

9/11

چنین بگو - چنین کن - صبر کن - سست نشو

ارشاد

پیامبر

4/ 4

9/9

آشکار شدن حقیقت و ضرر جبران ناپذیر مجرمان

قیامت

آخرت

5/ 4

3/5

دلداری دادن و امیدوار نمودن پیامبر

بعضی از

پیامبران

6/ 4

 

درس: آيات الهي زياد و آشکار است اما کافران از آنها غفلت مي کنند.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 6-1: پيشگويي يک اتفاق خوشايند براي مومنان که ممکن است سبب غفلت زدائي کافران نيز بشود.

درب پاراگراف 2- آیات 11-7: توصیف خلق و خو و منش کافرانه و توضیح نتیجه آن.

درب پاراگراف 3- آیات 16-12: کافران در قیامت و پس از آن در وضعیت ناگوار قرار
می گیرند.

درب پاراگراف 4- آیات 29-17: يادآوري بعضي از آيات الهي که چون بشر غرق در آنهاست توجه زيادي به آنها ندارد.

درب پاراگراف 5- آیات  32-30: ای مردم! با این همه آیات، چرا غفلت؟

درب پاراگراف 6- آیات  36-33: ای انسان! تو که به یک مویز گرم و به یک غوره سرد
می شوی، این گردنکشی ها برای چه؟

درب پاراگراف 7- آیات  40-37: ای مردم! روزی بدست خداست. زندگی تان هم بدست خداست. زندگی بعدی هم بدست خداست. به خود بیائید.

درب پاراگراف 8- آیات  45-41: ای مردم! به نتیجه اعمالتان بنگرید، به عواقب رفتارهای  بد گذشتگان بنگرید، و سوی خداوند بازگردید.

درب پاراگراف 9- آیات  51-42: يادآوري بعضي ديگر از آيات الهي که بشر غرق در آنهاست و لذا توجه چنداني به آنها ندارد.

رب پاراگراف 10- آیه های 53-52: ای پیامبر!  از کفر کافران دلسرد نشو و وظیفه خودت را پی بگیر.

درب پاراگراف 11- آیات 59-54: انتقاد از کافران که چرا عليرغم اينهمه آيات آشکار و آن آينده حتمي آخرت چرا اين همه غفلت مي کنند.

درب پاراگراف - آیه 60: اي پيامبرحال که چنين است پايداري کن.

 

سوره رعد

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

15

آیات کتاب-  حق

توصیف

قرآن

1

77

آفرینش آسمانها و زمین- شب و روز

افعال

خداوند

4-2

61

نقل قول از آنها-  استعجاب راجع به زندگی مجدد-  بدی را با عجله میخواهند-  معجزه خواستن

کافران

مردم

7-5

240

علم مطلق-  تقدیر- رعدو برق-  مسجودیت مطلق

صفات و افعال

خداوند

17-8

27

کافران-  اگر کل زمین و مانند آن را بدهند، که از عذاب برهند، نمیشود

جهنم

آخرت

18

55

توصیف و تحسین-  اجابت رب-  علم به حقانیت رسالت - وفا بعهد-  صله رحم - و.. - خشیه-  صبر-  نماز-  انفاق

مومنان

مردم

22-19

22

نعیم آن-  احترام-  رفاه-  جاودانگی

بهشت

آخرت

24-23

60

توصیف-  قطع رحم -... نقض عهد -  فساد - ... درخواست معجزه

کافران

مردم

27-25

19

توصیف و تحسین

مومنان

مردم

29-28

100

هر معجزه ای هم بیاوری ایمان نمی آورند. بگو شریکانی وجود ندارد

تبیین و ارشاد

پیامبر

33-30

14

کافران-  عذاب

جهنم

آخرت

34

19

مثال-  نهر-  دوام نعمت ها

بهشت

آخرت

35

25

اهل کتاب خوشحالند از رسالت تو-  بگو..

دلداری و ارشاد

پیامبر

36

65

قدر این وحی را بدان و تمایل به آنها نشان نده - هیچ پیغمبری را نمیرسد که از جانب خویش معجزه بیاورد- برعهده تو فقط ابلاغ است

تبیین و هشدار

پیامبر

40-37

7

از دور و بر زمین کاسته میشود...

افعال

خداوند

41

18

اعم از گذشته و معاصر-  مکر- تکذیب

کافران

مردم

42

15

بگو خداوند بعنوان گواه من وحی کافی است و..

ارشاد

پیامبر

43

839

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

6/38

علم مطلق- تقدیرات- آفرینش

صفات و افعال

خداوند

1/ 4

4/25

توصیف- قطع رحم- نقض عهد- فساد- مکر- تکذیب

کافران

مردم

2/ 4

4/24

هر معجزه ای هم بیاوری برایشان فایده ای ندارد. قدر این وحی را بدان - تمایلی به آنها نشان نده

ارشاد

پیامبر

3/ 4

8/9

نعیم مومنان و عذاب کافران

بهشت و جهنم

آخرت

4/ 4

8/1

آیات - حق

توصیف

قرآن

5/ 4

 

درس: اي پيامبر در مقابل اين کافران که به چنين خداوندي کافرند و چنين اعمال و صفات زشتي دارند وحيي را که به تو مي شود محکم بگير و رسالتت را پيگيري کن.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 4-1: يادآوري بعضي از آيات و نعمات الهي.

درب پاراگراف 2- آیات 7-5: نشان دادن گوشه اي از رفتارها و گفتارهاي کافرانه.

درب پاراگراف 3- آیات 17-8: يادآوري بعضي ديگر از آيات و نعمات الهي.

درب پاراگراف 4- آیات 26-18: ای مردم! براه درست بیایید تا عاقبت شما اینطور باشد.

درب پاراگراف 5- آیات 35-27: ای پیامبر! بگو معجزات مستقلاً سبب ایمان نمی شوند بلکه باید لیاقتی وجود داشته باشد تا ایمان بیاید.

درب پاراگراف 6- آیات 43-36: اي پيامبر! اينک که با چنين کافراني روبرو هستي به کار رسالتت بچسب و نتيجه را به ما واگذار

 

سوره مُلک

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

5-1

خداوند

صفات

آفرينش- موت و حيات و آسمان و زمين و....

60

11-6

آخرت

عذاب

توصيف جهنم و توصيف عمل کافران

62

12

آخرت

پاداش

مغفرت و اجر کبير برای مومنان

9

14-13

خداوند

صفات

علم به پنهان ها

16

15

خداوند

نعمات

رام شدن زمين - رزق اهل زمين

14

22-16

مردم

غافلان

صفات- غفلت از امکان از دست رفتن نعمتها یا دريافت عذاب

86

24-23

پيامبر

تقرير

صفات منعميت خداوندی

20

27-25

پيامبر

تقرير

درباره آخرت

29

30-28

پيامبر

تقرير

درباره خداوند- پناه دهندگی- رزاقيت

38

جمع

334

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

خداوند

نعمات

آفرينش- آسمان و زمين و موت و حيات- رام کردن زمين رزق

9/26

2/4

پيامبر

تقرير

صفات منعم بودن خدائی- صفات پناه دهندگی خدائی- رزاقيت

1/26

3/4

مردم

غافلان

غفلت از امکان از دست دادن نعمت و دريافت عذاب

8/25

4/4

آخرت

عذاب

توصيف جهنم و توصيف عمل کافران

2/21

 

 

درس: جلب توجه به منعم بودن خداوند و نکوهش غافلان آن.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 5-1: ذکر وجوهي از منعم بودن خداوند که به آفرينش مربوط
مي شود.

درب پاراگراف 2- آیات 12-6: عاقبت غفلت از اين موضوع، و برعکس نتيجه توجه به آن.

درب پاراگراف 3- آیات 24-13: ذکر وجوهي از نعمت ها که غافلان از آنها غفلت دارند.

درب پاراگراف 4- آیات 30-25: ذکر وجوهي دیگر از نعمت های الهی.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مرحله نهم

 

انجام هجرت بزرگ

تشکيل رسمي حکومت مسلمين

و رشد روزافزونِ

کمي و کيفيِ جامعة مؤمنان

 

 

سوره انشراح

درس: تقویت روحیه پیامبر و تشویق او به درگیر شدن با مشکلات بزرگ.

 

 

سوره حج

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

32

شدید بودن آن

قیامت

آخرت

2-1

12

توصیف - بدون علم درباره خدا مجادله می کنند

کافران

مردم

3

11

کافران- کسی که شیطان را «ولی » بگیرد او هم گمراهش می کند

مردم

حکمت

4

70

قدرت - آفرینش انسان

افعال

خداوند

5

13

حق-  قدرت- احیاء

صفات

خداوند

6

12

صفت-  آینده-  شکی در آن نیست

قیامت

آخرت

7

13

توصیف - بعضی از آنها درباره خدا بدون علم و...مجادله می کنند

کافران

مردم

8

15

سایر-  در دنیا خواری ودر آخرت عذاب خواهید داشت

کافران

مردم

9

9

به این افراد خطاب میشود این عذاب حق عمل توست

قیامت

آخرت

10

49

خداوند را مطابق با عقیده ای انحرافی میخواند.

کافران

مردم

13- 11

17

 نعیم مومنان

بهشت

آخرت

14

31

کسی که فکر می کند خداوند هرگز یاریش نمی کند ریسمانی به آسمان بکشد...

مثال

حکمت

16- 15

22

خداوند در قیامت بین آنها قضاوت خواهد کرد

قیامت

آخرت

17

35

مسجود

صفات

خداوند

18

39

شرح چگونگی عذاب کافران

جهنم

آخرت

22- 19

30

شرح نعیم بهشت

بهشت

آخرت

24-23

25

هشدار-  تهدید-  عذاب دردناک

کافران

مردم

25

147

احکام حج

احکام

حکمت

34- 26

16

توصیف مخبتین

مومنان

مردم

35

50

(حج)

احکام

حکمت

37-36

58

(جهاد)

احکام

حکمت

40- 38

18

توصیف

مومنان

مردم

41

38

اگر تو را تکذیب می کنند چیز تازه ای نیست. پیامبران قبلی را هم تکذیب کردند و نابود شدند

دلداری - وعده

پیامبر

45- 42

23

توصیه به سیرو سفر در زمین تا چشم و گوش و دل باز شود

اخلاقیات

حکمت

46

25

وعده خدا خلاف نمیشود - یک روز نزد خدا مانند هزار سال است از آن سالهائی که میشمارید.

قانون الهی

حکمت

48-47

25

چنین بگو - من هشدار دهنده آشکارم - مومنان مغفرت و روزی نیکو دارند - کافران در جهنم اند

ارشاد

پیامبر

51- 49

64

راجع به وحی و اینکه غیر قابل خدشه است

حکمت

پیامبر

54- 52

16

کافران همیشه در آن در شک (یا در جدال) خواهند بود

کافران

مردم

55

5

در آنروز فرمانروائی از آن خدا می باشد

قیامت

آخرت

ق56

7

مومنان در بهشت خواهند بود

بهشت

آخرت

ق56

8

کافران و مکذبان در جهنم

جهنم

آخرت

57

40

هجرت در راه خدا

احکام

حکمت

60- 58

15

شب را داخل روز می کند و به عکس

افعال

خداوند

61

17

خداوندحق است و غیر او باطل

حکمت

خداوند

62

64

باران-  فرمانروائی آسمانها و زمین-   رام کرد برای شما-  کشتی- نگهداری آسمان-  احیاء-  اماته

افعال

خداوند

66- 63

6

برای هر امتی یک روش عبادت قرار دادیم

احکام

حکمت

ق67

45

چنین بگو. خدا به آنچه می کنید داناتر است.

ارشاد

پیامبر

70- ق67

48

حق را خوش نمیدارند.

کافران

مردم

72- 71

29

غیراز خداوند هیچ حقیقتی ندارد.

خداوند

حکمت

73

9

قوی-  دست نیافتنی

صفات

خداوند

74

21

برگزیدن از میان انسانها و ملائکه-   علم مطلق-   مرجع امور

افعال

خداوند

76 -75

56

رکوع و سجده و عبادت و کار خیر-  جهاد-  نماز و زکات چنگ زدن به خداوند

احکام

حکمت

78-77

1285

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

37

حج و جهاد و هجرت و عبادات

احکام

حکمت

1/ 4

19

آفرینش- تدبیر جهان- قدرت-  قوت

صفات و افعال

خداوند

2/ 4

5/16

توصیف و نکوهش-  فکر باطلشان-  شک و کراهتشان از حق

کافران

مردم

3/4

1/14

شدت هولناکی - ظهور حق در آنروز- سرانجام مومن و کافر بهشت و جهنم

قیامت

آخرت

4/ 4

4/13

چنین بگو... ناراحت مباش. موفق میشوی

ارشاد

پیامبر

5/ 4

 

درس: اي مسلمانان! به تکاليف عبادي که از سوي خدايتان مقرر شده و لو اينکه سخت به نظر آيد رو کنيد، و راه خود را کاملاً از کافران جدا نمائيد.

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیه های 2-1: چنين آينده هولناکي در پيش است. به مورد فوق بي توجهي نکنيد.

درب پاراگراف 2- آیه های 4-3: ای مسلمانان! درباره خداوند بدون علم بحث نکنید و از شیطان پیروی ننمائید.

درب پاراگراف 3- آیات 7-5: ای مردم! وقوع قیامت امریست معقول و مفهوم.

درب پاراگراف 4- آیات 14-8: کافران چنين مي انديشند و چنين مي کنند، راهتان را از آنان جدا کنيد.

درب پاراگراف 5- آیات 18-15: ای مردم! حرکت پیامبر رو به پیروزی است، به او بپیوندید.

درب پاراگراف 6- آیات 25-19: اي مسلمانان! وضع مومنان وکفار در آخرت بسيار متفاوت خواهد بود. راهتان را از آنها جدا کنيد.

درب پاراگراف 7- آیات 37-26: حج واحکام مرتبط با آن سبب رشد و تعالي شما مسلمانان است.

درب پاراگراف 8- آیات 41-38: جهاد وامر به معروف و نهي از منکر، سبب رشد و تعالي شما مسلمانان است به آن اهميت دهيد.

درب پاراگراف 9- آیات 51-42: اي پيامبر! اينک که با چنين مخالفاني روبرو هستي وظيفه ات را با صبر پيگيري کن.

درب پاراگراف 10- آیات 57-52: القائات شيطاني در جهت مخالف رشد و تعالي انسان، و آرزوهاي پيامبران در جهت رشد و تعالي انسان است.

درب پاراگراف 11- آیات 63-58: مهاجرت، و پيگيري به حق، سبب رشد و تعالي شما مسلمانان است به آن اهميت دهيد.

درب پاراگراف 12- آیات 67-64: به اين همه لطف و نعمت پروردگار تان توجه نموده و احکامش را که سبب رشد و تعالي تان است عمل کنيد.

درب پاراگراف 13- آیات 74-68: کافران عقيده شان باطل و رفتارشان غلط و عاقبتشان خسران است راهتان را از آنها جدا کنيد.

درب پاراگراف 14- آیات 78-75: احکامي که برايتان پسنديده شده سخت نيست. اما سبب رشد و تعالي تان است. به آن اهميت دهيد و الگوي سايرين باشيد.

 

سوره بقره

 

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

1

 

الم

حروف مقطعه

1

7

شکی در آن نیست. هدایت پارسایان

توصیف

قرآن

2

21

توصیف-  ایمان به غیب- نماز- انفاق- یقین

مومنان

مردم

4-3

8

مومنان- رستگاری

قیامت

آخرت

5

22

توصیف- هشدار فایده ای برایشان ندارد

کافران

مردم

7-6

120

توصیف

منافقان

مردم

16-8

80

منافقان

مثال

حکمت

20-17

42

آفرینش انسان- زمین و آسمان-  آب-  نبات

افعال

خداوند

22-21

37

غیر قابل مشابه سازی

توصیف

قرآن

24-23

37

مومنان- نعمت

بهشت

آخرت

25

44

مردم در مقابل مثال دو صنف میشوند. مومن و منافق

مثال

حکمت

26

25

توصیف

منافقان

مردم

27

37

احیاء- مرجع- آفرینش- ربوبیت- علم مطلق

افعال

خداوند

29-28

169

ملائکه- بهشت- ابلیس- گول خوردن-آدم-...

داستان آفرینش آدم

حکمت

37-30

35

ضوابط اساسی برای آدمیان

قوانین خدائی

حکمت

39-38

140

یهود- پند و دعوت به ایمان

کافران

مردم

48-40

598

بنی اسرائیل- خلاف ها- آزار و اذیت ها به حضرت موسی - نافرمانی- لجاجت ها و...که کردند

گذشتگان

مردم

74-49

498

یهود- توصیف- خلاف ها- لجاجت ها - کفرها..

کافران

مردم

96-75

49

قرآن به اذن خدا بر تو نازل شده...

ارشاد

پیامبر

99-97

118

یهود-  توصیف- خلافکاری-  بی ایمانی...

کافران

مردم

103-100

37

ای مسلمانان نگوئید... یهودیان حسادت دارند

اخلاق

حکمت

105-104

13

اگر آیه ای را نسخ کنیم یا ببریم بهترش را می آوریم یا...

قوانین خدائی

حکمت

106

14

مُلک- ولایت- نصرت

افعال

خداوند

107

18

رسول را اذیت نکنید

اخلاق

حکمت

108

30

یهود- حسادت می کنند- دوست دارند شما به کفر برگردید

کافران

مردم

109

17

نماز- زکات- صدقات

احکام

حکمت

110

68

یهود- توصیف- رد عقاید باطلشان

کافران

مردم

113-111

26

توصیف رفتارشان

کافران

مردم

114

12

مشرق و مغرب از آن خداست

قوانین خدائی

حکمت

115

12

یهود- رد عقاید باطلشان

کافران

مردم

116

12

آفرینش- تسلط مطلق

افعال

خداوند

117

24

توصیف- رد عقاید باطلشان

منافقان

مردم

118

38

مژده سان و هشدار دهنده ای-  یهود و نصاری هرگز از تو راضی نمیشوند

تبیین

پیامبر

120-119

19

توصیف

مومنان

مردم

121

30

یهود- دعوت به ایمان

کافران

مردم

123-122

171

امتحانات خاص- بنای کعبه- دعا- وصیت که مسلمان باشید

ابراهیم

پیامبران

132-124

30

.... اعلام و اظهار اسلام

یعقوب

پیامبران

133

14

آنها اینطور بودند- شما هر طور هستید، با شما آنطور حساب می کنند

سایر

حکمت

134

15

ارشاد- میگویند یهودی باشید تا هدایت یابید

کافران

مردم

135

63

ارشاد- چنین بگوئید...

مسلمانان

مردم

138-136

15

چنین بگو- ....

ارشاد

پیامبر

139

32

یهود- باطل کردن عقاید غلطشان

کافران

مردم

140

14

آنها اینطور بودند-  شما هر طور هستید با شما آنطور حساب میشود

سایر

حکمت

141

238

موضوع تغییر قبله از بیت المقدس به کعبه

ارشاد

پیامبر

150-142

20

یادآوری نعمت رسالت

مسلمانان

مردم

151

10

مرا یاد کنید تا یادتان کنم

اخلاق

حکمت

152

12

از صبر و نماز کمک بگیرید

اخلاق

حکمت

153

13

کسی را که در راه خدا کشته شده مرده نگوئید

اخلاق

حکمت

154

14

در مقابل گرسنگی و ترس و نقص اموال و جانها... صبور باشید

اخلاق

حکمت

155

12

توصیف

مومنان

مردم

156

12

طرز برخورد با این نوع مردم در آخرت

قوانین خدائی

حکمت

157

24

حج

احکام

حکمت

158

24

توصیف

کافران

مردم

159

12

توصیف

مومنان

مردم

160

14

طرز برخورد با این نوع مردم در آخرت

قوانین خدائی

حکمت

161

9

تخفیف ندارد-  دائمی است

جهنم

آخرت

162

9

واحد-  رحمان- رحیم

صفات

خداوند

163

36

آفرینش آسمانها و زمین-  گرداندن شب وروز- کشتی - آب- جانوران- ابرها

افعال

خداوند

164

30

توصیف

کافران

مردم

165

38

پیشروان و پیروان از یکدیگر بیزاری میجویند

قیامت

آخرت

167-166

32

روزی حلال بخورید - از شیطان پیروی مکنید

اخلاق

حکمت

169-168

22

توصیف

کافران

مردم

170

16

در مورد کافران-  مانند حیوانات صدایی میشنوند اما نمی فهمند

مثال

حکمت

171

16

از طیبات بخورید و شکر هم بکنید

اخلاق

حکمت

172

22

مردار و خون و خوک و... حرام است

احکام

حکمت

173

45

طرز برخورد با این نوع مردم در آخرت

قوانین خدائی

حکمت

175-174

14

موضوع فوق (آیه های 175- 174)

علت یابی

حکمت

176

65

نیکی چیست ؟ اینهاست...

اخلاق

حکمت

177

50

قصاص

احکام

حکمت

179-178

49

وصیت

احکام

حکمت

182-180

188

روزه

احکام

حکمت

187-183

20

اموالتان را به باطل مخورید و به دست حکام جور هم ندهید

احکام

حکمت

188

28

اهِلّه (قمر) وقت شناسی حج و...

احکام

حکمت

189

95

جهاد- قتال

احکام

حکمت

194-190

14

انفاق

احکام

حکمت

195

216

حج

احکام

حکمت

203-196

42

توصیف تفاوت باطن و ظاهر و قول و فعل

منافقان

مردم

206-204

12

توصیف

مومنان

مردم

207

27

داخل سلم بشوید و پیروی شیطان نکنید

اخلاق

حکمت

209-208

17

توصیف

کافران

مردم

210

19

یهود- نکوهش بخاطر بی توجهی به آنهمه دلایل روشن

کافران

مردم

211

22

حکمت- تعلیل کفرشان

کافران

مردم

212

53

مژده ده- هشدار دهنده- رفع اختلاف بین مردم- هدایت

علت ارسال پیامبران

حکمت

213

33

انتقاد-  تصور کرده اید امتحان نخواهید شد

مسلمانان

مردم

214

25

انفاق و مصادیق و موارد آن

احکام

حکمت

215

25

جهاد وقتال

احکام

حکمت

216

63

جهاد و قتال

احکام

حکمت

217

22

مومنان

بهشت

آخرت

218

45

مشروب و قمار

احکام

حکمت

219

29

ایتام

احکام

حکمت

220

48

ازدواج (با مومن یا مشرک...)

احکام

حکمت

221

49

زنان حائضه

احکام

حکمت

223-222

30

زیاد قسم نخورید

احکام

حکمت

225-224

439

طلاق

احکام

حکمت

237-226

25

مواظب نمازها باشید

احکام

حکمت

238

26

وصیت

احکام

حکمت

240

7

طلاق

احکام

حکمت

241

7

بیان آیاتش شاید تعقل کنید

علل صدور احکام

حکمت

242

25

از ترس مرگ هزار هزار فرار میکردند. خدا میراندشان سپس زنده شان کرد

گذشتگان

مردم

243

10

جهاد

احکام

حکمت

244

16

قرض الحسنه

احکام

حکمت

245

234

داستان بنی اسرائیل تحت فرماندهی طالوت که نافرمانی کردند و..

گذشتگان

مردم

251-246

10

این آیات خداست که برتو میخوانیم و تواز رسولانی

تبیین

پیامبر

252

50

بعضی رابر بعضی برتری دادیم و...ولی بازماندگان اختلاف کردند

مختلف

پیامبران

253

18

انفاق کنید

اخلاق

حکمت

254

89

(آیه الکرسی معروف)

فلسفی- عرفانی

حکمت

275-255

39

پادشاه همزمان با ابراهیم و... که مبهوت شد

گذشتگان

مردم

285

63

که صد سال میرانده شد و سپس زنده شد...

عزیر

پیامبران

259

37

که از خدا خواست طرز زنده کردن مجدد را نشانش بدهد

ابراهیم

پیامبران

260

211

انفاق (امور مختلف مربوط به آن)

اخلاق

حکمت

267-261

17

علت عدم انفاق-  ترس از نداری است

سایر

حکمت

268

15

حکمت را به هر کس خواهد میدهد

سایر

حکمت

269

121

انفاق

اخلاق

حکمت

274-270

106

حرمت ربا

احکام

حکمت

279-275

194

قرض و معاملات و ثبت آنها

احکام

حکمت

283-280

25

ملک- غفران- قدرت مطلق -علم مطلق

صفات

خداوند

284

30

ایمان- شنیدن- طاعت- اعتراف

اخلاق

حکمت

285

47

بیان موارد تخفیفی راجع به انسان

سایر

حکمت

286

6653

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

48

با گرایش به تربیت فرد و ساماندهی امور خانواده

احکام

حکمت

1/ 4

4/36

توصیف و نکوهش خلاف هاو  لجاجت ها و کفرهای آنها.

کافران- یهود

مردم

2/ 4

3/5

همگی از یک منبع وحی میشدند و همه در یک مسیر بودند و همه دعوت به خیر میکردند

سایر

پیامبران

3/ 4

3/5

مسیر حق خویش را برو

ارشاد

پیامبر

4/4

6/2

آیات و نعمات و خلق و امر خداوندی

افعال

خداوند

5/4

7/1

برای مومنان

بهشت

آخرت

6/4

7/0

حجیت و حقانیت قرآن

توصیف

قرآن

7/4

 

درس: ساختن ثبوتي فرد و خانواده از طريق احکام صادره و ساختن سلبي آنان از طريق برحذر داشتن از الگوهاي بد (يهوديان و غيره).

