X

وَما أَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِنَ الْمُرْسَلِينَ إِلَّا إِنَّهُمْ لَيَأْكُلُونَ الطَّعَامَ وَيَمْشُونَ فِي الْأَسْوَاقِ وَجَعَلْنَا بَعْضَكُمْ لِبَعْضٍ فِتْنَةً أَتَصْبِرُونَ وَكَانَ رَبُّكَ بَصِيرًا ﴿20﴾ وَقَالَ الَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَاءنَا لَوْلَا أُنزِلَ عَلَيْنَا الْمَلَائِكَةُ أَوْ نَرَى رَبَّنَا لَقَدِ اسْتَكْبَرُوا فِي أَنفُسِهِمْ وَعَتَوْ عُتُوًّا كَبِيرًا ﴿21﴾ يَوْمَ يَرَوْنَ الْمَلَائِكَةَ لَا بُشْرَى يَوْمَئِذٍ لِّلْمُجْرِمِينَ وَيَقُولُونَ حِجْرًا مَّحْجُورًا ﴿22﴾ وَقَدِمْنَا إِلَى مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاء مَّنثُورًا ﴿23﴾ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ يَوْمَئِذٍ خَيْرٌ مُّسْتَقَرًّا وَأَحْسَنُ مَقِيلًا ﴿24﴾ وَيَوْمَ تَشَقَّقُ السَّمَاء بِالْغَمَامِ وَنُزِّلَ الْمَلَائِكَةُ تَنزِيلًا ﴿25﴾ الْمُلْكُ يَوْمَئِذٍ الْحَقُّ لِلرَّحْمَنِ وَكَانَ يَوْمًا عَلَى الْكَافِرِينَ عَسِيرًا ﴿26﴾ وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا ﴿27﴾ يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا ﴿28﴾ لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءنِي وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنسَانِ خَذُولًا ﴿29﴾ وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا ﴿30﴾ وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا مِّنَ الْمُجْرِمِينَ وَكَفَى بِرَبِّكَ هَادِيًا وَنَصِيرًا ﴿31﴾ وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْلَا نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً كَذَلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَكَ وَرَتَّلْنَاهُ تَرْتِيلًا ﴿32﴾ وَلَا يَأْتُونَكَ بِمَثَلٍ إِلَّا جِئْنَاكَ بِالْحَقِّ وَأَحْسَنَ تَفْسِيرًا ﴿33﴾ الَّذِينَ يُحْشَرُونَ عَلَى وُجُوهِهِمْ إِلَى جَهَنَّمَ أُوْلَئِكَ شَرٌّ مَّكَانًا وَأَضَلُّ سَبِيلًا ﴿34﴾ وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَجَعَلْنَا مَعَهُ أَخَاهُ هَارُونَ وَزِيرًا ﴿35﴾ فَقُلْنَا اذْهَبَا إِلَى الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا فَدَمَّرْنَاهُمْ تَدْمِيرًا ﴿36﴾ وَقَوْمَ نُوحٍ لَّمَّا كَذَّبُوا الرُّسُلَ أَغْرَقْنَاهُمْ وَجَعَلْنَاهُمْ لِلنَّاسِ آيَةً وَأَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ عَذَابًا أَلِيمًا ﴿37﴾ وَعَادًا وَثَمُودَ وَأَصْحَابَ الرَّسِّ وَقُرُونًا بَيْنَ ذَلِكَ كَثِيرًا ﴿38﴾ وَكُلًّا ضَرَبْنَا لَهُ الْأَمْثَالَ وَكُلًّا تَبَّرْنَا تَتْبِيرًا ﴿39﴾ وَلَقَدْ أَتَوْا عَلَى الْقَرْيَةِ الَّتِي أُمْطِرَتْ مَطَرَ السَّوْءِ أَفَلَمْ يَكُونُوا يَرَوْنَهَا بَلْ كَانُوا لَا يَرْجُونَ نُشُورًا ﴿40﴾ وَإِذَا رَأَوْكَ إِن يَتَّخِذُونَكَ إِلَّا هُزُوًا أَهَذَا الَّذِي بَعَثَ اللَّهُ رَسُولًا ﴿41﴾ إِن كَادَ لَيُضِلُّنَا عَنْ آلِهَتِنَا لَوْلَا أَن صَبَرْنَا عَلَيْهَا وَسَوْفَ يَعْلَمُونَ حِينَ يَرَوْنَ الْعَذَابَ مَنْ أَضَلُّ سَبِيلًا ﴿42﴾ أَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ أَفَأَنتَ تَكُونُ عَلَيْهِ وَكِيلًا ﴿43﴾ أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَكْثَرَهُمْ يَسْمَعُونَ أَوْ يَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلَّا كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِيلًا ﴿44﴾ أَلَمْ تَرَ إِلَى رَبِّكَ كَيْفَ مَدَّ الظِّلَّ وَلَوْ شَاء لَجَعَلَهُ سَاكِنًا ثُمَّ جَعَلْنَا الشَّمْسَ عَلَيْهِ دَلِيلًا ﴿45﴾ ثُمَّ قَبَضْنَاهُ إِلَيْنَا قَبْضًا يَسِيرًا ﴿46﴾ وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِبَاسًا وَالنَّوْمَ سُبَاتًا وَجَعَلَ النَّهَارَ نُشُورًا ﴿47﴾ وَهُوَ الَّذِي أَرْسَلَ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاء مَاء طَهُورًا ﴿48﴾ لِنُحْيِيَ بِهِ بَلْدَةً مَّيْتًا وَنُسْقِيَهُ مِمَّا خَلَقْنَا أَنْعَامًا وَأَنَاسِيَّ كَثِيرًا ﴿49﴾ وَلَقَدْ صَرَّفْنَاهُ بَيْنَهُمْ لِيَذَّكَّرُوا فَأَبَى أَكْثَرُ النَّاسِ إِلَّا كُفُورًا ﴿50﴾ وَلَوْ شِئْنَا لَبَعَثْنَا فِي كُلِّ قَرْيَةٍ نَذِيرًا ﴿51﴾ فَلَا تُطِعِ الْكَافِرِينَ وَجَاهِدْهُم بِهِ جِهَادًا كَبِيرًا ﴿52﴾ وَهُوَ الَّذِي مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَجَعَلَ بَيْنَهُمَا بَرْزَخًا وَحِجْرًا مَّحْجُورًا ﴿53﴾ وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ مِنَ الْمَاء بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَصِهْرًا وَكَانَ رَبُّكَ قَدِيرًا ﴿54﴾ وَيَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَنفَعُهُمْ وَلَا يَضُرُّهُمْ وَكَانَ الْكَافِرُ عَلَى رَبِّهِ ظَهِيرًا ﴿55﴾وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا مُبَشِّرًا وَنَذِيرًا ﴿56﴾