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 20-1: معرفي جامعه اي که قلمرو ماموريت پيامبراست (مجموعه اي از مومن و کافر و منافق)

درب پاراگراف 2- آیات 25-21: دعوت مردم به عبادت و تقوا از طريق استدلال به حجیت قرآن و وعده بهشت جاودان.

درب پاراگراف 3- آیات 29-26: ای مردم! به آیات و نعمات خداوند توجه نموده و از کفر و سرپیچی دوری کنید.

درب پاراگراف 4- آیات 39-30: بيان داستان شيرين پيدايش آدم وتعليم او و تشريع دين.

درب پاراگراف 5- آیات 48-40: دعوت يهوديان به بازگشت به راه حق و ايمان و عمل صالح و...

درب پاراگراف 6- آیات 61-49: نکوهش يهوديان براي کفران نعمت و نافرماني و اذيت پيامبرشان.

درب پاراگراف 7- آیه 62: خداوند به اسامي کار ندارد. به حقايق کار دارد و مي خواهد مردم از لحاظ حقيقي مومن باشند.

درب پاراگراف 8- آیات 74-63: نکوهش يهوديان براي ناشکري هاي مکرر و نافرماني و آزار پيامبر ارجمندشان.

درب پاراگراف 9- آیات 82-75: اي مسلمانان به يهوديان اميد نبنديد آنها چنين اند! به حقيقتي که نزد خودتان است متکي باشيد.

درب پاراگراف 10- آیات 103-83: نکوهش يهوديان براي نافرماني هاي مکررشان، کفرشان، تکذيب پيامبران، خود را تافته جدا بافته دانستن و...

درب پاراگراف 11- آیات 106-104: ای مسلمانان! ارتباطات خود را با اهل کتاب و مشرکان کاهش دهید.

درب پاراگراف 12- آیات 110-107: اي مسلمانان! به یهودیان به چشم دشمن بنگرید و به عبادات خودتان بپردازید.

درب پاراگراف 13- آیات 115-111: اي مسلمانان! به اینطرف و آنطرف نگاه نکنید  راه مستقیم خودتان را بروید.

درب پاراگراف 14- آیات 123-116: اي مسلمانان! اهل کتاب و مشرکان از لحاظ انحراف از راه حق مشابهند، شما همان راه صحیح پیامبرتان را بروید.

درب پاراگراف 15- آیات 134-124: ای مسلمانان! ریشه دین اهل کتاب دین حضرت ابراهیم است که دین این پیامبر تکامل یافته همان است. لذا به اینطرف و آنطرف رو نکنید.

درب پاراگراف 16- آیات 141-135: (توجه به «درب» پاراگراف قبلی)

درب پاراگراف 17- آیات 152-142: حکم تغيير قبله که متضمن وحدت مسلمين وتعالي شخصيتي و استقلال آنان است.

درب پاراگراف 18- آیات 157-153: آيات اخلاقي مربوط به پايداري و صبر که سازنده شخصيت آدمي است.

درب پاراگراف 19- آیه 158: صدور حکم حج که متضمن آثار سازندگي بزرگي براي مسلمين است.

درب پاراگراف 20- آیات 163-159: برحذر داشتن مسلمانان از اينکه به اخلاق مورد نکوهش کافران (يهود و...) گرايش يابند.

درب پاراگراف 21- آیات 167-164: جلب توجه مسلمانان به آثار لطف و رحمت الهي و دعوت به سعي در رشد شخصيتي خويش و برکنار ماندن از عاقبت بد آخرتي.

درب پاراگراف 22- آیات 176-168: دعوت مردم به کسب روزي پاکيزه و دوري از حرام خواري که سبب اعتلا و پاکي شخصيت آنان مي شود.

درب پاراگراف 23- آیه 177: ارائه يکنوع چک ليست که مسلمانان خود را از روي آن چک کنند و شخصيتشان ساخته شود.

درب پاراگراف 24- آیه های 179-178: صدور حکم قصاص براي صيانت نفوس و امنيت اجتماعي، تا در سايه آن رشد انساني ممکن گردد.

درب پاراگراف 25- آیات 182-180: صدور احکام وصيت براي ايجاد راحتي خيال در مردم از لحاظ اختيار داشتن راجع به قسمتي از اموال خويش حتي پس از مرگ.

درب پاراگراف 26- آیات 187-183: صدور احکام روزه که متضمن تعالي شخصيت مسلمانان است.

درب پاراگراف 27- آیه 188: صدور حکم باطل بودن رشوه که متضمن سلامت و امنيت اقتصادي و در نتيجه تعالي جامعه مسلمين است.

درب پاراگراف 28- آیه 189: ارشاد مردم راجع به حالات مختلف هلالي ماه که علم به آن براي عبادات خاصي مانند حج و روزه و... لازم است.

درب پاراگراف 29- آیات 195-190: صدور حکم جهاد براي دفاع از اسلام و مسلمين وتعيين حدود آن.

درب پاراگراف 30- آیات 203-196: صدور احکام حج که متضمن آثار مهمي براي جامعه مسلمين و رشد روحي و شخصيتي زبدگان مردم مي باشد.

درب پاراگراف 31- آیات 212-204: دعوت مردم به تسليم شدن به احکام الهي که مايه اعتلاء خودشان است.

درب پاراگراف 32- آیه های 214-213: جلب توجه مردم به علت اصلي تشريع اديان و صدور احکام که مايه رفع اختلاف بين مردم بوده و يک فرآيند پر از آزمون است.

درب پاراگراف 33- آیات 226-215: ارشاد مردم درباره امور مورد ابتلاء و سامان بخشيدن و اعتلای زندگيشان.

درب پاراگراف 34- آیات 242-227: صدور احکام دقيق راجع به طلاق که سبب صيانت بنيان خانواده ورشد و تعالي جامعه مي گردد.

درب پاراگراف 35- آیات 254-243: تشويق مسلمين براي آماده شدن براي جنگ رهايي بخش از طريق ذکر يک داستان تاريخي که متضمن رهايي از بندها و موانع رشد وتعالي آنان مي باشد، و برحذر داشتن آنان که در اين خصوص مانند يهوديان رفتار نکنند.

درب پاراگراف 36- آیات 260-255: ارائه نوعي معارف بلند مرتبه راجع به خداوند و زندگي پس از مرگ که سبب ارتقاء سطح معرفتي مسلمانان است.

درب پاراگراف 37- آیات 274-261: صدور احکام انفاقات همراه با استدلالها و مثالها که سبب ارتقاء سطح اخلاقي مردم مي گردد.

درب پاراگراف 38- آیات 281-275: نکوهش عمل ربا و تحريم آن که متضمن سلامت اقتصادي جامعه و در نتيجه رشد شخصيتي حاصل از پاکي اقتصادي مي گردد.

درب پاراگراف 39- آیه های 283-282: توصيه به تشکيل اسناد و مدارک براي جلوگيري از مشکلات بي سر و ساماني معاملات که يکي از پايه هاي اساسي اجتماع مقبول بشري است.

درب پاراگراف 40- آیات 286-284: ارائه معارفي که پشتوانه عمل به احکام شرعي و اخلاقي پيش گفته است و جلب توجه مسلمانان به اين نکته که اين احکام بنفع خودتان و در حدود توانايي تان و بر مبناي عقايدتان است.

 

سوره بیّنه

آيه

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

تعداد

کلمه

1

مردم

کافران

مشرکان و کافران اهل کتاب از هم جدا نبودند تا اينکه دلیل آشکار به سويشان آمد

12

2

پيامبر

ساير

تلاوت ميکند

4

2

قرآن

توصيف

صحف مطهره

2

3

قرآن

توصيف

در آن نامه هائی استوار هست

3

4

مردم

کافران

اهل کتاب- متفرق نشدند تا اينکه دلیل آشکار به سويشان آمد

11

5

مردم

کافران

اهل کتاب به چيزی امر نشده بودند مگر توصيه به نماز و زکات

16

6

مردم

کافران

بدترين مردم هستند

12

6

آخرت

جهنم

جاودانگی

4

7

مردم

مومنان

توصيف (ايمان و عمل صالح)

9

8

آخرت

بهشت

جزاء اعمال مومنان

18

8

مردم

مومنان

توصيف (خشيت پروردگار)

3

جمع

94

 

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/4

مردم

کافران

جدا نشدند تا بیند به سویشان آمد بدترین مردم کافرانند.

67

2/4

آخرت

بهشت

نعیم مؤمنان

4/23

3/4

قرآن

توصیف

حجیت و اهمیت آن

3/5

4/4

پیامبر

سایر

تلاوت می کند صحیفه های پاک را

3/4

 

 

درس: نکوهش کافران اهل کتاب که آگاهانه و عامدانه کفر می ورزند.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 5-1: تبیین وضعیت جهت گیری اهل کتاب در رابطه با پدیده اسلام.

درب پاراگراف 2- آیات 8-6: مقایسه عاقبت اخروی دو گروه.

سوره ماعون

 

درس: اسم مطرح نیست. این اعمال مصداق تکذیب قیامت است چه از کافر صادر شود چه از مسلمان.

 

سوره عادیت

درس: نکوهش کندی و سستی انسان در پرداختن به امور مورد رضایت پروردگار.

 

 

سوره صف

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

11

مورد تسبیح - عزت - حکمت

صفات

خداوند

1

29

خطاب - نکوهش - در مورد ادعای تو خالی

مسلمانان

مردم

4-2

23

قوم موسی -  آزار پیغمبرشان - انحراف آنها

گذشتگان

مردم

5

33

قوم عیسی - ایمان نیاوردن به پیغمبر علیرغم. . .

گذشتگان

مردم

6

16

افترا بر خداوند- نپذیرفتن دعوت به اسلام- ظلم

کافران

مردم

7

11

می خواهند نور خدا را با دهانشان خاموش کنند.

کافران

مردم

8

13

ارسال رسول- غالب کردن دین خویش بر همه ادیان

افعال

خداوند

9

54

خطاب- دعوت به ایمان و جهاد و وعده پیروزی

مسلمانان

مردم

13-10

36

خطاب- دعوت به خالص شدن در راه خدا

مسلمانان

مردم

14

226

 

قدم اول

 

تشکیل جدول ها برای رسیدن به «درس »

جمع

 

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

ردیف

4/89

خطاب - نکوهش ادعا های تو خالی و دعوت به ایمان و جهاد وسلام وعده پیروزی دنیوی و نعیم اخروی

مسلمانان

مردم

1/4

6/10

ارسال و رسل و غالب کردن دین حق بر همه ادیان

افعال

خداوند

2/4

 

درس: نکوهش مسلمانان براي ادعاهاي بي پشتوانه شان، و دعوت به ايمان واقعي و جهاد، و وعده پيروزي دينشان.

 

 

درب پاراگراف 1- آیه 1: بهتر است مسلمانان هم با کل موجودات عالم هماهنگ شده و ايمانشان واقعي باشد.

درب پاراگراف 2- آیات 4-2: نکوهش مسلمانان راجع به يکي نبودن قول و فعلشان و دعوتشان به جهاد خوب و کامل.

درب پاراگراف 3- آیات 9-5: نکوهش کفار يهود و نصاري ومشرکان از لحاظ مخالفت با حق.

درب پاراگراف 4- آیات 14-10: تشويق مسلمانان به جهاد کامل، و وعده پيروزي.

 

سوره محمد(ص)

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

8

اعمالشان تباه است

کافران

مردم

1

18

بدیهایشان پوشش، و وضعشان خوب خواهد شد

مومنان

مردم

2

18

رابطه جزاء با اعمال

جزاء

حکمت

3

21

هنگام گرماگرم جنگ چنین کنید . . .

جهاد

احکام

ق4

9

اگر خدا میخواست...

سایر

حکمت

ق4

15

برای شهداء چنین خواهد شد

بهشت

آخرت

6- 4

10

خطاب -  وعده نصرت در صورت ثبات

مومنان

مردم

7

14

حکمت - رابطه عمل و جزاء

کافران

مردم

9- 8

16

آیا در زمین سیر نکردید

انسان

مردم

10

11

حکمت -  رابطه عمل و جزاء

کافران

مردم

11

12

مومنان

بهشت

آخرت

ق12

10

کافران

جهنم

آخرت

ق12

15

هلاکت قریه های کافرقبلی

قدرت

خداوند

13

14

مقایسه علت رفتار خوب انسانی و رفتار بد

انسان

حکمت

14

34

ذکر گوشه ای از نعمتها

بهشت

آخرت

ق15

10

ذکر گوشه ای از عذابها

جهنم

آخرت

ق15

25

نسبت به تعلیمات پیغمبر بی اعتنا هستند

منافقان

مردم

16

6

آنها که سعی به کسب تقوا کردند ، تقوایشان زیادتر می شود

مومنان

مردم

17

15

آیا انتظار دارند قیامت ناگهان برسد؟

منافقان

مردم

18

14

ارشاد -  بدان که خدائی جزالله نیست - برای خود و مومنان استغفار کن

خطاب

پیامبر

19

28

انتقاد -  انتظار نزول سوره ای دارند، ولی وقتیکه سوره ای مربوط به جهاد نازل میشود ناراحت میشوند

مسلمانان

مردم

20

12

ارشاد -  وقتیکه تصمیم گرفته شد بهتر است صادق باشند

مسلمانان

مردم

21

10

انتقاد -  آیا میخواهید در زمین ریاست پیدا کنید و آنگاه به فساد بپردازید

مسلمانان

مردم

22

7

خداوند لعنتشان کرده و کور و کرشان نموده

کافران

مردم

23

7

آیا در قران تدبر نمی کنند یا دلهاشان قفل شده؟

کافران

مردم

24

16

تمایل به کفر پس از هدایت -   در اثر آرایش دادن شیطان

منافقان

مردم

25

15

رفتارشان -  می گویند ما بزودی در بعضی از امور از شما (کافران) اطاعت می کنیم

منافقان

مردم

26

7

منافقان

عذاب

آخرت

27

10

علت عذاب منافقان

آخرت

حکمت

28

11

فکرشان

منافقان

مردم

29

12

میتوانی آنها را از طریق گفتارشان بشناسی

ارشاد

پیامبر

30

8

تا صابر و مجاهد و منافق جدا شود

امتحان

حکمت

31

21

به خدا ضرری نمیرسانند

کافران

مردم

32

11

اطاعت خدا و رسولش کنید و اعمالتان را باطل نکنید

مسلمانان

مردم

33

15

خدا انها را نخواهد بخشید

کافران

مردم

34

12

شما بالاترید -  تقاضای صلح نکنید

مسلمانان

مردم

35

13

حقیقت -  زندگی دنیا

زندگی

حکمت

36

6

انتقاد – بخل می ورزید

مسلمانان

مردم

37

30

ارشاد -  انفاق کنید...

مسلمانان

مردم

38

546

جمع

 

 

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

3/59

تشریح رفتار و اعمالشان

کافران و منافقان

مردم

1/4

2/13

برای شهداء و مومنان

بهشت

آخرت

2/4

6/6

علت تشریع احکام (جهاد) - آزمودن مومنان و جدا کردن آنان از کافران

امتحان

حکمت

3/4

1/16

آنها را از طریق گفتارشان خواهی شناخت

خطاب و ارشاد

پیامبر

4/4

8/4

هلاک نمودن کافران گذشته

قدرت

خداوند

5/4

 

درس: تشويق مسلمانان به جهاد، و جديت در راه خدا و جدا کردن مسير خويش از کافران و منافقان.

 

 

درب پارگراف 1- آیات 3-1: تشريح علت رفتارهاي کافرانه ومومنانه.

درب پارگراف 2- آیات 9-4: توصيه به مسلمانان به جدي بودن در برخورد با کافران و ذکر حکمت هاي آن.

درب پارگراف 3- آیات 15-10: نکوهش کافران از طريق مقايسه هايي بين مومن و کافر از جهات مختلف.

درب پارگراف 4– آیات 18-16: نکوهش بعضي رفتارهاي منافقانه.

درب پارگراف 5– آیه 19: تذکر جدي تنبه برانگيز به پيامبر(ص) و مسلمانان.

درب پارگراف 6– آیات 32-20: نکوهش منافقان و برشماري بعضي از صفات و اعمالشان.

درب پارگراف 7– آیات 38-33: دعوت مسلمانان به جدي بودن در مسلماني خويش و اقدام به اعمال پسنديده.

سوره انفال

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

7

چنین بگو - انفال مربوط به خدا و رسول است

ارشاد

پیامبر

ق1

11

تقوا- اصلاح بین خودتان-  اطاعت خدا و رسول

احکام

حکمت

ق1

23

توصیف

مومنان

مردم

3-2

11

برای مومنان-  آمرزش-  روزی محترمانه

بهشت

آخرت

4

11

راجع به مهاجرت عده ای از مومنان ناخرسند بودند ولی به نفعشان بود

پیامبر

حکمت

5

41

جهاد - خداوند طوری سامان داد که حق غالب شود

احکام

حکمت

8-6

74

اجابت مومنان-  یاری مومنان در جنگ-  ایجاد وفاق بین آنان - ارسال کمک های غیبی

افعال

خداوند

12-9

13

جهاد با کفار

احکام

حکمت

13

6

برای کافران

جهنم

آخرت

14

103

راجع به جهاد و ...

احکام

حکمت

15-21

21

بدترین حیوانات نزد خدا ، موجودات بی عقلند

سایر

حکمت

21-22

101

اطاعت خدا و رسول-  جهاد-  عدم خیانت - تقوا

احکام

حکمت

23-29

16

آنها میخواستند تو را زمینگیر کنند یا بکشند ..اما خدا نگذاشت

دلداری

پیامبر

30

17

توصیف- وقتی آیاتمان را بخوانی میگویند ما هم بلدیم

کافران

مردم

31

17

توصیف-  میگویند خدایا اگر این ( دین ) حق است سنگی از آسمان بر ما بینداز

کافران

مردم

32

12

خدا عذاب نمی کند در حالیکه تو در میان آنهائی-  یا استغفار می کنند

خداوند

حکمت

33

35

توصیف

کافران

مردم

34-35

21

توصیف

کافران

مردم

36

18

کافران-  عذاب-  فشار

جهنم

آخرت

37

16

بگو اگر دست بکشید ... با آنها بجنگ تا فتنه ای نباشد

ارشاد

پیامبر

38

186

خمس ، جهاد ، خلوص نیت ..

احکام

حکمت

39-47

35

شیطان وسوسه شان میکرد تا اینکه جنگ پیش آمد، آنگاه تنهاشان گذاشت

کافران

مردم

48

19

طعنه به مسلمانان

منافقان

مردم

49

14

در همان جنگ ملائکه داشتند آنها را میزدند ( اما شما نمی دیدید)

کافران

مردم

50

11

نسبت به بندگان عادل است

صفات

خداوند

51

19

قوم فرعون و قبلی ها-  کفر- عذاب

گذشتگان

مردم

52

16

نعمت قومی را عوض نمی کند مگر اینکه روحیات خودشان را عوض کنند

قانون خدائی

حکمت

53

22

قوم فرعون و قبلی ها-  تکذیب-  هلاک

گذشتگان

مردم

54

11

بدترین مخلوقات نزد خدا کافرانند

سایر

حکمت

55

12

توصیف-  نقض عهد

کافران

مردم

56

24

چنین کن-  به آنان سخت گیر- اگر احساس خیانت کردی مقابله کن

ارشاد

پیامبر

57-58

8

هشدار-  مبادا فکر کنند غالبند

کافران

مردم

59

33

آمادگی دفاعی

احکام

حکمت

60

97

چنین کن ... اگر صلح خواستند بپذیر-  توکل کن-  مسلمانان را به جنگ تشویق کن

ارشاد

پیامبر

61-66

21

پیامبر نباید اسرای خاص داشته باشد

احکام

پیامبر

67

11

اگر تقدیر از پیش تعیین شده نبود ، عذابتان میکرد

خداوند

حکمت

68

11

از حلال و طیب غنائم بخورید .

احکام

حکمت

69

37

به اسرا بگو ...و اگر احساس خیانت کردی ...

ارشاد

پیامبر

70-71

51

کمک به مسلمانان در امور مربوط به دین

احکام

حکمت

72

13

کافران از یکدیگر پشتیبانی می کنند

احکام

حکمت

73

22

توصیف- وعده نیکو

مومنان

مردم

74

12

توصیف-  مومنان بعدی

مومنان

مردم

ق75

13

راجع به صله رحم

احکام

حکمت

ق75

1272

جمع

 

 

 

 

 

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

7/51

جهاد - دفاع - اطاعت خالصانه از خدا و رسول

احکام

حکمت

1/ 4

7/21

استکبار-  استعجال عذاب - وسوسه پذیری- فکر باطل-  هلاکت

کافران

مردم

2/ 4

1/17

بیان کن مقابله به مثل کن-  اگر طرف مقابل پیشقدم شد مصالحه کن

ارشاد

پیامبر

3/ 4

7/6

یاری موثر به مومنان

افعال

خداوند

4/ 4

8/2

عذاب کافران

جهنم

آخرت

5/ 4

 

درس: به جهاد و دفاع و اطاعت خالصانه از خدا و رسول بپردازيد که پيروز خواهيد شد.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 4-1: مومن واقعي باشيد.

درب پاراگراف 2- آیات 14-5 : هنگام مشکلات معلوم می شود ایمان چه کسی در چه درجه ای است.

درب پاراگراف 3- آیات 17-15: ای مسلمانان! هنگام جهاد محکم و ثابت قدم باشید.

درب پاراگراف 4- آیات 23-18: اي کافران بس است. دست بکشيد و به صفوف مسلمان بپيونديد.

درب پاراگراف 5- آیات 29-24: اي مسلمانان! به مسلماني تان مغرور نشويد. سعي کنيد ايمان واقعي پيدا کنيد.

درب پاراگراف 6- آیات 38-30: نکوهش کافران که با اين همه آيات و دلايلي که ديده اند باز هم از کارهايشان دست نمي کشند.

درب پاراگراف 7- آیات 47-39: به جهاد و دفاع و اطاعت خالصانه از خدا و رسول بپردازید که پیروز خواهید شد.

درب پاراگراف 8- آیات 55-48: کافران از لحاظ عقيده بي پايه و از لحاظ پناهگاه سست، و از لحاظ عاقبت در دنيا دچار شکست، و در آخرت عذاب خواهند داشت.

درب پاراگراف 9- آیات 63-56: اي پيامبر! برای دفع دشمنان همواره آماده باشید و مواظب خیانت و نیرنگ آنان نیز باشید.

درب پاراگراف 10- آیات 71-64: اي پيامبر همراه با پيروانت به طور همه جانبه با کافران درگير شو.

درب پاراگراف 11- آیات 75-72: اي مسلمانان در ايمانتان جدي و خالص باشيد.

 

سوره حشر

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

11

مورد تسبیح  - عزیز - حکیم

صفات

خداوند

1

40

اخراج کافران اهل کتاب از دیارشان علیرغم تصور آنها و تصور مومنان

افعال

خداوند

2

9

کافران اهل کتاب اگر آواره نمی شدند -   دراین دنیا عذاب میدیدند

مردم

حکمت

3

5

جهنم

کافران

آخرت

3

5

معذب بودن کافران در دنیا و آخرت

علت

حکمت

4

7

شدید العقاب در مورد کسانی که با خدا مشاقّه کنند

صفات

خداوند

4

36

قدرت- نصرت رسل ...

صفات

خداوند

6- 5

32

آنچه خداوند نصیب رسولش کرد باید اینگونه خرج شود... تقوا داشته باشید

 

احکام

7

4

شدید العقاب

صفات

خداوند

7

70

مهاجر و انصار -   صفات

مومنان

مردم

10-8

101

صفات

منافقین

مردم

16- 11

10

جهنم

منافقین

آخرت

17

12

تقوا پیشه کنید - توشه پیش فرستید

موعظه

مردم

18

5

خبیر

صفات

خداوند

18

10

مانند کسانی که ... نباشید

موعظه

مردم

19

10

جنت و نار مساوی نیستند برنده، اصحاب جنت هستند

اصحاب

حکمت

20

18

اگر این قرآن را بر کوه ها نازل کرده بودیم می دیدی که ...

قرآن

حکمت

21

49

وحدانیت -  علم - رحمت -  مُلک  - قدسیت... خالق...

صفات

خداوند

24-22

434

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

5/44

منافقین

توصیف

مردم

1/ 4

35

قدرت ، عزت ، شدت ، ملک ، جهت گیری مثبت

صفات و افعال

خداوند

2/ 4

7/9

عدالت ؛ شدت ، حدت ..

احکام

حکمت

3/ 4

4/7

چگونگی خرج اموالی که بدون جنگ و هزینه و لشکر کشی نصیب جبهه اسلام شده

احکام

احکام

4/ 4

5/3

وعده عذاب به منافقین

احکام

آخرت

5/ 4

 

درس: مخالفت شديد همه جانبه با کفار و منافقين.

 

 

درب پاراگراف 1- آیه 1: کفار و منافقين نسبت به کل جهان آفرينش ناهماهنگ مي باشند.

درب پاراگراف 2- آیات 7-2: کفاري که به طور صريح و رو در رو با خدا و رسول مبارزه کنند به شکست و خواري دچار مي شوند.

درب پاراگراف 3- آیات 10-8: تحسين و تمجيد مومنان واقعي (که طرف مقابل کفار و منافقين هستند).

درب پاراگراف 4- آیات 17-11: معرفي بعضي صفات نکوهيده منافقين.

درب پاراگراف 5- آیات 20-18: بر حذر داشتن مسلمانان از اينکه از حقايق بيگانه شوند و مانند کفار و منافقين بگردند.

درب پاراگراف 6- آیات 24-21: توجه به شأن خداوند متعال سبب مي شود مسلمانان در مخالفت خويش با کفار و منافقين جدي تر شوند.

 

سوره منافقون

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

131

نکوهش - توصیف- هشدار

منافقین

مردم

8-1

38

مبادا اموال و اولادتان شما را غافل کند- انفاق کنید

مسلمانان

مردم

10-9

11

مرگ که فرا برسد تاخیر ندارد

خداوند

حکمت

11

180

جمع

 

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

9/93

نکوهش - توصیف - هشدار

منافقان

مردم

1/4

1/6

مرگ که برسد تأخیر ندارد.

قوانین الهی

حکمت

2/4

 

درس: برشماري و نکوهش صفات منافقانه و بر حذر داشتن مسلمانان از اينکه مانند آنها باشند.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 8-1: توصيف صفات منافقانه.

درب پاراگراف 2- آیات 11-9: بر حذر داشتن مسلمانان از اتصاف به صفات منافقانه.

 

سوره جمعه

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

12

مورد تسبیح آنچه در آسمانها و زمین -  مُلک - عزت - حکمت

صفات

خداوند

1

22

برگزیدن فرستاده ای از میان اُمّی ها برای هدایتشان

افعال

خداوند

2

8

هدایت کسانی که بعدا مسلمان می شوند - عزت-  حکمت

افعال

خداوند

3

10

صاحب فضل بزرگ

صفات

خداوند

4

68

یهود-  نکوهش -  به تورات عمل نکردند - تصورات باطل راجع به خویش پیدا کردند...

کافران

مردم

8- 5

37

تشریع نماز جمعه

مسلمانان

مردم

10- 9

21

نکوهش -  به نماز اهمیت کمتری میدهند تا « لهو » و«تجارت»

مسلمانان

مردم

11

178

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

71

نکوهش مردم برای سبک گرفتن تعالیم پیامبران

کافران

مردم

1/ 4

29

برگزیدن فرستادگان از میان مردم از فضل خداست

افعال

خداوند

2/ 4

 

درس: نکوهش بعضي از مردم که تعاليم پيامبران را که از فضل خداست سبک مي گيرند.

درب پاراگراف 1- آیات 4-1: تعريف يکي از نمونه هاي مهم فضل خدا.

درب پاراگراف 2- آیات 8-5: نکوهش يهوديان که به تعاليم تورات اهميت ندادند.

درب پاراگراف 3- آیات 11-9: هشدار به مسلمانان که مبادا رفتار يهوديان را در پيش بگيرند و به تعاليم پيامبر(ص) اهميت ندهند.

 

 

سوره آل عمران

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

1

 

الم

حروف مقطعه

1

7

وحدانیت-  زنده-  پاینده

صفات

خداوند

2

11

حق- تصدیق کننده کتب قبلی

صفات

قرآن

3

6

هدایت-  فرق گذارحق و باطل

صفات

قرآن

ق4

10

کافران- عذاب

جهنم

آخرت

ق4

21

علم مطلق-  آفرینش انسان-  وحدانیت-  عزت-  حکمت

صفات

خداوند

6-5

51

بعضی از آیات محکم و بعضی متشابه اند-  تاویل آنرا ...

حکمت

قرآن

7

28

دعا ...

مومنان

مردم

9-8

15

کافران-  آتشگیرانه جهنم

جهنم

آخرت

10

15

تکذیب-  عذاب

گذشتگان

مردم

11

10

چنین بگو ...

ارشاد

پیامبر

12

28

وقتیکه دو لشکر بهم رسیدند- آیه بود

مثال

حکمت

13

35

حب .. برای مردم زینت داده شد

قوانین خدائی

حکمت

14

27

چنین بگو ...

ارشاد

پیامبر

15

25

توصیف

مومنان

مردم

17-16

16

وحدانیت-  عزت-  حکمت

صفات

خداوند

18

25

دین نزد خدا اسلام است - اختلاف پس از دلایل آشکار بود

سایر

حکمت

19

31

چنین بگو ...

ارشاد

پیامبر

20

23

توصیف

کافران

مردم

21

13

کافران-  عذاب

جهنم

آخرت

22

34

یهود-  توصیف

کافران

مردم

24-23

14

حتمی الوقوع-  حساب آنها بطور کامل داده میشود

قیامت

آخرت

25

48

مُلک-  قدرت-  شب وروز-  میراندن و زنده کردن

صفات

خداوند

27-26

27

مومنان کافران را دوست نگیرند مگر اینکه از لحاظ تقیه باشد

احکام

حکمت

28

20

چنین بگو ...

ارشاد

پیامبر

29

24

روزی که هر کس عملش را می بیند و میخواهد بین او و آن فاصله ... باشد

قیامت

آخرت

30

27

چنین بگو ...

ارشاد

پیامبر

32-31

23

برگزیدگی آنها

آدم و نوح و...

پیامبران

34-33

419

ولادت-  پیامبری-  معجزات-  نیرنگ یهودیان

عیسی

پیامبران

55-35

14

کافران-  یهود-  عذاب

جهنم

آخرت

56

12

مومنان

بهشت

آخرت

57

7

آیات و پند پر حکمت بر تو میخوانیم

تبیین

پیامبر

58

12

عیسی مانند آدم است از نظر خلقت

مثال

حکمت

59

7

حق از جانب پروردگار تو است - شک نکن

هشدار

پیامبر

60

29

بگو .. (دعوت به مباهله)

ارشاد

پیامبر

61

12

قصص حق

توصیف

قرآن

62

6

اگر روی برگردانند ناراحت نشو

دلداری

پیامبر

63

68

بگو...ای اهل کتاب بیائید روی نکات مشترک تکیه کنیم

ارشاد

پیامبر

66-64

31

نه یهودی بود و نه نصرانی

ابراهیم

پیامبران

68-67

189

اهل کتاب-  توصیف رفتاری و اخلاقی منفی

کافران

مردم

78-69

48

کسی را نمی رسد که خدا به او کتاب بدهد اما او مردم را به عبادت خود یا دیگری بخواند

قوانین خدائی

حکمت

80-79

38

اقرار به ایمان به پیامبر (ص) و یاری او

مختلف

پیامبران

81

7

توصیف

کافران

مردم

82

14

اهل کتاب-  توصیف

کافران

مردم

83

31

بگو ایمان آوردیم به خدا و آنچه نازل شده بر...

ارشاد

پیامبر

84

12

کسی که دینی غیر از اسلام بخواهد خدا قبول نمی کند

قوانین خدائی

حکمت

85

22

خدا کافران پس از ایمان را هدایت نمی کند

قوانین خدائی

حکمت

86

24

برای مرتدان عذاب دائمی بی تخفیف

جهنم

آخرت

88-87

12

توصیف

مومنان

مردم

89

14

مرتدان که کفرشان را زیاد هم کرده باشند توبه شان قبول نمیشود

قوانین خدائی

حکمت

90

25

برای کسی که کافر مرده باشد-  هیچ فدیه ای قبول نمیشود

قیامت

آخرت

91

26

انفاق

اخلاق

حکمت

92

50

بگو..

ارشاد

پیامبر

95-93

38

حج

احکام

حکمت

97-96

36

بگو...

ارشاد

پیامبر

99-98

120

تقوا-  وحدت-  دوستی نکردن با کافران اهل کتاب-  امر بمعروف و نهی از منکر

احکام و اخلاق

حکمت

105-100

20

عذاب برای کافران

قیامت

آخرت

106

12

رحمت برای مومنان

قیامت

آخرت

107

12

آیات خدا به حق بر تو خوانده میشود

تبیین

پیامبر

108

12

مالکیت آنچه در آسمانها و زمین - مرجعیت همه چیز

صفات

خداوند

109

27

خطاب-  تشویق-  به امر بمعروف و نهی از منکر

مسلمانان

مردم

110

54

تقدیر الهی-  ضرری به شما نمیرسد مگر مختصر

کافران

مردم

112-111

48

توصیف و تحسین

مومنان

مردم

115-113

20

برای کافران- دائمی

جهنم

آخرت

116

25

خرجی که کافران میکنند ، مانند بادی است که محصولشان را نابود می کند

مثال

حکمت

117

30

کافران را همراز میگیرید

احکام

حکمت

118

55

ارشاد-  کافران دشمن شما هستند

مسلمانان

مردم

120-119

122

رهبری تو در این جنگ درست بود . همه چیز دست خداست

تایید و دلداری

پیامبر

129-121

14

ربا نخورید

احکام

حکمت

130

5

تقوا کنید

اخلاق

حکمت

131

5

اطاعت خدا ورسولش کنید

احکام

حکمت

132

13

بسوی بهشت سرعت بگیرید

اخلاق

حکمت

133

41

توصیف وتحسین

مومنان

مردم

135-134

18

برای مومنان

بهشت

آخرت

136

13

مکذبان نابود میشوند

قوانین خدائی

حکمت

137

6

بیان و هدایت و موعظه برای متقیان

توصیف

قرآن

138

37

سست نشوید و اندوهگین مباشید ...حکمت در کار است

اخلاق

حکمت

140-139

6

تا مومنان را خالص کند - کافران را نابود

قانون خدائی

حکمت

141

27

با حرف درست نمیشود - امتحان لازم است

قوانین خدائی

حکمت

143-142

27

دین خدا قائم به پیامبر نیست

سایر

حکمت

144

13

مرگ بدست خداست

قوانین خدائی

حکمت

145

45

تحسین مومنان گذشته

گذشتگان

مردم

147-146

12

برای مومنان

بهشت

آخرت

148

22

از کافران اطاعت مکنید و فقط از خدا کمک بخواهید

احکام و اخلاق

حکمت

150-149

188

نکوهش نا فرمانی آنان در جنگ (احد) و افکار باطل

مسلمانان

مردم

155-151

36

مانند کافران نباشید و از جنگ روی نگردانید - مرگ بدست خداست

اخلاق

حکمت

156

20

قتل در راه خدا یا مرگ ، برای مومن خوب است

پند

حکمت

158-157

30

دستورات مدیریتی-  مشورت-  تصمیم-  توکل

ارشاد

پیامبر

159

16

نصرت خدا از همه عناصر مهم تر است

قوانین خدائی

حکمت

160

17

غَلّ

هشدار

پیامبر

161

12

آیا این دو مورد (متضاد) مثل هم اند ؟

مثال

حکمت

162

8

بصیرت

صفات

خداوند

163

26

رسالت پیامبر

نعمات

خداوند

164

63

مصیبت باذن خداست - برای جدا کردن خالص از ناخالص

قوانین خدائی

حکمت

167-165

16

توصیف

منافقان

مردم

168

46

مقتولان در راه خدا زنده اند - شاد و متنعم

قوانین خدا

حکمت

171-169

35

توصیف و تحسین

مومنان

مردم

173-172

16

حکمت- در اثر ایمان ، تغییر ماهیتی کردند

مومنان

مردم

174

12

شیطان آنها را ترساند - شما از آنها نترسید

سایر

حکمت

175

19

بسرعت بسوی کفر رفتن آنها تو را اندوهگین نکند

دلداری

پیامبر

176

12

ترجیح کفر بر ایمان فقط برای خودشان ضرر دارد

قانون خدائی

حکمت

177

16

مهلتی که به آنان میدهیم بنفع آنها نیست - گناهشان زیاد میشود

قوانین خدائی

حکمت

178

37

خداوند امتحان میکند تا فرق ها آشکار شود

قانون خدائی

حکمت

179

30

کسی فکر نکند بخل بنفع است بلکه شر است

قانون خدائی

حکمت

180

64

اهل کتاب-  توصیف و نکوهش

کافران

مردم

183-181

14

تکذیب آنها اندوهگینت نکند

دلداری

پیامبر

184

22

همه میمیرند-  اجرها روز قیامت است

قانون خدائی

حکمت

185

24

خبرهائی از آینده و فشار ها و ناراحتی های در راه

مسلمانان

مردم

186

24

اهل کتاب-  توصیف و نکوهش

کافران

مردم

187

20

توصیف و نکوهش

منافقان

مردم

188

10

مُلک ، قدرت

صفات

خداوند

189

12

آفرینش-  شب وروز

آیات

خداوند

190

63

دعا

مومنان

مردم

194-191

49

استجابت دعا- تحسین- توصیف-  وعده نیکو

مومنان

مردم

195

16

فریبت ندهد (رفت و آمد آنها)

ارشاد

پیامبر

197-196

21

نعمات-  جاودانگی

بهشت

آخرت

198

35

اهل کتاب-  توصیف-  وعده نیکو

مومنان

مردم

199

13

صبر-  همبستگی-  تقوا

اخلاق

حکمت

200

3721

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

31

توصیف و تحسین مومنان-  توصیف و نکوهش کفار معاصر اهل کتاب (یهود و نصاری).

توصیف

مردم

1/ 4

4/26

دعوت احکامی و موعظه ای مسلمین به رشد روحی و شخصیتی اعم از ذهنی و عملی.

احکام

حکمت

2/ 4

6/15

چنین گو-  چنین کن ... دلسرد مباش- موقعیتت صحیح است.

ارشاد

پیامبر

3/ 4

8/13

ولادت اعجازی-  پیامبری-  معجزات-  مکر یهودیان

عیسی

پیامبران

4/ 4

8/6

جهنم برای کافران و  بدکاران و بهشت برای مومنان عامل.

سایر

آخرت

5/ 4

4

وحدانیت-  علم-  آفرینش-  عزت-  حکمت-  ملک- قدرت-  بصیرت.

صفات

خداوند

6/ 4

3/2

محکم و متشابه و...

توصیف

قرآن

7/ 4

1/0

 

الم

حروف

مقطعه

8/ 4

 

درس: ساختن ثبوتي شخصيت مسلمانان از طريق صدور آيات احکامي و اخلاقي، و ساختن سلبي آنان از طريق ارائه الگوهاي لازم الاجتناب (مانند کفار و منافقان).

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 9-1: توجه به خداوند و نعمت وحي و دقت در محتواي قرآن کريم از سبب هاي اعتلاء شخصيت است.

درب پاراگراف 2- آیات 13-10: کفار اعم از گذشتگان ومعاصران از رشد شخصيتي بازماندند و در دنيا و آخرت زيانکار شدند.

درب پاراگراف 3- آیات 17-14: يکي از محورهاي ساخته شدن شخصيت، درک ترجيح بهشت بر نعمت هاي کوچک فاني، و توجه و استغفار است.

درب پاراگراف 4- آیات 25-18: يکي از محورهاي رشد شخصيتي، برون رفت از پوسته فرديت و قوميت و دسته و گروه، و توجه به حقايق اساسي است.

درب پاراگراف 5- آیه های 27-26: ای پیامبر! خداوند را چنین ثناء بگو.

درب پاراگراف 6- آیات 32-28: کمال يافتن انسان در گرو توجه به خداوند و صفات و افعال او و علاقمند شدن نسبت به اوست.

درب پاراگراف 7- آیات 63-33: پيامبران و صالحان که از درجه بالاي رشد شخصيتي برخوردار بودند آن را در اثر ايمان و تقوا کسب کردند و اگر هم در اثر ايمان و تقواي پدرانشان به ارث برده بودند با ايمان و تقواي خويش آن را حفظ کردند.

پاراگراف 8- آیات 68- 64: ای اهل کتاب! بجای فرقه گرائی بیائید حول اصول مشترکمان جمع شویم.

درب پاراگراف 9- آیات 78-69: ای مسلمانان! برخی از رفتارهای اهل کتاب چنین است.

درب پاراگراف 10- آیات 91-79: اهل کتاب در اعتقاداتشان مشکل عدم حقانیت دارند.

درب پاراگراف 11- آیه 92: يکي از عناصر مهم رشد شخصيت انفاق است بخصوص از چيزهايي که شخص بسيار دوستش دارد.

درب پاراگراف 12- آیات 95-93: با آيات الهي بايد صادقانه برخورد کرد نه گزينشي.

درب پاراگراف 13- آیه های 97-96: حج و اعمال عبادتي مرتبط با آن يکي از عناصر سازندگي براي مسلمان است.

درب پاراگراف 14- آیات 99-98: نکوهش رفتارهای دشمنانه اهل کتاب نسبت به مسلمین.

درب پاراگراف 15- آیات 109-100: چسبیدن به معارف حق، و وحدت، امر بمعروف و نهی از منکر، از عناصر اصلی ساخته شدن شخصیت بشر است.

درب پاراگراف 16- آیات 120-110: درب پاراگراف: ای مسلمانان! به آنچه خودتان (از معارف) دارید چنگ بزنید و کلا از کافران دوری کنید تا رشد یابید.

درب پاراگراف 17- آیات 129-121: در امور سخت پايداري کنيد و سست نشويد و به خداوند توکل کنيد.

درب پاراگراف 18- آیات 138-130: از ربا دوري، و در راه خدا انفاق، و درامور خير سبقت گيريد.

درب پاراگراف 19- آیات 158-139: علت اين فراز و نشيب ها آزمودن صداقت ايماني مردم است.

درب پاراگراف 20- آیات 159: اي پيامبر براي رشد دادن پيروانت چنين کن.

درب پاراگراف 21- آیات 168-160: اي مردم! نعمت رسول خدا را ارج نهيد و ناشکري نکنيد و از صفات منافقانه دوری کنید.

درب پاراگراف 22- آیات 175-169: تحسین مؤمنان واقعی که در شدائد ثابت قدمند.

درب پاراگراف 23- آیات  180-176: فروختن ايمان به کفر، و بي توجهي به امتحانات الهي، و بخل از انفاق مال در راه هاي خداپسندانه، سبب سقوط است.

درب پاراگراف 24- آیات  188-181: تکذيب رسولان و داشتن اعتقادات شبيه اهل کتاب ازعناصر سقوط است.

درب پاراگراف 25- آیات 195-189: تفکر در حقايق و گرايش قلبي به سوي خدا و معامله با او آدمي را بالا مي برد.

درب پاراگراف 26- آیات 200-196: تقوا، ارتباط دلها، و عبادت، آدمي را بالا مي برد.

 

 

 

 

 

مرحله دهم

 

استحکام حکومت پیامبر(ص)

و ادامه رشد روزافزون

کمي و کيفي جامعه مؤمنان

 

 

سوره تغابن

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

51

مورد تسبیح - مُلک - قدرت-  خلق - بصیرت - علم

صفات

خداوند

4- 1

47

گذشتگان کفر ورزیدند - تصور کردند دوباره زنده نمی شوند...

مردم

حکمت

7- 5

10

دعوت به ایمان

ارشاد

مردم

8

7

دو تا از اسامی قیامت

قیامت

آخرت

ق9

20

وصف کلی (عمل مومن و نتیجه بهشتی آن)

بهشت

آخرت

ق9

11

وصف کلی (عمل کافر و نتیجه جهنمی آن)

جهنم

آخرت

10

16

مصیبتی به کسی نمیرسد مگر اینکه به اذن خدا باشد

تقدیرات

حکمت

11

11

اطاعت خدا و رسول کنند...

ارشاد

مردم

12

9

شایسته است مردم به خدا توکل کنند.

ارشاد

مردم

13

27

اولاد و اموال فتنه است و اجر عظیم نزد خداست

امتحان

حکمت

15- 14

24

تقوا کنید - اطاعت کنید - انفاق کنید - قرض الحسنه دهید

ارشاد

مردم

17- 16

5

علم - عزت  - حکمت

صفات

خداوند

18

238

جمع

 

جدول درج ها

شماره

عنوان اصلی

عنوان فرعی

شرح

درصد

1/ 4

حکمت

مردم

ای مسلمانان به مصائب اهمیت ندهید و به دلبستگی های عادی پابند نشوید و هدف بزرگ را مطمح نظر قرار دهید.

8/37

2/ 4

خداوند

صفات

مورد تسبیح و احترام - مُلک - قدرت - خلق - بصیرت - علم-  عزت - حکمت

5/23

3/ 4

مردم

ارشاد

دعوت به ایمان و اطاعت خدا و رسول و توکل به خدا و تقوا و انفاق و قرض الحسنه

7/22

4/ 4

آخرت

بهشت

این اعمال شما را به بهشت میرساند

16

 

 

درس: اي مسلمانان! همت خويش را بلند داريد، و بهشت را هدف قرار دهيد، و با ايمان و تقوا و انفاق و..... بدستش آوريد.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 4-1: اي مسلمانان! چنين خداوندي داريد. همت بلند داريد و هماهنگ شويد.

درب پاراگراف 2- آیات 7-5: خدائي که به او ايمان پيدا کرده ايد مي تواند هم آخرت را ايجاد کند وهم در يک بشر استعداد دريافت وحي قرار دهد.

درب پاراگراف 3- آیات 10-8: ای مسلمانان! همت خویش را بلند دارید، و بهشت را هدف قرار دهید، و با ایمان و تقوا و انفاق و ... به دستش آورید.

درب پاراگراف 4- آیات 18-11: نگذاريد چيزهاي کوچک مشغولتان کند و از جايزه بزرگ بازتان دارد.

سوره حدید

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

29

مورد عبادت آنچه در  آسمانهاو زمین -عزیز-  حکیم - مُلک

صفات

خداوند

3- 1

9

آفرینش آسمان و زمین

افعال

خداوند

ق4

28

علم-  بصیرت

صفات

خداوند

ق4

8

مُلک آسمانها و زمین - رجوع امور به سوی او

صفات

خداوند

5

8

داخل میکند روز را در شب و شب را در روز..

افعال

خداوند

ق6

4

علم

صفات

خداوند

ق6

30

ارشاد-  ایمان بیاورید - انفاق کنید

مسلمانان

مردم

8- 7

17

تنزیل آیات بینات تا مردم را از ظلمات بسوی نور خارج کند

افعال

خداوند

9

36

ارشاد-  دعوت به انفاق

مسلمانان

مردم

11- 10

22

برای مومنان

بهشت

آخرت

12

62

برای منافقان

جهنم

آخرت

15- 13

73

ارشاد-  دعوت به ایمان و انفاق

مسلمانان

مردم

19- 16

39

ماهیت واقعی دنیا

 

حکمت

20

25

ارشاد-  در راه خدا مسابقه دهید ..

مسلمانان

مردم

21

36

مصیبتی به کسی نمی رسد مگر قبلا در کتاب آمده تا  محزون نشوید

قوانین الهی

حکمت

23- 22

12

بخیلانی که امر به بخل میکنند و ...

منافقان

مردم

24

28

ارسال انبیاء - علت آن

تعلیل

حکمت

25

14

در ذریه آنها نبوت قرار دادیم بعضی هدایت یافته و کثیرشان فاسق

نوح و ابراهیم

پیامبران

26

19

انجیل به او داده شد- در قلوب پیروانش رحمت و رأفت ایجاد شد

حضرت عیسی

پیامبران

ق27

18

رهبان های مسیحی-  کارشان بدعت بود

گذشتگان

مردم

ق27

44

ارشاد-  دعوت به تقوا و ایمان و ذکر حکمت آن

مسلمانان

مردم

29- 28

561

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

4/42

ای مسلمانان به ایمان و تقوا و انفاق بسیار بکوشید

مسلمانان

مردم

1/ 4

4/18

مورد عبادت -  عزت -  حکمت-   ملک -  قدرت -  اول- آخر - ظاهر - باطن - علم - بصیرت - آفرینش - تدبیر

صفات

خداوند

2/ 4

4/18

رسیدن به مواهب دنیا را هدف خود قرار ندهید به حکمت ارسال رسل توجه کنید - آخرت را هدف خود قرار دهید.

مسلمانان

حکمت

3/ 4

15

جهنم جای منافقان است

جهنم

آخرت

4/ 4

9/5

مردم چند دستگی پیدا می کنند حتی اگر اولاد انبیاء باشند

ارشاد

پیامبر

5/ 4

 

درس: اي مسلمانان نسبت به ايمان و تقوا و انفاق بسيار کوشا باشيد.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 6-1: با چنين خداوندي مواجهيد. لذا رفتار عاقلانه، ايمان وتقواي واقعي است.

درب پاراگراف 2- آیات 11-7: ای مسلمانان نسبت به ایمان و تقوا و انفاق بسیار کوشا باشید.

درب پاراگراف 3- آیات 15-12: حسرت روز قيامت و عذاب آخرت نتيجه رفتار کسانيست که در ايمان و تقوا و جدي نبوده اند.

درب پاراگراف 4- آیه 16: ای مسلمانان! در مورد کوشش برای ایمان و تقوا سریع باشید.

درب پاراگراف 5- آیات 21-17: تشويق مسلمانان به جد يت در اين راه از طريق استدلال و ذکر مثال.

درب پاراگراف 6- آیات 24-22: ای مسلمانان! مشکلات و مصائب را بزرگ نگیرید، زیرا آنها مایه امتحان شماست.

درب پاراگراف 7- آیات 27-25: حکمت اعزام پيامبران اين است که مردم خودشان بپاخيزند.

درب پاراگراف 8- آیات 29-28: با گرايش صحيح نشان دهيد که خداوند به لياقت ها کار دارد نه به اسم ها.