قُلْ مَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَن شَاء أَن يَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا ﴿57﴾ وَتَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لَا يَمُوتُ وَسَبِّحْ بِحَمْدِهِ وَكَفَى بِهِ بِذُنُوبِ عِبَادِهِ خَبِيرًا ﴿58﴾ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ الرَّحْمَنُ فَاسْأَلْ بِهِ خَبِيرًا ﴿59﴾ وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اسْجُدُوا لِلرَّحْمَنِ قَالُوا وَمَا الرَّحْمَنُ أَنَسْجُدُ لِمَا تَأْمُرُنَا وَزَادَهُمْ نُفُورًا ﴿60﴾ تَبَارَكَ الَّذِي جَعَلَ فِي السَّمَاء بُرُوجًا وَجَعَلَ فِيهَا سِرَاجًا وَقَمَرًا مُّنِيرًا ﴿61﴾ وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ خِلْفَةً لِّمَنْ أَرَادَ أَن يَذَّكَّرَ أَوْ أَرَادَ شُكُورًا ﴿62﴾

 

ای پیامبر!  قبل از تو نيز هيچ رسولي را نفرستاديم مگر اينکه آنها نيز غذا ميخوردند و در بازارها راه ميرفتند و بعضي از شما را براي بعضي ديگر مايه آزمون قرار داديم که آيا صبر خواهيد کرد؟ و پروردگارت بيناست (20) و آنآنکه اميدي به لقاي ما ندارند ميگويند چرا ملائکه بر ما نازل نميشود يا پروردگارمان را نمي بينيم؟ اینها خود را در نزد خويش خيلي بالا گرفته اند و بسيار زياده روي کرده اند (21) روزي که ملائکه را ببينند آنروز ديگر براي گناهکاران نويدي نخواهد بود و به ملائکه خواهند گفت عذابم مکن. عذابم مکن (22) و به اعمالشان خواهيم پرداخت و آنرا مانند گرد و غباري نابود خواهيم نمود (23) در آنروز بهشتيان قرار گاه خوب و استراحتگاه عالی خواهند داشت (24) و روزي که آسمان با ابر شکافته شود و ملائکه به وجهي حيرت انگيز نازل شوند (25) آن روز فرمانروائي به حق و خاص خداوند است و براي کافران روزي سخت خواهد بود (26) و روزي که ظالم بر دستهايش مي کوبد و ميگويد ايکاش با پيغمبر يک راهي در پيش ميگرفتم (27) واي بر من. اي کاش فلاني را دوست نميگرفتم (28) که مرا پس از آن پندي که بسويم آمده بود گمراه کرد و شيطان انسان را بحال خود رها ميکند (29) و پيغمبر ميگويد پروردگارا قوم من از اين قرآن دوري گزيدند (30) و چنين است که براي هر پيغمبري دشمني از گناهکاران قرار داديم و پروردگار تو براي هدايت و ياري کافيست (31) و کافران ميگويند چرا قرآن يکباره بر او نازل نشده؟ براي آنکه قلب تو را بوسيله آن تثبيت کنيم و آنرا به آرامي بر تو خوانديم (32) و کافران با هيچ مَثَلِ تحقیرآمیزی به تو رو نمي كنند مگر اينکه ما حق را با بهترين آبرو برايت مي آوريم (33) آنانکه بر رويهايشان بسوي جهنم کشيده ميشوند جايگاه شان بدتر و خودشان گمراه ترند(34) ای پیامبر! بیاد آر که آن کتاب را به موسي داديم و برادرش را نيز کمک کارش نموديم (35) و گفتيم بسوي قومي که آياتمان را تکذيب کردند برويد و سپس فرعونیان را به وضعي عجيب هلاکشان نموديم (36) و قوم نوح نيز که پيامبران را تکذيب کردند غرقشان کرديم و آنها را براي مردم نشانه اي قرار داديم و براي ظالمان عذابي دردناک آماده نموديم (37) و نيز قوم عاد و قوم ثمود و اصحاب رسّ را و اقوام زيادي که بين آنها بودند را نیز (38) و براي همگي آنها مثل ها زديم و همگي را نابود کرديم (39) و حتما بر آن شهري که باراني بد بر آن بارانده شده است گذر کرده اند. آيا آنرا نديده اند؟ البته کار اینان به این چیزها درست نمیشود زیرا زنده شدن پس از مرگ را باور ندارند (40) و هنگاميکه مي بينندت به مسخره ات ميگيرند و میگوینداين است که خداوند بعنوان پيامبر برانگيخته است؟ (41) نزديک بود ما را هم اگر بر عقیده مان پایداری نکرده بوديم از خدايانمان منصرف کند و بزودي وقتي که آن عذاب را ببينند خواهند دانست چه کسي گمراه تر است (42) نظرت راجع به کسي که خواسته دل خويش را خداي خويش بگيرد چيست؟ آيا تو نگهبان اوئي؟ (43) شايد مي پنداري که اکثر آنها مي شنوند و تعقل مي کنند، نه! آنها جز مانند چارپايان نيستند، بلکه گمراهترند (44) آيا نمي بيني پروردگارت چگونه سايه را مي­کَشد و اگر ميخواست آنرا ساکن قرار ميداد، آنگاه آفتاب را راهنماي آن قرار داده؟(45) آنگاه آنرا به گرفتني ملايم بسوي خويش می برد؟ (46) و هموست که شب را براي شما لباسي و خواب را آرامشي و روز را زندگي دوباره اي قرار داد (47) و هموست که بادها را قبل از باران رحمتش بعنوان نويد دهنده فرستاد و از آسمان آبي پاک کننده نازل نمود (48) تا بوسيله آن سرزمين مرده را زنده نموده و بسياري از چارپايان و آدمياني را که آفريده سيراب كند (49) ای پیامبر! اینک این قرآن را بينشان گردانديم شايد پند گيرند. اما اکثر مردم شانه خالي کردند و جز ناسپاسي کاري نکردند (50) و اگر ميخواستيم در هر شهري هشدار دهنده اي برمي انگيختيم (51) پس، از کافران اطاعت مکن و بوسيله آن قرآن با آنان جهادي بزرگ كن (52) و هموست که دو دريا را بهم آميخت، اين يکي شيرين گوارا و ديگري شورِ تلخ. و بين آنها حائلي قرار داد و چيزي که انگار بوسيله آن هر يک به ديگري ميگويد دور باش دور باش (53) و هموست که از آب بشري آفريد و او را مایه نسب و سبب نمود ، و پروردگار تو قدرتمند است (54) و آنها بجز خداوند چيزهائي را عبادت مي کنند که نفع و ضرري برايشان ندارد و آنگاه کافران علیرغم پروردگار از بتان پشتيباني ميکنند (55) و تو را جز بعنوان مژده دهنده و هشدار دهنده اي نفرستاده ايم (56) بگو از شما مزدي نميخواهم مگر اينکه کسي بخواهد بسوي پروردگارش راهي بجويد (57) ای پیامبر! بر آن زنده اي که مرگ ندارد توکل کن و به ستايشش تسبيح گوي و همو براي آگاهي بر گناهان بندگان خويش بس است (58) همانکه آسمان ها و زمين و ما بين آنها را در شش مرحله آفريد و سپس به عرش پرداخت، او خداي رحمان است. درباره او از كسي بپرس که آگاه است (59) وقتي که به آنها گفته شود براي خداوند رحمان سجده کنيد ميگويند رحمان چيست؟ آيا به چيزي که شما ميگوييد سجده کنيم؟ و نفرتشان بيشتر ميشود (60) پربرکت است آنکه در آسمان برج هائي و در آن چراغي و ماهي نوراني قرار داد (61) و هموست که شب و روز را جايگزين يکديگر قرار داد، براي کسي که بخواهد پند گيرد يا شکر گزارد (62)