 

سوره احزاب

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

31

تقوا کن - پیروی کافران و منافقان نکن - از وحی پیروی کن - توکل

ارشاد

پیامبر

3-1

34

خداوند در سینه کسی دو قلب قرار نداد فرزند خوانده فرزند نیست

حق باطل

حکمت

4

31

فرزند خواندگی

احکام

حکمت

5

34

اولویت پیامبر نسبت به اشخاص در جانشان

احکام

حکمت

6

29

اخذ میثاق از انبیاء

پیامبران

حکمت

7

47

خطاب- یادآوری نصرت خداوند به مسلمانان در جنگ

مسلمانان

مردم

8

174

نکوهش-  تشریح رفتارهایشان-  فکرشان- گفتارشان

منافقان

مردم

20-9

17

رسول خدا (ص) برای شما الگو است

مسلمانان

مردم

21

35

توصیف و تمجید آنها

مومنین

مردم

23-22

18

پاداش مومن - عقاب منافق - کافر

آخرت

حکمت

24

49

یادآوری کمک به مومنان - رد کردن مشکلات آنها - پیروز نمودن آنها

افعال

خداوند

27-25

35

به زنانت بگو اگر زینت دنیا را میخواهید بیائید رهایتان کنیم

دستور

پیامبر

29-28

100

احکام خاص آنان

زنان پیغمبر

مردم

34-30

53

توصیف - درجه بندی

مومنان

مردم

35

24

کسی نباید امر خدا و رسول خدا را برخواسته خویش ترجیح دهد

احکام

حکمت

36

47

حکم ابطال حرمت ازدواج با زن مطلقه پسر خوانده

حکمت

پیامبر

37

19

پیامبر – حکم پسر خواندگی

حکمت

پیامبر

38

15

توصیف و تمجید

مومنان

مردم

39

17

پیامبر پدر هیچ مردی از شما نیست ولیکن رسول خداست

حکمت

پیامبر

40

12

ارشاد- ذکر خدا زیاد بگوئید- صبح و شام تسبیح کنید

مسلمانان

مردم

42-41

13

متوجه مسلمانان است - بر آنها لطف می کند - ملائکه نیز

صفات

خداوند

43

12

مومنان- تحیت خداوندی را دریافت می کنند

بهشت

آخرت

44

39

تبیین موقعیت و ارشاد (که چنین کن ...)

تبیین

پیامبر

48-45

26

احکام مربوط به ازدواج

مسلمانان

مردم

49

119

احکام مربوط به زنانش

احکام

پیامبر

52-50

109

احکام راجع به آداب رفت و آمد نزد پیغمبر و راجع به زنان آنحضرت

مسلمانان

مردم

54-53

15

مربوط به صلوات

احکام

حکمت

56

30

هشدار و تهدید راجع به آزار پیامبر و تهمت به مسلمانان

منافقان

مردم

58-57

24

احکام راجع به زنان پیامبر

دستور

پیامبر

59

43

تهدید برای دست برداشتن از اعمالشان

منافقان

مردم

61-60

11

سنت خدا تغییر نمی کند

قوانین خدائی

حکمت

62

16

قیامت کی خواهد بود ؟ علم آنرا فقط خدا دارد

آخرت

حکمت

63

48

برای کافران و شرح عذاب

جهنم

آخرت

68-64

24

هشدار- مانند آزاردهندگان موسی نباشید - تقوا کنید - سخن صحیح بگوئید

مسلمانان

مردم

70-69

25

وعده - به صلاح آوردن کارشان - بهشت

مسلمانان

مردم

71

21

خدا امانت را به کوهها و آسمانها و... عرضه کرد و آنها نپذیرفتند و انسان پذیرفت

امانت

حکمت

72

22

تا منافقان و مشرکان را عذاب کند و بر مومنان لطف کند

قانون خدائی

حکمت

73

1418

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

1/50

خطاب و هشدار- به آنان از اینکه شبیه منافقان شوند

مسلمانان

مردم

1/ 4

3/23

راجع به زنان آنحضرت

احکام

پیامبر

2/ 4

18

تبیین حق و باطل در قرار دادهای اجتماعی -  پاداش اخروی مومن - عذاب کافر و منافق

احکام

حکمت

3/ 4

4/4

لطف و رحمت نسبت به مسلمین

افعال

خداوند

4/ 4

2/4

شرح عذاب جهنم کافران

جهنم

آخرت

5/ 4

 

درس: اي مسلمانان! ايمان و تقواي واقعي داشته باشيد و مبادا مانند منافقين شويد.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 3-1: اي پيامبر حساب خود را از کفار و منافقان کاملا جدا کن.

درب پاراگراف 2- آیات 6-4: اي مسلمانان دنبال حقيقت باشيد نه ذهنيت هاي رايج.

درب پاراگراف 3- آیه های 8-7: اي پيامبر! دنبال حقيقت چيزها باش.

درب پاراگراف 4- آیات 27-9: اي مسلمانان! نعمت هاي خاص خداوند را بر خويش بياد آوريد و حساب خود را از کفار و منافقان جدا کنيد.

درب پاراگراف 5- آیات 35-28: اي همسران پيامبر مبادا نسبت تان به رسول خدا(ص) شما را درباره خويش بفريبد. شما بايد خود را در ايمان به درجات بالاتر بکشانيد.

درب پاراگراف 6- آیات 40-36: اي پيامبر! صراحت و قاطعيت بيشتري از جانب تو مورد انتظار است. به منافقان و دشمني آنها اعتنايي نکن.

درب پاراگراف 7- آیات 44-41: اي مسلمانان! اين عبادات را انجام دهيد تا ارتقاء يابيد.

درب پاراگراف 8- آیات 48-45: اي پيامبر! موقعيت تو از هر موقعيتي بالاتر است. پس حساب خود را از کفار و منافقان جدا کن.

درب پاراگراف 9- آیات 52-49: ای پیامبر! راجع به همسرانت به این احکام توجه کن.

درب پاراگراف 10- آیات 55-53: ای مسلمانان! حرمت پیامبر را در این موارد رعایت کنید.

درب پاراگراف 11- آیات 62- 56: ای مسلمانان! حرمت سایر مسلمانان نیز بسیار بالاست، در رفتارتان نسبت به آنان دقت بیشتری کنید.

درب پاراگراف 12- آیات 68-63: هشدار به کافران راجع به عذاب اخروي.

درب پاراگراف 13- آیات 73-69: اي مسلمانان مسلمانان واقعي باشيد نه اسمي!

 

سوره نساء

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

380

صله رحم-  اموال یتیم-  مهریه-  امتحان یتیم برای رشد- ارث

احکام

حکمت

12-1

20

برای رعایت کنندگان احکام فوق

بهشت

آخرت

13

14

برای رعایت نکنندگان احکام فوق

جهنم

آخرت

14

40

رفتار با زنانی که کار زشت می کنند

احکام

حکمت

16-15

48

توبه و شرایط قبولی

قوانین خدائی

حکمت

18-17

286

ازدواج- باچه کسی حلال و چه کسی حرام

احکام

حکمت

25-19

42

ساماندهی امور شما

علت تشریع

حکمت

28-26

226

اجتناب از گناهان کبیره - مردان و زنان مالک دستاورد خویش هستند-  رابطه اجتماعی زنان و مردان

احکام

حکمت

36-29

60

توصیف- نکوهش

منافقان

مردم

39-37

43

پشیمانی آنها که عصیان کردند

قیامت

آخرت

42-40

50

نماز- غسل- نماز مسافر- تیمم

احکام

حکمت

43

55

توصیف- نکوهش

کافران یهود

مردم

46-44

30

خطاب-  ایمان آورید قبل از اینکه...

کافران یهود

مردم

47

19

راجع به بخشش های الهی

قوانین خدائی

حکمت

48

25

توصیف-  نکوهش

منافقان

مردم

50-49

77

اهل کتاب-  نکوهش

کافران

مردم

55-51

23

کافران

جهنم

آخرت

56

25

مومنان- نعمت ها- جاودانگی

بهشت

آخرت

57

58

رد امانت به اهلش- عدالت- اطاعت خدا و رسول و اولی الامر

احکام

حکمت

59-58

86

توصیف و نکوهش

منافقان

مردم

63-60

23

راجع به پذیرش استغفار

قوانین خدائی

حکمت

64

19

توصیف

مومنان

مردم

65

27

توصیف

منافقان

مردم

66

46

ضوابط اَجر - هدایت ...

قوانین خدائی

حکمت

70-67

139

جنگ

احکام

حکمت

76-71

144

بگو بی ارزشی دنیا-  قطعی بودن مرگ-  حسنه از سوی خداست - سیئه از جانب خویش-  نگهبانشان نیستی

ارشاد

پیامبر

81-77

12

بی اختلاف

توصیف

قرآن

82

37

نکوهش بعضی از رفتارها

مسلمانان

مردم

83

24

در راه خدا بجنگ - دیگران را ترغیب کن

ارشاد

پیامبر

84

23

راجع به وساطت خیر

قوانین خدائی

حکمت

85

15

جواب سلام را بهتر بدهید

اخلاقیات

حکمت

86

15

حتمیت آن

قیامت

آخرت

87

137

توصیف

منافقان

مردم

91-88

58

قتل نفس غیر عمد و کفاره-  قتل عمد

احکام

حکمت

93-92

43

برخورد با گروه های ناشناس مسلمان

احکام

حکمت

94

55

مرتبط با جهاد

علت صدور احکام

حکمت

96-95

250

مهاجرت درراه خدا - مسافرت - جنگ

احکام

حکمت

104-97

40

راجع به خائنان پشتیبانی نکن - استغفار کن

ارشاد

پیامبر

107-105

24

توصیف-  از مردم پنهانکاری می کنند اما خدا را ناظر نمیدانند

منافقان

مردم

108

19

ارشاد-  امروز پشتیبانی آنها را کنید، در قیامت چه کسی از آنها پشتیبانی می کند؟

مسلمانان

مردم

109

42

راجع به ضوابط رفتار با اشخاصی در قیامت

قوانین خدائی

آخرت

112-110

38

مواظب باش گمراهت نکنند

هشدار

پیامبر

113

25

توصیف رفتارشان

منافقان

مردم

114

23

ضوابط چگونگی رفتار با مردم

قوانین خدائی

آخرت

115

18

ضوابط چگونگی رفتار با مردم

قوانین خدائی

آخرت

116

13

توصیف عقاید و رفتارشان

مشرکان

مردم

117

50

توصیف نحوه رفتار او در گمراه کردن مردم

شیطان

سایر

120-118

7

برای پیروان شیطان

جهنم

آخرت

121

21

برای مومنان عامل

بهشت

آخرت

122

54

ضوابط چگونگی رفتار با مردم اعم از مسلمان و کافر

قوانین خدائی

آخرت

125-123

12

مُلک مطلق-  احاطه مطلق

صفات

خداوند

126

119

درباره زنان-  عدالت-  صلح در روابط زناشوئی- عدالت در صورت بیش از یک زن

احکام

حکمت

130-127

34

تقوا

اخلاق

حکمت

131

11

مُلک مطلق-  نظارت همه جانبه

صفات

خداوند

132

12

قدرت-  برجایگزینی دیگران به جای شما

صفات

خداوند

133

14

ضوابط رفتار با مردم

قوانین خدائی

آخرت

134

75

عدالت خواه باشید-  ولو ظاهرا به ضرر شما باشد - ایمان واقعی بیاورید

اخلاق

حکمت

136-135

22

ضوابط رفتار با مردم

قوانین خدائی

آخرت

137

6

عذاب برای منافقان

جهنم

آخرت

138

133

توصیف

منافقان

مردم

143-139

21

منافقان و کافران را دوست نگیرید

احکام

حکمت

144

36

ضوابط رفتار با مردم

قوانین خدائی

آخرت

146-145

12

ضوابط رفتار با مردم در همین جهان

قوانین خدائی

حکمت

147

13

ضوابط تظلم از یکدیگر

احکام

حکمت

148

12

کار خیر را میتوانید هم مخفیانه انجام دهید هم علنی

اخلاق

حکمت

149

40

توصیف

کافران

مردم

151-150

22

توصیف

مومنان

مردم

152

236

اهل کتاب-  توصیف و نکوهش

کافران

مردم

162-153

69

به تو وحی کردیم همانطور به این پیامبران ... وحی کردیم

تبیین

پیامبر

165-163

15

خداوند گواهی میدهد که آنچه که بتو وحی کرده از علمش بوده

تبیین

پیامبر

166

25

ضوابط رفتار با مردم

قوانین خدائی

آخرت

168-167

12

برای کافران

جهنم

آخرت

169

25

دعوت به ایمان-  برایتان بهتر است

انسان

مردم

170

75

اهل کتاب-  موعظه-  چنین نکنید-  چنان تصور نداشته باشید

کافران

مردم

172-171

33

ضوابط برخورد با مردم

قوانین خدائی

آخرت

173

12

خطاب-  ایمان بیاورید

انسان

مردم

174

18

ضوابط برخورد با مردم

قوانین خدائی

آخرت

175

50

ارث-  کلاله

احکام

حکمت

176

4212

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

7/50

(ازدواج-  صله رحم- عدالت در خانواده) و احکام اجتماعی (جهاد و مهاجرت و جنگ)[به نسبت 2و1]

احکام فردی

حکمت

1/4

9/27

منافقان و کافران و بعضی از مسلمانان سست ایمان

توصیف و نکوهش

مردم

2/ 4

3/11

ضوابط برخورد با مردم در آخرت

قوانین

آخرت

3/ 4

8/7

مردم را به ارزشهای متعالی آشنا کن-  ترغیب به جهاد کن-  از خائنان پشتیبانی نکن...

ارشاد

پیامبر

4/ 4

3/2

قدرت – مُلک - احاطه

صفات

خداوند

5/ 4

 

 

 

درس: اي مسلمانان! مسلماني خويش را با دور شدن از صفات کافرانه و منافقانه و عمل به احکام (فردي و اجتماعي) ارتقاء دهيد.

 

 

درب پاراگراف 1- آیه 1: اي مسلمانان به تقوا وصله رحم بگرائيد.

درب پاراگراف 2- آیات 14-2: اي مسلمانان! تقوا را در مورد يتيمان و اموالشان و مقررات ارث رعايت کنيد.

درب پاراگراف 3- آیات 28-15: احکام مربوط به زناشوئي و طلاق را رعايت کنيد.

درب پاراگراف 4- آیات 33-29: ای مسلمانان! از رفتار ناسالم مالی بین خویش خودداری کنید.

درب پاراگراف 5- آیه های 35-34: ای مسلمانان! به استحکام خانواده بسیار اهمیت دهید.

درب پاراگراف 6- آیات 43-36: ای مسلمانان! تقوا را بخصوص در این مورد رعایت کنید.

درب پاراگراف 7- آیات 57-44: رشد شما در گرو دوري از کافران است.

درب پاراگراف 8- آیه 58: رشد شما درگرو عدالت است.

درب پاراگراف 9- آیات 70-59: به اطاعت جدي از خدا و رسول و دوري از دورويي و صفات منافقانه اهميت زياد دهيد.

درب پاراگراف 10- آیات 84-71: جهاد و جهاد آزادي بخش کنيد تا رشد يابيد.

درب پاراگراف 11- آیات 87-85: براي ديگر مسلمانان خيرخواه و با آنان مودب باشيد.

درب پاراگراف 12- آیات  91-88: دو نوع منافق هست: فعال و منفعل. براي هر کدام از آنها به احکام رفتاري خاص با نوع آنها عمل کنيد.

درب پاراگراف 13- آیات  94-92: خون مسلمانان بسيار محترم است. در احکام آن دقيق باشيد.

درب پاراگراف 14- آیات  100-95: در راه خدا مهاجرت کنيد.

درب پاراگراف 15- آیات 103-101: ضمن توجه دائمي به خداوند در مقابل دشمن بسيار محتاط باشيد.

درب پاراگراف 16- آیات  109-104: از مخالفان اعتقادي تان دوري کنيد.

درب پاراگراف 17- آیات 112-110: مسئوليت پذير باشيد. پس از گناه آمرزش بخواهيد.

درب پاراگراف 18- آیه 113: اي پيامبر وحي وحکمتي را که بر تو نازل شده محکم بگير و از القائات باطل دوري کن.

درب پاراگراف 19- آیه های 115-114: بين مسلمانان اصلاحگري نموده و از رفتارهاي عمومي مسلمين پيروي کنيد.

درب پاراگراف 20- آیات  122-116: از شرک بپرهيزيد و پيروي شيطان و آرزوهاي بيجا و اعمال بي منطق را رهاکنيد.

درب پاراگراف 21- آیات 126-123: به سخنان بدون ماخذ حق توجه ننموده و از توجه به خدا غفلت نکنيد.

درب پاراگراف 22- آیات 130-127: در امور داخلي خانوادگي عادل و نيکوکار باشيد.

درب پاراگراف 23- آیات  134-131: به خداوند و مالکيت و علم و بخشندگي مطلق او توجه کنيد.

درب پاراگراف 24- آیه 135: بسيار اهل عدالت باشيد و لو ظاهراً به ضررتان باشد.

درب پاراگراف 25- آیات 147-136: از صفات منافقانه بسيار دوري کنيد.

درب پاراگراف 26- آیه های 149-148: حق خويش را به طور واضح و آشکار پيگيري کنيد، و به کارهاي خير بپردازيد و عفو کنيد.

درب پاراگراف  27- آیات  152-150: ای مسلمانان! مواظب دقت و صحت اعتقاداتتان باشید.

درب پاراگراف 28- آیات  162-153: از اخلاق زشت يهوديان بشدت دوري کنيد.

درب پاراگراف 29- آیات 169-163: گرايش جدي به جريان وحي و پيروي از رسول خدا اصلي ترين چيزيست که بايد به آن بپردازيد.

درب پاراگراف 30- آیات 175-170: ای مسلمانان! مسيحيان مشکل عقيدتي دارند، به دين پاک بي اشکال بگرويد.

درب پاراگراف 31- آیه 176: خداوند متناسب با فهم مردم که در درخواستهايشان متجلي است، هدايتشان مي کند.

سوره نور

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

9

در آن آیاتی روشن کننده هست شاید پند گیرید

سوره نور

قرآن

1

121

زنا-  مجازات زانی و زانیه-  نسبت ناروا دادن و مجازات نسبت دهنده و کسی که  به زنش نسبت زنا می دهد

احکام

حکمت

9- 2

10

صاحب فضل و کرم -  توبه پذیر-   حکیم

صفات

خداوند

10

53

اِفک

احکام

حکمت

13- 11

15

صاحب فضل و کرم

صفات

خداوند

14

39

اِفک

احکام

حکمت

17- 15

7

تبیین آیات - علم - حکمت

صفات

خداوند

18

20

بدکاران-  میخواهند چیزهای زشت بین مردم رواج پیدا کند - در دنیا و آخرت عذاب خواهند داشت

مردم

حکمت

19

10

صاحب کرم و فضل -  رئوف و مهربان

صفات

خداوند

20

15

قدمهای شیطان را پیروی نکنید

اخلاقیات

حکمت

ق21

20

فضل و کرم - تزکیه مردم- شنوای دانا

صفات

خداوند

ق21

26

ثروتمندان باید به ایتام و مساکین برسند و آسان بگیرند

اخلاقیات

حکمت

22

13

کسانی که به زنان مومن بیگناه نسبت ناروا می دهنددر دنیا و آخرت . . .

احکام

حکمت

23

9

روزی که زبان و دست و پایشان علیه آنها شهادت دهد

قیامت

آخرت

24

11

روزی که خداوند دین آنها را بطور کامل ارزیابی می کند و جزاء میدهد

قیامت

آخرت

25

16

خبیث با خبیث و طیب با طیب (ازدواج کند)

احکام ازدواج

حکمت

26

58

وارد شدن یا نشدن به مکان های مختلف

احکام

حکمت

29- 27

156

حجاب و ازدواج

احکام

حکمت

33- 30

13

آیات روشن کننده -  مَثَل- موعظه

صفات

قرآن

34

49

مثال راجع به خداوند -  مَثَل نور خدا چنین است...

خداوند

حکمت

35

33

تحسین عبادت و ساجد و تقوا

اخلاقیات

حکمت

37- 36

15

پاداش خوبان

بهشت

آخرت

38

56

نابود شدن اعمال کافران - بی فایده بودن آن

مثال

حکمت

40-39

117

فرمانروائی آسمانها و زمین -  ابرها- باران -شب و روز -  آفرینش زندگان- قدرت -هدایت

افعال

خداوند

46- 41

50

توصیف-  در صورتی به حکم رسول رضایت میدهند که به نفع آنها باشد

منافقان

مردم

50- 47

28

توصیف - درباره پیغمبر اطاعت مطلق

مومنان

مردم

52- 51

17

توصیف-  قسم میخورند که برای جنگ خارج خواهند شد

منافقان

مردم

53

23

بگو ...

ارشاد

پیامبر

54

38

دلداری- وعده- پیروزی

مسلمانان

مردم

55

8

اقامه نماز -  ایتاء زکات-  اطاعت رسول

احکام

حکمت

56

11

وعده - دلداری - فکر نکنید دشمنان شما موفق میشوند

مسلمانان

مردم

57

167

چگونگی وضعیت ارتباطات نزدیک بین مسلمانان - چطور در مکان خلوت رعایت یکدیگر را کنند - حد و حدود آن - استفاده احتمالی کسانی از خانه های یکدیگر

احکام

حکمت

61- 58

39

اجازه به پیامبر که راجع به امور مومنان به آنان اجازه بده

ارشاد

پیامبر

62

27

پیامبر را مانند صدا زدن خودتان صدا نزنید

احکام

حکمت

62

22

مالکیت همه چیز-علم مطلق

صفات

خداوند

63

1321

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

8/64

تاکید قوی بر عفت جنسی مردم و سلامت بنیان خانوادگی

احکام

حکمت

1/ 4

3/15

آفرینش - تدبیر - رازقیت - فضل - کرم - حکمت - علم

صفات افعال الهی

خداوند

2/ 4

9/10

توصیف و نکوهش- وعده پیروزی به مسلمانان

منافقان

مردم

3/ 4

7/4

چنین بگو...چنین کن .

ارشاد

پیامبر

4/ 4

6/2

ارزیابی کامل همگان- پاداش خوبان

قیامت

آخرت

5/ 4

7/1

حاوی آیات روشن کننده - مَثَل و موعظه

صفات

قرآن

6/ 4

 

درس: تاکيد بر عفت جنسي و مقررات مرتبط با تحکيم بنيان خانوادگي.

 

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 10-1: مقررات مربوط به عفت جنسي براي حصول سلامت بنيان خانوادگي.

درب پاراگراف 2- آیات 26-11: مقررات مربوطه به آبروي مسلمانان در خصوص تهمت مربوط به زنا.

درب پاراگراف 3- آیات 29-27: مقررات مربوط به خانه هاي مسلمانان.

درب پاراگراف 4- آیات 34-30: مقررات مربوط به پوشش زنان و ازدواج جوانان.

درب پاراگراف 5- آیات 40-35: فضيلت و عفاف و نماز و زکات و ياد خدا از نوع نور است و کفر از نوع ظلمت.

درب پاراگراف 6- آیات 46-41: مقررات مربوط به حفظ عفاف جنسي و بنيان خانواده از طرف همان خدايي صادره شده که اين آيات و نعمات هم از اوست.

درب پاراگراف 7- آیات 57-47: در مقابل احکام الهي دو نوع برخورد ديده مي شود: منافقانه و مومنانه.

درب پاراگراف 8- آیات 61-58: مقررات مربوط به داخل خانه ها براي حفظ حرمت و امنيت مسلمانان.

درب پاراگراف 9- آیات 64-62: مقررات مربوط به امور عمومي جامعه و احترام به رهبر الهي و اطاعت از او.

سوره طلاق

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

27

به شرح متن

طلاق

احکام

ق1

15

تعدی از حدود خدا ظلم به نفس است

رفتار شخصی

حکمت

ق1

24

به شرح متن

طلاق

احکام

ق2

6

تقوا

رفتار شخصی

حکمت

ق2

21

نتیجه تقوا

رفتار شخصی

حکمت

3

21

به شرح متن

طلاق

احکام

ق4

8

تقوا

رفتار شخصی

حکمت

ق4

14

نتیجه تقوا

رفتار شخصی

حکمت

5

32

به شرح متن

طلاق

احکام

6

13

به شرح متن

طلاق

احکام

ق7

12

خداوند تکلیفی نکرده مگر به اندازه وُسع

رفتار شخصی

حکمت

ق7

21

سرپیچی از امر  پروردگار کردند-  به حساب و عذاب سخت دچار شدند

گذشتگان

مردم

9- 8

5

عذاب شدید

گذشتگان

مردم

ق10

12

تقوا کنید

ارشاد

مردم

ق10

16

رسول -  تلاوت -  آیات خدا -  برای خارج کردن از ظلمات بسوی نور

توصیف او

پیغمبر

ق11

19

توصیف مومن - نتیجه بهشتی او

بهشت

آخرت

ق11

25

خلق -  انزال امر-   قدرت  - علم

صفات

خداوند

12

291

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

2/40

به شرح متن

طلاق

احکام

1/ 4

1/26

ملازمت تقوا و نتیجه آن

رفتار شخصی

حکمت

2/ 4

1/13

دوری از تقوا و سرپیچی از امر پروردگار

گذشتگان

مردم

3/ 4

6/8

آفرینش - تدبیر- قدرت

صفات

خداوند

4/ 4

5/6

بهشت از آن تقوا پیشگان است

بهشت

آخرت

5/ 4

5/5

پیغمبر آیات خدا را بر مردم میخواند تا انها را از ظلمات بسوی نورببرد.

توصیف

پیغمبر

6/ 4

 

درس: تقوا را رعايت کنيد و در خصوص طلاق خيلي رعايت کنيد.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 7-1: نکات مختلف مربوط به زواياي مختلف طلاق همراه با تاکيد زياد رعايت تقوا.

درب پاراگراف 2- آیات 11-8: اقوامي که تقوا رعايت نکردند و به عذاب سخت دچار شدند.

درب پاراگراف 3- آیه 12: اشاره به بعضي صفات و افعال الهي که توجه به آنها سبب تقواپيشگي انسان مي شود.

 

سوره فتح

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

24

پیروزی آشکار -   غفران گذشته و حال -  هدایت -  یاری

بشارت

پیامبر

3- 1

70

انزال آرامش - علم - حکمت - بهشت برای مومنان -  تعذیب منافقان و مشرکان

نعما ت

خداوند

7- 4

5

تبیین رسالت آن حضرت

خطاب

پیامبر

8

8

تبیین رفتار صحیح آنها

مومنان

مردم

9

25

نتیجه بیعت با پیغمبر (و نیز شکستن بیعت)...

مومنان

مردم

10

57

عذر و بهانه - چرا با پیغمبر همراهی نکردند

ناهمراهان

مردم

13- 11

13

مُلک آسمانها و زمین- غفران و تعذیب - غفران و رحمت

صفات

خداوند

14

29

میخواهند در غنائم جنگی که نکرده اند شریک باشند - دستور خدا که پیغمبر جلو گیری کند

ناهمراهان

مردم

15

48

احکام مربوط به آنها -  بزودی جنگی میشود اگر شرکت کردید ...

ناهمراهان

مردم

17- 16

26

رضایت خداوند از بیعت کنندگان زیر درخت - وعده پیروزی به آنها

مومنان

مردم

19- 18

30

غنیمت زیاد به مومنان - سرافراز کردن بیعت کنندگان

نعمات

خداوند

21- 20

12

وعده هزیمت کفار در جنگ

نعمات

خداوند

22

31

راجع به جنگ با کفار

قانون الهی

حکمت

23

19

اِعمال حفاظت راجع به مومنان

نعمات

خداوند

24

12

توصیف رفتاری

کافران

مردم

ق25

21

حکمت - رحمت - حفاظت از مومنان

صفات

خداوند

ق25

8

تهدید عذاب دردناک در صورت دست نکشیدن از اعمالشان

کافران

مردم

ق25

9

حمیّت جاهلیت

کافران

مردم

ق26

5

انزال آرامش در قلوب مومنان

نعمت

خداوند

ق26

5

علم مطلق

صفات

خداوند

ق26

28

خوابت درست است - به مکه داخل خواهی شد

بشارت

پیامبر

27

14

دین اسلام جهانگیر خواهد شد

بشارت

پیامبر

28

52

توصیف آنها - تجلیل از آنها

اصحاب پیغمبر

مردم

29

551

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

7/49

توصیف و نکوهش آنها

کافران و ناهمراهان

مردم

1/ 4

8/31

آرامش دادن و کمک به مومنان

نعمات

خداوند

2/ 4

9/12

پیروزی آشکار و مهم

بشارت

پیامبر

3/ 4

6/5

راجع به جنگ با کفار

قوانین الهی

حکمت

4/ 4

 

درس: توصيف و نکوهش کافران و ناهمراهان، و مژده پيروزي بزرگ.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 3-1: مژده به پيامبر راجع به پيروزي بزرگ آشکار.

درب پاراگراف 2- آیات 7-4: الطاف الهي و قدرت هاي خدايي اين پيروزي آشکار ومهم را ممکن مي نمايد.

درب پاراگراف 3- آیات 10-8: اي مسلمانان! اين پيروزي بزرگ از مسير ايمان و عبادت و بيعت با پيامبر، پايبندي به آن حاصل مي شود.

درب پاراگراف 4- آیات 17-11: توصيف و نکوهش ناهمراهان و کافران و ارائه رهنمود به آنان براي اصلاح خويش.

درب پاراگراف 5- آیات 26-18: يادآوري بعضي از الطاف خاص الهي نسبت به مومنان و پيش آوردن بعضي پيروزي هاي کوچکتر و نزديک تر براي ايجاد آمادگي ذهني براي آن پيروزي بزرگ.

درب پاراگراف 6- آیات 29- 27: وعده صريح و روشن پيروزي بزرگ و گسترده امت اسلام و تشريح علت آن. (که لطف خداوندي بر عده خاصي که صفاتشان ذکر شده است مي باشد)

سوره ممتحنه

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

49

دشمنان خود و دشمنان خدا را دوست نگیرید

سیاست خارجی

احکام

1

13

توصیف رفتار آنان با مسلمانان

کافران

مردم

2

13

اولاد و ارحام فایده ای ندارد

قیامت

آخرت

3

52

نسبت به قومش اظهار برائت کرد وقتیکه دید آنها از توحید روگردانند

ابراهیم

پیامبران

4

12

دعا

ابراهیم

پیامبران

5

19

ارشاد -  از آن پیغمبر الگو بگیرید

مومنان

مردم

6

15

وعده -   دوستی بر قرار شدن بین شما و آنها در آینده

مومنان

مردم

7

42

با آنانکه با شما نمی جنگند ، اشکالی ندارد که با آنان نیکی کنیدو ...

سیاست خارجی

احکام

9- 8

78

امتحانشان کنید -   اگر دنبال زنان خودتان که اسیر کفار هستند هستید...

زنان مهاجر

احکام

11- 10

39

اسلام این نوع زنان مهاجر را قبول کن...

ارشاد

پیامبر

12

20

قومی را که معضوب خدا هستند دوست نگیرید

سیاست خارجی

احکام

13

352

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

7/53

مبنای ارتباط شما با دیگران ، اصول اعتقادی باشد

سیاست خارجی

احکام

1/ 4

2/18

مبنای ارتباط حضرت ابراهیم با نزدیک ترین کسانش اصول اعتقادی بود

ابراهیم

پیامبران

2/ 4

4/13

اگر رابطه خود با دیگران را بر مبنای اصول اعتقادی تنظیم کنید ممکن است پیروز هم بشوید

مومنان

مردم

3/ 4

1/11

گزینش و عضوگیری شما بر مبنای قبول اصولتان از سوی متقاضی باشد

ارشاد

پیامبر

4/ 4

7/3

عناصر مورد علاقه عموم ، یعنی اولاد و ارحام ، عناصری نیست که در آخرت فایده داشته باشد.

قیامت

آخرت

5/ 4

 

درس: اصول اعتقادي تان را مبناي درجه ارتباط خويش با ديگران قرار دهيد.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 3-1: با کفار روابط دوستانه نداشته باشيد و از آنها احتياط کنيد.

درب پاراگراف 2- آیات 6-4: مانند ابراهيم (س) باشيد که در راه اعتقاداتش از قوم خويش نيز بريد.

درب پاراگراف 3- آیات 9-7: مقررات مربوط به تنظيم روابط خارجي با اقوام و ملل ديگر.

درب پاراگراف 4- آیات 12-10: مقررات مربوط به زناني که تمايل به اسلام دارند.

درب پاراگراف 5- آیه13: با کافران فعال دوستي نکنيد.

 

 

سوره نصر

 

درس: مژده پيروزي و آموزش «اخلاق پس از پيروزي»

 

 

سوره برائت (توبه)

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

138

به مشرکان سخت بگیرید-  پس از پایان مهلت بکشیدشان

احکام

حکمت

6-1

75

تعلیل - راجع به سختگیری به مشرکان

احکام

حکمت

10-7

72

کارزار با مشرکان

احکام

حکمت

15-11

25

خطاب-  تعلیل احکام قبلی

مسلمانان

مردم

16

48

مشرکان نباید مساجد را تعمیر کنند

احکام

حکمت

18-17

50

تحسین مومنان مهاجر مجاهد

مومنان

مردم

20-19

23

مومنان مهاجر مجاهد - نعیم

بهشت

آخرت

22-21

70

برادرانتان و پدرانتان را و اموالتان را بر خدا و رسولش ترجیح ندهید

اخلاقیات

حکمت

24-23

60

کمک به شما در جاهای مختلف-  فرستادن آرامش بر رسول- قبول توبه

افعال

خداوند

27-25

59

مشرکان نجس اند-  باکسانیکه دین صحیح ندارند بجنگید

احکام

حکمت

29-28

65

نکوهش- رد عقاید باطل آنها و اعمال انحرافی شان

کافران یهود و نصاری

مردم

32-30

13

ارسال رسول با دین حق-  تا آن را بر ادیان دیگر غالب نماید

افعال

خداوند

33

36

نکوهش - روحانیون یهود و نصاری

کافران

مردم

34

23

عذاب کسانی که اموال را گنج می کنند

جهنم

آخرت

35

70

ماههای حرام - جنگ در آن

احکام

حکمت

37-36

136

نکوهش - سستی و کاهلی آنها - یاری نکردن رسول خدا - بهانه جویی

مسلمانان

مردم

42-38

13

چرا به نا همراهان اجازه دادی

انتقاد

پیامبر

43

13

اجازه نا همراهی نمیگیرند

مومنان

مردم

44

272

تشریح صفات و افعالشان

منافقان

مردم

59-45

22

تعیین مصادیق گیرندگان صدقات

احکام

حکمت

60

132

تشریح صفات و افعالشان

منافقان

مردم

67-61

16

عذاب- جاودانگی در آن و لعنت

جهنم

آخرت

68

72

کافران و منافقان مشابه

گذشتگان

مردم

70-69

32

توصیف اخلاق و رفتارشان

مومنان

مردم

71

27

مومنان- رضایت خداوند-  جاودانگی

بهشت

آخرت

72

12

جنگ شدید با کفار و منافقان

دستور

پیامبر

73

120

توصیف رفتار و اخلاق و اعمالشان

منافقان

مردم

79-74

24

برایشان استغفار نکن که فایده ای ندارد

انتقاد

پیامبر

80

28

توصیف رفتارو اخلاق و اعمالشان

منافقان

مردم

81

8

وعده ناراحتی در آینده

منافقان

مردم

82

50

با منافقان چنین رفتار کن

ارشاد

پیامبر

84-83

16

اموالشان چشمت را نگیرد

ارشاد

پیامبر

85

38

توصیف رفتار و اخلاقشان

منافقان

مردم

87-86

14

توصیف رفتار و اعمالشان

مومنان

مردم

88

13

برای پیامبر و مومنان-  جاودانگی

بهشت

آخرت

89

17

توصیف-  رفتار-  اعمال و اخلاقشان

منافقان

مردم

90

70

کسانی که مستثنی از جنگ هستند

احکام

حکمت

93-91

79

معرفی بعضی رفتارهای منافقانه و توصیه به پیامبر که در مقابل آنان چنان کن

ارشاد

پیامبر

96-94

34

توصیف گروهی از آنان

منافقان

مردم

98-97

58

توصیف بعضی مشخصات آنان

مومن

مردم

100-99

25

معرفی گروهی دیگر از آنان

منافقان

مردم

101

18

توصیف

مسلمانان کم ایمان

مردم

102

18

توصیه - راجع به مسلمانان کم ایمان

ارشاد

پیامبر

103

16

صدقه-  توبه

احکام

حکمت

104

20

بگو عمل کنید - بزودی نتیجه میدهد

ارشاد

پیامبر

105

12

توصیف

مسلمانان کم ایمان

مردم

106

29

توصیف رفتار و اعمالشان

منافقان

مردم

107

21

در مسجد منافقان هرگز نماز نخوان

ارشاد

پیامبر

108

26

نیت برای اعمال بظاهر خیر مهم است

سایر

حکمت

109

15

توصیف احساساتشان

منافقان

مردم

110

69

توصیف

مومنان

مردم

112-111

43

برای مشرکان و منافقان استغفار نکن

پیامبر

حکمت

114-113

16

خداوند قومی را گمراه نمی کند مگر اینکه وظایفشان را به آنها نشان دهد

قانون خدائی

حکمت

115

14

فرمانروائی آسمانها و زمین-  احیاء و اماته-  ولایت

افعال

خداوند

116

57

بازگشت به پیامبر و مهاجران و انصار .... و آن سه نفر که زمین برایشان تنگ شد

افعال

خداوند

118-117

121

راجع به تقوا و صداقت و جهاد و انفاق و مسافرت برای کسب علوم دینی

احکام

حکمت

123-119

70

توصیف-  افکار و رفتارشان

منافقان

مردم

127-124

14

بعضی صفات پیامبر

توصیف

پیامبر

128

15

اگر روی گرداندند بگو ...

ارشاد

پیامبر

129

2762

جمع

 

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

3/50

توصیف و نکوهش صفات و اعمال منافقانه و کافرانه و پیش بینی شکست و عذاب برای آنها

منافقان و کفار

مردم

1/ 4

6/30

جنگ با مشرکان و رئوس کفر و سخت گیری برآنها

احکام

حکمت

2/ 4

2/10

با منافقان خیلی جدی تر از اینها برخورد کن

ارشاد

پیامبر

3/ 4

2/5

کمک به پیامبر و مومنان-  قبول توبه آنان و وعده پیروزی به آنان

افعال

خداوند

4/4

7/3

نعمت و جاودانگی برای پیامبر و مومنان

بهشت

آخرت

5/ 4

 

 

 

درس: با کفار ومنافقان به سختي مقابله کنيد و به انها سخت

بگيريد، که پيروزي دنيوي و بهشت اخروي پاداشتان خواهد بود.

 

درب پاراگراف 1- آیات 15-4: با مشرکان که چنين اند و اين کارها را کرده اند سخت بگيريد.

درب پاراگراف 2- آیات 28-16: اي مسلمانان! در موضوع دين خويش جدي تر باشيد و خود را بالا بکشيد.

درب پاراگراف 3- آیات 35-29: با کافران همسايگي تان يهوديان و مسيحيان مقابله کنيد.

درب پاراگراف 4- آیه های 37-36: ای مسلمانان! حرام بودن جنگ در ماه حرام مانع دفاع شما نیست.

درب پاراگراف 5- آیات 41-38: ای مسلمانان! درباره جهاد جدی باشید.

درب پاراگراف 6- آیات 69-42: شرح بعضی از رفتارهای منافقانه در موضوع جهاد و دستور دفع توطئه شان.

درب پاراگراف 7- آیات 72-70: ای مسلمانان! در موضوع کفار و منافقان جدی باشید و امر خدا را اطاعت کنید تا رستگار شوید.

درب پاراگراف 8- آیات 89-73: تشريح برخي ديگر از صفات منافقان و توصيه به پيامبر(ص) که با آنان برخورد کند.

درب پاراگراف 9- آیات 96-90: ای پیامبر! خوب و بد مخلوطند. با منافقان به صراحت رفتار کن.

درب پاراگراف 10- آیات 106-97: ای پیامبر! خوب و بد مخلوطند. با هر گروهی متناسب با ماهیتش برخورد کن.

درب پاراگراف 11- آیات 110-107: تشريح طرز رفتار سران منافقان و توصيه به پيامبر که نسبت به آنها حساس باشد.

درب پاراگراف 12- آیات 112-108: توصيف صفات مقبول براي مسلمانان و وعده نيکو به دارندگان آن.

درب پاراگراف 13- آیه های 115-113: مشرکان را تحريم معنوي کنيد.

درب پاراگراف 14- آیات 123-116: تحسين مومنان واقعي و دلگرم نمودن آنان و راهنمايي شان.

درب پاراگراف 15- آیات 127-124: اي مسلمانان! اينها بعضي ديگر از صفات منافقان است. آنها را بشناسيد.

درب پاراگراف 16- آیه های 129-128: اي مسلمانان! متوجه عظمت اين نعمت الهي (رسول خدا) باشيد وقدر بشناسيد.

 

سوره حُجُرات

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

15

از خدا و رسول جلو نیفتید

اخلاق

حکمت

1

22

صدای خود را فوق صدای پیامبر بلند نکنید

احکام

حکمت

2

17

تحسین - توصیف

مومنان

مردم

3

10

نکوهش -  صدا زدن پیامبر از پشت اطاقها

انسان

مردم

4

12

بهتر بود صبر می کردند تا پیامبر بیاید

اخلاق

حکمت

5

18

اگر فاسقی خبری آورد تحقیق کنید . مبادا ...

احکام

حکمت

6

27

اگر پیامبر دنباله رو شما شود به زحمت می افتید.

تعلیل

حکمت

7

7

رعایت این نکات از فضل و رحمت الهی است

نعمت

خداوند

8

30

اگر دو گروه مسلمانان با یکدیگر در جنگ شدند بین آنها صلح برقرار کنید اگر زیر بار نرفتند...

احکام

حکمت

9

8

مسلمانان برادرند (تعلیل حکم فوق)

تعلیل

حکمت

10

39

یکدیگر را مسخره نکنید - اسم بد نگذارید...

اخلاق

حکمت

11

31

غیبت و تجسس نکنید

احکام

حکمت

12

21

ملاک فضل ، تقوا است

تعلیل

حکمت

13

27

نکوهش -  خود را بیش از آنچه هستند ارزیابی می کنند

انسان

مردم

14

18

توصیف -  تحسین - ایمان - جهاد - ثبات

مومنان

مردم

15

16

بگو -  آیا به خدا چیز یاد می دهد؟

ارشاد

پیامبر

16

19

بگو-  منت مسلمانی خویش را سر من نگذارید

ارشاد

پیامبر

17

10

علم-  بصیرت

صفات

خداوند

18

347

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

3/64

احکام مربوط به بهبود روابط افراد و گروههای مسلمان با یکدیگر

احکام اخلاقی

حکمت

1/ 4

7/20

نکوهش اشخاصی که خود را بزرگ می بینند - تحسین مومنان قوی ایمان جدی

انسان

مردم

2/ 4

1/10

موقعیت واقعی مردم را به آنان یادآوری کن

ارشاد

پیامبر

3/ 4

5

علم- بصیرت

صفات

خداوند

4/ 4

 

درس: مقررات مربوط به بهبود روابط مسلمانان با يکديگر و نکوهش کساني که خود را خارج از آن قرار مي دهند.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 5-1: مقررات مربوط به نحوه معاشرت با رسول اکرم(ص).

درب پاراگراف 2- آیات 8-6: ای مسلمانان! شما باید از رسول خدا پیروی کنید نه او از شما.

درب پاراگراف 3- آیه های 10-9: از جنگ هاي داخلي بين مسلمانان جلوگيري کنيد.

درب پاراگراف 4- آیه های 12-11: مقرراتي که رعايت آنها سببب ازدياد دوستي بين مسلمانان مي شود.

درب پاراگراف 5- آیه 13: نکته فلسفي و سند حقوق بشر که توجه به آن سبب دوستي همه انسانها مي شود.

درب پاراگراف 6- آیات 18-14: آموزش مسلمانان نسبت به تفاوت درجات ايمان.

 

سوره مجادله

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

18

سمیع - بصیر

صفات

خداوند

1

50

احکام ظِهار

احکام

حکمت

4-2

18

کسانی که با خدا و رسول ستیز کنند

قانون خدائی

حکمت

5

15

حسابرسی کافران

قیامت

آخرت

6

47

علم و احاطه دقیق او

صفات

خداوند

7

38

توصیف بعضی از رفتار های آنها

منافقین

مردم

8

96

نجوا- جا باز کردن برای دیگران

احکام

حکمت

13-9

19

ذکر یکی از خصوصیات آنها- دوستی با کافران

منافقان

مردم

14

10

(آخر کار منافقان)

عذاب

آخرت

15

10

توصیف (قسم های خود را سپر خود قرار می دهند)

منافقان

مردم

16

15

اموال و اولادشان کمک نمی کند

قیامت

آخرت

17

17

در آنجا هم قسم میخورند - دروغگویند

قیامت

آخرت

18

15

علت یابی  رفتار هایشان

منافقان

حکمت

19

8

ستیزه گران با خداو رسولش در ذلت اند

قانون خدائی

حکمت

20

9

غلبه خدا و رسول

قانون خدائی

حکمت

21

51

توصیف

مومنین

مردم

22

436

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

45

نکوهش شدید سخن و اعتقاد بیجا داشتن و کوشش در راه به کرسی نشاندن آن

احکام

حکمت

1/4

1/27

ذکر بعضی خصوصیات منافقین و نیز بعضی خصوصیات مومنین

منافقان

مردم

2/4

9/14

سمیع - بصیر- علیم- محیط

صفات

خداوند

3/4

1/13

آخرت سخت و عذاب برای منافقان

قیامت

آخرت

4/4

 

درس: توصيف و نکوهش بعضي خصوصيات منافقانه و ذکر عاقبت آنها.

 

 

درب پاراگراف 1- آیات 4-1: قوانین شرع با واقعیت های جهان تناسب دارد.

درب پاراگراف 2- آیه های 6-5: منافقان «خودبزرگ بین» هستند.

درب پاراگراف 3- آیات 13-7: منافقان خود را بزرگ و ديگران را کوچک مي پندارند.

درب پاراگراف 4- آیات 22-14: توصيف منافقان و برحذر داشتن مومنان از شباهت به آنان.

 

 

 

سوره تحریم

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

15

چرا برای کسب رضایت زنانت ، حلال خدا را بر خود حرام میکنی

انتقاد

پیغمبر

1

11

کفاره قسم

احکام

حکمت

2

29

نکوهش فاش کردن راز پیغمبر

بعضی از زنان پیغمبر

مردم

3

21

دعوت به توبه و تهدید به مجازات

بعضی از زنان پیغمبر

مردم

4

17

تهدید به جایگزینی آنان

بعضی از زنان پیغمبر

مردم

5

23

ارشاد -  خودتان را از آتش حفظ کنید

مسلمانان

مردم

6

12

هشدار -  (آخرت)

کافران

مردم

7

45

ارشاد - توبه واقعی کنید تا ...

مسلمانان

مردم

8

11

با کفار و منافقین جنگ سخت کن

دستور رفتاری

پیغمبر

9

27

مثالی از دو زن که علیرغم در اختیار داشتن امکان ایمان ، کفر را انتخاب کردند.

گذشتگان

مردم

10

24

مثالی از یک زن که علیرغم محاط بودن در شرایط ظلم و کفر ، ایمان را انتخاب کرد.

گذشتگان

مردم

11

17

و یک زن که در شرایط ایمان و گناه ، قرار گرفت و ایمان را بخوبی انتخاب کرد.

گذشتگان

مردم

12

252

جمع

 

جدول درج  ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

3/85

تقوا حتی در بدترین شرایط وبی تقوائی حتی در عالی ترین شرایط هم ممکن است . تقوا پیشه کنید آنهم تقوائی واقعی و اصیل.

گذشتکان و مسلمانان

مردم

1/ 4

3/10

ای پیامبر! رعایت این و آن را نکن . جدیت خویش را در جهت اجرای ارشادات الهی بکار بر

انتقاد

پیغمبر

2/ 4

4/4

کفاره شکستن قسم

احکام

حکمت

3/ 4

 

درس: بهانه نياوريد. تقواي واقعي اصيل پيشه کنيد.

 

 

درب پاراگراف 1- آیه های 2-1: همه بايد تقوا داشته باشند، و پيامبر بايد تقواي محکم تري داشته باشد.

درب پاراگراف 2- آیات 5-3: نزديک بودن به پيامبر سبب اسقاط تکليف نمي شود. همه بايد تقواي مناسب سطح خود را داشته باشند.

درب پاراگراف 3- آیات 8-6: هر کس بايد در خصوص خودش و کسان تحت مسئوليتش به طور جدي تقواي شايسته پيشه کند، زيرا آخرت بسيار جديست.

درب پاراگراف 4- آیه 9: اي پيامبر! با کفار ومنافقان (که موانع گسترش تقوا هستند) مبارزه جدي کن.

درب پاراگراف 5- آیات 12-10: هر کس در هر شرايط امکان تقوا پيشگي را دارد. هر کس بايد به تقواي سطح خويش بپردازد.

 

سوره مائده

تعداد کلمه

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

آیه

380

ذبیحه-  طعام-  نماز-  وضو-  عدالت-  تقوا

احکام-  اخلاق

حکمت

8-1

10

برای مومنان

بهشت

آخرت

9

7

برای کافران و مکذبان

جهنم

آخرت

10

25

خطاب-  پند-  نعمت خدا را بیاد بیاورید ...