قبلی:  سوره فرقان سوره فرقان
بعدی:  سوره فرقان سوره فرقان
Print
12 بار مطالعه شده است

پیش تفسیر

1  استخراج عصاره محتوای سوره و پاراگراف (راه اول)

اول (چنانکه بارها و بارها دیده اید) عصاره محتوای سوره را استخراج میکنیم: 

طرز استخراج عصاره محتوای سوره را (یعنی «درس» سوره را)  در قسمت اول ارائه کرده ایم که مطابق ذیل است:

درس: خداوند کافران را در دنيا مغلوب و در آخرت معذب و مومنان را در دنيا موفق و در آخرت متنعم مي­کند.

برآیند درسِ فوق و متن پاراگراف درب خواهد بود، به شرح ذیل:

درب: اي پيامبر! ايرادهايي که به تو مي گيرند بيجاست و در قيامت پشيمان خواهند شد و خداوند پيامبران را موفق کرد ومخالفانش را مغلوب نمود. در مورد تونيز چنين خواهد کرد، پس صبر کن و چنین بگو،  و اي مردم خداوند و نعمت هایش چنين است دست از لجبازي برداريد و به رسولش بگرويد.

2 - استخراج عصاره محتوای پاراگراف (راه دوم)

ریز کردن پاراگراف تا حد امکان:

1

وَما أَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِنَ الْمُرْسَلِينَ إِلَّا إِنَّهُمْ لَيَأْكُلُونَ الطَّعَامَ وَيَمْشُونَ فِي الْأَسْوَاقِ وَجَعَلْنَا بَعْضَكُمْ لِبَعْضٍ فِتْنَةً أَتَصْبِرُونَ وَكَانَ رَبُّكَ بَصِيرًا ﴿20﴾ وَقَالَ الَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَاءنَا لَوْلَا أُنزِلَ عَلَيْنَا الْمَلَائِكَةُ أَوْ نَرَى رَبَّنَا لَقَدِ اسْتَكْبَرُوا فِي أَنفُسِهِمْ وَعَتَوْ عُتُوًّا كَبِيرًا ﴿21﴾

ریزدرب: اي پيامبر! ناراحت مباش، ايرادهايي که به تو مي گيرند بيجاست.

2

يَوْمَ يَرَوْنَ الْمَلَائِكَةَ لَا بُشْرَى يَوْمَئِذٍ لِّلْمُجْرِمِينَ وَيَقُولُونَ حِجْرًا مَّحْجُورًا ﴿22﴾ وَقَدِمْنَا إِلَى مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاء مَّنثُورًا ﴿23﴾ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ يَوْمَئِذٍ خَيْرٌ مُّسْتَقَرًّا وَأَحْسَنُ مَقِيلًا ﴿24﴾ وَيَوْمَ تَشَقَّقُ السَّمَاء بِالْغَمَامِ وَنُزِّلَ الْمَلَائِكَةُ تَنزِيلًا ﴿25﴾ الْمُلْكُ يَوْمَئِذٍ الْحَقُّ لِلرَّحْمَنِ وَكَانَ يَوْمًا عَلَى الْكَافِرِينَ عَسِيرًا ﴿26﴾ وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا ﴿27﴾ يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا ﴿28﴾ لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءنِي وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنسَانِ خَذُولًا ﴿29﴾ وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا ﴿30﴾

ریزدرب: این عاقبت کافران است.

3

وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا مِّنَ الْمُجْرِمِينَ وَكَفَى بِرَبِّكَ هَادِيًا وَنَصِيرًا ﴿31﴾ وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْلَا نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً كَذَلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَكَ وَرَتَّلْنَاهُ تَرْتِيلًا ﴿32﴾ وَلَا يَأْتُونَكَ بِمَثَلٍ إِلَّا جِئْنَاكَ بِالْحَقِّ وَأَحْسَنَ تَفْسِيرًا ﴿33﴾ الَّذِينَ يُحْشَرُونَ عَلَى وُجُوهِهِمْ إِلَى جَهَنَّمَ أُوْلَئِكَ شَرٌّ مَّكَانًا وَأَضَلُّ سَبِيلًا ﴿34﴾ وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَجَعَلْنَا مَعَهُ أَخَاهُ هَارُونَ وَزِيرًا ﴿35﴾ فَقُلْنَا اذْهَبَا إِلَى الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا فَدَمَّرْنَاهُمْ تَدْمِيرًا ﴿36﴾ وَقَوْمَ نُوحٍ لَّمَّا كَذَّبُوا الرُّسُلَ أَغْرَقْنَاهُمْ وَجَعَلْنَاهُمْ لِلنَّاسِ آيَةً وَأَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ عَذَابًا أَلِيمًا ﴿37﴾ وَعَادًا وَثَمُودَ وَأَصْحَابَ الرَّسِّ وَقُرُونًا بَيْنَ ذَلِكَ كَثِيرًا ﴿38﴾ وَكُلًّا ضَرَبْنَا لَهُ الْأَمْثَالَ وَكُلًّا تَبَّرْنَا تَتْبِيرًا ﴿39﴾ وَلَقَدْ أَتَوْا عَلَى الْقَرْيَةِ الَّتِي أُمْطِرَتْ مَطَرَ السَّوْءِ أَفَلَمْ يَكُونُوا يَرَوْنَهَا بَلْ كَانُوا لَا يَرْجُونَ نُشُورًا ﴿40﴾ وَإِذَا رَأَوْكَ إِن يَتَّخِذُونَكَ إِلَّا هُزُوًا أَهَذَا الَّذِي بَعَثَ اللَّهُ رَسُولًا ﴿41﴾ إِن كَادَ لَيُضِلُّنَا عَنْ آلِهَتِنَا لَوْلَا أَن صَبَرْنَا عَلَيْهَا وَسَوْفَ يَعْلَمُونَ حِينَ يَرَوْنَ الْعَذَابَ مَنْ أَضَلُّ سَبِيلًا ﴿42﴾ أَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ أَفَأَنتَ تَكُونُ عَلَيْهِ وَكِيلًا ﴿43﴾ أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَكْثَرَهُمْ يَسْمَعُونَ أَوْ يَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلَّا كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِيلًا ﴿44﴾ 

ریزدرب: ای پیامبر! تکذیب و ایرادهای بیجای کافرانه چیز تازه ای نیست، و نتیجه اش هم مغلوبیت و عذاب اخروی است.