مسلمانان

مردم

11

122

یهود و نصاری-  مورد لطف الهی بودند-  کفران کردند-  نعمت زایل شد

گذشتگان

مردم

13-12

31

مسیحیان-  توصیف

کافران

مردم

14

26

اهل کتاب-  خطاب-  دعوت به ایمان

کافران

مردم

15

18

هدایت-  بیرون آوردن از ظلمات

توصیف

قرآن

16

75

یهودیان و مسیحیان-  رد عقاید باطلشان

کافران

مردم

18-17

28

اهل کتاب-  خطاب-  دعوت به ایمان

کافران

مردم

19

146

بنی اسرائیل-  نافرمانی نسبت به موسی

گذشتگان

مردم

26-20

96

هابیل و قابیل و قتل هابیل

گذشتگان

مردم

31-27

98

قصاص-  جزاء فساد در زمین

احکام

حکمت

34-32

14

جهاد

احکام

حکمت

35

36

حکمت-  فدیه حتی بزرگ قبول نمیشود

قیامت

آخرت

37-36

29

قطع ید سارق

احکام

حکمت

39-38

18

مالکیت آسمانها و زمین-  عذاب و غفران-  قدرت مطلقه

صفات

خداوند

40

120

یهود-  توصیف

کافران

مردم

43-41

50

حکم به غیر ما انزل الله = کفر

قانون خدائی

حکمت

44

38

قصاص

احکام

حکمت

45

30

تصدیق کننده تورات-  دارنده انجیل

عیسی

پیامبران

46

17

مسیحیان باید به انجیل (واقعی) حکم کنند

احکام

حکمت

47

56

کتاب حق به تو دادیم . به آن حکم کن

تبیین

پیامبر

48

34

چنین کن-  به ما انزل الله حکم کن

ارشاد

پیامبر

49

13

یهود-  نکوهش-  حکم جاهلیت میخواهند ؟

کافران

مردم

50

25

یهود و نصاری را دوست و سرپرست نگیرید

احکام

حکمت

51

28

نکوهش-  توصیف رفتارشان

منافقان

مردم

52

18

نکوهش منافقان

مسلمانان

مردم

53

75

توصیف آنان-  تحسین آنان

مومنان

مردم

56-54

40

ای مسلمانان با کسانی که دین شما را مسخره می کنند دوستی نکنید

احکام

حکمت

58-57

53

چنین بگو - ای یهود و نصاری ...

ارشاد

پیامبر

60-59

148

یهود و نصاری-  توصیف - نکوهش عقاید غلطشان-  نکوهش رفتار زشتشان

کافران

مردم

66-61

24

آنچه را که بسویت نازل شده ابلاغ کن . نگران نباش

ارشاد

پیامبر

67

22

بگو : ای اهل کتاب ...

ارشاد

پیامبر

68

24

هر کس (صرفنظر از اسم مسلمانی و یهود و نصاری) اگر ...نزد خدا قبول است

قانون خدائی

حکمت

69

144

یهود ونصاری-  نکوهش و رد عقاید باطلشان

کافران

مردم

75-70

37

چنین بگو

ارشاد

پیامبر

77-76

104

نکوهش

کافران

مردم

82-78

54

توصیف-  تحسین

مومنان

مردم

85-83

7

کافران

جهنم

آخرت

86

306

رزق حلال-  قسم خوردن لغو-  شراب و قمار

احکام

حکمت

98-87

12

فقط ابلاغ برعهده پیامبر است

تبیین

پیامبر

99

19

بگو : خبیث و طیب مساوی نیست حتی اگر از زیاد بودن آن خوشت آید

ارشاد

پیامبر

100

218

سئوال بیجا نکنید-  مسئول خودتان و اهل خودتان هستید- موقع وصیت شاهد بگیرید

احکام و اخلاق

حکمت

101-108

190

حواریون-  که مائده آسمانی خواستند ...

عیسی

پیامبران

115-109

113

بطلان عقاید مسیحیان ، در الوهیت مسیح

قیامت

آخرت

116

10

مُلک آسمانها و زمین-  قدرت مطلق

صفات

خداوند

117

3188

جمع

 

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان فرعی

عنوان اصلی

شماره

3/39

توصیف و نکوهش و پند به مسلمان که نعمات الهی را بیاد آرید

کفار یهود و نصاری

مردم

1/ 4

9/38

ارتقاء شخصیت مسلمانان از طریق نزول آیات مربوط به اخلاق فردی و نیز قوانین اجتماعی و حکومتی با گرایش بیشتر به اوّلی

احکام اخلاقی و قوانین اجتماعی

حکمت

2/ 4

1/8

چنین بگو ، چنین کن ...

ارشاد

پیامبر

3/ 4

9/6

آوردن معجزه- مائده آسمانی

حضرت عیسی (ع)

پیامبران

4/4

4/5

آشکار شدن حق بطور کامل فایده نداشتن هیچ فدیه ای

قیامت

آخرت

5/4

9/0

مُلک- عذاب و غفران – قدرت مطلقه

صفات

خداوند

6/4

6/0

هدایت – بیرون آوردن از ظلمات

توصیف

قرآن

7/4

 

 

 

درس: احکام فردي و اجتماعي با زمينه "اي مسلمانان کفار ويهود و نصاري چنين اند شما آنطور نباشيد".

 

درب پاراگراف 1- آیات 5-1: احکام مربوط به بعضي از عذاهاي گوشتي حلال.

درب پاراگراف 2- آیه های 7-6: نمونه ای از احکام عبادتی فردی.

درب پاراگراف 3- آیات 11-8: ای مسلمانان! به عدالت و تقوا اهمیت دهید و نعمات الهی را پاس دارید.

درب پاراگراف 4- آیات 19-12: يهود و نصاري به وحي اهميت ندادند و چنان کردند که گويي تکاليف آن مربوط به ديگران است.

درب پاراگراف 5- آیات 26-20: يهوديان پس از شناخت حق حاضر نشدند براي تحقق آن زحمتي بکشند.

درب پاراگراف 6- آیات 32-27: يهوديان به مسلمانان حسادت مي کنند که چرا خداوند رسالت را در ميان انها قرار داد.

درب پاراگراف 7- آیات 40-33: نمونه ای از احکام جزائی اجتماعی.

درب پاراگراف 8- آیات 43-41: ای پیامبر! یهودیان چنین اند. برای آنها اندوهگین مباش و رسالتت را پی گیر.

درب پاراگراف 9- آیات 50-44: ای مسلمانان! یهودیان و نصاری به کتاب خدا اهمیت ندادند، شما چنین نباشید.

درب پاراگراف 10- آیات 56-51: ای مسلمانان! دوست و سرپرست خود را از میان بهترین های مؤمنان انتخاب کنید.

درب پاراگراف 11- آیات 66-57: نکوهش اهل کتاب ازاين لحاظ که به احکام الهي نازله عمل نمي کنند و با مومنان دشمني مي ورزند.

درب پاراگراف 12- آیه 67: پيام مهمي که عدم ابلاغ آن از سوي پيامبر همسنگ نقص در پيامبريش بود.

درب پاراگراف 13- آیات 71-68: ای مسلمانان! خداوند به حقایق کار دارد نه به اسامی. سعی کنید به حقیقت دین خویش عمل کنید.

درب پاراگراف 14- آیات 76-72: ای مسلمانان! مبادا در دین خویش به غلوّ دچار شوید.

درب پاراگراف 15- آیات 81-77: ای مسلمانان! یهودیان چنین اند. مبادا تحت سلطه آنان در آئید.

درب پاراگراف 16- آیات 86-82: ای مسلمانان! از بین اهل کتاب، در مجموع، مسیحیان نسبت به اسلام دشمنی کمتری می ورزند.

درب پاراگراف 17- آیات 108-87: احکام مختلف در چند موضوع مورد نياز فردي و اجتماعي.

درب پاراگراف 18- آیات 120-109: انتقاد از مسيحيان به خاطر عقايد باطلشان.

 

معرفیِ

«سخن نو در تفسیر قرآن»

این تفسیر حاوی شیوه ای بدیع و بی‌سابقه در فهم کلام الله  است که چه در رویکرد و چه در نتایج، مشابه هیچیک از تفاسیر ارائه شده در این چهارده قرن نیست.

رویکرد اصلی این تفسیر « حرکت از کل به جزء» است، در حالیکه در مورد تقریبا همه تفاسیر دیگر، حرکت «از جزء به کل» بوده است،

و اگر بخواهیم مثالی بزنیم، در مورد این تفسیر، نگاه به یک آیه، مانند نگاه کسی است که میخواهد عنصری را در روستائی تبیین کند در حالیکه خودش بر فراز کوهی مُشرف به آن روستا است، و همه عناصرِ دیگرِ آن روستا را، از جمله عنصر مورد نظر را نیز، همه را باهم، در یک نگاه می بیند.

برای درک بهترِ مثال فوق، طرز کارِ این تفسیر را، با نقل عینیِ یکی از پاراگراف های تفسیریِ موجود در مجموعه تفسیری خویش، که بطور تصادفی (Random) انتخاب و عینا در اینجا کپی-پیست شده، ارائه میکنیم، تا عینا روش ما را ببینید و لازم نباشد راجع به آن سخن طولانی بگوئیم:

تفسیرِ سوره اعراف   پاراگراف6   آیات94 تا102

وَمَا أَرْسَلْنَا فِي قَرْيَةٍ مِّن نَّبِيٍّ إِلاَّ أَخَذْنَا أَهْلَهَا بِالْبَأْسَاء وَالضَّرَّاء لَعَلَّهُمْ يَضَّرَّعُونَ ﴿94﴾ ثُمَّ بَدَّلْنَا مَكَانَ السَّيِّئَةِ الْحَسَنَةَ حَتَّى عَفَواْ وَّقَالُواْ قَدْ مَسَّ آبَاءنَا الضَّرَّاء وَالسَّرَّاء فَأَخَذْنَاهُم بَغْتَةً وَهُمْ لاَ يَشْعُرُونَ ﴿95﴾ وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُواْ وَاتَّقَواْ لَفَتَحْنَا عَلَيْهِم بَرَكَاتٍ مِّنَ السَّمَاء وَالأَرْضِ وَلَكِن كَذَّبُواْ فَأَخَذْنَاهُم بِمَا كَانُواْ يَكْسِبُونَ ﴿96﴾ أَفَأَمِنَ أَهْلُ الْقُرَى أَن يَأْتِيَهُمْ بَأْسُنَا بَيَاتاً وَهُمْ نَآئِمُونَ ﴿97﴾ أَوَ أَمِنَ أَهْلُ الْقُرَى أَن يَأْتِيَهُمْ بَأْسُنَا ضُحًى وَهُمْ يَلْعَبُونَ ﴿98﴾ أَفَأَمِنُواْ مَكْرَ اللّهِ فَلاَ يَأْمَنُ مَكْرَ اللّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْخَاسِرُونَ ﴿99﴾ أَوَلَمْ يَهْدِ لِلَّذِينَ يَرِثُونَ الأَرْضَ مِن بَعْدِ أَهْلِهَا أَن لَّوْ نَشَاء أَصَبْنَاهُم بِذُنُوبِهِمْ وَنَطْبَعُ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لاَ يَسْمَعُونَ ﴿100﴾ تِلْكَ الْقُرَى نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنبَآئِهَا وَلَقَدْ جَاءتْهُمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا كَانُواْ لِيُؤْمِنُواْ بِمَا كَذَّبُواْ مِن قَبْلُ كَذَلِكَ يَطْبَعُ اللّهُ عَلَىَ قُلُوبِ الْكَافِرِينَ ﴿101﴾ وَمَا وَجَدْنَا لأَكْثَرِهِم مِّنْ عَهْدٍ وَإِن وَجَدْنَا أَكْثَرَهُمْ لَفَاسِقِينَ ﴿102﴾

 

ترجمه مقید به متن قرآنی

و در هيچ قریه اي هيچ پيغمبري نفرستاديم مگر اينکه اهالي آنجا را (پس از گوش ندادن به پيامبرشان) به سختي و ناراحتي دچار نموديم تا (توبه و) تضرع کنند (94) (در صورتيکه توبه نميکردند) آنگاه بجاي ناراحتي ها خوشي ها را مي آورديم تا اينکه (از آن ناراحتي ها) صرفنظر ميکردند و ميگفتند به پدرانمان چه سختي و ناراحتيي رسيده بود! پس ناگهان آنها را برميگرفتيم در حاليکه متوجه نبودند (95) و البته اگر اهالي شهرها ايمان مي آوردند و تقوا پيشه ميکردند حتما درهاي نعمت هاي بسيار زيادي را از آسمان و زمين برويشان ميگشوديم وليکن تکذيب کردند و آنها را بسبب آنچه که انجام ميدادند برگرفتيم (96) آيا اهالي آن شهرها ايمن اند كه سختيِ ما در هنگام خوابِ شبانه بر آنها در آيد؟ (97) آيا اهالي آن شهرها ايمن اند كه سختي ما در هنگام ظهر که مشغول تفريح و بازيند بر آنها در آيد؟ (98) آيا از مکر خدا ايمن اند؟ البته کسي (خود را) از مکر خدا ايمن نخواهد دانست مگر مردمي خسارت پيشه (99) آيا آنانکه پس از آنها وارث آن سرزمين ها شدند به اين نکته راه نيافتند که اگر بخواهيم به سبب گناهانشان آنها را فرو ميگيريم و بر دلهاشان مُهر ميزنيم و نخواهند شنيد؟ (100) اين سرگذشت شهرهائی است که از اخبار آنها برايت گفته ايم و البته پيامبرانشان با دلايل روشن بسويشان آمدند، اما آنها اينطور نبودند که به چيزي که قبلا تکذيبش کرده بودند ايمان بياورند و خداوند بر دلهاي کافران چنين مُهرميزند (101) و ما براي اکثر آنها هيچ پايبنديي به پيمان نديديم و اکثرشان را هم از فاسقان يافتيم (102)

 

پیش تفسیر

1 – استخراج عصاره محتوای سوره و پاراگراف (راه اول)

اول عصاره محتوای سوره را استخراج میکنیم: 

طرز استخراج عصاره محتوای سوره (یعنی «درس» سوره)، چنانکه خوانندگان گرامی بارها دیده اند، مطابق ذیل است:

(جدول1)

تعداد

کلمه

شرح

عنوان

فرعی

عنوان

اصلی

ایه

1

 

المص

حروف

مقطعه

1

13

تشریح رابطه قرآن نسبت به پیامبر

تبیین

پیامبر

2

14

از آنچه از سوی پروردگارتان فرو فرستاده

شده پیروی کنید

انسان

مردم

3

25

هلاکتشان در حالیکه در خواب بودند - هنگام فهمیدن مطلب آگاه به ظلم خویش بودند

گذشتگان

مردم

5-4

44

مشخصات : سئوال- ضوابط قیامت

قیامت

آخرت

9-6

250

بهشت- شیطان- اخراج شیطان...

آفرینش

حکمت

25-10

58

مبادا شیطان شما را هم از بهشت بیرون کند –

او و قبیله اش  شما را می بینند

دستورات عبادی واخلاقی

حکمت

27-26

24

توصیف-  وقتیکه کار زشتی می

کنند میگویند دست خودمان نبود

کافران

مردم

28

18

بگو پروردگار فرمان به عدالت داده و..

ارشاد

پیامبر

29

21

توصیف-  شیاطین را دوست میگیرند و فکر

می کنند هدایت یافته اند

کافران

مردم

30

16

در مساجد زینت داشته باشید-  اسراف نکنید

احکام اخلاقی

حکمت

31

29

بگو رزق نیکو و زینتی که خداوند برای

بندگانش فراهم آورده حرام نیست

ارشاد

پیامبر

32

27

بگو خداوند چیزهای زشت و گناه و ظلم را...

حرام کرده

ارشاد

پیامبر

33

13

هر گروهی سرآمدی دارند

قوانین خدائی

حکمت

34

34

ای بنی آدم اگراز پیامبران پیروی کنید نگرانی

و اندوه ندارید و در غیر اینصورت جهنمی

خواهید بود

احکام اخلاقی

حکمت

36-35

141

چگونگی برخورد و شناسائی گروههای مختلف

کافر با یکدیگر در جهنم

جهنم

آخرت

41-37

38

مومنان-  جاودانی-  کینه ای ندارند- 

حمد خدا- حقانیت پیامبران

بهشت

آخرت

43-42

134

مکالمه اهل بهشت و اهل جهنم و گوشه ای

از اتفاقات مربوط به اعراف

بهشت و جهنم

آخرت

50-44

19

کافران- نکوهش

جهنم

آخرت

51

13

تفصیل شده براساس علم - هدایت و رحمت

برای مومنان

توصیف

قرآن

52

37

کافران متوجه حقیقت شده وتقاضای مهلت

میکنند

قیامت

آخرت

53

38

آفرینش آسمانها و زمین-  شب وروز- 

خورشید و ماه- خلق و امر

افعال

خداوند

54

 

27

دعا- دوری از فساد

احکام اخلاقی

حکمت

56-55

53

بادها- باران- زنده کردن زمین

افعال

خداوند

58-57

65

رسالت- تکذیب-  هلاک و نجات پیروان نوح

نوح

پیامبران

64-59

144

قوم عاد-  رسالت- تکذیب-  هلاک و نجات

پیروان هود

هود

پیامبران

72-65

141

قوم ثمود-  رسالت- تکذیب-  هلاک و نجات

پیروان صالح

صالح

پیامبران

79-73

61

اصحاب لوط -  رسالت- تکذیب-  هلاک و

نجات پیروان لوط

لوط

پیامبران

84-80

208

اصحاب مدین-  رسالت- تکذیب-  هلاک و

 نجات پیروان شعیب

شعیب

پیامبران

93-85

38

همزمان با آمدن پیامبران سختی پدیدار

میشود شاید مردم بسوی خدا بروند، سپس

سختی برطرف میشود و مردم غافل میشوند و

عذاب می آید

فلسفه تاریخ

انبیاء

حکمت

95-94

22

اگر مردم قریه ها ایمان و تقوا داشته باشند

برکات برآنها نازل میشود

قوانین خدائی

حکمت

96

52

کافران به چه دل خوش کرده اند ؟ چرا خود را

ایمن می دانند ؟

قوانین خدائی

حکمت

100-97

39

به چیزی که قبلا تکذیب کرده بودند، ایمان

نمی آوردند

فلسفه تاریخ

حکمت

102-101

908

داستان کامل موسی از رسالت و تکذیب و غرق فرعونیان و نجات بنی اسرائیل و سرکشی آنها

و دعای آنحضرت

موسی

پیامبران

156-103

56

در تورات بشارت به او داده شده-  طیبات را

حلال و خبائث را حرام میکند و زنجیرها را از

دست و پای مردم برمیدارد.

معرفی

پیامبر

157

36

اعلام رسالت کن از سوی خدا

ارشاد

پیامبر

158

103

هدایت بنی اسرائیل- صدور معجزات-

بدرفتاری بنی اسرائیل

موسی

پیامبران

162-159

108

بنی اسرائیل-  آن مردم حقه باز کنار دریا که

در نتیجه کلک بازی مسخ شدند

گذشتگان

مردم

167-163

100

بنی اسرائیل-  بعضی ها خوب بودند بعضی ها

بد بودند

گذشتگان

مردم

171-168

56

عالم ذر-  اعتراف گیری از همه به ربوبیت

خدا-  تا مبادا در قیامت انکار کنند

فلسفه تاریخ

حکمت

174-172

52

آن عالِمی که به دنیا گرائید و...

گذشتگان

مردم

176-175

12

تکذیب به آیات خدا و ظلم

مثال

حکمت

177

12

کسی را که خدا هدایتش کند، هدایت شده

واقعی است

قانون خدائی

حکمت

178

31

عده ای برای جهنم هستند و این مشخصات را دارند...

جهنم

آخرت

179

14

صاحب اسماء نیکو

صفات

خداوند

180

7

بعضی ها به حق هدایت شده و به حق میگروند

گذشتگان

مردم

181

13

مکذبان دچار استدراج میشوند

قانون خدائی

حکمت

183-182

25

آیا فکر نمی کنند که همنشین آنها مجنون

نیست. و در ملکوت آسمانها نمی اندیشند و...؟

کافران

مردم

185-184

11

کسی را که خدا گمراه کند هادیی نخواهد

داشت

قانون خدائی

حکمت

186

63

راجع به قیامت میپرسند چنین بگو- بگو علم

غیب نمیدانم

ارشاد

پیامبر

188-187

34

از یکنفر آفرید - و از آن، جفتش را قرار داد تا

آرامش یابد

فلسفه آفرینش

حکمت

189

90

وقتیکه خدا نعمت میدهد، آنرا به غیر خدا

نسبت میدهند، به چیزی که هیچ کاری

نمیتواند بکند و هیچ فایده ای ندارد

کافران

مردم

195-190

9

بگو سرپرست من خداست که سرپرست

صالحان است

ارشاد

پیامبر

196

30

عقاید غلط-  رو کردن بسوی خدایان دروغین

که فایده ای برایشان ندارند

کافران

مردم

198-197

19

عفو کن-  امر به معروف کن-  از جاهلان روی بگردان و از وسوسه شیطان به خدا پناه بر

ارشاد

پیامبر

200-199

12

وقتی که گناهی می کنند، تذکر پیدا می کنند و و استغفار می کنند

مومنان

مردم

201

5

بقیه، همان گمراهی را ادامه میدهند.

کافران

مردم

202

25

بگو من فقط از وحی پیروی می کنم...

ارشاد

پیامبر

203

8

وقتیکه قرآن خوانده میشود ساکت شوید و

گوش کنید

دستور اخلاقی

حکمت

204

16

پروردگارت را به حالت ترس و تضرع و آهسته

یاد کن، صبحگاهان و شبانگاهان - و غافل

مباش

ارشاد

پیامبر

205

11

از عبادت خسته نمیشوند. و برایش سجده می

کنند

فرشتگان

حکمت

206

3723

جمع

جدول درج ها

درصد

شرح

عنوان

فرعی

عنوان

 اصلی

شماره

8/43

رسالت- تکذیب- هلاکت مکذبان-

نجات پیروان

تاریخچه

پیامبران

1/ 4

19

بی توجهی به خداوند، وربوبیت او، و

دستور پیامبران او، مایه هلاکت است.

قانون الهی

حکمت

2/ 4

8/13

اعم از گذشته و حال دنبال حقه بازی

و خلاف هستند و فکر و احساس

مسئولیت نمی کند- 

و نعمت خدا را به غیر نسبت میدهند

کافران

مردم

3/ 4

9/11

کافران هم از طریق خویش و هم از

طریق دیگران نکوهش میشوند.

قیامت

آخرت

4/4

4/8

چنین بگو

ارشاد

پیامبر

5/4

8/2

افعال و صفات -  آفرینش و اداره جهان

افعال و صفات

خداوند

6/ 4

3/0

علم و هدایت..

صفات

قرآن

7/ 4

 

 

از جدول اخیر، «عصاره محتوای سوره» (که اصطلاحا آن را «درس» می نامیم) قابل استخراج است، که مطابق ذیل است:

درس: بي توجهي به خداوند و سر کشي در مقابل پيامبران مايه هلاکت دو جهان است.

البته دو جدول فوق، اول و آخرِ جدول هاست، جدول های وسط را برای رعایت اختصار حذف کرده ایم، اما کسانی که حوصله دارند میتوانند موردِ سوره فجر را در کتاب «آموزش تفسیر قرآن» در سایت ذیل:

http://jamal-ganjei.com

با تمام جدول هایش ملاحظه فرمایند.

برآیند درسِ فوق و متن پاراگراف «درب» خواهد بود، به شرح ذیل:

درب: ای پیامبر! خطای فکریِ این فعالان معاصرِ کفر این است که فکر میکنند گویا ممکن نیست همان رفتارهای نسبت به اقوام سابق را با اینها نیز کنیم!

 

2 - استخراج عصاره محتوای پاراگراف (راه دوم)

ریز کردن پاراگراف تا حد امکان:

1

وَمَا أَرْسَلْنَا فِي قَرْيَةٍ مِّن نَّبِيٍّ إِلاَّ أَخَذْنَا أَهْلَهَا بِالْبَأْسَاء وَالضَّرَّاء لَعَلَّهُمْ يَضَّرَّعُونَ ﴿94﴾ ثُمَّ بَدَّلْنَا مَكَانَ السَّيِّئَةِ الْحَسَنَةَ حَتَّى عَفَواْ وَّقَالُواْ قَدْ مَسَّ آبَاءنَا الضَّرَّاء وَالسَّرَّاء فَأَخَذْنَاهُم بَغْتَةً وَهُمْ لاَ يَشْعُرُونَ ﴿95﴾

ریزدرب : در ماقبل تاریخ (ذیلا شرح میدهیم)، آزمون الهی اینطور ساده بود.

2

وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُواْ وَاتَّقَواْ لَفَتَحْنَا عَلَيْهِم بَرَكَاتٍ مِّنَ السَّمَاء وَالأَرْضِ وَلَكِن كَذَّبُواْ فَأَخَذْنَاهُم بِمَا كَانُواْ يَكْسِبُونَ ﴿96﴾ أَفَأَمِنَ أَهْلُ الْقُرَى أَن يَأْتِيَهُمْ بَأْسُنَا بَيَاتاً وَهُمْ نَآئِمُونَ ﴿97﴾ أَوَ أَمِنَ أَهْلُ الْقُرَى أَن يَأْتِيَهُمْ بَأْسُنَا ضُحًى وَهُمْ يَلْعَبُونَ ﴿98﴾ أَفَأَمِنُواْ مَكْرَ اللّهِ فَلاَ يَأْمَنُ مَكْرَ اللّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْخَاسِرُونَ ﴿99﴾ أَوَلَمْ يَهْدِ لِلَّذِينَ يَرِثُونَ الأَرْضَ مِن بَعْدِ أَهْلِهَا أَن لَّوْ نَشَاء أَصَبْنَاهُم بِذُنُوبِهِمْ وَنَطْبَعُ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لاَ يَسْمَعُونَ ﴿100﴾

ریزدرب: در ماقبل تاریخ ایمان و تقوا سبب رفاه و ثروت، میبود.

3

تِلْكَ الْقُرَى نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنبَآئِهَا وَلَقَدْ جَاءتْهُمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا كَانُواْ لِيُؤْمِنُواْ بِمَا كَذَّبُواْ مِن قَبْلُ كَذَلِكَ يَطْبَعُ اللّهُ عَلَىَ قُلُوبِ الْكَافِرِينَ ﴿101﴾ وَمَا وَجَدْنَا لأَكْثَرِهِم مِّنْ عَهْدٍ وَإِن وَجَدْنَا أَكْثَرَهُمْ لَفَاسِقِينَ ﴿102﴾

ریزدرب: در ماقبل تاریخ، و هنگام اواخر عمر تمدن های در حال انقراض، پیامبران، چندان موفقیتی نمی یافتند.

 

تقطیع:

در فوق دیده اید که ما پاراگراف را به تعدادی «ریزپاراگراف» تجزیه کرده ایم.

اصلی-فرعی

قسمت هایی را که می بینید فوقا با حروف پر رنگ (بولد) کار کرده ایم، اصلی است.

لُبّ مطلب:

با توجه به ریزپاراگراف ها، و ریزدربها، و جمع بندیِ ریزدرب ها، همان درب پاراگراف که فوقا می بینید حاصل خواهد شد و البته توجه دارید که درب مذکور، قبلا، از راه محاسبه استخراج شده است.

 

3 – از اول تا اینجا

در پاراگراف 1 که ابتدای سوره است  می فرماید: ای مردم! از رسولی که بسویتان آمده پیروی کنید وگرنه دچار خسران خواهید شد و مبادا جذب القائات شیطانی شوید، که درآنصورت به تعالیم این رسول بی توجه شده و در دو جهان خسران خواهید داشت.

در پاراگراف 2 اولین خطاب ها و هشدارها و تشریع قانون کلی به انسان های اولیه را ذکر میفرماید.

در پاراگراف 3 میفرماید: ای مردم! عاقبت حتمی شما فرارسیدن قیامت است، و ضمن شرحی از قسمتی از وقایع آن روز، میفرماید عاقبت تان دوحالت ممکنِ متضاد دارد. اینک این شما هستید که راه های منتهی به هر حالت را میباید انتخاب کنید.

در پاراگراف 4 گوشه ای از الطاف و نعمت های الهی را یادآوری می فرماید.

در پاراگراف 5 می فرماید: ای مردم! به اقوام منقرض شده قبلی بنگرید! این تازه وضـع دنیوی شان بود، وضع آخرتی شان راهم که میدانید! برای خویش چه می پسندید؟

در این پاراگراف یک قانون مهم درباره هلاکت تمدن  های سابق را بیان می فرماید.

 

4 – سوالات

1 – در آیه 94 قریه و باساء و ضراء یعنی چه؟

2 – ضراء و سراء در آیه 95 چطور؟

3 – در آیه 102 «اِن» به چه معنی است؟

4 – در آیه 96 یک «قانون» الهی ذکر شده، آیا قانون مذکور امروز نیز کار میکند؟ اگر به نظر شما بله، در اثبات نظرتان یک دلیل قرآنی ذکر میکنید؟

5 – قانون فوق، چنانکه از ظاهر آیه پیداست، در باره جوامع است، آنهم جوامع ماقبل تاریخ، آیا قانون فوق در همان جوامع راجع به افراد هم کار میکرد؟ اگر جواب تان بله باشد دلیل قرآنی ارائه میکنید؟

6 – در آیه 101، «قبل» نسبت به چه؟

7 – منظور از «عهد» در آیه 102 چیست؟

8 – منظور از سیئه و حسنه در آیه 95 چیست؟

9 – منظور از «مکر» خدا در آیه 99 چیست؟

10 – در همان آیه «یاءمن» چه معنیی دارد؟

11 - «ال» در کلمه «القری» (آیه های 97 و 98) الف لام عهد است یا جنس؟ (جواب با ذکر دلیل)

5 - حدسیاتی از اوضاع و احوال آن روزها

از آیه 102 فهمیده میشود فعالان کفر در اقوام پیشین امکان نداشت که به پیامبران خویش ایمان بیاورند زیرا «نان بت پرستی» را میخوردند و از آیه 96 (با توجه به مدلول آیه 102) فهمیده میشود که خطاب به معاصران نزول قرآن میفرماید: فکر نکنید اگر بت پرستی را رها کنید بدبخت میشوید، بلکه بهتر است نان بت پرستی را رها کنید و زندگی و معیشت پسندیده را در - حتی در همین جهان – نزد خدا و تعالیمش بیائید. و با این بیانِ قرآنی، غوامضی از تاریخ ایام رسالت آنحضرت گشوده میشود.

 

6 – زاویه با تفاسیر رایج

(آیه های 94 و 95) : (المیزان) : آرى، خداى سبحان هر پيغمبرى را كه به سوى امتى از آن امت‏ها مى‏فرستاد به دنبال او آن امت را با ابتلاىِ به ناملايمات و محنت‏ها آزمايش مى‏كرد، تا به سويش راه يافته و به درگاهش تضرع كنند، و وقتى معلوم مى‏شد كه اين مردم به اين وسيله كه خود يكى از سنت‏هاى نامبرده بالاست متنبه نمى‏شوند، سنت ديگرى را به جاى آن سنت به نام" سنت مكر" جارى مى‏ساخت، و آن اين بود كه دلهاى آنان را بوسيله قساوت و اعراض از حق و علاقمند شدن به شهوات مادى و شيفتگى در برابر زيبائيهاى دنيوى مُهر مى‏نهاد.

بعد از اجراى اين سنت، سنت سوم خود يعنى" استدراج" را جارى مى‏نمود، و آن اين بود كه انواع گرفتاريها و ناراحتى‏هاى آنان را بر طرف ساخته زندگيشان را از هر جهت مرفه مى‏نمود، و بدين وسيله روز به روز بلكه ساعت به ساعت به عذاب خود نزديكترشان مى‏كرد، تا وقتى كه همه‏شان را به طور ناگهانى و بدون اينكه احتمالش را هم بدهند به ديار نيستى مى‏فرستاد،               

متاسفانه موضوع فوق بکلی خطا و باطل است و نمونه اش هم خود تاریخ نبوت پیامبر عزیزمان (ص) که قرآن خالی است از موضوعی نظیر آنچه المیزان در دو آیه مذکور گفته، و علاوه بر آن مورخان نیز کوچکترین اشاره ای به وقایعی که مورد نظر قانون های سه گانه ادعائی المیزان است ندارند، زیرا چنین چیزهایی نبوده، و در مورد حضرت عیسی (ع) هم در انجیل ها چنین چیزی دیده نمیشود، و این نوع بیان (ما ارسلنا من نبی الا  که حصر و بی استثنایی را میرساند) از باب کثرت موارد است نه کلیت آن (تا المیزان چنان قانونی منتزع کند) و خلاصه اینکه موضوع به طرز بیانیِ قرآن (که در اینجا به روش مبالغه بیان نموده) مربوط میشود (که نزد مانیز عادی و شایع است – مثلا میگوئیم قربونت برم یا میگوئیم قدم روی چشم ما گذاشتی یا میگوئیم به اینجام رسیده که همه از نوع مبالغه است و کسی واقعا منظور ندارد که قربانی دیگری شود یا اینکه کسی دیگری را دعوت کند که قدم بر چشم او بگذارد و . . .) 

7 - آیات برجسته این پاراگراف

آیه 96 از این لحاظ که میتواند دستور العملی برای امروز هم باشد برجستگی قابل توجهی دارد، گرچه ممکن است کسانی منکر کاربریِ مدلول آیه مذکور در امروز باشند، که البته این موضوع بحثی می بَرد که محل آن در اینجا نیست.

 

8 - در این پاراگراف، کدام فقرات، فوق ذهنیات معاصران نزول است؟

(این قسمت جواب سروش و شبستری است که گفته اند قرآن فوق ذهنیات مخاطبان اولیه ندارد)

آیه های 94 و 95 که به یک قانون الهی در مورد تمدن های ماقبل تاریخ اشاره دارد، از لحاظ فوق، نه تنها بالاتر از فهم معاصران نزول بوده است، بلکه، چون مفسران سلف (تا حالا) از این زاویه دید به آن نپرداخته اند، بالاتر از فهم آنها نیز بوده است، چه رسد به معاصران نزول سوره.

9 – محور های ثابت قرآنی

آیات 97 تا 100 حامل معنائی است، که همان معنا فارغ از الفاظ و کلماتی که بر آنها بارشده، و مصادیقی که برایش ذکر شده، در کل قرآن بارها تکرار شده است، و لذا یکی از محور های ثابت کلام وحی میباشد.

10 – در این پاراگراف کدام آیه الهامبخش ایجاد چه علمی شده؟

هم جرج سارتن و هم ویل دورانت مذعن و معترف اند که علم «فلسفه تاریخ» در تمدن های کهن (یونان، رُم، و ایران باستان) نبوده، و در دوره تمدن اسلامی توسط ابن خلدون ابداع شده،

در قرآن در چندین جا آیاتی وجود دارد که در هریک به وجهی از وجوهِ فلسفه تاریخ پرداخته،

اگر نگوئیم این آیات و سایر آیاتِ فلسفه تاریخی الهامبخش ابن خلدون بوده اند، شما برای ابن خلدون چه ماخذی را برای الهامات او و پیدا کردنِ نگاهِ فلسفه تاریخیِ او پیشنهاد میکنید؟

 

11 - مخاطبان اولیه از این پاراگراف چه تلقیی  میداشتند؟

از لحاظ «روخوانی» مخاطبان اولیه با ما یکسان بوده اند، زیرا معانی لغات بکار رفته در این پاراگراف در این 1400 سال تغییری نیافته،

اما از لحاظ «فهم»، و «تفسیر»، حاشا و کلّا که مخاطبان اولیه به گرد پای مخاطب امروزی هم رسیده باشند.

 

12 - چه عناصر فرا زمانی و فرا مکانی در این پاراگراف هست؟

ذکر فلسفه تاريخ که تاييد کنندهء این مطلب است: بي توجهي به خداوند و سر کشي در مقابل پيامبران مايه هلاکت دو جهان است.

 

13 – کدام عناصر این پاراگراف «برای اولین بار» است؟

با توجه به ترتیب نزول سوره ها، تقریبا، تمام عناصر این پاراگراف «برای اولین بار» است.

شرح مختصر

کلیدهای تفسیری

 

بحث متنی:

اگر انتهای آیه  های 94 و 95 را مستقیما به ابتدای آیه 102 وصل نماییم می بینیم روال سخن صاف و یکدست و بی دست انداز میشود.

از اینجا معلوم می شود آیات 96 تا 100 بدون اینکه فرع بر آیه ای باشند «پرانتزی» هستند.

دریافت های مستقیم و کوتاه

از آیه 98 فهمیده میشود در قدیم، به عکس امروزه، تفریحات مردم در روزها و در اوقاتِ نزدیک به ظهرها انجام میشده است.

از انتهای آیه 102 فهمیده میشود قاطبه اهالیِ اقوام پیشین مستوجب عذاب هلاکت نبوده اند و اقلیتی از آنها جزء صالحان، و چنانکه از قصه های قرآنی فهمیده میشود، جزء نجات یافتگان بوده اند.

فعل خداوند قانونمند است

آیات 94 تا 98 و 100 و 101 محل توجه به تیتر فوق است.

مثلا «لفتحنا» در آیه 96 به این معنی است که «. . . در آنصورت لیاقت پیدا میکنند که برکات آسمان و زمین به روی آنها باز شود . . » (بقیه آیات هم به همین نهج)

 

فلسفه تاریخ

در این پاراگراف، «فلسفه تاریخ» گفته می شود.

چنانکه در پاراگراف های قبل، یعنی قسمت های مربوط به قوم نوح و عاد و ثمود و لوط و صالح، دیدیم، ترجیع بند «دعوت به توحید، تکذیب و استکبار، نزول عذابِ هلاکت»، تکرار می گردید.

با توجه به دو آیه 94 و 95 معلوم می شود نوعاً مردم قدیم در همه شهرها، با پیامبرانشان مخالفت می کردند و گرنه لحن عامِ بدون استثناءِ آیه 94 موجه نبود.

با توجه به آیه 95 معلوم می شود همه اقوام قبلی از لحاظ محکوم بودن به چنین مکانیزمی با یکدیگر مشابهت داشتند.

اما این هم هست که این مطلب به همان سادگی که از ظاهر آیه های 94 و 95 فهمیده می شود نیست زیرا:

1- در قرآن کریم این نکته نیز هست که حضرت نوح (ع) نهصد و پنجاه سال پیامبری کرد. بنابراین مکانیزمی که در آیه های 94 و 95 مطرح شده لزوماً لازم نیست خلق الساعه و سریع الاتفاق باشد. لااقل اینکه آن حالت (یعنی تکذیب و مخالفت و عناد، در ابتدای پیامبری او نبوده)

2- در این سوره، پس از این پاراگراف، داستان حضرت موسی(ع) می آید. چرا خداوند داستانهای نوح و عاد و ثمود و لوط و صالح(ع) را نقل نمود، و سپس «فلسفه تاریخ» فرمود، و پس از آن به داستان موسی(ع) اشاره نمود؟ چه بسا به این خاطر باشد که داستان موسی در «دوره تاریخی» اتفاق افتاده اما داستان آن پیامبران مربوط به «ما قبل تاریخ» است، و «فلسفه تاریخِ دوره تاریخی» با «فلسفه تاریخ دوره ماقبل تاریخ» فرق دارد!

حقیقت این است که باید چنین فرضیه ای را بپذیریم، زیرا مکانیزم مطرح شده در آیه های 94 و 95 درباره تاریخ اسلام هم صادق نیست. و حتی اگر دامنه این فکر را کمی بازتر بکنیم درباره مسیحیت نیز نشانی از آن نمی بینیم و حتی راجع به کل انبیاء بنی اسرائیل هم این مطلب را نمی بینیم، غیر از زمان خود حضرت موسی(ع) که آنهم راجع به خود فرعون و سپاهیانش مصداق پیدا کرده است نه راجع به کل مردم مصر.

3- اینکه بند بعد اینطور شروع می شود که «سپس بعد از آنها موسی را برانگیختیم...» نیز موید این فرضیه است، زیرا گویا این «فلسفه تاریخِ» مطرح در این پاراگراف، حلقه وسط زنجیر نبوت است که حضرت موسی(ع) را که مربوط به «دوره تاریخی» است، از دوره انبیاء پیشین جدا می کند.

4- چیزی که ما در بندهای قبل دیدیم، (یعنی مربوط به قوم نوح و عاد و ثمود و لوط و مدین) مربوط به «آخر دوره» آنها بود. آیا وضعیت قوم نوح در طی نهصد و پنجاه سال عینِ آخرِ آن دوره بود؟ ایا قوم لوط از همان اول پیدایش شهر و تمدن خویش منحرف جنسی بودند یا اینکه این جریان مربوط به اواخر دوره آنها بود؟ و همچنین درباره اقوام دیگر جای همین سئوال ها هست.

بنابراین، چاره ای نداریم که این دو نکته را بپذیریم که مکانیزم مطرح شده در آیه های 94 و 95 :

1- مربوط به دوره ماقبل تاریخ است؛ 2- مربوط به اواخر عمر هر «قریه» (= تمدن) است.

یعنی اینکه بطور خلاصه هر «قریه» (= تمدن) سه مرحله دارد:

1- مرحله اول که شروع آن تمدن است و پیامبر مربوطه این مرحله نقش آموزش و هدایت دارد. 2- مرحله دوم که آغاز انحراف است.3- مرحله سوم که آخر عمر آن تمدن است و آیات 94 و 95 ناظر بر این مرحله است.

 

«تکذیب قبلی» در آیه 101 یعنی چه؟

بعبارت دیگر این «قبلاً» مربوط به چه زمانی است؟

یعنی «قبل از چه اتفاقی» آنها تکذیب کرده بودند؟ توجه به این نکته نیز عرایض فوق را تأیید می کند.

توضیحاً عرض می کنیم که اگر فرضیه مذکور را بپذیریم که این آیات «فلسفه تاریخِ» ناظر به اقوام «ماقبل تاریخ» و همچنین ناظر به اواخر عمر تمدن آنان است، آنها با نوع زندگی خویش بطور عملی در جهت خلاف تعالیم انبیاء راه می سپردند یعنی به آن «تکذیبِ عملی» عادت کرده بودند و لذا نمی توانستند ضمن تکذیب عملیِ جا افتاده، تصدیق زبانی هم بکنند.

بنابراین، «قبلِ» مورد بحث عبارت از «قبل از ظهور پیامبرانِ مربوط به آخرین دوره تمدن آنها» میباشد.

«عهد» مطرح شده در آیه 102 چه بوده؟

آنها کدام «عهد»ی را بسته بودند که دیگر به آن پابند نبودند؟

توجه به این نکته نیز همان فرضیه فوق الذکر را تأیید می کند.

برای توضیح باید به این نکته بدیهی توجه کنیم که هیچ اجتماع بشری شکل نمی گیرد مگر اینکه براساس یکنوع «توافق عمومی» بوده باشد.

شبیه به چیزی که امروز به آن «قانون اساسی» می گوئیم.

البته این «قانون اساسی اولیه» در زمانهای ماقبل تاریخ، می توانست یک چیز غیر مکتوب باشد اما نمی توانست وجود نداشته باشد زیرا معقول نیست.

و معمولاً قوانین اساسی در ابتدا براساس عدالت و مساوات در حقوق و مسئولیت ها، و برابریِ حقوق قانونی، شکل می گرفته، و اگر غیر از این باشد چرا مردم باید با هم «جمع» شوند؟ معنی ندارد چند نفر با یکدیگر تشکیل جمعیتی بدهند اما از همان اول با هم توافق کنند که بعضی از آنها نسبت به بعضی دیگر «حقوق و مزایای انسانی و اجتماعیِ بیشتر»، و «مسئولیت کمتر» داشته باشد.

اما کم کم بعضی ها بدنبال کسب امتیازات بیشتر، قانون اساسی اولیه را در جهت منافع خود دستکاری می کردند و این دستکاری با مرور زمان بیشتر و بیشتر می شد تا می رسید به آنجا که دیگر آن جامعه قابل دوام نبود. در این حال، پیامبرانِ مرحله آخرِ عمر تمدن آنها، هشدار می دادند اما همان صاحبانِ امتیازاتِ بیشتر برای حفظ امتیازات خویش تمام اهرمهای قدرت را در جهت مقابله با آن پیامبران فعال می کردند.

لذا اینکه می فرماید: آنها نمی توانستند چیزی را که قبلاً (بطور عملی) تکذیب کرده بودند تصدیق کنند، راجع به این دوره است و نیز آیه 102 که می فرماید آنها را پایبند به «عهد» نیافتیم نیز همان «عهد»ی است که مایه اصلی اتحاد و اتفاق و هسته شکل گیری تمدن آنها بود.

 

 

ترجمه تفسیریِ آزاد

ای پیامبر! در اواخر عمر هيچ تمدنی از تمدنهای ماقبل تاریخ، هيچ پيغمبري نفرستاديم مگر اينکه اهالي آنها را پس از گوش ندادن به پيامبرشان به سختي و ناراحتي دچار نموديم تا توبه و تضرع کنند که البته متنبه نشده و توبه و اظهار پشیمانی نمیکردند (94) لذا بجاي چیزهائی که به نظرشان ناراحتي بود، برایشان چیزهایی را که خوش میداشتند، پیش مي آورديم تا اينکه خوشحالی میکردند و ميگفتند این که چیز مهمی نبود و به پدرانمان نیز همواری و سختی رسيده بود. اما در این حالِ غفلت، ناگهان آنها را برميگرفتيم در حاليکه متوجه نبودند (95) و البته اگر اهالي آن تمدن ها ايمان مي آوردند و تقوا پيشه ميکردند حتما درهاي نعمت هاي بسيار زيادي را از آسمان و زمين برويشان ميگشوديم وليکن تکذيب میکردند و آنها را بسبب آنچه که انجام ميدادند برمیگرفتيم (96) آيا اهالي آن تمدن ها ايمن بودند كه سختيِ ما در هنگام خوابِ شبانه بر آنها در آيد؟ (97) آيا اهالي آن تمدن ها ايمن بودند كه سختيِ ما در هنگام ظهر که مشغول تفريح بودند بر آنها در آيد؟ (98) آيا از مکر خدا ايمن بودند؟ البته کسي که خود را از مکر خدا ايمن بداند از خسارت پيشگان خواهد بود (99) ای پیامبر! آيا این معاصرانت که پس از آنها وارث آن سرزمين ها شدند به اين نکته راه نيافتند که اگر بخواهيم به سبب گناهانشان آنها را نیز فرو ميگيريم و بر دلهاشان مُهر ميزنيم که دیگر سخن حق را نتوانند شنيد؟ (100)  ای پیامبر! اين سرگذشتِ تمدن هائي مانند قوم نوح و عاد و ثمود و لوط و مدین است که برايت گفته ايم و البته پيامبرانشان با دلايل روشن بسويشان آمده بودند، اما آنها اينطور نبودند که به چيزي که قبلا عملا تکذيبش کرده بودند بطور زبانی ايمان بياورند و خداوند بر دلهاي کافران چنين مُهرميزند (101) و ما در اکثر آنها هيچ پايبنديي به آن پيمانی که سبب ایجاد تمدنشان بود نديديم و اکثرشان را هم از فاسقان يافتيم (102)

 

 

 

مختصری در باره آثار این قلم:

 

الف: ده جلد کتاب های تفسیریِ کل قرآن

اینک که نمونه ای از تفسیرما را دیده اید، و تا حدودی ملاحظه کرده اید که چه عرض میکنیم، اضافه میکنیم که:

خودِ اصلِ تفسیر ده جلدی ما که « سخن نو در تفسیر قرآن» نام دارد مبتنی بر یک رویکرد تفسیریی است که یک نمونه اش را دیده اید، که با توجه به مبانی و قابلیت ها و آثار و  نتایجش تا کنون نظیر و مشابهی نداشته است، و لذا « سخن نو» میباشد، و میتواند مطلوب نواندیشان و روشنفکران مسلمان باشد.

مبنای اصلی تفسیریِ ما در تفسیر « سخن نو» این است که قبل از اینکه وارد کارِ تفسیرِ یک قطعه قرآنی بشویم، می باید پیشاپیش دانسته باشیم که «خلاصه محتوا»ی سوره ای که قطعه مورد نظر در آن است، و همچنین خلاصه محتوای خود قطعه قرآنیِ مورد نظر چیست.

ما برای این کار، (یعنی دانستنِ پیشاپیشِ آن دوموردِ پیشگفته) «روش» و «الگوریتم»ی ساخته ایم که  یک نمونه اش را در صفحات ابتدائیِ همین بروشوردیده اید.

اگر بخواهیم همین موضوع را به طریقی دیگر بیان کنیم میتوانیم چنین بگوئیم که رویکرد این تفسیر، به عکس آنچه در این چهارده قرن معمول بوده، نگاهِ از کلان به خُرد است،

 

علاوه بر آن، روش ما شباهتی دارد به کار کسانیکه در آزمایشگاه ها با درصد گیریِ نتایج، نتیجه گیری هایی میکنند، و  نیز شباهت دارد به کار تحلیلگرانی که (مثلا) در سازمان ملل متن سخنرانی رهبران کشورها را بررسی میکنند و در این راه از شمارش کلمات و میزان تکرار آنها سعی میکنند منظور غائی سخنران را کشف کنند، و همچنین شباهت دارد به کار کسانیکه در مراکز آمارگیری با تجزیه و تحلیل داده های آماری نتایج کیفی میگیرند. به عبارت دیگر در این روش نیز از یافته های کمّی نتایج مفهومی گرفته، و بوسیله آن متن اصلی فهمیده میشود.

روش ما چند اصل دارد به شرح ذیل:

1 - به ترتیب نزول

2 – استخراج عصاره محتوای سوره و پاراگرافِ مورد نظر

3 – مشخص کردنِ مطالبِ اصلیِ متن از مطالبِ فرعی

4 - تشخیص اوضاع و احوال حاکم بر زمان نزول آیات (که اغلب از خودِ متنِ قرآنی بدست می آید)

5 - تحریک ذهن خواننده برای خودفهمی از طریق طرح سوالات

6 - بدون روایت به عنوان ماخذ

7 - بدون نقل قول مفسران سلف به عنوان ماخذ

8 – تشخیص معنی لغاتِ خاصِ متن از فحوای خودِ متن،

9 – سایر (که شرح همه اینهارا به کتاب خویش «آموزش تفسیر قرآن» وامیگذاریم)

سایر فواید و نتایج این روش تفسیری

روش مذکور علاوه بر کمک موثر در درک بهترِ معنیِ متن قرآن کریم فواید ارزشمند مهم دیگری نیز دارد که ذیلا عرض میکنیم:

 (1) - استفاده از این روش، سبب حفظِ خطِّ سیرِ مطلبِ سوره  هایِ بلند در ذهن تلاوت کننده میشود.

  (2) - استفاده از این روش به تنظیم لیست مطمئنی از «ترتیب نزول سوره ها» کمک نموده است.

(3) - با استفاده ازاین روش، ابهام 1400 ساله حروف مقطعه گشوده شده، و برای آنها معانی معقول و قابل پذیرشی پیشنهاد  شده است.

 (4) – با استفاده از این روش در بسیاری از جاهای پراختلافِ بین مفسران رفع اختلاف شده است (برای توضیح بیشتر در باره ردیف های 2و3و4 فوق در قسمت های آتی همین بروشور مطالبی آمده است)

(5) - با استفاده از این روش برای قَسَم های قرآنی معانی معقول و مقبولی ارائه  شده (در حالیکه معمولا در تفاسیر می بینید هنگام معنی کردن قسم ها از روایات و یا نقل قول قدما استفاده میشود)

(6) - با استفاده ازاین روش برای بسیاری از آیات، معانی جدیدی ارائه  شده است.