4

أَلَمْ تَرَ إِلَى رَبِّكَ كَيْفَ مَدَّ الظِّلَّ وَلَوْ شَاء لَجَعَلَهُ سَاكِنًا ثُمَّ جَعَلْنَا الشَّمْسَ عَلَيْهِ دَلِيلًا ﴿45﴾ ثُمَّ قَبَضْنَاهُ إِلَيْنَا قَبْضًا يَسِيرًا ﴿46﴾ وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِبَاسًا وَالنَّوْمَ سُبَاتًا وَجَعَلَ النَّهَارَ نُشُورًا ﴿47﴾ وَهُوَ الَّذِي أَرْسَلَ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاء مَاء طَهُورًا ﴿48﴾ لِنُحْيِيَ بِهِ بَلْدَةً مَّيْتًا وَنُسْقِيَهُ مِمَّا خَلَقْنَا أَنْعَامًا وَأَنَاسِيَّ كَثِيرًا ﴿49﴾ وَلَقَدْ صَرَّفْنَاهُ بَيْنَهُمْ لِيَذَّكَّرُوا فَأَبَى أَكْثَرُ النَّاسِ إِلَّا كُفُورًا ﴿50﴾ وَلَوْ شِئْنَا لَبَعَثْنَا فِي كُلِّ قَرْيَةٍ نَذِيرًا ﴿51﴾ فَلَا تُطِعِ الْكَافِرِينَ وَجَاهِدْهُم بِهِ جِهَادًا كَبِيرًا ﴿52﴾ وَهُوَ الَّذِي مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَجَعَلَ بَيْنَهُمَا بَرْزَخًا وَحِجْرًا مَّحْجُورًا ﴿53﴾ وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ مِنَ الْمَاء بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَصِهْرًا وَكَانَ رَبُّكَ قَدِيرًا ﴿54﴾ وَيَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَنفَعُهُمْ وَلَا يَضُرُّهُمْ وَكَانَ الْكَافِرُ عَلَى رَبِّهِ ظَهِيرًا ﴿55﴾

ریزدرب: ای پیامبر! خدایت اینقدر قدرتمند است، در مقابل مشکلات رسالت به او توکل کن.

5

وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا مُبَشِّرًا وَنَذِيرًا ﴿56﴾ قُلْ مَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَن شَاء أَن يَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا ﴿57﴾ وَتَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لَا يَمُوتُ وَسَبِّحْ بِحَمْدِهِ وَكَفَى بِهِ بِذُنُوبِ عِبَادِهِ خَبِيرًا ﴿58﴾ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ الرَّحْمَنُ فَاسْأَلْ بِهِ خَبِيرًا ﴿59﴾ وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اسْجُدُوا لِلرَّحْمَنِ قَالُوا وَمَا الرَّحْمَنُ أَنَسْجُدُ لِمَا تَأْمُرُنَا وَزَادَهُمْ نُفُورًا ﴿60﴾  تَبَارَكَ الَّذِي جَعَلَ فِي السَّمَاء بُرُوجًا وَجَعَلَ فِيهَا سِرَاجًا وَقَمَرًا مُّنِيرًا ﴿61﴾ وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ خِلْفَةً لِّمَنْ أَرَادَ أَن يَذَّكَّرَ أَوْ أَرَادَ شُكُورًا ﴿62﴾

ریزدرب: ای پیامبر! به خودت سخت مگیر، و به خدای توانایت تکیه کن.

تقطیع:

در فوق دیده اید که ما پاراگراف را به تعدادی «ریزپاراگراف» تجزیه کرده ایم.

اصلی-فرعی

قسمت هایی را که می بینید فوقا با حروف پر رنگ (بولد) کار کرده ایم، اصلی است.

لُبّ مطلب:

با توجه به ریزپاراگراف ها، و ریزدربها، و جمع بندیِ ریزدرب ها، همان درب پاراگراف که فوقا می بینید حاصل خواهد شد و البته توجه دارید که درب مذکور از راه محاسبه استخراج شده است.

3  از اول تا اینجا

در پاراگراف 1 می فرماید : ای مسلمانان ! اهمیت قرآن را درک کنید ودرهرچیزی که در آن اختلاف پیدا کردید به قرآن مراجعه کنید و چیزی را که موافق قرآن است درست بدانید و طرف دیگر را مردود بشناسید و ای پیامبر ! به کافران و رفتارهایشان وسخنان شان چندان اهمیتی مده .

زیرا که ذاتا اهمیتی ندارند و عاقبت شان هم این است .

در این پاراگراف: نمونه­هایی از ایرادهای بیجای کافرانه به پیامبر(ص) و دلداری­های خداوند به آن حضرت را ذکر میفرماید با خطابی به آنحضرت که ای پیامبر! به کافران و رفتارهایشان وسخنان شان چندان اهمیتی مده، عاقبت همانندان شان راهم که میدانی. دل خوش دار که تو را برای چنین نقش عظیمی پسندیده ایم  ولی همانطورکه می بینی هنوز تا تکمیل ماموریتت خیلی مانده، پس، بازهم حوصله کن واگر دررابطه با رسالتت درخواستی داری از پروردگارت بخواه که به اوضاع واحوالت خبیر است.

4 - سوالات

1 – در آیه 33 ، سه اصطلاح دیده میشود : مَثَل ، حق ، تفسیر . جایگاه هریک را در رابطه با پیامبر (ص) مشخص کنید .

2 - «ه» در «له» (آیه 39) اشاره به چه دارد؟ (داستان های اقوام هلاک شده قبلی؟ یا . . . ؟)

3 – در تفاسیر ، در باره سوال قبلی چه گفته اند و ارزیابی شما در باره جواب هریک از آنها چیست ؟

4-«اسئل» (آیه59) امر به «سوال» (پرسش) است یا «درخواست»؟

5-«به» (آیه59) از لحاظ «دستور زبان»ی چه نقشی دارد؟

6-ارتباط بین ذکر و شکر را (درآیه62) با شب و روز بیان کنید.

5 - حدسیاتی از اوضاع و احوال آن روزها

از آیه 21 فهمیده میشود یکی از علل اصرار برکفر فعالان کفر خودبزرگ بینی ای بوده که آنها دچارش بوده اند .

از آیه 32 فهمیده میشود اینکه قرآن تدریجا نازل میشد و ناظر به اوضاع و احوال زمان و مکان بوده ، فعالان کفر را خیلی عصبانی مینموده زیرا نمی توانستند تکلیف خود را با قرآن روشن کنند .

از آیه های 41 و 42 فهمیده میشود فعالان کفر دائما آنحضرت را مسخره میکردند و او را مناسب رسالت تلقی نمیکردند و از خودشان خیلی ممنون بودند که گوش به حرف او نداده اند .

از آیه های 43 و 44 فهمیده میشود اصرار فعالان کفر بر مشی شان هیچ عنصر عاقلانه نداشت و فقط بر خواسته دل (که ناشی از موقعیت شان بود و می ترسیدند از دست برود) بود .

از آیه 52 فهمیده میشود یک نقطعه عطفی در اوضاع و احوال اردوگاه اسلام اتفاق افتاده که به آنحضرت نه تنها هرگونه مماشات و معامله با اردوگاه کفر را ممنوع میکند بلکه جهادی بزرگ «بوسیله آن» را توصیه میفرماید و از قرائن چنین بر می آید که منظور از «بوسیله آن» ، قرآن است . به عبارت دیگر به آنحضرت گوشزد میفرماید که این قرآن و تاثیر به قول مخالفانت سحر آسای آن سلاح تو است .