(7) – با استفاده از این روش به یافتن معانی و نکات جدیدی که پیشینیان متعرض آنها نشده اند کمک شده است.

(8) – با استفاده از این روش انسجام ارتباطیِ آیات در داخل سوره ها نشان داده شده است.

در کتاب « آموزش تفسیر قرآن» چندین کلید تفسیری مهم ارائه داده ایم که بی توجهی به آنها، و رعایت نکردنشان، نه تنها مفسر را از رسیدن به نتیجه مطلوب دور میکند، بلکه، اغلب، سبب خطاهای مهم نیز میگردد.

در آن کتاب ضمن توضیح کافی مطالب فوق، نمونه و سرمشق آموزشی هم ارائه کرده ایم تا نوآموزان این رشته بتوانند اولین قدم های خویش را با توجه به آن سر مشق ها بردارند، و همچنین از طریقِ طرحِ برخی  سئوالات تیپ، به عنوان نمونه، به نومفسران کمک کرده ایم در بحث های خود سوال های ممکنِ خوانندگان خود را پیشاپیش در نظر گرفته و با جواب دادن به آنها کار اصلی خویش را (که تفسیر متن قرآنیِ در دست باشد) پی گیرند.

این کتاب به اشخاص مستعد و علاقمندِ کارِ تفسیری کمک میکند خودشان راسا به استنباط از قرآن کریم بپردازند.

 

 

 

ب: کتاب های مرتبط به علم تفسیر قرآن

1 – آموزش تفسیر قرآن کریم

در خلال مطالبِ از اولِ این بروشور تا کنون، چیزهایی عرض کرده ایم، که ضمن آنها تقریبا شما تصوری از اینکه این کتاب چه نوعی از کتب میتواند باشد پیدا کرده اید، لذا، در اینجا دیگر شرحی نمیدهیم و فقط این را میگوئیم که کتاب فوق جنبه آموزشیِ بسیار قوی دارد که به درد کسانی میخورد که مایلند مستقلا قرآن را فهم کنند.

 

2 – صدها ایراد بر تفاسیرِ کلاسیک

این کتاب نیز بار آموزشی دارد، و منظور از تدوین آن نشان دادنِ کاملترِ خطاهائی است که بطور خیلی مجمل و اشاره ای در کتاب آموزش تفسیر قرآن مطرح شده، و البته اجابت درخواست برخی از خوانندگان عزیز همان کتاب نیز (که خواهان نمونه های بیشتری بوده اند) در نگارش این کتاب موثر بوده است.

در این کتاب بیش از دویست ایراد، مربوط به نصف حجم قرآن کریم (به ترتیب نزول) آورده شده، و فیش-یاداشت های بیش از دویست و پنجاه ایراد دیگر نیز تهیه شده، که پس از فراغت از کارهای در دست – انشاءالله بزودی- بصورت جلد دوم همین کتاب ارائه خواهدشد.

در این کتاب برای استخراج ایراد ها، مطالعه تفاسیرِ مورد نظر بصورت «تورق» (و نه خیلی دقیق) انجام شده و اگر بطور دقیق کار میشد ایرادهای بسیار بیشتری ظاهر میشد اما چون منظور ما به همین مقدار هم حاصل میشود از تدقیق بیشتر صرفنظر نموده و انتظار داریم مفسران جوان به آن بپردازند. 

 

3 – ترتیب نزول، و زمان نزولِ سوره ها، و حروف مقطعه

نکته بسیار مهم در باره این کتاب این است که ضمن اینکه به سه موضوع جذابِ ( ترتیب نزول، تاریخ نزول، و حروف مقطعه) می پردازد و نو ترین سخن را در باره آنها عرضه میکند، در جریان این کار از دو کلید تفسیریِ مربوط به این روش تفسیری استفاده نموده، و اگر از آنها استفاده نمیشد نتایجی که که در این کتاب حاصل شده است حاصل نمیشد، و این موضوعی است که قاعدتا نباید از دید نومفسران و جوانان مفسر دور بماند.

 

4 - سره و ناسره در روایات معراج

در این کتاب دو روایت در باره معراج نقل شده که یکی موافق قرآن است ودیگری که خیلی هم بلند و طولانی (حدود بیست صفحه با قلم ریز) است، و دائما در اینجا و آنجا (مثلا منابر و تفاسیر) نقل میشود، لااقل، حاویِ 16 مورد مخالفت با قرآن، 10 مورد مخالفت با عقل، و 4 مورد مخالفتِ قسمت هائی از روایت با قسمت های دیگری از همان روایت است، و این از باب نمونه است، و نتیجه گرفته که در باب تفسیر قرآن می باید درستیِ روایات را از قرآن فهمید نه بر عکس، و اینکه اگر مفسر به ترتیب نزول کار کند دچار این نوع خطا ها نمیشود.

 

5 و 6 و 7 – خلاصه ها

خلاصه ترین تفسیر عربی قرآن

این کتاب در حقیقت متن عربی ِ قرآنِ به ترتیبِ نزول است که هم – برحسب همگن بودنِ آیات -  پاراگراف بندی شده ، و هم «درس» (عصاره مطلب سوره) و هم «درب ها» (عصاره مطلب پاراگراف ها) را دارد . وبرای کسی که مختصری عربی بداند خلاصه ترین تفسیر قرآن است و خود این نگارنده برای مطالعه روزانه قرآن از این کتاب استفاده میکند.

خلاصه ترین تفسیر فارسی قرآن

این کتاب در حقیقت ترجمهء آزادِ وفادار به تفسیرِ کتاب قبلی است بعلاوه انتخاب ترجمه ای از کلمات خاص که تناسب بهتری با عصاره مفهوم پاراگراف داشته باشد،

اما ویژگی آن کم حجمی اش و سادگی و روانیِ آن برای خواننده (حتی خوانندگانِ دارای دانشَ کم) است که پس از جذب خواننده وادارش میکند برای رفع تشنگی معنویی که احتمالا پس از مطالعه آن بدست آورده ، به سراغ جلدهای دهگانه خودِ تفسیر برود.

خلاصه ترین تفسیر قرآن

این کتاب از تلفیق دو کتاب قبلی بدست آمده و جامع فواید هردو است.

 

8 – خودآموز فهم قرآن

در این کتاب برای 114 سوره قرآن «عصاره محتوا» استخراج شده که اصطلاحا هریک از آنها را «درس» سوره مربوط می نامیم.

همچنین برای حدود 750 پاراگراف عصاره محتوا استخراج شده که اصطلاحا آنها را «درب» های آن پاراگراف ها می نامیم.

نیز در ابتدای کتاب مبانی تفسیری خویش را با شرح کافی توضیح داده ایم.

علاوه بر اینها در مقدمه کتاب مقدمه ای هست و در آن دستورالعملی وجود دارد که کاربر در اثرِ پیگیری آن، چهاردرجه فهم بهتر (نسبت به لحظه شروع) از آیه مورد نظر خویش بدست می آورد.

 

9 – تاریخ نزول وحی از بعثت تا وفات

روایات شان نزول و بطور کلی روایات، در بازه زمانی اواخر بنی امیه و اوایل بنی عباس که همدوره امام باقر و امام صادق (ع) بود به عرضه انبوه رسید و این تقریبا 9 نسل پس از وفات «اصحاب» رسول خدا (ص)  است، و همچنین پیدایش اولین « سیره» مقارن اواخر هارون و اوائل مامون عباسی است که تقریبا 11 نسل پس از اصحاب است، و این دو منبع از آنجا که هیچگونه دسترسی شفاهی به دوره نزول وحی از ابتدا تا هجرت نمیتوانسته اند داشته باشند، و بعلاوه، در آن روزها کتابت روی پوست انجام میشد و گران بود و تعداد باسوادان نیز کم بود  مطلب قابل اعتمادی در باره بازه زمانی مذکور ندارند.

این کتاب که مستند به فقط آیات قرآن است، ضمن اینکه در نوع خویش بی نظیر است، اولین کتاب از این نوع است که خلاء مذکور را به قابل اعتماد ترین وجه پر کرده و اطلاعات درست و روشنی از روزهای نزول وحی (قبل از هجرت) به خواننده میدهد.

در این کتاب خواهید دید که چگونه جامعه نوپای اسلام رشد میکند و به قدرت معنوی و در عین حال اجتماعیی بی بدیل تبدیل میشود و نیز می بینید گه چگونه معارضان قدرتمند و ثروتمند آن به تدریج سپر می اندازند و رنگ می بازند تا اینکه بالاخره عرصه را تسلیم میدارند.

 

10 – صدها پیشگوئی تحقق یافته قرآنی

مهم ترین عنصر در اعتقادیات ما مسلمانان چیست؟

جواب ها ممکن است متفاوت باشد، یکی ممکن است بگوید توحید، دیگری ممکن است بگوید معاد، اما، اگر خوب دقت کنیم مهمتر از همه جوابها جوابِ این سوال است که « از کجا معلوم که این حرفهائی که قرآن زده راست باشد؟»

چگونه میتوان به سوال اخیر جواب داد؟

سوال اخیر یک جواب قاطع و واضح دارد که آنهم معجره بودنِ قرآن است.

موضوع اخیر در این 1400 سال همواره مورد بحث بوده است که اساسا معجزه یعنی چه و اینکه قرآن از چه لحاظ معجزه است و چه و چه . . .

این کتاب هم به این سوال اصلی و مهم پراخته و مدعی است که به خوبی و بهتر از کوشندگان سابق از عهده آن برآمده است،

شما هم قضاوت کنید آیا در ادعای خویش مُصاب بوده یا نه!

11 – محور های موضوعات قرآنی

دراین کتاب کل آیات قرآن در شش محور اصلی (خداوند، پیامبران، پیامبر ما (ص)، انسان، قیامت، احکام) قرار داده شده که هریک «ریز محور» هایی دارد که تاکنون، در بیش از 50 ریز محور سامان یافته، که در همین حالت فعلی برای قرآن پژوهان قابل استفاده است، اما برای عموم مردم خیر.

این کتاب برای رسیدن به اینجا چهارویرایش به خویش دیده، ولی باید ویرایش های بیشتری را ببیند تا بتواند قابل استفاده عموم بشود.

تخمین این قلم این است که این کتاب میتواند به جائی برسد که « ریز محور» هایش به حدود 300 مورد برسد و در آنصورت، هم برای عموم قابل استفاد خواهد بود و هم برای «تفسیر موضوعی»، و نیز برای « تفسیر قرآن به قرآن»

 

 

ج: کتاب های نگاشته شده با این نگاه تفسیری

1 - پیدایش انسان ، برگزیدگی آدم ، ماهیت شیطان

پس از انتشار کتاب «اصل انواع» در قرن 19 به قلم چارلز داروین کلیسای کاتولیک به شدت در مقابل آن موضع گرفت و آن را کفر آمیز خواند، و از آن پس تا همین اواخر نیز این موضع را حفظ کرده، و حق هم دارد زیرا در مندرجات و استنتاجات آن کتاب مطالبی هست که بطور وضوح مغایر نصوص «کتاب مقدس» آنها است.

اما جای تعجب است که چرا علمای اسلام هم وارد همین موضع شدند زیرا مندرجات و استنتاجات آن کتاب با « کتاب مقدس مسلمانان» تضاد و تنافری ندارد، زیرا او بر اساس مشاهده و تجربه به چیزی رسید و آن را نوشت، و مشاهده و تجربه هم چیزی است که قرآن دائما همه را به آن دعوت میکند.

در این کتاب، موضوع «پیدایش انسان در روی زمین» که روایتِ این جهانیِ پدیده مذکور است، از موضوع «برگزیدگیِ آدم» که روایتِ فرا جهانیِ آن پدیده است، جداگانه، و تماما باذکر آیات قرآن و استنتاج از آن، به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته و نشان داده شده که خلط دو بحث سبب آن سوء تفاهم بزرگ گردیده است و قرآن مخالفتی با نتایج علوم تجربی ندارد.

ضمنا چون ابلیس و شیطان نیز یکی از عناصر روایتِ فرا جهانیِ مذکور است در باره ماهیت شیطان نیز بحثی قرآنی در این کتاب وجود دارد.

 

2- سیر و سلوک قرآنی

«تعالی نفس» همیشه یکی از دغدغه های خاطر برخی از انسان ها بوده و از این پس هم خواهد بود، و مکاتب گوناگون از قبیل متصوفه (اعم متصوفه مسلمان و مسیحی و یهودی ونیز هندی و بودایی و امثالهم) وغیره برای این دغدغه خاطر نسخه هائی پیچیده اند، که نتیجه اش پیدایش اینهمه خانقاه و معبد و صومعه و دیرِ رهبانیگری است که به عنوان محل«سیر و سلوک» و «تهذیب نفس» شناخته میشود،

در این کتاب، از لحاظ قرآنی – که صالح ترین مرجع برای این مقوله است -  به این دغدغه خاطر پرداخته، و ضمن بررسی نقادانه برخی از عناصر رایجِ  مکاتبِ سیر و سلوکی، روشهای قرآنیِ سیر و سلوک و تهذیب نفس را پیشنهاد نموده است.

 

3 - آثار قوم لوط

در این کتاب با ذکر آیات مرتبط به داستان قوم لوط و نوع عذاب آنها، به کاوشگران و باستان شناسان سرنخ هائی از متن قرآن داده شده، که کجا را مورد حفاری های باشتان شناسانه قرار دهند که آثار آن قوم را بیابند و از این طریق، هم قسمتی از «ماقبل تاریخ» را به «دوره تاریخی» بیاورند، و هم سند مهم دیگری بر اسنادِ موجودِ اعجاز قرآن بیافزایند.

 

4 -  حدود شفاعت

این نگارنده در نوجوانی از یکی از وعاظ مشهورِ آن زمان شنیده بود که بالای منبر میگفت «تو شیعه باش و . . .  کن» و « سنّی چه حج کند و چه . . . کند یکی است»

در این کتاب با این خرافه برخورد شده که کسی فکر نکند به صِرفِ مسلمان زادگی و شیعه زادگی همه چیزش مرتب است و مورد شفاعت واقع خواهد شد . . .

در این کتاب حدّ و حدود شفاعت را با استفاده از متن خود قرآن باز گویی کرده است.

 

5 – سخن نو در اصلاحِ الگویِ رایجِ حیات اخروی

در این کتاب در ابتدا به نقادیِ «الگوی ذهنیِ رایج حیات اخروی» پرداخته و سپس با استفاده از بحث های قرآنی الگوئی را پیشنهاد کرده که در آن آثاری از آن مواردِ انتقادیِ مطرح  نیست.

 

6 – رهنمود های قرآن برای بشر قرن حاضر

موضوع بحثِ این کتاب  در سه فصل عرضه شده، که در فصل اول با شاهد آوری از آیاتی از کلام خدا نشان داده میشود که چگونه بشر ابتدائی با استفاده از رهنمودهای وحی از زندگی حیوانی فاصله میگیرد، و در فصل دوم کارنامه قرآن را در متمدن سازیِ بشر مورد ارزیابی قرار میدهد ، و در فصل پایانی ضمن مطرح کردن برخی دغدغه های بشر فعلیِ قرن بیست و یکمی رهنمودهای قرآنی را برای درمان آلام بشری و رفع دغدغه های فکری و روانی بشر امروزی بیان میکند.

 

 

7 – خرافات زدائی در باره وجود مقدس امام زمان (ع)

در این کتاب تصوراتِ خرافیِ رایج در باره ظهور امام زمان (ع) را تصحیح کرده، و علاوه بر آن، مستندات قرآنیِ وجود آنحضرت را نیز بیان نموده، ونیز به بررسیِ برخی از روایات مرتبط با «آخرالزمان» پرداخته، و در مجموع نشان داده که این بخش از عقاید شیعیان چقدر صحیح، و چقدر قرآنی، و چقدر معقول است.

 

8 – افسانه هجرت صغیر

موضوعِ به اصطلاح هجرت صغیر، بنا بر قول مشهور، اینگونه مطرح میشود که در سال هفتم بعثت فشارها و تضییقات علیه یاران پیامبر (ص) از حد گذشته بود و لذا برخی از مسلمانان به دستور خدا و پیامبر به حبشه هجرت نمودند.

ما نمیدانیم واقعا چنین مسافرتی صورت گرفته یا نه و مهم هم نیست، اما آنچه مهم است قسمتِ «به دستور خدا و رسول» بودنِ مطلب است که ما با دلایل قرآنی نشان داده ایم بطور قطع چنین چیزی صحیح نمیباشد.

 

9 – آنتی سُها

اگر عبارت «ایراد های قرآن» را در گوگل سرچ کنید خواهید دید حدود پانصد هزار مورد برای پیگیری در آن پیشنهاد میشود.

البته قرآن حتی یک ایراد هم ندارد چه رسد به پانصد هزار تا! اینها کار کسانی است که بنا بر سفارش دشمنان اسلام و قرآن یک چیزهایی را برای رضایت اربابان خویش سر هم کرده و اباطیلی بافته اند.

از جمله کسی است که با نام مستعارِ «دکتر سها» کتابی به نام « نقدقرآن» نوشته که این قلم مهمترین بخش آن را که «تناقضات قرآن» نام دارد، خیلی مودبانه پاسخ داده، به این صورت که متن فصل مربوطه را بطور کامل نقل کرده و در هر قطعه از متن که نیاز به جواب بود، همانجا ارائه جواب نموده، و چون متن خیلی طولانی بود، به بقیه فصول نپرداخته، با این امید که جوانان صاحب قلم و صاحب نظر چنین کاری را در مورد سایر فصول همان کتاب و کتاب های مشابه کنند.

 

10 – جواب دکتر سروش

در این کتاب سخنرانی اخیر دکتر عبد الکریم سروش (تحت عنوان «خواب احمد»)  که طی آن قرآن را «خوابنامه» پیامبر (ص) نامیده، را به چالش کشیده و نشان داده که علاوه بر اینکه قرآن نمیتواند گفته کسی غیر از خداوند باشد، ضمنا نشان داده که نتیجه گیری های دکتر سروش بر مبانیی بسیار سست و نا استوار مبتنی است.

 

11 – ردّیه ای بر شبهات جدید

تا سکه اصل هست سکه تقلبی هم ساخته میشود، تا قرآن هست شبهه های ریز و درشت و جور واجور هم ساخته میشود

(فرقی نمیکند که توسط مسلمانان ساخته شود یا کفار، و فرقی نمیکند مسلمانِ شبهه افکن سوء نیت داشته باشد یا نداشته باشد)

 در این کتاب به چند شبهه که توسط مسلمانان که بعضی از آنها همین حالا هم استاد دانشگاه در همین مملکت هستند و دارند حقوق و مزایادی استادی میگیرند ساخته شده، پرداخته، و به آن جواب داده شده است.

12 – اسلام خالص و تمدن کنونی

این کتاب جواب این سوال مشهور را دارد که «چرا مسلمانان علیرغم تمدن درخشانی که داشتند تدریجا از قافله تمدن عقب ماندند و مآلا کارشان به اینجا رسید؟» و نیز جواب این سوال که «خوب، حالا چه باید کرد؟»

13 – علوم قرآنی

اینک که اواخر دیماه سال 98 باشد و این نگارنده نزدیک به ورود به هفتاد و پنج سالگی خویش است، بد نیست بدانید که این قلم سابقه 49 سال قرآن پژوهی که 30 سال اخیرش متمرکز بر تفسیر قرآن بوده است را دارد (بحمدالله تعالی) و طبیعی است که با تفاوت ماهوی (اعم از نظری و کاربردی) که این تفسیر با تفاسیرِ از صدر تاکنون دارد، بر برخی مطالبِ برخی کتبِ موسوم به «علوم قرآنی» نقدهایی داشته داشته باشد که 1 – چرا اینجا اینطور گفته؟ و 2 – چرا این مطلبِ به این اهمیت را نگفته؟ این بود که این قلم به این ارزیابی رسید که این تفسیر می باید « علوم قرآنیِ خاص خویش» را داشته باشد، که این کتاب برآورندهء این ضرورت است.

 

همه مطالب فوق در سه کانال تلگرامیِ ذیل هست:

 

برای ده جلد کتاب های تفسیریاگر مایل به مطالعه این آثار باشید:

سایت اصلی در گوگل:

http://jamal-ganjei.com

 

در تلگرام:

در لینک اول ده جلد کتابهای تفسیر(ی پی دی اف)

در لینک دوم کتاب های مرتبط به علم تفسیر قرآن (پی دی اف)

در لینک سوم سایر کتاب هایم (پی دی اف)

 

https://t.me/joinchat/AAAAAEsPc2QT_m6R4qrVXQ

 

https://t.me/joinchat/AAAAAFdhZu4MfyTfepiMig

 

https://t.me/joinchat/AAAAAEtj3RS6U4ZsidOkNQ

 

باز هم در گوگل:

با این فرق که در اینجا و در تلگرام کتابها بطور یکجا پی دی اف شده هست (در سایت بالائی بصورت «پاراگراف-پاراگراف» هم هست.

 

https://tafsir.ganjei.com

(برای پاسخ به سوالات)jamalganjei@gmail.com

 

 

معرفیِ اپلیکیشن تفسیر قرآن به ترتیب نزول

مطالعه قرآن، علاوه بر ثواب های اخروی، لذت هم دارد، این را کسانی که تجربه اش را دارند، بخوبی میدانند،

لذتِ فوق، وقتی که قرآن به ترتیب نزول مطالعه شود مضاعف میگردد،

لذت مذکور، در صورتیکه با فهم آن نیز همراه باشد به چندین برابر بیشتر خواهد بود.

همه این لذت ها در یک اپلیکیشن قرار گرفته و به گوشیِ هرکس که خواهانش باشد، راه می یابد.

اپلیکیشن مذکور بر اساس نگاهِ تفسیریِ «از کلان به خُرد» تهیه شده است، و کارائیِ قابل ملاحظه ای دارد، از جمله:

1 - به ترتیب نزول بودنِ آن، به کاربر کمک میکند که بداند آیات مورد نظر او در کجای بازه زمانیِ فرایند نزول قرار داشته، و مشکلات و نیز موفقیت های پیامبر (ص) را به اندازه استعداد خویش درک میکند.

2پس از ظهور متن قرآنیِ مورد مطالعه (آیه و شماره آیه)، عصاره «محتوای مرحله نزول» به کاربر کمک میکند که «مظنه»ای از مفهومِ آن قسمت از متن قرآنیِ مورد مطالعه اش را بداند.

(نزول قرآن، بطور طبیعی، در ده مرحله، قابل تشخیص و تفکیک است، بطوریکه در هر مرحله، سوره های موجود در هر مرحله همگن و تقریبا هم موضوع اند)

3 - «عصاره محتوای سوره» (درس سوره) به او کمک میکند «مظنه» مورد اشاره فوق را خیلی روشن تر درک کند.

4 - عصاره محتوای پاراگراف» (درب پاراگراف) به او کمک میکند به درک مفهومِ قسمت قرآنیِ مورد نظر خویش خیلی نزدیک تر شود.

5 و 6 - دو ترجمه «مقید به متن» و «آزاد تفسیری»، کاربر را به مفهومِ قسمت قرآنیِ مورد نظرش، خیلی نزدیک تر میکند.

 

اینک کاربر با دریافت این شش مورد «کمکِ تفسیری»، درک نسبتا خوبی از متنِ قرآنیِ مورد مطالعه اش یافته است،

8 - با وجود این، اگر احساس نیاز به اطلاعات خیلی دقیق تر داشته باشد، در پائینِ صفحهء همان قسمتی که داشت مطالعه میکرد، قسمتِ «بیشتر بدانید» را لمس میکند، و در صورت مرتبط بودنِ گوشی به اینترنت، پس از لمس مذکور، به ابتدای صفحه پاراگرافی که متن قرآنیِ مورد نظر او در آن است منتقل میشود، و از مطالعه کل تفسیر پاراگراف مربوطه در گوشی خویش لذت میبرد.

 

برای اینکه بتوانید به سهولت اپلیکیشن مذکور را در گوشی خویش داشته باشید، میتوانید از یکی از دوراهِ ذیل به این خواسته برسید:

1 – میتوانید به آدرس ذیل بروید و اپلیکیشن را روی گوشی خویش داشته باشید:

http://jamal-ganjei.com/اپلیکیشن

 

2 – میتوانید به آدرس ذیل بروید و پس از باز شدن صفحه اول، به انتهای صفحه توجه کنید، زیر تیترِ «تفسیر همراه» عبارتِ «دریافت اَپ موبایل» را لمس کنید، پس از مدت کمی اپلیکیشن در داخل گوشی شما نصب میشود.

Tafsir.ganjei.com

 

هنگام شروع بکار با اپلیکیشن خویش، در ابتدا، در بالای سمت راستِ صفحه اولِ اپلیکیشن، سه پاره خط کوچک دیده میشود، با لمس آن وارد راهنمای کار با اپلیکیشن میشوید.

 

گفتنی است که گوشی ها تفاوت هائی با هم دارند، اگر این کار، برای شما به سهولت انجام نشد، ضمن در دست داشتنِ این بروشور، با نزدیک ترین مغازه کافی نتِ محل خویش رایزنی کنید.

موفق باشید و ضمنا خدمتگزاران خویش را از دعا محروم نفرمایید.

 

دی ان ان