از آیه 56 مفهوم میشود که حدود ماموریت آنحضرت را در دو محور مثبت و منفی دارد بازهم برای آنحضرت تشریح میکند .

از آیه 57 معلوم میشود دارد به آنحضرت یاد میدهد که چگونه برای مخاطبان جا بیاندازد که گرایش آنها برایشان هزینه ای نخواهد داشت .

در آیه 58 به آنحضرت یادآوری میکند جز خداوند به هیچ جائی امید نبندد .

از آیه 60 فهمیده میشود به مرور فعالان کفر از تعالیم وحی نفرت پیدا کرده و با آن تعالیم نه تنها رابطه ای برقرار نمیکردند بلکه در آن تهدیدی هم میدیدند که مبادا به سبب آن زیر دست آنحضرت شوند .

6 - پیشگوئی های تحقق یافته

در رابطه با آیه 54 قبلاً در سوره علق خواندیم که خداوند انسان را از علق آفرید، بعداً در سوره یس خواندیم که از خاک آفرید و در اینجا در آیه 54 می­خوانیم که از آب آفرید.

کدامش درست است؟ هر سه درست است و منشاء نزدیک آفرینش آدمی، علق است و منشاء دورتر آن نوعی ماده رسوبی است که در سوره یس به آن اشاره شده و منشاء باز هم دورتر از آن اب است که اگر نمی­بود آن ماده رسوبی تشکیل نمی­شد. و این نوع طرح مطلب، از معجزات علمی بارز قرآنی است که باید زیست­شناسان درباره آن داد سخن دهند.

7 - در این پاراگراف کدام فقرات فوق ذهنیات مخاطبان اولیه است؟

(این قسمت جواب سروش و شبستری است که گفته اند قرآن فوق ذهنیات مخاطبان اولیه ندارد)

موضوع آیه 21 فوق ذهنیات ما قرن بیست و یکمی ها هم هست چه رسد به مردم 1400 سال قبل.

همچنین است موضوع آیه های 22 و 23 و 24 و25 و 26 و 29.

همچنین است آیه 33 و 34. همچنین است موقعیت آیه های 53 و 54. همچنین است موقعیت آیه های 59 و 61.

8 - مخاطبان اولیه از این پاراگراف چه تلقیی  میداشتند؟

کلماتی که در این پاراگراف بکار رفته ، در طول این مدت طولانی ، از نزول این سوره تا به امروز ، تغییر معناییِ چندانی نیافته ، و لذا مخاطب های اولیه نیز از این پاراگراف همان تلقی را میداشته اند که ما .

9 - چه عناصر فرا زمانی و فرا مکانی در این پاراگراف هست؟

1 – ذکر نمونه­هایی از ایرادهای بیجای کافرانه به پیامبر(ص) و دلداری­های خداوند به آن حضرت

2 -  ای پیامبر ! به کافران و رفتارهایشان وسخنان شان چندان اهمیتی مده  ، عاقبت همانندان شان راهم که میدانی . دل خوش دار که تو را برای چنین نقش عظیمی پسندیده ایم  ولی همانطورکه می بینی هنوز تا تکمیل ماموریتت خیلی مانده ، پس ، بازهم حوصله کن واگر دررابطه با رسالتت درخواستی داری از پروردگارت بخواه که به اوضاع واحوالت خبیر است.

10  کدام عناصر این پاراگراف «برای اولین بار» است؟

غیر از آیات 20 تا 26 و آیه 31 و 34 تا 40 و 44 و 47 تا 49 و 55 تا 57 ، بقیه «برای اولین بار» است .

11  در این پاراگراف کدام آیات حاوی «محورهای ثابت کلام وحی» است؟

ارزش تفسیریِ این بخش از دو لحاظ زیاد است:

1 – از لحاظ تفسیر موضوعی، چون آیات هر موضوع از ابتدای نزول وحی به ترتیب در یک فایل جمع آوری خواهد شد، یک گنجینه بسیار با ارزش خواهد شد که مورد نیاز هر قرآن پژوه خواهد بود.

2 – از لحاظ تفسیرِ معروف به «تفسیر قرآن به قرآن» نیز، از آنجا که در هر عنوان، تقریبا تمام آیاتِ هم محتوا جمع آوری شده اند، هر قسمت میتواند از لحاظ هم افزائیِ فهمِ قسمت های دیگر کمک باشد، و مغز تفسیرِ قرآن به قرآن هم همین است.

سنن الهی

سوره فرقان

وَما أَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِنَ الْمُرْسَلِينَ إِلَّا إِنَّهُمْ لَيَأْكُلُونَ الطَّعَامَ وَيَمْشُونَ فِي الْأَسْوَاقِ وَجَعَلْنَا بَعْضَكُمْ لِبَعْضٍ فِتْنَةً أَتَصْبِرُونَ وَكَانَ رَبُّكَ بَصِيرًا ﴿20﴾

گردشِ کار در روز قیامت

وَقَالَ الَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَاءنَا لَوْلَا أُنزِلَ عَلَيْنَا الْمَلَائِكَةُ أَوْ نَرَى رَبَّنَا لَقَدِ اسْتَكْبَرُوا فِي أَنفُسِهِمْ وَعَتَوْ عُتُوًّا كَبِيرًا ﴿21﴾ يَوْمَ يَرَوْنَ الْمَلَائِكَةَ لَا بُشْرَى يَوْمَئِذٍ لِّلْمُجْرِمِينَ وَيَقُولُونَ حِجْرًا مَّحْجُورًا ﴿22﴾ وَقَدِمْنَا إِلَى مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاء مَّنثُورًا ﴿23﴾ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ يَوْمَئِذٍ خَيْرٌ مُّسْتَقَرًّا وَأَحْسَنُ مَقِيلًا ﴿24﴾ وَيَوْمَ تَشَقَّقُ السَّمَاء بِالْغَمَامِ وَنُزِّلَ الْمَلَائِكَةُ تَنزِيلًا ﴿25﴾ الْمُلْكُ يَوْمَئِذٍ الْحَقُّ لِلرَّحْمَنِ وَكَانَ يَوْمًا عَلَى الْكَافِرِينَ عَسِيرًا ﴿26﴾ وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا ﴿27﴾ يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا ﴿28﴾ لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءنِي وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنسَانِ خَذُولًا ﴿29﴾ وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا ﴿30﴾

عقاید و رفتار کفار معاصر نزول

وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا مِّنَ الْمُجْرِمِينَ وَكَفَى بِرَبِّكَ هَادِيًا وَنَصِيرًا ﴿31﴾ وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْلَا نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً كَذَلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَكَ وَرَتَّلْنَاهُ تَرْتِيلًا ﴿32﴾ وَلَا يَأْتُونَكَ بِمَثَلٍ إِلَّا جِئْنَاكَ بِالْحَقِّ وَأَحْسَنَ تَفْسِيرًا ﴿33﴾ الَّذِينَ يُحْشَرُونَ عَلَى وُجُوهِهِمْ إِلَى جَهَنَّمَ أُوْلَئِكَ شَرٌّ مَّكَانًا وَأَضَلُّ سَبِيلًا ﴿34﴾

ذکرچند پیامبر باهم

وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَجَعَلْنَا مَعَهُ أَخَاهُ هَارُونَ وَزِيرًا ﴿35﴾ فَقُلْنَا اذْهَبَا إِلَى الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا فَدَمَّرْنَاهُمْ تَدْمِيرًا ﴿36﴾ وَقَوْمَ نُوحٍ لَّمَّا كَذَّبُوا الرُّسُلَ أَغْرَقْنَاهُمْ وَجَعَلْنَاهُمْ لِلنَّاسِ آيَةً وَأَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ عَذَابًا أَلِيمًا ﴿37﴾ وَعَادًا وَثَمُودَ وَأَصْحَابَ الرَّسِّ وَقُرُونًا بَيْنَ ذَلِكَ كَثِيرًا ﴿38﴾ وَكُلًّا ضَرَبْنَا لَهُ الْأَمْثَالَ وَكُلًّا تَبَّرْنَا تَتْبِيرًا ﴿39﴾ وَلَقَدْ أَتَوْا عَلَى الْقَرْيَةِ الَّتِي أُمْطِرَتْ مَطَرَ السَّوْءِ أَفَلَمْ يَكُونُوا يَرَوْنَهَا بَلْ كَانُوا لَا يَرْجُونَ نُشُورًا ﴿40﴾

عقاید و رفتار کفار معاصر نزول

وَإِذَا رَأَوْكَ إِن يَتَّخِذُونَكَ إِلَّا هُزُوًا أَهَذَا الَّذِي بَعَثَ اللَّهُ رَسُولًا ﴿41﴾ إِن كَادَ لَيُضِلُّنَا عَنْ آلِهَتِنَا لَوْلَا أَن صَبَرْنَا عَلَيْهَا وَسَوْفَ يَعْلَمُونَ حِينَ يَرَوْنَ الْعَذَابَ مَنْ أَضَلُّ سَبِيلًا ﴿42﴾ أَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ أَفَأَنتَ تَكُونُ عَلَيْهِ وَكِيلًا ﴿43﴾ أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَكْثَرَهُمْ يَسْمَعُونَ أَوْ يَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلَّا كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِيلًا ﴿44﴾

آیات الهی

أَلَمْ تَرَ إِلَى رَبِّكَ كَيْفَ مَدَّ الظِّلَّ وَلَوْ شَاء لَجَعَلَهُ سَاكِنًا ثُمَّ جَعَلْنَا الشَّمْسَ عَلَيْهِ دَلِيلًا ﴿45﴾ ثُمَّ قَبَضْنَاهُ إِلَيْنَا قَبْضًا يَسِيرًا ﴿46﴾ وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِبَاسًا وَالنَّوْمَ سُبَاتًا وَجَعَلَ النَّهَارَ نُشُورًا ﴿47﴾ وَهُوَ الَّذِي أَرْسَلَ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاء مَاء طَهُورًا ﴿48﴾ لِنُحْيِيَ بِهِ بَلْدَةً مَّيْتًا وَنُسْقِيَهُ مِمَّا خَلَقْنَا أَنْعَامًا وَأَنَاسِيَّ كَثِيرًا ﴿49﴾ وَلَقَدْ صَرَّفْنَاهُ بَيْنَهُمْ لِيَذَّكَّرُوا فَأَبَى أَكْثَرُ النَّاسِ إِلَّا كُفُورًا ﴿50﴾ وَلَوْ شِئْنَا لَبَعَثْنَا فِي كُلِّ قَرْيَةٍ نَذِيرًا ﴿51﴾ فَلَا تُطِعِ الْكَافِرِينَ وَجَاهِدْهُم بِهِ جِهَادًا كَبِيرًا ﴿52﴾ وَهُوَ الَّذِي مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَجَعَلَ بَيْنَهُمَا بَرْزَخًا وَحِجْرًا مَّحْجُورًا ﴿53﴾ وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ مِنَ الْمَاء بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَصِهْرًا وَكَانَ رَبُّكَ قَدِيرًا ﴿54﴾

توصیه های رفتاری به آنحضرت

وَيَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَنفَعُهُمْ وَلَا يَضُرُّهُمْ وَكَانَ الْكَافِرُ عَلَى رَبِّهِ ظَهِيرًا ﴿55﴾وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا مُبَشِّرًا وَنَذِيرًا ﴿56﴾ قُلْ مَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَن شَاء أَن يَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا ﴿57﴾ وَتَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لَا يَمُوتُ وَسَبِّحْ بِحَمْدِهِ وَكَفَى بِهِ بِذُنُوبِ عِبَادِهِ خَبِيرًا ﴿58﴾ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ الرَّحْمَنُ فَاسْأَلْ بِهِ خَبِيرًا ﴿59﴾ وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اسْجُدُوا لِلرَّحْمَنِ قَالُوا وَمَا الرَّحْمَنُ أَنَسْجُدُ لِمَا تَأْمُرُنَا وَزَادَهُمْ نُفُورًا ﴿60﴾ تَبَارَكَ الَّذِي جَعَلَ فِي السَّمَاء بُرُوجًا وَجَعَلَ فِيهَا سِرَاجًا وَقَمَرًا مُّنِيرًا ﴿61﴾ وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ خِلْفَةً لِّمَنْ أَرَادَ أَن يَذَّكَّرَ أَوْ أَرَادَ شُكُورًا ﴿62﴾

شرح مختصر

کلید های تفسیری

بحث متنی

آنچه بین آیه های 21 تا 32 است، پرانتزی است و دلیلش را نیز بارها  کردیم .

آیات 50 تا 52 بدون اینکه فرع بر آیه­ای باشند پرانتزی هستند و دلیل آن را  بارها در بخش های نظیر دیگر عرض کرده­ایم.

آیه 59 فرع بر آیه 58 است و این واضح است.

دو آیه 61 و 62 نیز بدون اینکه فرع بر آیه­ای باشند پرانتزی هستند و دلیلش را بارها عرض کرده ایم.

دریافت­های کوتاه مستقیم

آیه 22: معلوم می­شود در «آن روز» استعدادهای آدمی تغییر می­کند، و افزایش می­یابد، بطوری که قادر به دیدن ملائکه نیز می­شوند.

آیه 25: ملائکه­ای که در اینجا مطرح است، غیر از ملائکه­ایست که در آیه 22 مطرح شده، و ظاهراً آنها مأموران و مدیران برگزاری قیامت هستند و با این مفهوم قبلاً آشنا شده­ایم.

سه کلمه اساسی

در  آیه 33 خداوند درجهت دلداری به آنحضرت یک متن کوتاهی گذاشت که میتوان صدها صفحه در باره آن نوشت، اما چه کنیم که من اهل اختصارم و این پُست هم ظرفیتش را ندارد.

متن این است: وَلَا يَأْتُونَكَ بِمَثَلٍ إِلَّا جِئْنَاكَ بِالْحَقِّ وَأَحْسَنَ تَفْسِيرًا ﴿33﴾ و سه کلمه اساسی،   مَثَل  و  حق  و   تفسیر  است.

تا کنون اینهمه پُست تفسیری دیده اید!

بجای اینکه تایپ طولانی کنم و حوصله تان را سر ببرم شما تفسیر این آیه را بنویسید ببینیم چه یاد گرفته اید!

شکایت پیامبر(ص)

اگر به آیه 30 خوب دقت کنیم می­بینیم ما مسلمانان تاکنون مشمول این شکایت پیامبر(ص) بوده­ایم.

زیرا تاکنون مسلمانان «زندگی» خویش را براساس قرآن مبتنی نکرده­اند.

مثلاً نهایت مشغله­های فکری بسیاری از نوابغ ما حل مسائل فلسفی افلاطون و ارسطو و چگونگی تطبیق آنها با اسلام، و حتی و بدتر از آن، تطبیق اسلام با آراء آنها بوده است.

بحث در اینجا زیاد است و محل آن نیز در این مختصر نیست و همینقدر اشاره کافیست.

مثلاً در قرآن آمده زندگیشان را «بین خودشان بصورت شورا» اداره می­کنند.

انصافاً در این 1400 و اندی سال، کجا مسلمانان بصورت شورائی زندگیشان را اداره کرده­اند؟

در این 50 سال اخیر هم که در اینجا و آنجا انواعی از دموکراسی را دارند تجربه می­کنند، اینهم مال اسلام نیست.

گرچه چیز خوبی است اما بر اثر پیاده کردن آن آیه نبوده بلکه تقلیدی است که از اقوام موفق­تر دارد بعمل می­آید.

انصافاً امروز زندگی مسلمانان ، بطور متوسط، «قرآنی» نیست و شکایت پیامبر که این قوم قرآن را مهجور گذاشته ­اند تا این لحظه درباره ما مسلمانان درست است مگر اینکه همتی کنیم و بعدها تغییر کند.

چرا قرآن یک دفعه نازل نمی­شود؟

در رابطه با آیه­های 32و33، اساساً چرا کفار این ایراد را گرفتند؟

مگر برای انبیاء دیگر، یکباره نازل شده بود؟

اساساً آنها با آن وضع علم و سوادشان (که در تمام مکه فقط هفت نفر که بتواند بخواند و بنویسد وجود داشت) در آن موقعیت بودند که بتوانند چنین چیزهائی را بدانند؟

آنهم چیزهائی که حتی ما هم پس از بیش از 1400 سال(قمری) پس از آنها و با اینهمه پیشرفت علمی و تکنولوژیک هنوز نمی­دانیم؟

بطور قطع آنها در چنان موقعیتی نبودند که چنان چیزهائی را بدانند اما ما می­توانیم علت اینکه چنین ایرادی را گرفتند، حدس بزنیم.

آنها از حالت «زنده» و «تدریجی بودن نزول» و «سخن روز داشتن» قرآن کلافه شده بودند.

هر شایعه و توطئه­ای که ایجاد می­کردند فردا آیه­ای نازل می­شدو آن توطئه و شایعه را خنثی می­کرد و هر ایرادی می­گرفتند، جوابش می­آمد و این بود که نمی­دانستند این روند چقدر ادامه خواهد داشت و تا کجا پیش خواهد رفت که این ایراد را می­گرفتند.

در حقیقت مشکل کفار آن دوره، یکی این بود که بعلت پویائی و زنده بودن مکانیزم نزول وحی، نمی­توانستند «برنامه­ریزی جامعی برای مقابله ایدئولوژیک با پیامبر» تدوین کنند و آیه 33 در این موضوع بخوبی گویاست.

البته اینکه فرموده: «قلب تو را بوسیلۀ آن تثبیت کنیم»، در حقیقت، عموم مخاطبان آن روز – مثلاً مسلمانان و مؤمنان – به این تعبیر سزاوارتر بودند.

«خواسته دل خویش را خدای خویش بگیرد» یعنی چه؟

در رابطه با آیه 43 «خواسته دل خویش را خدای خویش بگیرد» یعنی چه؟

چنانکه در سوره ناس دیدیم، خداوند 3 نقش اصلی برای خویش تعریف کرده:

1- ربوبیت، 2- مُلک، 3- الوهیت.

«ربّ» به جنبه­های مدیریتی و تدارکاتی و تهیه و برنامه­ریزی و مربیگری و این نوع مطالب نظر دارد.

«مَلِک» به جنبه­های «قدرت» و امر و نهی اشاره می­کند .

«اِلاه» به جنبه­های عاطفی و پرستش و راز و نیاز توجه دارد.

در آیه 43 اشاره به «اِلاه» دارد و اینکه کسی خواسته­اش را «اِلاه» گرفته باشد.

آنچه که در رابطه با «اِلاه» مطرح است قوی­ترین رابطه عاطفی است.

عشق و پرستش!

نتیجه عشق و پرستش اطاعت بی چون و چراست. و کسی که «خواسته دلش را الاه خویش» گرفته یعنی اینکه از خواسته­های دلش اطاعت بی چون و چرا می­کند، یعنی خواسته­های دلش را بجای خداوند نشانده است.

آب زیاد

در بسیاری از جاهای قرآن«دریا» یعنی «آب زیاد» . خداوند در سوره دخان که قبلاً دیدیم، معبر بنی­اسرائیل را «دریا» خوانده در حالیکه می­دانیم «رود» نیل بوده است.

بنابراین دو دریا بهم مربوطند اما بهم آمیخته نمی­شوند یعنی در جائی، یا در جاهائی، دو آب زیاد هستند که با هم مجاورند اما مخلوط نمی­شوند.

آب شیرین برای کشاورزی و نیز پرورش نوعی از ماهی­های آب شیرین مفید است.

اما آب شور برای کشاورزی مضر است اما برای پرورش ماهی پذیرای تنوع بیشتری است. مخلوط شدن آنها سبب از بین رفتن خواص مفید هر یک می­شود که دیگر نه بدرد کشاورزی خواهد خورد و نه بدرد پرورش ماهی­های بسیار متنوع.

طرز قرار گرفتن این دو دریا نسبت به یکدیگر نیز طوریست که نمی­توانند با یکدیگر آنقدر ممزوج شوند که یکدیگر را از خاصیت بیاندازند.

چنین چیزی را همه جا می­توان یافت و مثلاً تالاب انزلی و خود بحر خزر یکی از مصادیق بارز و در دسترس آن است و حتماً از این نوع آبها در دنیا باز هم هست و قاعدتاً باید زیاد هم باشد.

نعمت بودن این امر هم از چند لحاظ است:

1- اینکه با هم مخلوط نمی­شوند، وجه نعمت بودن آن این است که خواص هر دو برای استفاده ما محفوظ می­ماند.

2- اما اینکه با هم مربوط هستند، وجه نعمت بودن آن اینست که مخلوط بودن از لحاظ «حیاتِ آبی» یعنی زندگی ماهیها و تخم­گذاری آنها و سایر مطالبی که به حوزه زیست­شناسی مربوط است، فواید مهمی برای ما دارد که بهتر است در این قسمت زیست­شناسان محترم اظهار نظر فرمایند.

تصور می­شود اگر در این زمینه تحقیق کافی صورت گیرد، برگ زرین دیگری به کتاب قطور معجزات علمی قرآنی اضافه خواهد شد.

ترجمه تفسیریِ آزاد

ای پیامبر!  قبل از تو نيز هيچ رسولي را نفرستاديم مگر اينکه آنها نيز غذا ميخوردند و در بازارها راه ميرفتند و بعضي از شما را براي بعضي ديگر مايه آزمون قرار داديم که آيا صبر خواهيد کرد؟ و پروردگارت بيناست (20) و آنآنکه اميدي به لقاي ما ندارند ميگويند چرا ملائکه بر ما نازل نميشود يا پروردگارمان را نمي بينيم؟ اینها خود را در نزد خويش خيلي بالا گرفته اند و بسيار زياده روي کرده اند (21) روزي که ملائکه را ببينند آنروز ديگر براي گناهکاران نويدي نخواهد بود و به ملائکه خواهند گفت عذابم مکن. عذابم مکن (22) و به اعمالشان خواهيم پرداخت و آنرا مانند گرد و غباري نابود خواهيم نمود (23) در آنروز بهشتيان قرار گاه خوب و استراحتگاه عالی خواهند داشت (24) و روزي که آسمان با ابر شکافته شود و ملائکه به وجهي حيرت انگيز نازل شوند (25) آن روز فرمانروائيِ به حق و خاص خداوند است و براي کافران روزي سخت خواهد بود (26) و روزي که ظالم بر دستهايش مي کوبد و ميگويد ايکاش با پيغمبر يک راهي در پيش ميگرفتم (27) واي بر من. اي کاش فلاني را دوست نميگرفتم (28) که مرا پس از آن پندي که بسويم آمده بود گمراه کرد و شيطان انسان را بحال خود رها ميکند (29) و پيغمبر ميگويد پروردگارا قوم من از اين قرآن دوري گزيدند (30) و چنين است که براي هر پيغمبري دشمني از گناهکاران قرار داديم و پروردگار تو براي هدايت و ياري کافيست (31) و کافران ميگويند چرا قرآن يکباره بر او نازل نشده؟ براي آنکه قلب تو را بوسيله آن تثبيت کنيم و آنرا به آرامي بر تو خوانديم (32) و کافران با هيچ مَثَلِ تحقیرآمیزی به تو رو نمي كنند مگر اينکه ما حق را با بهترين آبرو برايت مي آوريم (33) آنانکه بر رويهايشان بسوي جهنم کشيده ميشوند جايگاه شان بدتر و خودشان گمراه ترند(34) ای پیامبر! بیاد آر که آن کتاب را به موسي داديم و برادرش را نيز کمک کارش نموديم (35) و گفتيم بسوي قومي که آياتمان را تکذيب کردند برويد و سپس فرعونیان را به وضعي عجيب هلاکشان نموديم (36) و قوم نوح نيز که پيامبران را تکذيب کردند غرقشان کرديم و آنها را براي مردم نشانه اي قرار داديم و براي ظالمان عذابي دردناک آماده نموديم (37) و نيز قوم عاد و قوم ثمود و اصحاب رسّ را و اقوام زيادي که بين آنها بودند را نیز (38) و براي همگي آنها مثل ها زديم و همگي را نابود کرديم (39) و حتما بر آن شهري که باراني بد بر آن بارانده شده است گذر کرده اند. آيا آنرا نديده اند؟ البته کار اینان به این چیزها درست نمیشود زیرا زنده شدن پس از مرگ را باور ندارند (40) و هنگاميکه مي بينندت به مسخره ات ميگيرند و میگوینداين است که خداوند بعنوان پيامبر برانگيخته است؟ (41) نزديک بود ما را هم اگر بر عقیده مان پایداری نکرده بوديم از خدايانمان منصرف کند و بزودي وقتي که آن عذاب را ببينند خواهند دانست چه کسي گمراه تر است (42) نظرت راجع به کسي که خواستهء دل خويش را خداي خويش بگيرد چيست؟ آيا تو نگهبان اوئي؟ (43) شايد مي پنداري که اکثر آنها مي شنوند و تعقل مي کنند، نه! آنها جز مانند چارپايان نيستند، بلکه گمراهترند (44) آيا نمي بيني پروردگارت چگونه سايه را مي­کَشد و اگر ميخواست آنرا ساکن قرار ميداد، آنگاه آفتاب را راهنماي آن قرار داده؟(45) آنگاه آنرا به گرفتني ملايم بسوي خويش می برد؟ (46) و هموست که شب را براي شما لباسي و خواب را آرامشي و روز را زندگي دوباره اي قرار داد (47) و هموست که بادها را قبل از باران رحمتش بعنوان نويد دهنده فرستاد و از آسمان آبي پاک کننده نازل نمود (48) تا بوسيله آن سرزمين مرده را زنده نموده و بسياري از چارپايان و آدمياني را که آفريده سيراب كند (49) ای پیامبر! اینک این قرآن را بينشان گردانديم شايد پند گيرند. اما اکثر مردم شانه خالي کردند و جز ناسپاسي کاري نکردند (50) و اگر ميخواستيم در هر شهري هشدار دهنده اي برمي انگيختيم (51) پس، از کافران اطاعت مکن و بوسيله آن قرآن با آنان جهادي بزرگ كن (52) و هموست که دو دريا را بهم آميخت، اين يکي شيرين گوارا و ديگري شورِ تلخ. و بين آنها حائلي قرار داد و چيزي که انگار بوسيله آن هر يک به ديگري ميگويد دور باش دور باش (53) و هموست که از آب بشري آفريد و او را دارای نسب و سبب نمود، و پروردگار تو قدرتمند است (54) و آنها بجز خداوند چيزهائي را عبادت مي کنند که نفع و ضرري برايشان ندارد و آنگاه کافران علیرغم پروردگار از بتان پشتيباني ميکنند (55) و تو را جز بعنوان مژده دهنده و هشدار دهنده اي نفرستاده ايم (56) بگو از شما مزدي نميخواهم مگر اينکه کسي بخواهد بسوي پروردگارش راهي بجويد (57) ای پیامبر! بر آن زنده اي که مرگ ندارد توکل کن و به ستايشش تسبيح گوي و همو براي آگاهي بر گناهان بندگان خويش بس است (58) همانکه آسمان ها و زمين و ما بين آنها را در شش مرحله آفريد و سپس به عرش پرداخت، او خداي رحمان است. درباره او از كسي بپرس که آگاه است (59) وقتي که به آنها گفته شود براي خداوند رحمان سجده کنيد ميگويند رحمان چيست؟ آيا به چيزي که شما ميگوييد سجده کنيم؟ و نفرتشان بيشتر ميشود (60) پربرکت است آنکه در آسمان برج هائي و در آن چراغي و ماه نوراني قرار داد (61) و هموست که شب و روز را جايگزين يکديگر قرار داد، براي کسي که بخواهد پند گيرد يا شکر گزارد (62)

 

 

دی ان ان